Heimskringla - 24.10.1912, Blaðsíða 5

HEIMSKRTNC. V \
WINNIPEG, 24. OKT. 1912.
5. BLS,
SVEINBJÖRN ÁRNASON
hefir tekið að sér umboðssölu a bœjarlóðum í bænum
í Albeita. þessi nýbj'gða ogr vaxandi borg norðurlandsins
er einn hinn líklegasti staður til vaxfar o<í viðgancjs.
Lóðir mjög billegar. Frekari upplýsingar í næsta blaði- Spyrjist fyrir hjá:
Athabasca Landing
310 Mclntyre Block
SVEINBIRNI ÁRNASYNI
:Phone Main 4700
J
P anamaskur ðurinn.
AS ári um þetta leyti verður
Pamamaskurðurinn fullgerður, eða
svo að skip geta farið í gegnum
hann, þó vígður verði hann ekki
•hátíðlega fyr en 1814. Mannvirki
þetta, sem vafalaust má telja hið
langstærsta í heimi, er því á enda,
mannvirki, sem er Bandaríkjun-
«m til stórsæmdar, amerikskum
verkfræðingum til ódauðlegrar
frægðar, og öllum heiminum til ó-
metanleg's gagns.
Panamaskurðurinn verður lífæð-
m í skipasamgöngum milli megin-
hafanna tveggja, Kyrrahafsins og
Atlantshafsins og færir Kyrrahafs-
ströndina mörgum þúsundum
mílna nær austur Ameríku og Ev-
fópu, þ. e. a. s., hvað samgöngur
snertir. Ferðin suður fyrir Suður-
Ameríku hefir verið slæmur þrösk-
uldur í vegi fyrir greiðum sjóferð-
tun og valdið mörgu skiptjóninu.
Verði Panamaskurðurinn full-
S?erður að ári, eins og verkfræðing-
arnir segja og engin ástæða er til
að véfengja, þá ber svo merkilega
við, að rétt fjögur hundruð ár eru
liðin frá því hinn fyrsti Evrópu-
maðttr fyrst leit Kvrrahafið. það
var árið 1513, að Spánverjinn Bal-
hoa sá af Culebra-fjallgarðinum,
sem skurðurinn er nú grafinn í
gegnum — hið volduga, töfrandi
haf í vesturátt.
þó mörgum kunni að þykja slíkt
ólíklegt, þá stafar hugmyndin um
að grafa skipaleið gegnum Pan-
amaeiðið frá þeim tímum. Karl
V. lét í því skyni gera mælingar
árið 1520 ; en ekkert varð frekar
af framkvæmdum. þrjátíu árum
síðar leggur hinn spænski verkfræð
ingur F. L. de Gomara áætlanir
þar að lútandi fyrir Filip II., og
ræður eindregið til þess að á
skurðgreftri sé bvrjað sem fyrst ;
en konttngi þótti kostnaðaráætlun-
in svo gífurleg, að hann neitaði að
gera nokkuð. Síðan hefir hug-
myndinui verið hreyft stöku sinn-
um, en lengra hefir ekki verið
farið.
það er fyrst nú á seinni tímum,
að hugmyndin er tekin upp aftur
fyrir alvöru. Eftir að Frökkum
hafði tekist svo vel að grafa skip-
gengan skurð gegnum Suez-eiðið
og getið sér frægð fyrir, myndað-
ist franskt félag, sem fékk levfi til
yera skipaleið gegnum Panama-
eiðið, Af framkvæmdum varð nú
samt ekki hjá þessu félagi. En
nokkrum árum seinna kom Ferdi-
nand de Lesseps, hinn frægi meist-
ari Suezskurðsins, t.il sögunnar.
Tókst honum fljótlega að mynda
félag, sem kevpti verkleyfið fyrir
10 milíónir franka. Áleit félag
þetta sig hafa nóg fé til umráða
ttl að framkvæma verkið, þrátt
fvrir alla örðugleika.
Iæsseps gerði nú þá áætlun, að
verkinu mætti ljúka á 8 árum og
að kostnaðurinn yrði um 40 milí-
ónir dollara. Var nú byrjað á
verkinu, en að 10 árum liðnum
var félagið gjaldþrota ; ekki tveir
fimtu hlutverksins unnið, en búið
að eyða fé, er að minsta kosti
nam 300 milíón dollars.
þetta gjaldþrot olli hinu al-
ræmda Panama-lineyksli, sem
margir af leiðandi stjórnmála-
mönnum Frakka flæktust í, og
sem sendi marga i fangeisi, þar á
meðal son Lesseps.
Ef leitað er að orsökunum til
þess, að hinum fræga verkfræðing
og slíkum afburðamanni sem Les-
seps var, sem áður hafði unnið
það risaverk, að grafa helmingi
lengri skurð gegnum Suez-eiðið, —
mishepnaðist þetta svo hrapar-
lega, þá sést það fljótt, að hann
hefir gert alt of lítið úr þeim
mörgu og afarstórfeldu örðugleik-
um, er stóðu verki þessu í vegi,—
þrátt fyrir það, að hann hafði
reynslu fyrir um erfiðleika slikra
verka á þessum slóðum, sem sé
Panama járnbrautina, sem er að
eins 50 mílur á lengd, en hafði þó
kostað nær 10 milíónir dollara og
að minsta kosti 10,000 mannslif,—
þá gerði hann sarnt alt of lítið úr
hinu banvæna loftslagi, hinum
pestnæmu foræðum, hinum órjúf-
anlegu frumskógum, hinu afskap-
lega regni, hinu ónýta verkefni og
ennþá ónýtari verkamönnum, og
öllum hinum gevsimiklu hindrun-
um náttúruaflanna.
Landið liggtir í sjálfu hitabelt-
inu ; loftlagið afarheitt, en raka-
fult. Tafnvel gróðurinn er í slíku
landi stórfeld hindrun í vegi allra
menningarstarfa. Ef ekki hepnast,
að uppræta þennan gróður eða
halda honum i skefjum, tekur nátt-
úran til sinna ráða og klæðir aft-
ur á augabragði með þessum risa-
j vaxna gróðri alt það land, sem
með feikna erfiðismunum var áður
, búið að ryðja, og það svo þétt,
1 að hvergi v-erður í gegnum kom-
ist.
Suezskurðurinn var grafinn í
gegnum gróðurlausa eyðimörk og
I.esseps hafði ekki gert sér næga
grein fvrir þ\;í, hvilíkum feikna
erfiðleikum þar var að mæta að
þessu leyti fram vfir það, sem var
við Suez ; og þó var þetta næst-
um smáræði í samanburði við
ýmislegt annað, er reyndist að
standa verkintt í vegi.
Frá náttúrunnar hálfu voru hér
tveir slíkir feikna örðugleikar i
vegi, sem ekkert annað komst í
samjöfnuð við, og þeir voru Cal-
ebra fjallið og Chasgres fljótið. i
Fljpt þetta er í þurviðri mein-
laust og líður hægt áfram með
lygnum straumi ; en í stórrign-
ingum tekur það slíkum stakka-
skiftum, að það værður afskapa-
vatnsmikið og geysist áfram í
hamslausu straumróti.
Kú hafði Lesseps ákvarðað, að
lejIK.Ía skurðinn eftir fljótsfarvegin-
um ; en til þess þurfti hann að
leiða fljótið frá, þvi hefði fljótið í
vatnavöxtum hlattpið í skurðinn,
hefði það hlotið að tæta hann all-
an í sundur. En Lesseps reyndi
sitt ítrasta við fljótið, en þegar
hann algerlega yfirbugaður og upp-
gefinn varð að hverfa frá og
hætta verkinu, var hann engu nær
að sigrast á því.
En ennþá mieiri örðugleikar voru
þó á, að ryðja leiðina gegnum'
Culebra fjallið, og þar hafði Les-
seps hraparlega misreiknað sig.
llann áleit, að fjallið væri mynd-
að af sandsteini, eftir rannsóknum
þeim, sem hann hafði gert, en við
vinnunna kom það í ljós, að fjallið
er myndað af blágrýti og öðrum
mjög hörðum bergtegundum, og
í þessum bergtegundum hrukku
borar þeir, sem menn þá notuðu,
í sundur sem gler.
það sem Frökkum’ vanst með
fjall þetta á 10 árum var að eins
að stýfa hæstu fjallgnýpurnar, og
þó fjallið sé ekki hátt, þá var slík-
ur árangur harla notalítill fyrir
skurðgröftinn.
Aftur var jarðvegurinn við
strendurnar mjúkur og auðgrafinn,
og gekk þ\Tí Lesseps þar verkið
bærilega ; og það, sem af skurðin-
um var grafið, þá Frakkar gáfust
upp, var auðunnasti hlutinn ; —
fjallið reyndist Iæsseps óvinnandi.
En auk náttúru og landslags
erfiðleikanna voru næstum engu
minni örðugleikar með verkamenn-
ina. það kom brátt í ljós, að
Norðurálfumenn voru næstum ó-
ltæfir til að vinna svo erfiða
vinnu, sem skurðgröfturinn rejmd-
ist, í svo banvænu loftslagi sem í
Panama er, og kynblendingar þeir
og svertingjar, sem Lesseps hafði
til timráða, var sá mesti vand-
ræðalýður, sem hugsast gat, bæði
latur, ónýtur og sýktur af hita-
veiki, blóðsótt, bólu og öðrum ó-
hræsiskvillum, sem svo tíðir eru í
hitabeltinu, og þar á ofan gegn-
sýrðir af allskonar löstum, þó let-
in væri þeirra suerstup — hún
var alvcy dæmalaus. Og þegar þar
við bætast allar þær torfærur og
hörmungar, sem Frakkar áttu við
að stríða, þá getur maður skilið,
að endirinn varð eins og hann
varð : þúsundir þeirra dóu, en
þeir seldu líf sitt dýrt. þeir vissu,
að dauðinn var fyrir dyrum strax
og þeir höfðu dvalið þar nokkrar
vikur, og þeir vildu njóta lifsins
sem bezt þeir gátu meðan það
varaði. Heilir skipsfarmar af fögr-
um konum voru fluttir frá Frakk-
landi, og í hvíldarlausu sukki og
svalli, við ástir og kampavín,
drógu þeir fram lífið í þessari ó-
happa-útlegð. “Skurðurinn skal
I
verða grafinn! ” sög>öu Frakkarn-
ir, ‘S:n það kostar hjartahlóð vort
og það er dýrt”. Og svo dýrt
varð það, að félagið fór á höfuðið.
Frakkar fóru svo burt frá Pan-
ama, og spor þeirra og menjar á
Panamaeiðinu hurfu fljótt. Hita-
beltiS loftslagið er hraðvirkt að
afmá og breyta. þær menjar, er
lengst sáust, var óteljandi fjöldi
ledða, er mynduðu eins og umaerð
um svæði það, sem átti að verða
að skurði. Títi á kirkjugörðunum
standa enn glöggustu menjar sorg-
arleiksins, — skrautlegir minnis-
varðar ungra sona og dætra
Frakklands, sem æfintýrið varð að
bana. Minnisvaröarnir eru að vísu
farnir að skemmast af völdum !
náttúrunnar, en. þeir segja sína
sorgarsögu. öllu öðru betur.
Loks létu Frakkar eftir sig allra
mesta kynstur verkvéla og áhalda. ,
En mest af því var lítt nothæft,
þegar það var keypt, og eyðilegg-
ingin byrjaði fljótt, er þessu var
fleygt hvar sem verkast vildi, og
varð fljótt umvafið kjarri, svo ó-
mögulegt var að finna það aftur.
Tréð fúnaði og járnið ryðgaði. —
þegar svo Bandaríkjamenn byrj-
uðu að vinna, áttu þeir fult í
fangi með, að ryðja öllu þessu
rusli úr vegi. Oftast brendu þeir
skóginn til að komast að því ; og
einkennilcgt var að sjá eftir skóg-
arbruna þessa langar raðir af
gufuvögnum, flutningsvögnum, ým
iskonar vélum og áhöldum, er við
gröftinn voru notaðar o. s. frv., —
gegnum reyk og loga.
Eftir að Lesseps félagið varð
gjaldþrota, tók annað félag, sem
samanstóð af Frökkum og Bret-
um, verkleyfið, og vann að eins
til að halda leyfinu við með nokk-
urar hendur eða fáar þúsundir
inanna — áfram að skurðgrefrin-
um, auðvitað án minstu vonar
um að lúka verkinu ; en aftur á
móti með von um, að einhver gæfi
sig fram til að kaupa leyfið. Innan
skamms gaf sig fram stórveldi, en
í þess hendur vildu menn ógjarnan
selja. Samt sem áður, eftir alls-
konar vafninga, sáu leyfishafar sér
þánn kostinn vænstan, að selja
Bandaríkjunum verkleyfið í hend-
ur, — fyrir 50 milíónir dollara, eða *
10 milíónum hærra en Lesseps
hafði í fyrstu áætlað skurðgraftar-
kostnaðinn. j
þegar Bandaríkjamenn höfðu
fengið leyfið, var fvrsta verk í
þeirra að koma af stað með
mesta friði dálítilli stjórnarbylt- j
ingu, Með henni gekk Panama eið- j
ið úr lögum við Colnmbia ríkið, j
og myndaði sérstakt og sjálfstætt j
lýðveldi, og gerðist þetta alt und-
ir vernd Bandaríkjanna. Yar þessi,
lýðveldisstofnun lýst vfír 4. nóv. í
1903, og greiddu Bandaríkjamenn j
þessu nýja Panama lýðveldi 10 mil-
íónir dollara í skaðabætur.
Ef borin er saman áætlun Banda-
manna og Lesseps, kemur það enn
þá betur í ljós, hve mjög honum
hefir skjátlast. Auk þessara 50
milíóna byrjunarkostnaðar áætl-
uðu Bandámenn að verkið mundi
kosta 125 milíónir dollara, og að
greftrinum yrði lokið á 10—12 ár-
um. þetta var því æði mikið rif-
legar áætlað en hjá Lesseps, en þó
reyndist áætlun þessi alt af lág, —
og nú hafa verkfræðingarnir lýst
því yfir, að 400 milíónir dollara
muni skurðgröfturinn kosta, að
minsta kosti ; og þegar þessi 50
milíón dollara byrjunarkostnaður
legst þar við, ásamt öðru ófyrir-
séðu, mun ekki mikið vanta upp
á, að Panamaskurðurinn kosti
Bandamcnn 500 milíónir dollara.
Bandamenn byrjuðu á skurð-
greftíinum 1904, og þar sem vígsla
skurðsins er ákveðin árið 1914, þá
hefir tímaáætlunin staðist og.hefði
jafnvel getað verið 9 ár, og skurð-
urinn þá vígður að sumri, þegar
hann er fullgerðttr til umferða. En
við timaáætlunina vill Bandaríkja-
stjórn ltalda sér, og verður því
skurðvígslan á miðju sumri 1914,
—• réttum 10 árum eftir að bvrjað
var á verkinu.
En þó nú Bandamönnum ltafi
gengið verkið vel, þá hafa þeir átt
við hina sömu örðugleikttna að
stríða og Frakkar, að undanskildu
því, að þeir hafa haft duglegri og
ábvggilegri verkamenn, og stjórn
verksins hefir verið í höndunum á
mönnum, sem kunna að stjórna
verki. Einnig höfðu Bandamenn
langtum betri útbúnað, hvað verk-
færi og önnur áhöld snerti en
Frakkar. Amerisku verkfræðing-
arnir beittu fvrst öllu sínu hugviti
til að velja og láta smíða verkfæri
og vinnuvélar, sem þeir voru viss-
ir um að hægt væri að vinna með.
þeir vissu sem var, að án góðra'
áhalda var skurðgröfturinn ógern-
ingur.
Mesti örðugleikinn, sem Banda-
menn áttu við að stríða* er lands-
lagið. Ekki svo mjög blágrýtis-
klettarnir og aðrar harðar berg-
tegundir, heldur sú rás jarðlag-
anna að sækja saman. þegar loks-
ins með afar örðugleikum er búið
að höggva í gegnum kletta og
jarðlög og skurður er grafinn, þá
eftir nokkra daga vakna menn upp
við það, að skurðurinn fer mink-
andi og að hir.ir sundurhögnu
klettar og jarðlög eru að dragast
saman. þrýstingur jarðlaganna
beggja megin grafningsins er svo
mikill, að skurðurinn helzt ekki í
skorðum og sígttr bví aftur í faðm
sinnar móður, að svo miklu leyti
sem honum er lofað það. Vitan-
lega gera Bandamenn alt sem þeir
geta til þess að hindra þennan
“samdrátt”, og gera því skurðinn
breiðari o£ breiðari ; en þá er það
að jarölögin neita að standa í sín-
um fornu skorðum og hrynja nið-
ur í skurðinn. Crðugleikarnir, sem
Bandamenn hafa af þessu “uppá-
^ tæki” jarðlaganna, eru stórfeldir ;
en von verkfræðinganna er, að þeg-
'ar sjóttum eittu sinni hefir verið
hleypt í skurðinn, þá muni hann
j jiess megnugur, að halda jarðlög-
unum í skefjum. þess skal getið,
að þessi samdráttur jarðlaganna
er að eins í Calebra fjallgarðinum,
Jen hann er eins og kunnugt er einn
jliður hins mikla fjallaklasa, sem
(liggur eftir Mið-Ameríku ettdi-
langri.
En þó nú að örðugleikatitir V.afi
verið griðarmiklir og séu það enn,
þá er nú samt svo komið, að auð-
sætt er, að Bandamenn eru sigur-
vegararnir, — skurðurinn er í e.tg-
um vafa lengur.
Panatnaskurðurinn, frá stri'nd
til strandar, er um 40 mílur, t tt 10
mílur lengra fram á djúpsævi, tn
þangað verður að grafa, því að
grvnningar eru fram undan strönd-
um. Má því segja, að skurðut'iun
verði 50 enskar mílur á lengd.
Skurðurinn er á sumum stö’Sutn
vfir sjávarmál, en nálægt ströncl-
ttnum er hanu hafdjúpur, Frá Li-
mon fióanum á austurströndinni
jvestur til Gatum er skurðurinn
lallur hafjafn, og er sú lengd hans
irúmar 7 m:lur. Hann er þar 42.
feta djúpur í meðalflóði og 500
feta breiður. Við Gatum kemst
skttrðurinn yfir sjávarmál. þar eru
flóðlokur og risa-flóögarður bygð-
ur þvert vfir dalinn, og er Chas-
gres fljótið stýflað þar og gert að
stöðuvatni, sem er um 164 fermil-
ur. þegar því lýkur heldur skurð-
urinn áfram yfir sjávarflöt nnz
komið er til Pedro Miguel, sem er
Kyrrahafsmegin ; vegalengdin nem
ur þar 32 milum. þá koma afttir
flóðgarðar og flóðlokur, unz skurð-
ttrinn kemst aftur á haíjafna, sem
verður sex mílur frá ströndinni.
Að ári liðnu, 15. október, er
ráðgert að fyrsta skip geti farið í
egnum Panamaskurðinn.
þá verðttr gleði á ferðum hjá
mörgum.
Ekkert mannvirki í heiminum
hefir kostað annað eins fé og Pan-
amaskurðurinn ; ekkert kostað
fleiri mannslífin, ' og ekkert reynst
örðugra viðfangs. Engu verður
því betur fagnað en honum.
Panamaskurðurinn verður Banda-
rikjunum til ævarandi heiðurs.

Fæði og húsnœði
——selur---
Mrs. JÓHANNSON,
794 Victor St. Winnipeg
128
Sögusafn Heimskringlu
upp hurðu/ hundurinn tók að gelta og einhver fór að
skamma hann fyrir.
þegar hr. Markús gekk inn í húsið, sá hann amt-
manntnn standa við matarskápinn í eldhúsinu í
vinstri hendinni hélt hann á staf sínum oa pípu,’ en
með þeirri hægri lamdi hann á skáphurðina, svó\hún
var nærri farin af hjörunum. því næst tók hann
lykilinn og stakk honum í vasa sinn.
‘Fjandinn hafi allar heimilisáhyggjur’, nöldraði
hann, um ledð og hann staulaðist út í forstofuna. ____
Hann rétti hr. Markúsi hendina.
‘það er núna í eldhússkápnum ágætis pylsa og i -----t— w "■ ww‘“
það minsta þrjú pund af bezta hangikjöti, — gott á but t mc-N ' ^ elnSt °í' v.ln^urlnn befði baft hana ..
«----- K.............................................. nn*t með ser, — alveg eins og hún hefði aldrei komið
htnp'H'N t n _______________ h
Bróðurdóttir amtmannsins 129
tala við þig um nýja húsið. Mér hefir dottið margt
bug ; stássstofan fyrir það fyrsta----’
. .^j^u ekki fyrst segja mér, hvert stúlkan hefir
iartð?’ spurði hr. Markús kurteislega og alvarlega.
Hvers konar heimskuspurning, herra tninn’, svar-
aði amtmaðurinn, án þcss að bregða hið minsta.
}rrirgefðu, en segðu mér hvaða húsbóndi skiftir sér
a. \innufólki slnu, sem er farið frá honum. Ég borga
pjonum mínum laun sín, og þar með er það búið.
. ir það eru þeir sem dauðir fyrir mér, og ég læt
mig engu skifta, hvar í veröldinni þeir ertt. Stúlkan
130
Sögusafn Heimskringlu
bingað. Já, svo finst mér'.
Eo frændkona þin, sem kom trneð hana hingað, er
bragðið fyrir betlikrakkana, er skriða kringum húsið.
Ef svona er gengið frá kjötinu úti í reykhúsi, þá er ,
ekki að undra, þó þar sé litið, og svo á einhversstað- hún ánætrð ^ ^1”’ S,em k°m nueð ha
ar að vera fttll hilla með niðúrsoðnum aldinakrukk-
nm’. Hann klóraði sér á bak við eyrað. þori mín’, cndurtók hann^f
ekki að segja konunni minni, hversu kjallarinn henn-'spurð aö þvl KvenfólkfíTÍ,’- ~ b&h‘ •hU” /"r{
ar befir verið rændur, _ og þess vegna - ég vtssijinni, - \ cr JZS? bcrna er numer, tvo í roð-
ekki, að við heíðum tilbúinn mat fyrir kveld og mið-heimska er L ta- H r T ^ .
T<t,io f---1____í_ ,_____ , , , . ta! Her Stondum vtð etns og tvær
þú
dagsmat. Jæja, þegar frænka mín kemur — —’.
‘Getur gkki vinnustúlkan sagt þér hvernig
stendur?’ spurði hr. Markús.
‘þessi?’ og hann benti með pípu ainni á eldhúss-
borðið, sem nýkomna stúlkan stóð við. ‘Hvernig
dettur þér það í hug, hún
tæpa tvo tima?’
‘% meinti hina’
* c----* aiuuuum vio ClllS Og lvívi
gamlar kjaftakerlingar og körpum ttm einskisverðan
íngoma! _ Komdu inn, ég hefi nýjar hugmyndir. --
gólftð t stassstofunni ___’
‘1 ið sktilum tala um það seinna, herra minn’,
- o Rr*-‘ip hr. Markús fram í, þungbúinn i tneira lag’, og
sem hefir dvalið hér íjáft þess að hrevfa sig úr sporunum. ‘Eg hefi nú einu
sinni gaman af þessum hégóma, og af sérstakri á-
stæðu verð é.g að fá að vita meira um stúlku þessa
Amtmaðurmn horfðt stundarkorn út í bláinn, 'er vann fyrir þig í hvaða veðri sem var otr án þess
sem vært hann að hugsa um eitthvað fjarlægt sér ; að mögla’
svo tók hann fis ai treyju sinni. 0, hún, hún ? -’ I <0, viÚeysa! Svo langt náði það ekki’. stamaði
tautaði hann með ptpuna milli tanna sór. ‘Hún er ?amli maðurinn vandræðalega.
er ekki lengur. ^ Hnn er íarwi’. Hjann lieit afturi ‘Jæja, þá’, greip hinn fram i og stappaði fsetinum
^PP °g var tþá blóðrjoður. ‘Kotndu inn, hr. Markús, óþolinmóðlega i gólfið, ‘við skulum sleppa því, er,
ooan mtn verður glöð yfir að sjá þig, og ég þarf aS ég ætla að leggja það undir dómgreind kvenfólksins'.
i i; i .. ■ i \m riwitifi^n^pr
Hann sneri að stofudyrunum, en gamli tnaðurinn
[fór í veg íyrir hann.
‘Ilvað gengur að þér, herra minn, að kvelja mig
Jþannig’, kallaði hann ákafur. Viltu hræða vesaliflgs
veiku konuna mína? Við erum bunir að tala nóg
um þetta og þér má standa á sama. Ilvernig stend-
ur á, að þú ert að fást svona mikið um kvenmann,
sem leið hér ttm eins og skuggi, og sem við höfum
alvcg gleymt ? ’
‘Og fröken Franz líka, sem hún þó þjónaði með
trúmensku ?’
‘Svo ? Ilver hefir sagt þér það?’ spurði amt-
maðurinn og brosti gletnislega.
‘Stúlkan sjálf —'.
‘Svo ? Talaði hún við þig ? Og hún sagði þér
að hún hefði sérstaklega þjónað frænku minni?’ —
Brosið hvarf eigi af andliti hans. — ‘Satt að segja
vissi ég það ekki ; ég er ekki svo fimur i förunum
að ég komist upp á loftið. Já, stúlkan sú! ’ Hann
jypti öxlum. ‘Hún fallega frænka mín verður nú víst
jfyrsta kastið að þjóna sjálfri sér, — þangað til hún
hverfur aftur út í heiminn, eða réttara sagt, þangað
til drengurinn minn kemur heim. þá breytist margt,
herra minn. Hann sleppir ekki jafn fallegri frænku
sinni frá scr, — jafnvel ekki, þó hún ætti í vændum
að dvelja við hirðina. — þá skulum við hafa okkur
upp aftur með hjálp gullsins ; þá skal hún ekki
keyra í annara vagni en okkar eigin, herra minn ! —
Og ég þekki keyrsluhesta’, hann kysti á fingur sér,
— ‘ákafiega fallega og góða, en hvar þeir eru vil ég
ekki segja þér, því þá kynnir þú að kaupa þá á ttnd-
afl mér. Sjá þú til — ölltt hefi ég hugsað fyrir, og
jþað eru ekki allir, sem gera það eins vel. Og ef
sonur minni kæmi heim í þennan fátæklega kofa strax
jí dag, skyldi ég á stuttum tíma skýra fyrir honum,
hvernig hann ætti að lifa eins og efnuðum manni
sæmdi’.
Hann komst ekki lengra. Hr. Markús hafði
tekið hatt sinn og gengið í burtu. ’
Bróðurdóttir amtmannsins
lSA'
17. KAPÍTULI.
Að eins til að e\-ða timanum!' Hann nísti tönn-
um af reiði, er hann gekk yfir garðinn og að hliðinu.
‘þú ættir að koma inn’, kallaði amtmaðurinn á
eftir honum og benti með pípu sinni á óveðursskýin,
er höfðu nú safnast saman og dregið fyrir sólu. Líka
var tekið að skyggja og brennheitan vindþyt lagðr
fyrir hornið á bænum, sem feykti til gráu lokkunum
á enni gamla mannsins, — ‘En skyldir þú mæta
ungri sttilku með hatt og grátt slör, þá sendu hana
strax hingað heim’, — bætti hann við og bar hendina
ttpp að vörum sér. — ‘þessi bölvuð blómaleit, —
gamla fólkið má sitja heima dauðhrætt! ’
Hr. Markús heyrði síðusttt orðin út fyrir garðinn.
Hann hló liátt. Ef hann að eins mætti “fallegu
frænku”, þá skyldi'hún ekki komast heim f\-r en hún
hefði skýrt frá öllu því, er hann vildi vita, — þó svo
þrumur og eldingar kæmu — skyldi hann eigi sleppa
henni f\-rri.
Vegurinn lá með fram garðshliðimt og út í skóg-
inn, eða réttara sagt, það var mjó gata, er lá til
Grafenholz. Skeð gat, að stúlka hans hefði valið
þessa leið, er hún fór frá hjáleigunni. Inn í skóginn
— inn í græna skóginn!’ Var ekki þarna í fjarska'
dálítilt reykjarmökkur ? Gat það ekki verið ttpp af
þurum kvistum, er flökkumenn höfðu tínt saman og