Heimskringla - 22.02.1912, Qupperneq 4

«. BLS. WINNIPEG, 22. FEBR. 1912.
HEIMSKRINGLA
pt"”9H,D ■"ætk”“,i>*5' ”
HEIMSKRINGLA NEWS & PUBLISHING COMPANY, LIMITED
Verö blaCisins 1 Canada n* Bandartkjnm. $2.00 um árift (fyrir fram borgað).
Sent tii Islands $2.00 (fyrir fram borgaO).
B. L. BALJ) WINSON, Editor & Mariager
729 Sherbrooke St., Winnipeg. Box 3083 Phone Garry 4110
Vikan stóra í Winnipeg.
Aldrei íyr í sögu Vestur-íslend-
inga haía þeir stoinaö til jafn mik-
ilíenglegra satnkvama og skemt-
ana eins og þeirra, sem hér ióru
íram í borginni í síöustu viku og
sem byrjuðu á mánudagskveld og
enduðu á fimtudagskveld.
Eins og lesendum er þegar kunn-
ugt, þá fer hér fram í borginni
‘‘Curling” leikmót mikið, sem al-
ment er nefnt “bonspiel”, og er
leikið á ís. Mót þetta sækja menn
úr öllum pörtum Canada og frá
Bandaríkjunum og Bretlandi. Leik-
mót þetta er orðin fastsett skemt-
un hér i borg og látin fara fram í
sama mund ár hvert, í febrúar-
mánuði. þá setja járnbrautafélög-
in fargjöld niður í hálfvirði um
vikutítna, svo að þeim, sem sækja
yilja mót þetta, veitist þess kost-
ur með hálfu flutningsgjaldi. ís-
lendingar í öllum bygðum í Can-
ada austan Klettafjalla hafa á
liðnum árum notað þennan íar-
gjaldsafslátt til þess að koma til
Winnipeg borgar, ýmist til að
heimsækja kunningja sína og ætt-
menn hér, eða til þess að reka hér
verzlunarerindi.
í leikmóts eða ‘‘bonspiel” vik-
unni hefir því jafnan verið mjög
fjölment af löndum vorum úr hin-
um ýmsu bygðarlögum í Vestur-
Canada, og oft einnig margir hér
frá Dakota og jafnvel Minnesota í
Bandaríkjunum.
það mun hafa verið með tilliti
tii þessa leikmóts og fargjalds-
lækkunarinnar í sambandi við það
að ‘‘Helgi magri” klúbburibn setti
á stofn fyrir nokkrum árum hið
svonefnda ‘‘þorrablót” sitt og. sem
síðan hefir árlega viðhaldist. Að-
.sókn utanbœjarfólksins á ‘‘blótiið”
reyndist þegar frá fyrstu svo
heilladrjúg inntektagrein, að aörir,
sem eitthvert samkvdæmisfjör
höfðu að bjóða, fóru að undirbúa
og halda samkotiiur þessa sér-
stöku viku, — vér mættum nefna
það gestaviku. Ýmsar sýn-
ingar eru þá haldnar hér í borg-
inni, t. d. mótorvagna sýning,
hunda sýning, hænsa sýning og
aðrar smásýningar, svo og gleði-
samkomur ýmislegar. Er þetta
gert jöfnum höndum til þess, að
.veita gestunum sem mesta skemt-
jm meðan þeir dvelja í borginni og
til þess að tryggja aukinn arð af
isamkomunum.
Islendingar hafa fylgst með hér-
lendu þjóðinni í þessari viðleitni,
að skemta gestunum — og græða
á þeim. Winnipeg búum er það
Ijóst, að ferðakostnaður sveita-
fólksins, sem hingað sækir leik-
móts-vikuna, hækkar ekki eða
eykst tilfinnanlega fyrir það, þó
gestirnir verji fáeinum centum til
aðgöngu á skemtisamkomur þœr,
sem þá eru hér á dagskrá, og
sjálfir sjá ferðamenn ekkert í þau
útgjöld ; því þeir koma langflestir,
ef ekki allir, með þeim tilgangi,
að njóta hér þeirra skemtana, sem
bjóðast, um leið og þeir hressast
og hvilast frá daglegum störfum
heima fyrir.
1 þetta skifti höfðu íslendingar
óvanalega mikinn skemtiviðbúnað
hér í borg, og fóru þær allar fram
eins og áður var sagt i sl. viku.
iTil þessa bar tvent aðallega : 1
fvrsta lagi það, að hér var stadd-
*ir einn víðfræghsti listamaðurinn
íslenzki sem nú er uppi, prófessor
Sveinbjörn Sveinbjörnsson, tón-
skáld, og sem mjög fáir Vest-
nr-tslendingar höfðu nokkurntíma
Séð eða átt kost á að heyra til
fvr en á þessari ferð hans hingað
vestur á yfirstandandi vetri. það
þarf því vart að efa, að margir
hafa að þeesu sinni gert sér ferð
hingað til Winnibeg eins mikið til
að sjá og hlusta á herra Svein-
Jjjörnsson, eins og fyrir nokkra
aðra ástæðit. Enda höfðu bæði
‘‘Ilelgi magri” klúbburinn og þeir, 1
sem stóðu fvrir Borgfirðinga mót-
inu, auglýst það óspart, að próf.
íSveinbjörnsson ætlaði að koma
fram og spila á píanó á báðum
(þeim samkomum, og er ekki ólík-
legt, að það hafi talsvert aukið |
aðsóknina að þeim átveizlum. En
gestunum til mikjlla vonbrigða var J
prófessor Sveinbjörnsson á hvor- j
íigri þeirri samkomu, þótt haJin
væri hér í borginrii. — í öðru lagi
yar nú í fyrsta skifti haldið hið
svonefnda ‘‘Borgfirðinga-mót”. það
er tilorðið út af þeirri meignu ó-
ánægju landa vorra í öllum bygð-
um vestan hafs við ‘‘Helga magra
klúbbinn”, fyrir frávikning hans
frá því grundvallaratriði, að hafa
samkomu sína í því íslenzka sniði,
sem hann í fyrstu auglýsti. það er
tvímælalaust, að þetta mót dró til
borgarinnar margan, er annars
hefði heima setið.
Tjaldðúðarsamkoman,
mánudagskveldið 13. þ.m. var ekki
markverðari en aðrar samkomur í
þeirri kirkju, að því undanteknu,
að séra Friðrik J. Bergmann flutti
þar erindi um Islandsferð sina á
síðasta ári, og álit það, sem hann
fékk þá á landi og þjóð, nútiðar-
ástandinu og framtiðarvonum og
möguleikum á ættjörðinni. Annars
var samkoman vel sótt, og var
nokkur hluti áheyrenda utanbæjar-
fólk, sem komið var til þess að
vera hér alla leikmóts-vikuna.
Þorrablótið.
það fór fram eins og auglýst
hafði verið þriðjudagskveldið 13.
febr. í Manitoba Hall, og var að
vanda mjög svo í ensku sniði og
aðallega danssamkoma. En nægur
var matur og góður fyrir alla.
Aðsóknin var eitthvað milli 3' og
4 hundruð manns, en tiltölulega
færra af utansveitafólki en á liðn-
um árum ; enda var hér þá mesti
fjöldi gesta í bænum, sem ekki
sótti ‘‘blótið”, og mun það hafa
hafa orsakast af óánægju frá fyrri
árum með alla frammistöðu þar,
sem nú er almenningi kunn. Ann-
ars var það eftirtektavert, að
ýmsir þeir borgarbiiar, sem alla-
jafna á liðnum árum hafa sótt
samkvæmi þetta, og þar með
nokkrir, sem á parti hafa staðið
fyrir því, — komu þar ekki að
þessu sinni ; og ekki var annað
jsýnilegt þeim, sem kunnugir eru
} mönnum og málefnum þeirra hér í
borg, en að samtök hefðu verið til
þess gerð af flokki manna,að halda
j sér algerlega frá þorrablóti þessa
árs. — Annars voru ræðurnar og
j söngurinn, sem hvorttveggja íór
ífram á íslenzku, og einnig músik
I otr dansinn fullkomlega ígildi þess,
j sem áður hefir bezt verið, og að
jþví leyti hepnaðist ‘‘blótið” vel.
þess má geta, að nýtt lag hafði
samið verið við hið gullfallega
j kvæði St. G. Stephánssonar skálds
‘‘þótt þú lítngförull legðir”, er
J snngið var fyrir minni Islendinga
í útlöndum. Lagið var eftir Jón
tónskáld Friðfinnsson, og þótti
mikið til þess koma.
Cantata.
Miðvikudagskveldið 14. þ.m. var
söngsamkoma mikil haldin í 1.
lút. kirkju, og var þá aðsókn svo
mikil, að ekki fékk húsið fleiri rúm
að uppi né niðri. Mun þar verið
hafa full 800 manns — máske nær
þúsund — saman komið. þangað
höfðu allir komið til að hlusta á
söngstykki það hið mikla eftir
prófessor Sveinbjörn Sveinbjörns-
son, sem auglýst hafði verið að
snngið yrði í fyrsta skifti hér
vestra. Herra Hall, organisti kirkj
unnar, stýrði söngnum, en sjálfur
spilaði prófessor Sveinbjörnsson
ttndir á píanó. Sýnt var, að söng-
flokkurinn hafði haft talsverða
fyrirhöfn við æfingar til þess að
geta borið ‘‘Cantata” þessa fram
fyrir áheyrendurna, og álit Hkr.
er, að honum hafi tekist það vel.
Samkoman fór hið prýðilegasta
fram í alla staði og áheyrendurn-
ir virtust vera hið bezta ánægðir
með þá kveldskemtun. En bezt
mun flestum hafa þótt V a 1 a-
g i 1 s á , sem próf. Sveinbjörnsson
söng og spilaði, og víst vildu
margir fá hann til að endurtaka
það, þó ekki yrði af því. — þessi
söngskemtun hafði meðal annars
það til síns ágætis, að hún stóð
ekki vfir ne.ma tæpar 100 mínútur,
svo fólk komst heim til sín í góð-
an háttatíma um kveldið. Aðgang-
ur að henni kostaði 50 cents, en
hún var miklu meira virði fyrir
þá utan af landsbygðinni, sem á-
huga hafa fyrir þvi, að koma á
góðum söng hjá sér og smekklegri
framkomu þeirra, sem að þvi
starfa.
Borgfirðinga-mótið.
þeir höfðu heitið því, BorgfirÖ-
ingarnir, eða þeir, sem fyrir móti
því stóðu, að gera það al-íslenzka
samkomu, og þeim tókst það vel.
Borgfírðinga-mótið var, eins og
að framan er sagt, til þess stofn-
að : 1 f y r s t a 1 a g i, að sýna
sýna þjóðflokki vorum hér vestra,
að Islendingar séu ekki ánægðir
með fyrirkomulag það, sem nú um
nokkur ár hefir verið á þorrablót-
inu, þar sem ekkert hefir íslenzkt
verið annað en það, sem forkólfum
þess hefir verið með öllu ósjálf-
rátt, sem sé málið ; og í ö ð r u
1 a g i til þess,. að sýna Islending-
um, að hér sé hægt að hafa aí-
íslenzka samkomu, ef nokkur við-
leitni sé til þess höfð, og að slík
samkoma geti borið sig fjárhags-
lega, án nokkurs tillits til þess,
hvort þangað komi nokkrir dans-
I endur eða engir.
En stofnendur þessa samkvæmis
tóku það feilspor þegar í upphafi,
} að gera of lága áætlun um gesta-
fjöldann, sem sækja mundi mót
beirra. þess vegna leigðu þeir
Goodtemplara salinn — sem aldrei
skyldi verið hafa — og lé.tu prenta
350 aðgöngumiða, sem þeir ætluöu
að verða mundi nægilegt til þess
að mæta eftirspurninni, og þótti
þá húsið ftillskipað, svo vel væri
rúmt um alla. En þessi aðgöngu-
miðar seldust allir upp á 5—6
döp-um hér í bænum. En svo Jcomu
utanbæjarmenn i stórliópum og
kröfðust jafnréttis. til aðgöngu á
mótið, gegn fullri borgun. For-
kólfar mótsins urðu því til neydd-
ir, þvert á móti vilja sinum, 'að
tvöfalda tölu aðgöngumiðanna,
eða því sem næst, og að troða inn
í húsið öllum, sem þar gátu rúm-
ast, heldur en að vísa þeiin frá,
sem komið höfðu hingað frá 100—
400 mílur vegar og vildu vera
þarna viðstaddir. þeim ski’dist
fljótt, að þetta mundi valda nokk-
urri óánægju, vegna þess hve
þrengslin yrðu mikil , eu ógerning-
ttr var að vísa gestunum frá með-
an nokkurs annars vas k 'stiir.
þeir revndu á síðustu forvcðnm.
að leigja stærri sal, cn þá var
hann leigður. Manitoba Hafl hefðu
þeir máske geta fengið, en ein-
göngtt með þeim frágangskosti, að
hafa engin ráð þess, hver matur
væri á borð borinn, og var þá þar
með loku fvrir það skotið, að
hann vrði íslenzkur, eins og lofað
hafði verið. þeir héldtt því áfram
með að hafa Goodtemplara húsið
og þanvað sóttu fttll 600 manna
fyrir kl. 8 um kveldið, og þó hélt
stöðugur straitmur þar að dvrum
| þar til kl. 8.30, að bvrjað var pró-
I grammið. Margir urðii því frá að
I ltverfa, sem ekki komust að, —
: sem ekki var rúm fyrir innan hús-
I veggjanna.
j Borð voru sett í neðri salnum og
þrísetin. þau voru hlaðin íslenzk-
um réttum, eins og auglýst hafði
verið, Og geðjaðist gestum vel að
því. Full tuttugu skemtistykki
voru á skemtiskránni, og þó
meira, því að bætt var við glimu,
sem ekki hafði auglýst verið ; þar
áttust við þeir Jón Hafliðason og
Valdimar Thorsteinsson og höfðu
gestir hina mestu ánægju af því.
Forstööumenn þessa Borgfirð-
inga-móts eiga þökk skylda fyrir
það, hve <vel þeim tókst að gera
samkomuna al-íslenzka, eins og
þeir höfðu lofað ; og eins fyrir það
hve vel þeim tókst að greiða fram
úr vandræðunum. sem af þrengsl-
um í húsinu leiddi.
Konurnar, sem önnuðust um
borðhaldið, eiga og skylda viður-
kenningu fyrir það, hve vel þeim
fórst að seð ja þá svöngu i þrengsl-
unum og ösinni þar niðri í borð-
salnum.
Á þessari samkomu bar ekki lít-
ið á ísleaizka þjóðbúningnum :
Nokkrar konur báru skautafald,
aðrar voru í peysufötum og enn
aðrar í bol-klæðum þeim, sem tíð
voru á Islandi um miðja síðustu
öld.
Væntanlega sjá Borgfirðinga-
móts menn til þess, að tryggja sér
rúmbetra húspláss á næsta vetri,
ef þeir þá halda mót í líkingu við
þessa samkomu.
Athugasemdir.
Líklega hafa mestu vonbrigðin
við báðar þessar samkomur —
Blótið og Mótið — verið þau, að
prófessor Sveinbjörn Sveinbjörns-
son sótti hvoruga þeirra, þrátt
fyrir það, að hann hafði verið aug-
lýstur sem þátt-takandi í skemti-
skránni á þeim báðum. Hér er
því ekki nema um tvent að gera :
annaðhvort hefir hann rofið heit
sín við báða málsaðila, eða þeir
hafa í leýfisleysi aUglýst nafn hans
á skemtiskrám sínum, og í hvoru-
tvego-ja tilfeflinu á íslenzk alþýða
heimtingu á, að fá að víta sann-
leikann í þessu máli.
Jægar þess er gætt, hve innilega
landar vorir hafa tekið prófessor
Sveinbjörnsson, hvarvetna þar sem
hann hefir heimsótt þá hér vestra,
og hve ant þeir hafa látið sér um
það, að gera þessa heimsókn hans
honum bæði ánægjulega og arð-
sama, — þá sjáum vér ekki betur,
en að. hann skuldi Vestur-íslend-
ingum þá kurteisi og sinni eigin
virðingu þá sann,girni, að láta þá
afdráttarlaust vita, hvort að það
er brigðmælgi hans eða frumhlaupi
Blóts- og Móts-manna að kenna,
að hann kom ekki fram á þessum
síimkomum eins og auglýst hafði
verið.
1 öðru lagi hafa þessar tvær
samkomur, frekar en nokkru sinn
fyr, vakið þá hugsun, að títni sé
t: 1 þess kominn, að íslendingar hér
i borg komi sér upp á eigin kostn-
að v.eglegu samkomuhúsi, sem sé
nægilega stórt til þess að rúma 12
eða 15 hundruð manns. því að svo
eru nú landar vorir orðnir vel
efnaðir, að þeir geta þetta, ef sam-
tök eru nokkur til þess, og þarf
ekki að eía, að sú eign gæti borg-
að sig, jafnvel þó hún væri vestar-
lega í borginni. En hún yrði að
vera gerð í nýtízku leikhússsniði.
Mætti þá nota hana daglega til
hreyfitnynda sýninga og annara
leikja, messa í henni á sunnudög-
um og hafa þar sunnudagaskóla ;
halda í henni stórfundi, hvenær
sem nauðsyn bæri til. Og ættu þá
Islendingar öruggan stað til eigin
þinghalda eftir þörfum þeirra.
það er enn annað í SíUnbandi við
þessar Blót- og Mót-samkomur,
sem vel er þess vert að íhugað sé:
svo sem það, hvort s t e f n a n
eða markmið það, sem þessar
samkomur grundvalfast á, — að
jé.ta og dansa, sé í nokkru sant
ræmi við stöðu Islendinga í þessu
borgarafelagi, og þá virðingu., sem
þeir, sem þjóðflokkur, njóta hér í
landi. Og í öðru lagi má ihuga,
hvort æskilegt sé, að hlúa að
þeirri hugmynd meðal landa vorra
vestan hafs, að þeir myndi félags-
skap sinn á héraðslegum grund-
velli. Héimskringla skoðar þá
stefnu rangá. Vildi heldur sjá hér
myndað eitt aflsherjar Islendinga-
félag, á þjóðernislegum grundvelli,
þar sem hver bygð hefði sina sér-
stöku deild, en allar deildirnar
væru í einu félags-sambandi og
ynnu sameiginlega að velferðar og
framfaramálum vorum hér vestra;
— og einnig að velferðarmálum
heimaþjóðarinnar, ef það álitist
viðeigandi.
En stefna og markmið þessa fé-
lagsskapar ætti að vera eitthvað
æðra og meira en að éta og
dansa. því það getum vér allir
gert daglega hver i sínu heima-
húsi.
Með slíkum félagsskap mætti
halda ágætar al-íslenzkar sam-
komur hér gestavikuna, þegar
‘‘bonspiel” fer hér fram, og gæti
ltún varað alla vikuna. þar gætu
landar vorir haldið daglega fyrir-
lestra með ttmræðum um aðal-
áhugamál Vestur eða Austur Is-
lendinga, og rætt um, hvað gera
þyrfti til hagsmuna og framfara
þjóðarheildinni hér vestra. þar
gætu Islendingar sýnt listir sínar
og þekkingu og kunnáttu í ýmsum
greinum, og hlúð þannig að þjóð-
ernisböndunum og gert þau traust
ari en ella.
Hér er ekki timl eða rúm til
þess að gera áætlanir um væntan-
lega stefnu eða framkvæmdir slíks
félags. En fullyrða má, að það
gæti orðið þjóðflokki vorum hér
óviðjafnanlega miklu notadrýgra
en smáflokka félagsskapur, sem nú
virðist í aðsigi að myndast.
Ræktað íyrir Vesturlandið
JíO
o>
>
c
McKENZIE’S
FRÆ
Vér hðfum rannsakað hinar breitilegu þarfir
Vestu rlandsins.
Vér seljum þær fræ tegundir sem bezt eiga við
jarðveg Vestur Canada.
Allir framtakssamir kaupmenn selja þær, ef
verzlari yðar hefir þær ekki þá sendið pantanir beint
til vor.
LÍTIÐ
eftir MeKenzie’s frækössum f hverri búð.
Postspjald fœrir ybur voru ensku
vörulista.
A. E. McKenzie Co. Ltd.
BRANDON, MAN. CALGARY, ALTA.
xr
•-l
ÍT
N
<
fD
c/>
P
3
Fegursta Fræ-bygging í Canada
Sameignar verzlun.
(Eða saga um það, hvernig 28
vefarar á Englandi hafa með sam-
tökum stofnaö verzlun, sem nú er
stærst sinnar tegundar í heimi).
Árið 1844 höfðu 28 vefarar í
Kochdale á Englandi samtök til
þess, að útvega sér lífsnauðsynjar
sínar með lægra verði, en þeir
höfðu áður orðið að borga. þeir
mynduðu félagsskap með sér, og
greiddi hver þeirra $5.00 inngöngu-
eyrir í félagið. Með þeim sjóði var
stofnuð fyrsta sameignarbúð í
lteimi. þeir keyptu $100.00 virðd af
vörum. þeir keyptu beint frá
bændttm og verkstæðaeigendum og
seldu beint til sín og stéttar-
bræðra sinna.
þessi Rochdale verzlunaraðferð
sem nú hefir staðið nær 70 ár, er
sama aðferðin, sem öll sameignar-
félög byggjast á fram á þennan
dag.
1 fyrstu tók hreyfing þessi að
eins yfir norðurhluta Engfands,
enda kom þá stofnendunum ekki í
hug, að sameignarfélag þeirra
gæti annast um framleiðsfu nauð-
synja, heldur að eins um kaup
þeirra og sölu. Eftir að verkafólk-
ið fór að kynnast Rochdale búð-
inni, voru svo hundruðum skifti
sameignarbúða settar á stofn í
Lancashire og Yorkshire héruðun-
um. Auðmannaflokkurinn og verzl-
unarstéttin börðust af mætti móti
þéssari sameignarhreyfingu og fjöl-
mörg lagafrumvörp voru samþykt
j þinginu með því augnamiði, að
hnekkja hreyfmgunni. LandeÍgna-
jnenri og verkveitendur beittu alls
kyns harýðgi og rangsleitni við
þá, sem þeir komust að að verzl-
ttðu við sameignarbúðirnar. Eftir
nokkurn tíma voru öll þessi smá-
sameignarfélög sameinuð, og þá
var tekið til að hrinda hreyfing-
unni af stað á Suður-Englandi.
Nú eru öll slík félög í landinu
sameinuð undir eina stjórn og með
limatalan er stöðugt að aukast.
Félagsheild þessi rekur nú lang-
stærstu vöruverzlun, sem til er í
heiminum. Velgengni félagsins sýn-
ir ljóslega, hve miUiliðirnir svo-
nefndu eru óþarfir. Engir slíkir
milliliðir eru til í sambandi við
Brezka sameignarfélagið.
Félagið hefir nú á Englandi,
Skotlandi og Irlandi 1428 sölubúð-
ir o,g 117 vörutilbúnings-verkstæði,
sem framleiða nálega allar hugsan-
legar vörutegundir ; og heill skipa-
floti færir vörur þessar til notenda
í tveimur heimsálfum. Meira en
hálf þriðja milíón manna fá frá
félaginu aflar lífsnauðsynjar sínar
með kostverði, og þó er sagan enn
ekki öll. Fullur fimti hluti allra í-
búa Englands skifta við búðir fé-
lagsins. þessir viðskiftamenn eru í
tveimur flokkum : félagslimir og
utaniélagsmenn. þeir, sem ekki til-
heyra félaginu, skifta við það af
því að þeir vita, að þeir fá þar
góðar vörur rétt mældar og vegn-
ar. En þeir njóta ekki þess afslátt-
ar verðs, sem veittur er félagslim-
um á hverjum þremur mánuðum.
En meðlimir félagsins fá ekki að
eins áðurnefndan afslátt á öllu,
sem þeir hafa keypt, heldur njóta
einnig þess hagnaðar, sem felst i
auknum gróða félagsins af verzlun
utanfélagsmanna.
Stefna félagsins er svona :
þeir, sem gerast félagsmenn,
borga 5 dollara inngöngttgjald. —
þetta er tekið af þeim í smáum
nfborgunum, svo nemur 6 centum
á viktt. Hver félagsmaður hefir
einn hlut, sem veitir honum rétt
til allra þeirra hlvnninda, sem fe-
laginu fylgja, og hann fær 5 pró-
sent ágóða árlega af hlutafé sínu.
ITltitur hans er ekki seljanlegttr, en
félagið kaupir hann fullu verði,
hvenær sem hann óskar. Ef hann
er nógtt efnaður, má hann kaupa
20 hluti í félaginu, en ekkí fleiri.
En atkvæðamagn hans í málum
félagsins er ekki meira en þess,
sem að eins á einn hlut i því. Hver
félagsmaður hefir eitt atkvæði. —
Ö11 sameignarhugmyndin er bygð á
jafnréttishugmyndinni. Konnr jafnt
sem karlar mega gerast hluthafar,
og gegna embættum.
Bækur félagsins ertt gerðar tt'pp á
hverjum ársfjórðungi. Eftir að all-
ur starfskostnaður hefir verið
borgaðttr og nokkur ttpphæð dreg-
in frá fyrir sliti, afföllum o.s.frv.,
er gróðanum skift upp milli fé-
lagsmanna þannig :
1. Hver meðlimur fær afslátt,
sem jafngildir því, sem félagið
hefir grætt á verzlun hans.
2. Ágóðann af verzlttn utanfélags-
manna.
Á þennan hátt fá félagsmenn
þann ágóða, sem vanalega gengttr
til milliliða, og einnig smásala á-
I góðann. Einnig fá Keir framleiðsltt-
} ágóðann, af þeim vörum, sem
j búnar eru til á verkstæðum félags-
j ins. Á þennan hátt er lífskostnað-
ur þeirra, sem í félagintt eru, lækk-
aður full 15 prósent. Engin láns-
verzlun er gerð i búðum sameignar
félagsins. Enginn hlutur er heldttr
seldur með minna en kostvcrði,
eins og siður er ýmsra verzlana,
sem auglýsa sumar vörttr með
minna en kostverði, í þeirri von,
að geta ttm leið selt aðrar vörur
með ágóða.
Okurverð á matvöru er ómögu-
legt á Bretlanhi síðan sameignar-
félögin komu til sögunnar. þau
seljá allar vörur til einstaklinga,
og búa til' allar vörur f ifðiaðat-
stofnunum sínum, sem kaupendur
þeirra verzla með í öllum löndum.
J Hvenær sem aðrir kaupmenn
| reyna að fá yfirráð á sölu ein-
, hverrar vörutegundar, þá koma
; sameignarfélögin til sögunnar og
j ónýta þá einokunar tilraun. þetta
■ hefir þráfaldlega komið fyrir. Rétt
nýlega hækkuðu ný egg í verði i
j verði í Lundúnum upp í 54 cents
j tylftin. Markaðsskýrslurnar kendu
I hænunum um þetta. Félagið tók
| þegar að sér að verja hænurnar
I fyrir þessari ákæru, og sannaði
mál sitt með því, að selja egg sín
fyrir 45 cents tylftina. Félagið
hafði nægar eggjabyrgðir á þessu
verði. þá urðu okurkaupmenn til
neyddir, að setja þau niður úr 54
centum og missa þannig 9 centa
okttr-ágóða af hverri tylft, sem
þeir ætluðu að kreista út úr fólk-
inu.
það, sem sameignarfélögin á
Knvlandi hafa getað gert fyrir
meðlimi sína, getur verkalýðurinn
í öðrum lör.dum einnig gert, ef
hann hefir til þess vilja, vit og
dug. 1 Ameríku, þar sem alþýðaa
er margfalt efnaðri en á Bretlandi,
mundu slík sameignarféfög ná
miklu bráðari þroska, en þau hafa
, gert í Evrópu, bæði af þvf, að
meiri efni eru til þess að byrja
með, og af því líka, að verzlun.
einstaklinga hér í landi mundi
verða miklu meiri en fyrir austan-
ltaf. En alþýðan hér er svo efnuð,
að húit hefir ennþá ekki skeytt um
að spara fé með slíkum samtök-
um.
Munið eftir mælskusamkepninnf
þann 26. þ.m., sem auglýst er í
þessu blaði. þar verða snjallar-
ræður og karla og kvenna kórar.
— Æjfing fyrir karlakór verður hjá
H. Olson kl. 8 í kveld (miðvikud.J
Er æskilegt, að allir stúdentar
komi þangað, hvort sem þeir
syngía eöa ekki.
Föstudagskvéldið 2. febr. settr
umboðsmaður stúkunnar Heklu»
Mrs. Nanna Benson, eftirfarandi
meðlimi í embætti :
F. E.T.—P. S. Pálsson.
E. T.—B. E. Fjörnsson.
G. TJ.—Séra G. Árnason.
V.T.—Miss J. Sigurðsson.
, R.—E. S. Long,
A.R.—A. Orr.
F. R.—B. M. Long.
G. —S. B. Brynjólfsson.
K.—Miss K. Johnson.
D.—Miss A. E. Björnsson.
A.D.—Miss Olson.
V. S. Hjörleifsson.
U.V.—G. Gíslason.
Meðlimatala stúkunnar Heklu er
nú 344. Stúkan óskar, að meðlim-
irnir sæki fundi eins vel og þeir
gera, því hver sá meðlimur, sem
ekki vanrækir það, er ætíð líkleg-
ur til að gera margt fleira til efl-
ingar stúkunni og félagsskapnum i
heild sinni. Vinnið fyrir stúkuna
Heklu ; hún verðskuldar það.
B. M Long.
Mr. C. S. Macdonnell, sem í R
sl. ár hefir starfað fyrir McDonald
Dure Lumber Co., hefir verið sett-
ur rettur ráðsmaður fyrir The
Canadian Lumber Yards, Limited.
Félag þetta hefir sett upp timbur-
sölu á McPhillipps stræti, noröan
við Notre Dame Ave. Herra Mac-
donnell óskar að sjá sem flesta ls-
lendinga þar og lofar að skifta svo-
við þá að ekki geri aðrir betur.
KENNARA VANTAR
við Sleipnir skóla, nr. 2281, kenslu
tími 6 mánuðir, frá 15. apríl 1912.
Kennari tiltáki kaup og menta-
stig. Tilboðum veitt móttaka til
25. marz 1912, al undirrituðum.
JOHN G. CHRISTIANSON,
Sec’y-Treas.
14-3'’ : Wrnyard, Rásk.í