Heimskringla - 16.03.1911, Blaðsíða 4

BIh. 4 WINNIPBG, 16. MARZ 1911,
H K I VI > K K I N
I
Heimskringla
Pablished erery Thnrsday by The
flumskringla News 4 Pnblistiius Go. Ltð
Verö blaðsins 1 Canada og haudar
|8.00 am áriO (fyrir f^am borsraO).
Beut til islandfa $2.U) (fyrir fram
•*or«aO af kaapeodnm blaösins hér$1.50.)
B. L. BALDWINSON
Editor & Mana«er
Othce:
/29 Sherbrooke Strreet, WiDDipeg
BOX 3083. Talsfntl íinrry 41 10
Minnisvarða samskotin.
þó 15. marz sé upprunninn,
halda samskotin til mdnnisvarÖa
Jóns Sigurössonar áfram. Búist
var viö, aö fyrir þann dajj mundi
hiu ákveðna upphœð verða íengin,
en þar eð svo varð ekki, verður
íj irsöfnuninni hahíið áfram þar til
svo verður.
Vestur-íslendingar ættu ekli að
láta þá vanvirðu uni sig spyrjast,
að þeir sæu eftir 10 þúsund krón-
um, til að hedðra minningu þjóðar-
■írömuðarins og frelsishetjunnar
ástsælu, Jóns Sigurðssonar. þeir
aettu heldur ekki að láta þann
skoðanamun á sig fá, hvort það
yrði minningarsjóður eða minnis-
^varði, sem til heiðurs Jóni væri
ger. Ilvorutveggja ber það að
sama brunninum.
þaö erti því alvarleg tilmæli vor,
að þið, landar góðir, látið höndur
standa fram úr ermum, of að þið
sýnið það í verkinu, að þið, sem
samlandar vorir á fósturjöröinni,
kunnið að meta hið látna mikil-
mentii. — Látið því centin eða
(iollarinn af hendi rakna, og það
sem fyrst og sem rfflegast.
Hagfeldast er, að senda sam-
skotin beint til gjaldkera samskota
ncfndarinnar, hcrra Skapta B.
IVrynjólfssoníir, 623 Agnes St.
L-átið nú sjá, landar góðir, að
þið enn þá berið velvildarhug til
gamla landsins og muniö að meta
minnitig eins þess mikilhæfasta
sonar.
-Glapræði.
Einn lang-mslkasú af fjármála-
mönnum og verzltinarfræöingum
Canada, Sir William Van Horne,
íorstjóri C. P. R. félagsins, hefir7.
þ m. ritað Mr. Charles Chapnt,
farseta Anti-Reciprocitv Leagne,--
ítarlegt bréf, þar scm hann fer
hörðum orðum um gagnskiftá-
samnings uppkastið, og sýiiir með
ljósum rökum, hversu mikið glap-
ræffi það er og hásknlegt landi og
þjþö. — Alit þessa manns er svo
mikilsvert, að vér birtum bréf
hans hér, leseadum vorum til
jfagns og fróðleiks.
Bréfið er svohljóðandi : —
Herra minn :
það hryggir mig, að þurfa að
leggja af stað til Englands næst-
komandi fimtudag, svo mér er ekki
unt, að sitja á þingi vkkar í
noestu viku og láta bar uppi álit
mitt á gagnskifta frumvarpinu. —
það, setn ég hefi að segj t í þessu
máii, á ekkert skylt við flokka-
póiitíkpólitik (þvi við stjórnmál
hefi ég ekkert aö sýsla), rté heldnr
við nokkra sérstaka hagsmunj. —
Eg ,læt álit mitt í ljósi scm ein-
staklingur, sem hin þrjátiu undan-
íarin ár hefir með lífi og sál starf-
«ö að byggingit landsins, og sem
jafnframt framfarir tveggja ára-
tuga hafa vakið hjá stolt og full-
næging.
Nú sé ég mcr til undrunar, ótta
og blygðunar stórvirki hcillar kyn-
slóðar gefið f burtu fyrir óákveðna
liugsjón eða barnaJcga viðkvæmni,
hið ágæta verzlunar og iðnaðar-
íyrirkomulag vort og sjálfstaði,
sem við vorum svo upp með okk-
ur af, hent í burtu íyrir smávægi-
lega bita. Og þess vegna finn ég
það skyldu mína, að taka un<fi,r
mótmæli þau, sem þetta gagn-
skifta uppkast hefir mætt úr
hverjum fylkisliluta þessa lands.
Sem stendur erum vér í þeirri
öfundsverðu stöðu, að verzlun vor
er þrisvar sinnum meiri en Banda-
ríkjanna — hlutlallslega—, og cng-
an skugga hefir borið á verzlunar-
híminn vorn fyr en nú. — Segir
ekki he.ilbrigð skvnsemi okkur. að
vera þar, sem við erum, og láta
það Óbreytí, sem íullnægjandi er ?
þegar Bandaríkin upphófu gömlu
gagnskiftas^mningana við okkur
3866, biðum við stóran hnekki, og
Irin næstu fjórtán ár var þungtir
reynslutími fyrir Canada. ]>á var
Vesturlandið ekklL til, markaður
vor ófullkominn og lítil sem engin
tök á að starfrækja iðnað. Can-
lada-búar hjuggu sinn skóg og
lifðu sem bezt þeir gátu. En á
þessum vonleysis og þrautaárum,
vaknaði hjá mörgum góðum möttn
um sú skoðun, að innlimun íBanda
ríkin væri eini opni vegurinn til
bjartari framtíðar fyrir Canada.—
I En svo kemur árið 1878 með Jtjóð-
1 ernisstefnuna ; verksmiðju stromp-
{ ar fóru að sýna sig upp yfir trjá-
: toppana og þeim fiölgaði óðum,
' og þá kom C.P.R. járnbrautdn og
opnai'i fyrir okkur Vesturlandið,
og frá þeim tíma fleygði Canada
áfram á framfarahrautinni.
Bandaríkin, með McKinley toll-
lögunum, hlóðu st,ein eftir stein í
vegg sinn gegn okkur, en Canada
tók meiri og meiri framförum
þrátt fvrir það. þjóöin var þá far-
in að skilja tilveru sína. þá komu
•Dingley toll-lögjn, oe þau kórón-
uðu hina fyrri viðleitni Bandaríkj-
anna og fullgerðu vegginn. Hlustið
til orða Scnator Beveridge, aðaf-
málsvara Washington stjórnarinn-
ar, þegar hann sagði : “Ekkí hinir
frönsku Bourbonnr á dögum Lúð-
víks XVI., ekki afturhaldsflokkur-
inn enski á dögum Georgs III., —
fóru fram á svo vitlausa og skað-
lega stefnu, sem hin svonefnda
stjórnkænska okkar, sem í stað
þess að ala kaupandi markað í
Canada, er að gera Canadn að
iðnaðar keppinaut’’. • Og scimia
segir sami maður : “það verða að
gerast gagnskifta samningar við
Canada. Tollar vorir gegn um-
hedminuin mega ekki notast á ná-
búa vora að norðan. þessi steftia
hefir ollað því, að Bandaríka iðn-
aðarmenn hafa haldið yfir landa-
mærin, bygt stórar verksmiðjur
fyrir Bandaríkja pe.niiiga á ca'.iad-
iskri jörö, og fengið Canada-menn
til að reka starfsemina. þessum
peningum hefði átt að haldia í
hcimalandinu, og ráða Bandarfkja
verkamenn til að irppfvlla barfir
Canada. — Við ættum að leyfa
canadiskri trjákvoðu og pa]>pír
tollfrítt inn í land vort, eegn því,
að Canada leyfði akuryrkju verk-
færum, vélum, dælum opr öðrum á-
höldum, sem við framleiðum, toll-
frítt yfir sín landamæri. F.ins ætt-
um við að vera fúsir á, að leyfa
eanadisku timbri tollfrían aðgang
iiþ trjáverksmiðjum vorum, gegn
því, að CaPada veiti öðrum Banda
ríhjp iðnáuáraftirfnim greíðaii að-
gáng á markað sinn. — Við ætt-
um að haía sérstaka tollsafnn’ftga
við hina nátehgdu nágtahtia vora
og eðlilegu viðskiltavinl. það hefðl
í för með sér inilíóna dollars hagn-
að íyrir Bandaríkja verksmiöjir.—
GagnskiftiH muiuiu auka stórkost-
lega ]>að, seiri Canada keyþti frá
okkur".
Eins og ég Wgði fyrir tuttugu
ntfiiiJega gagiiskifta samningana —
árum síðan uin sama máleíiii —
et það ckki nauðsynlegt, að dreng-
hnokki þnrfi að vera skólagenginn
til að vita annað eins og þetta.
Og ef Indiana, sem er ríki í annari
röð, ábatast um milíónir dollars
á gagnskiftum, um hvað tra
milíónir dollars ibatast þá hin
iniklu framleiðsluríki ? Og hver
greiðir allar þcssar mMíónir ? Can-
ada. Hver ella ?
Nýverið símaði Mr. Fielding til
‘The Canadian High Commission-
er’ í london, og sagði að í fimtíu
ár hefðu Canada búar, af báðum
stjórnmálaflokknm, óskað eftir
gagnskiftum. þetta var satt fyrir
30—40 árum siðan, en síöan ekki.
Á hinum síðastliðnu 20 árum höf-
um við ekkert heyrt getið um við-
skiftasamband, gagnskifti eða alla
þá dutltmga, sem spruttu frá tóm-
um vösum.
Liberali flokkurinn kom til valda
fyrir átján árum. Tollunum voiu
þefLr samþykkir .sem þjóðar-nauð-
syn. þeir voru bættir á margan
hátt. Hagfeld viðskifti tókust við
England. Allir voru ánægðir. þus-
undirir mílna aif járnbrautum voi u
bygðar, og bafskipastóll landsin-%
óx í hundraðatali. Verzlun ol'3c,tr
og iðnaður tók framförum meii' i n
nokkur liafði búist við. Stjó-o’ii,
en þó sérstaklega Sir Wilfrid T/aur-
ier og Mr. Fielding, ávann sér
traust og vinsældir allra, jafnvel
andstæðinganna, En nú kemur Mr.
Fielding, sem þruma úr heiðskíri,
lofti, og hótar að eyðileggja alt
saman.
Hafa nokkurn tíma nokkurir
menn skriðið á maganum eins og
íulltrúar Canada gerðu í Washing-
ton í þessu máli ?
Við höfum heyrt mikið um hina
veglegu framkomu stjómarinnar 5
viðskiftamálum vorum, — vegleg
framkoma, sem var upptekin eftir
ítrekaðar snuprur ; og okkur hefir
verið sagt, að ef eitthvað yrði
íramar um viðskiftasamningana
talað, þá vrði það í Ottawa. lín
eftir fyrstu bending frá Washing-
ton, þjóta fulltrúar Canada þang-
að, og án þess að ráðgast um það
við nokkurn, ekk.i einu sinni sína
eigíiri. meðbræöur í stjórninni, — og
á augabragði giariga að skilmáfum,
sem eru verzlun vorri og viðskift-
um að stórtjóni, og sem ef til vill
hafa stjórnarfarslega hættu í för
j með sér.
i Eg get ekki trúað þvi, að okkar
heiðraðd stjórnarformaður hafi átt
! hönd í bagga með þessum gjörð-
um. Eln hvort sem svo er eða ekki,
þá eru hinar auðsæu afleiðingar
| íyrir landið svo hættulegar, að
' þær yfirskyggja alla persónulega
nærgætni. — Velferð landsins og
heiður eru í veði, — og hið smán-
arlega tilboð, sem okkur er gert,
er á.n efa gagnstætt óskum fjórða
fimtu hluta landsmanna. Og ég ef-
ast um, ef almennliigur skildi mál-
iö til hlýtar, að það væri tylft
manna því fylgþindi í öllu landinu.
— það er ef til víll ekki hægt, að
gera tolla svo öllum líki til fulln-
ustu, en þegar réttilega er skoðað
komast toll-lög vor nijög nærri
því.
Sumir af bændum Norðvestur-
| landsins vilja gagnskifti, af þvi
J þeir vona, að fá hærra verð fyrir
i hveiti sitt og ódýrari akuryrkju-
! ahöld. Gagnskiftin vera livorugt
j þetta svo nokkru nemí,
Vesturbændiirnir ættu að muna
að okkar tollveggur hefir skapað
heimamarkaðinn, sem hefir gert þá
velstæða. þeir þurfa að eins að
bera saman, tþað setn við flytjum
til úilendra inarkaða af hveiti og
það, sem við framleiðum saman-
lagt af því, til að sjá og skilja
stíerð og gildi heima-markaðarins.
■— Og livaö akuryrkþtverkfæruin
viðvíkur, þurfa þéir að eins. að að-
gæta verðið, setn borgað er fyrir
þau, rétt fvrir suniian landamærin,
til þess að sjá, að í flestum tilfell-
um borgar hinn Bandaríkski iðn.að
arframleiðail, bæði toll i og auka-
farmgjald á þeim, og hann getur
þetta vegna þess, að starfskostnað
urinn er að eins brot af því, sem
bændurnir borga, og að nærri all-
ur afgangurinn verður hans ágóði
og millimannsins. þó tollurinn
la’kki, lækka ekki akuryrkjuvt’rk-
færin í verði, — það að eins eykur
ágóða þess, srtti framlviðir. — Og
ef satnanburður cr gerður á s T i-
verði fvrir sunnan landamærin,
ætti út í höiid verð að vera borið
saman við út í hönd borgnn, en
ekki út í liönd borgun við láns-
verð.
Einnig er sagt, að sumir b.ænd-
urnir í sjávarfylkjunum sé gagn-
skiftaSkiliiiiiiigrtti utn méðmæltir —
vegna þeSs, að þeir inulli ]tá fi
meira Verð fyrir kartöflur sínar og
eplí, Eln sá hagnaðar möguleiki
verður manni bezt . kunnur mcð
•því að aðgæta hið ríkjandi verð i
New Ettglamls ríkjunum. það er
ekki hátt, og nágranni vor býst
við, að það muni fara lækkandi
við gagnskiftin.
A aðra hönd er auðvelt að fá
markað fyrir þessar afurðir bænd-
anna frá Nova Scotia og New
Brunswick, og þar setn þeir geta
fengjið tvöfalt og jafiwel þreíalt
meira verð fyrir afurðir sínar, og
á sarna tíma fjórfaldað eftirspurn-
ina eftir þessum afurðum með því
að lækka þetta háa verð að nokk-
uru. — Tökum til deemis Cuþa,
þar sem ein tunna af kartöflum,
75 centa virði fj-rir Canada bónd-
ann, kostar neytatulann $7.00, og
svipað er því varið meö epli. Viö-
s kiíta ráðu na u t u r Canada í Hav-
ana mun staðíesta þessa staðhx-í .
irig sem sanria. — Bændur vqrir
biiast við að flytja karöflur og
epli til Bandarikjanna, þegar hinar
sömu aiurðir eru fluttar þaðan' til
Cuba og annara staða. — Ontario
fylki varð aö líða undir Dingley
toll-lög.unum á eggjum sínum, osti
og smjöri og öðrum slíkum afurð-
um síntim, unz það nevddist til að
leita annara markaöa fyrir þessar
afurðir, og reyndust þeir mun
rneira arðberandi.
Að fiskiveiöum sleptum, sem ég
hefi ekki næga þekkingu að tala
um, álit é-g ekki að það sé nokkur
sú afurð á nokkrum stað í Can-
ada, sem getur ekki fengáð betn
markað án gagnskiftasamniiigainna
en tneð þeim. Og hvað niargar af-
urðir sriertir, er bað lífspursmál,
að samnírigarnir komíst ekkj á. —
Og jafnvel hvað snertir fiskinn
okkar, að dæma eftir því verði,
sem greitt er í Vestur-Indlandí og
Mið-Ameríku fyrir fisk, gæti vel
farið svo, eins og með kartöflurn-
ar og eplin, að bar heifði okkur
sést vfir einn bezta fáanlega inark-
aðinn fyrir þá afurð.
I/átum okkur ekki skáka í því
skjóli, að ef þessir gagnskifta-
samningar reynast glapra'ði, að
við getum þá auðveldlega ráðið
bót á því, það gaeti farið svo, að
okkur yrði ekki leyft að gera það.
þiegar Mr. Hill hefir framlengt
hinar sjö eða átta iárbrautir sína
inn í Norðvesturlandið, — brnut.ir,
sem nú í nokkur ár hafa beðið við
landamærin eftf.r wagnskiftasamn-
ingunum, eða eitthvað f áttina,
sem hc-imilaði beim landgöngu ;
þegar aðrir Batwlaríkja verzlunar-
vegiir hafa verið opnaðir.cr hafa á-
hrif á land okkar, og þegar hinir
baridaríksku millueigiendur hafa
reynt hveitið okkar og hinir amer-
íkönsku iðnaöarmenn fen_,ið hald
á markaði vorum, — er., þá likur
til, að við fáum leyfi að draga
okkur til baka ?
Nei, síður en svo. Við erum að
flækja okkur í neti, sem við aldrei
íáum losað okkur úr.
lisrn.-OAHAJJA tíi jh. S/ A FliÆHÚS
Ný betrunarstefna.
Nú er öldin önnur í hetmi dóm-
feldra áfbrotamanna.
þieir voru tímarnir, að sú grund-
vallarregla var ríkjandi, að refsa
hinum seka sem eftirminnilegast
og ómannúðlagast fyrir afbrot sín.
Átti það að vera öðrum til við-
vörunar, um leið og það var hiu-
um seka réttlátt syndagjald. En
eftir því sem þjóðunum óx fiskur
um hryw-. í menningarlegu tilliti,
breyttist þessi refsistefria smátt og
smátt í mannúðlegri átt, og nú er
svo kom ð, að betrunarsteína
helir rýmt refsingarstefminni úr
sessi meðal fiestra menningar-
þjóða heimsins.
ITm það hefir mikið verið rætt
og ritað, hver happasælasti vegur-
inn mundi vera til betrunar glæpa-
mönnum og glötuðum lýð. Mis-
jafnar skoðanir liafa komið fram,
<>g misjafnlega hafa þær gelist, sem
reyndar hafa vcri.Ö i framkvæmd-
intii. Xnisar breytingar hafa gerð-
ar verið á fangelsisivrirkomulagi
hinna ýmsu landa, og hafa allar
miðaö til betrunar. Hegningarlög-
unum hefir einnig veriö stórum
breytt, gerð mannúðlegri ög mild-
ari, og ýmstim stofnunum hefir
verið komið á fót, sem betra áttu
brO'tlegan lýð. Kn Oftar en hitt
hefir viljað bera að þeim sama
lirunni, að ]>tir sem út á glæpa-
brautina eöa hinn breiöa veg
höfðu ráfað, urðu ekki þaðah hrifn
ir, þrátt fyrir allar betrunartil-
raunir og bætta löggjöf, og sótti
þvi all-oft í sama horfið, þegar
liiiini leiðandi oir betrandi liendi
liins opinbera var slept.
En nú er ný betrunarstefna á
ferðinni, sem líkur eru til að hafi
góðar afleiðingar í för með sér, —
nái húp fram að ganga,
Stefna þessi eða hreýuhg á upp-
tök sín suður í Nebraska í Banda-
ríkjuiium, og er í því fólgin, að
fyrir Nebra.ska þingið var nýverið
Jagt frumvarp um stofnun glæpa-
manna nýlendn, — ekki samskonar
óbótamanna oýlendu og áður voru
kuntiar, Jieldur nýtízku nýlendu,
bygðri á mamntðar og betrunar-
grunvelli.
Frumvarpið fer íratn á, að 5—
10 þúsund ekra landsvæði sé valið
fvrir glæpamanna nvlendu, og aö
bangað séu sendir allir ilækitigar,
drykkjumenn, skækjur, smærri
gla-pamenn og annar cjþjóðalýður,
— og vesalingar þeir, sem ekki
gcta haft ofan af fyrir sér á heið-
arlegan hátt. —'Sumir af nýlendu-
búuniim eiga að verða látnir vinna
að jarðrækt og búskap, en meiri
blut'inn á að vinna í verksmiðjum,
setn setja á upp í nýlendu-bænum.
Verksmiðjur þessar eiga að fram-
leiða ílestar nauðsynjar nýlendn-
íólksins, og jafnframt annara opin-
berra stofnana rikisins ; svo sá
iðnaður, sem þannig er unninn,
kemur að erigu leyti í bága við
iðnað þann, scm unninn er af
frjálsum mönnum í iðnaðarverk-
smiðjum emstakra manna ,eða íé-
laga, og keppir að engu leyti nm
markað eða markaðsverð.
þarna í þessum nýlendu verk-
sm.iðjum eiga nýlendu-búarnir að
geta lært hvert það handverk, sem
]>eir hcl/.t kjósa. þar verða hús-
húnaðar-, trésmíða-, bókbands-,
klæða-, skófatriaðar- og járnsteypu
-verksmiöjur. Kvenfólk það, sem í
nv1e*idunni verður, lærir matartil-
búning, fatasaum og hjúkrunar-
störf, og auk þess getur það lært
á verkstniðjunum, ef það vill frek-
ar stunda einhverja þá iön, sem
þar er kend. — Kinmg á að upp-
fra-ða riýlendu-búa í andans fræð-
um, eftir því sem tök eru til.
Vinnutími riýlendu fólksins á að
vera 8—9 stundir á dag, og helgi-
clagar hinir sömu bar í nýlendunni
og* annarstaðar í ríkjunum. 1 frí-
stundum sinum má hver og einn
sketnta sér á þann hátt sem hon-
um líst, — sé ekkert það í þeim
skemtnnum, sem inisbýður al-
mennu velsæmi, eða vckur sundur-
lvndi og úKúð.
Vín verður ekki um hönd haft í
nýlcndu þessari, en tóbaks verður
leyft að nevta i hófi, þeim sem
vanir eru því áður. — A.nnars a
markmiðið að vera það, að farið
verðí með nýlendu-búa sem likast
frlálsum verkamöntium, en þó að
sérhver sé skvldugnr að vinna,
sem vinnufær er.
En það, sem mest er í varið í
frnmvarpi þessu er það, að ætlast
McKENZlK’S
1
BEZT FYRIH VESTRIÐ
RŒKTAfi FYRIR VESTRIfi
YALIÐ FYRIR VESTRlfi
FRŒ
hjA sérhverjum i>og-
ANfil KAUPMANNl
TIL hOU
I ÍTUl I< rilí FKŒKASSA VCJRUM
L-iIlIU LT I lll I HVEKKl BÚfi.
HEIMTIÐ McKENZIE FRŒ,
TAKIÐ EKKERT ANNAÐ.
Ef kaupmaður yðar hefir það ekki
paDtið [>að frn okkur.
VIÐ gefum ht hinn vandaðasta fr*
bækling í Canada. iSendið bréf-
spjald til okkar og fáið hann
A. E. McKenzie Co., Ltd.
BRANDON, MAN. CALQAKY, ALTA.
FliuHMKNN V Btí'J'UH- CAA ADA
er til, aö sérhver nýlendu-búi fái
kauj> fvrir vinnu sína. Verður
helmirigur kaupsins sorit mánaðar-
lega til fjölskyldu nýlendu-búans,
ec hinn helmirigurinn geymdur, þar
til manninum er slept úr nýlend-
unni, til þess að hann hafi þá und-
irstöðu undir pyt.siimlej^ stnrf-
scmi, og geti hafið lífsbraut sína
að nýju sem nýr ðg betri maður.
Kiniriitt þetta a'triði er mjög
þýðirigarmikið, því það er alvenja,
að þegar afbrotamaður tr leystur
úr hegningarhúsinu, að bá er hann
félaus, og ef hann á engia viai, sem
hjálpa honum, er hann oftlega
knúður til að éremja glæpi til aö
geta haldiö líftórunui. Kn á þessu
ræður frumvarpið bót.
Frnmvarp þetta hefir enn tkki
verið samþvkt i Ne,.raska þinginu,
en alt bendir til að svo veröi. —
Alit vitra manna er, að stórmikið
gagn verði unnið með svona lag-
aðri nýlendu, sem vitanlega verðtir
undir stjórn og eftírliti hins opiti-
bera, <>g að hún murii hafa happa-
sælii aileiðirigar í för með sér en
hin ir beztu betrunarstofnanir.
Og rísi upp margar slíkar ný-
lendur, má óhætt fttllyrðíV, að
htimur batnandi fer.
Litli kofinn á Nesi.
]>essi hinn nýi frumsamdi sjón-
leiktir. stm Winnipeg íslen<í.ingar
haf.i hlakkað svo mikið til að sjá,
var sýndur í fyrsta sinni á mánti-
dagskvöldið var í Goodteinplara-
liúsinu.
ITm leikinn sjálfan er það að
segja, að hann hefir bæðd sína
kosti og galla, en gallana þó fleiri.
En væri hann soðinn upp að nýjti,
hlutverki aðalmannstns gjörbreytt
— gert íslenzkara — þá væru allar
líkur til, að leikttrinn næði fót-
festu meöal Austur- sem Vestur-
Islendinga. Ösamræmi kemur víða
fyrir í leiknum, en þó eru samtöl-
in all-víða bæði smellin og fjörttg.
Leikurinii fer fram í Winnipeg
daginn ■fyrir og á íslendingadag,
og eru allir þrír þættirnir sýndir í
dagstofu 4 íslenzku matsöluhúsi.
Ilúsráðandirin, sem Guðrún heitir,
ógifit, en við aldttr, á frænda, sem
Ilelgi nefnist, og er hugsjóna og
listamaður. Hann hefir málað
mynd, sem bann kallar “Litla kof-
ann á Nesi’’, og sett hann á sýn-
ingtt, en býður í upphafi leiksins ó-
þreyjiafnllur eftir, hvernig henni
miini Lvrnast þar. Mynd þessa hef-
ir hann málað aí fátækum bónda-
kofa í Nýja íslandi, og fyrir utam
kofann sitja karl og kerling, ný-
íslemzkir frumbýlingar, og dóttir
þeirra, ung og fögur. þessi dóttir
missir sjónina og foreldrar honnnr
koma með hana til Winnipeg til
að leita henni lækninga. Hún hafði
áðttr verið trúlofuð manni, sem
svæik hana, ]>egar hún misti sjón-
ina. þessi liinn sami maður hefir
síðar lent í óreglu og slarki.
Gömlu hjónin og dottirin setjast
að í greiðasöluhúst Guðrtinar, þar
sem Ilelgi málari er íyrir. Helgi
fær ást á þórti, blindu stúlkunni,
en er í óvissu, hvort hann á að
giftast henni og yfirgeía listabraut
sína, því það álítur hann að leiði
af giftingunni, eða að halda sér að
listinni. Guðrún, frænka hans, ræð-
ur honum til aö giftast þóru.—En
þá kemur Brandur, fyrri unnusti
þóru, aítur fram á sjónarsviðiö,
rétt þeigar Ilelgi ætlar sér að fara
að biðja þóru.
Brandur er iðrandi syndari, befir
séð málverk Ilelga á svningunni,
og það hefir sntiið honum til aft-
urhvarfs. þóra tekur Brand í sátt.
Ilelgi clessar yfir þeim og býðst
að borga fyrir augnalækningar
þórti, því hann hafði í þeim svif-
ttm fengiö 1,200 dollara tilhoð í
málverk sitt. Hann sættir og
Brand við foreldra þórti, og í
leikslok er hann þóru-laus, inymd-
ar-latis og yfirkomimi, en líkur
benda til, að hann muni halda á-
fram á li.stabrantinni.
Ilvað ledkendunum aftur viðvík-
j tir, þá leika þeir allir, að •einunx
I uudauskildum, prýðisvel.
Ólafuf Eggertssoii, sem Ileígi
inálari, beitir öllum sínum ótví-
ra'ðti leikhæfileikum ; en samt er
Jlelgi ltans óeðlilegur og þreytandi
all-víða, eada er ómögulegt annað
að gera úr því hlutverki. Helgi er
óíslenzk persóna í fylsta máta, og
á, ef svo mætti segja, ekki heima í
vestur-íslenzkum bjóðlífsleik ; og
í allra auriara hiindum en Ölaís
hefði Ilelgi verið Lvimleið per-
sóna.
Guðrún, húsráðandinn og frænka
Helga, er vel leikin af Mrs. I’. Jó-
hannssoa. Sérstakleea er ásta-
brask hen-nar viö bernskuvin sinn,
Ilannes, núverandi Dakota bónda
og ‘baslara’, einkar vel leikið. —.
Og liið sama er að segja um.
Ilanries, setn Bj irn Hallson leikur„
Var hann all-víða skringilegur og:
vakti lilátur meðal áhorfendanna.
Björg, vinnukona hjá Guðrúnu,
. skemti áhorfendtmum öllum betur,
eitda var hún aðdáunarvel leikin
með köflum, og sýtidi ungfrú
ifttlda Laxdal, sem liána lék, ótví-
ræða leikarahæfileika, og átti bet-
ttr heima á tóksviðinu en nokkur
annar, að Ólafi undanskildum.
þóru, blindti stúlkuna, lék ttng-
frú Lára Ilalldórsson, op- leysti
það varidasama hlutveík vel af
hendi. — Foreldra heritiar, Herdísi
og Jón, lékit þau ungfrú María
Kristjánsson , og J;. Axfeld, og
fórst hönduglega báöum. Sérstak-
lega sýndi Axfeld ný-íslen/.kan
bónda aðdáanlega vel með köflum,
og er enginn efi á, að l>ar er gott
ieikaraefni sem hann er.
Aftur var Brandur, hinn iðrandi
unnusti þóru, ómögulegttr í alla
staði, — bæði í sjón og heyrn. —
Sigurður Bjarnason heitir sá, sem
Itann lék.
Leiktjöldin voru máluð af Frið-
riki Sveinssyni, og p-óð að vanda.
— Kinnig prýddu stofuþilin mál-
verk af stöðum á gamla Fróni, —
meðal annara stór, fögur mynd af
Akureyri, sein Friðrik haíði einnig
málað.
“Iitli kofinn 4 Nesi’’ vcrður aft-
ttr sýndur í kvöld, fimtudag, og
ættu landar — leikaranna vegna —
að fjölmenna, þvf beim hcfir sjald-
an gefist færi á, aö sjá jafmvel leik-
inn leik á íslenzku og þennan.
Ounnl. Tr. Jónszon
Kennara vaniar
fyrir W A L L II AI, LA S.D.No.
2062. Kenslutimi sjö (7) mánuðir
(almainaksmánuðir), með tveggja
vikna skólaíríi. Byrjar 20. apríl
næstk. Umsækendur tilgreini
inentastig gildandi í Saskatchewan
og æfingu sem kennari, einnig
kaup, sem óskað er eftir. Tilboð-
tim vedtt móttaka til 15. marz. —
Óskað eftir, að umsækjandi sé fær
um, að leiðbeina börnum í söng.
Magnús J. Borgford,
2-3 Sec’y-Treas.
íiolar, Sask.
Nýjar bækur.
N. Ottenson, bóksali í River
Park, hefir nýskeð fcngið þessar
bækur: —
Kldratinin 50c.
Vallyes sögnr 55c.
Valdemar mttnkur 6t)c.
Kynlegttr ])jófur 55c.
Sagan af Pétri Píslarkrák 10c.
Sagan af fiskiskipinti $1.10.
Sagan af Starkaði Stórvirkssyni
í bandi 50c, óbttndin 35c.
Rímttr af Sörla sterka —
í bandd 40c, óbundin 30c.