Heimskringla - 31.10.1912, Side 1

SENDIÐ
KORN
Tlli
ALEX. JOHNSON & COMPANY,
242 QRAIN EXCHANQE WINNIREQ, MAN.
ALEX. JOHNSON & COMPANY,
KllÍA
ÍSLENZKA
KOKXF.I EI.AIií I CANADA.
LiCENSED Oa BONDED MEMHERS
Winnipeg Grain Exchange
XXVII. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN. 31. OKTÓBER 1912.
Nr. 5
Breytingar á Borden-
stjórninni.
Vegna embætíisaísals Hon. F.
I). Monk hafa oröiö nokkrar breyt-
ingar á Borden stjórniuni, þó aS
eins einn nýr meSlimur hafi bæzt
við til að fylla hið auða skarð.
þessi nýi ráðgjafi heitir Louis
Coderre, K.C., sambandsþingmaö-
ur fyrir Iloclvelaga kjördæmið í
Montreal.
þó þessi nýi ráSgjafi sé mikilhæf-
ur maður, þótti ekki ráðlegt, að
láta hann taka við umfangsmesta
ráSgjafaembættinu, — opinberra
verka deildinni, sem Mr. Monk
hafSi stjórnaS, og varS sú niSur-
staðan, að Hon. Robert Rogers,
innanríkisráðgjafi, var gerSur aö
opinberra verka ráSpjafa ; Hon.
Wm. J. Roehe, ríkisritari, geröur
að innanríkisráðgjafa, og nýi ráð-
ffjafinn, Hon. I.ouis Coderre, jjerö-
'if aS ríkisritara.
Með þe.ssum tilskipunum hafa
Manitoba ráögjafarnir Rogers og
Roche fengið tvö nmfangsjniestn
embættin í allri stjórninni. Sem
stendur hefir innanrikisráðgjafinn
tvœr aðrar stjórnardeildir til um-
ráða, Indfána-málefna deildina og
námadeildina ; en Hon. Roche vill
losna viö þá síSarneíndu, og verð-
ur þá að líkindum skipaSur nýr
námaráðgjafi, og er taliS líklegt,
að R. B. Rennett, sa.mbandsþing-
maSur fvrir Calgarv, hljóti þaS
embætti.
Hinn nýi ríkisritari Hon. I.ofiis
Coderre, er mikilhæfur Montreal
lögmaSur, mælskumaöur góSur og
jafnvígur á ensku og frötisku. og
er því Borden st.jórninni mikill
stvrkur aS honum. Hann verSur
nú aS sækja um kosningu aS nýju
i kjördæmi sínu, en áhættan er lit-
a, því við kosningarnar 1911 hafSi
hann 1325 atkvæði umfram gagn-
sækjanda sinn.
BALKANSTRÍÐIÐ.
Bandamenn sigursælir.
StríðiS á Balkanskaganum stend
"r nú í algleymingi, og hafa saín-
• anhangandi btirdagar staðiö dag
hvern síöun um miðjan mánuSinn,
Dg undantekningarlítiö hallaS á
>rki í þeinj öllum. Búlgarir hafa
JTert mest að , verkum, en hinar
sambandsþjóðirnar hafa og unnið
morga sigra og suma stóra, og
*nargar orusturnar hafa verið ær-
°£ blóöujrar, meö miklu
Diannfallt á háSar hliðar.
Bulg arir unnu hina ram-
viggirtu borg Kirk-Kilis&eh, eftir
pn<r'ria daga orustu, eins og getið
'ar uln þ síðasta blaði ; en sigur-
mn re^'ndist mtiri og stærri en
haldið var í fyrstu, því 20 þúsund
t\ rkneskra hermanna voru teknir
til fano-a, og mikill forði af skot-
' opnum lenti í höndum Búlgara.
Aftur reyndist fiegnin um, að Búl-
garir hefðu tekið Adrianopel, ó-
sönn ; en þeir hafa nú umkringt
hana á alla vegu og tekið alla
nærliggjandi ba-i, þar á meðal
boririna Kski Baba, sern figgur í
suður Of er þýðingarmesta borgin
milli Adrianopel og höfuðborgar-
innar Konstantinópel. Tyrkir hafa
40,000 hermanna til varnar í Adri-
anopel ; en engu að siður er borg-
arstjórinn svo viss um fall hennar
að hann hefir ráðlagt ölluon þeim
að fara úr borginni, sem þess ættu
kost. En það mun nú orðið ógern-
ingur, því Búlgarir hafa ekki að
eins umkringt borgina, heldur og
evðilagt allar járnbrautir, sem frá
henni ligp’ja, og sömuleiðis alt rit-
símasamband, svo borgin er nú
útilokuS frá öllu sambandi viS
umheiminn. Búlgarir hafa og unn-
ið borgirnar K|uleli, Burgas og
. Bunarhissar. Meginlier Búlgara er
mi aS ,ei«s 50 milur frá Konstan-
tínópel.
S e r b a r hafa líklegast háð
hlóðugasta bardaga við Tyrki enn
sem komiö er. og stóS ein sú or-
usta viS þorpið Kumanova ; eftir
tveegja dago bardaga áttu Serb-
á.r frægum sigri að hrósa, höföu
tekið borpið og á vígvellinum
lágu 5,000 Tvrkir dauðir og leifar
bersins dreifðar víösvegar á flótta.
Næsta dafr 25. okt. tóku Serbar
borgina ITskup. Herdeildum þeirra
stjórnaði í þessum ofustum Jauko-
vitch yfirhershöfSin<ri. Serhar liafa
eiuri<r riáð bæjunum Kotchana o<r
Egri-Palanka, seim liggja í suð-
austur frá tJskup. Stephanovitch
liershöfðingi stýrði liSi Serba í
þeim orustum, sem báðar voru
harðsóttar.
G ri k k i r hafa tekiS ýinsar
tvrkneskar evjar i Grikklandshafi ;
þar á meSal Lemnons eyju. Var
hvarvetna lítið um vörn af Tyrkja
hálfu. Gríski flotinn hefir og skot-
ið á ýmsa bæi meðfríim Tyrklands
ströndum, og gert talsverðan
skaSa. Nokkrar smáorustur hafa
staSiS milli Grikkja og Tyrkja á
suður Tyrklandi, og hafa hinir fyr-
nefndu boriö sigur úr býtum og
tekið nokkra bæi.
Svartfellingar sitja meS
meginher sinn um borgina Skút-
ari, sem verst þeim af haröfylgi ;
hafa uppihaldslausir bardagar
staSið þar í meira en viku, en
Sv'artfcllingar eru vongóSir aS ná
henni á sitt vald áSur en margir
dagar líöa. þeir hafa unniö ýmsa
bæi og þorp og sigraS í mörgum
smáorustum.
En þaS lang-merkilegasta viS
þetta stríS er þaS, að meginher
Tyrkja íinst hvergi. Búlgarir hafa
búist viS að mæta honum á hverj-
um depi, en hvergi orSið bans var-
ir. HaldiS er, aS herinn sé ein-
hversstaðar í Masitza dalnum og
bíSi eftir hentugu tækifæri til að
ráðast á Búlgari. Meginher Tvrkja
stýrir Nazim Pasha. 1 þessari meg-
inherdeild eru um 200,000 manna,
og verSur því stór og blóSug or-
usta þegar meginhersveitunum
slær saman.
Ljótar sögur berast af níSings-
verkum Tyrkja ; stigt aS þeir
brvtji niöur varnarlausar konur,
börn o? gamalmenni, hvenær sem
]>eir nái þorpum, se.m eru fjand-
sinnuS þeim, þó í þeirra eigin
landi séu. Líkt er og sagt um
Serba og Svartfellinga.
Nú sitja stórveldin á ráSstefnu
til að ræSa um, hvaS gera skuli
við Balkanþjóðirnar, en meðan
það ráðabrugg stendur, heldur
stríöið óhindrað áfram og verður
blóðugra með liv'erjum deginum
sem líður.
Háyfirdómari Saskatchewan fylkis.
Diaz dæmdur af herrétti
og skotinn.
Diaz uppreistin í Mexico varð
ekki langgæð, þó margir hefðu bú-
ist við því, þar sem hún byrjaði
svo vel ; en það er eins og fyrsti
sigur uppreistarforingjans hafi gert
hann skeytingarlausan og hann
álitið sér alla vegi íæra við Mad-
ero stjórnina, því eftir að hafa
unnið Vera Cruz og fengið toll-
sjóðinn hafðist Diaz ekkert annað
að en reyna að mynda bráða-
byrgðarstjórn með sig fyrir for-
seta ; og í þessu ráðabraski vrar
hann, unz stjórnarherinn var kom-
inn í námunda við borgina, og eft-
ir stutta orustu hafði Diaz beðið
fullkominn ósigur og borgin Vera
Cruz aftur gengin á hönd Madero
forseta. Diaz og aðstoðarforingjar
hans voru fluttir sem fangar til
Mexico City, og þar voru þeir
dæmdir til dauSa af herrétti og
skotnir 26. þ. m. — þetta er í
fyrsta skifti, sem Madero forseti
liefir ekki vrægt óvinum sínum, og
er taliS, aö hann hafi meS þessari
aSferS sinni gert sig fastan i
valdasessinum ; því áSur, þegar
liann náðaöi uppreistarforingjana
eða jyerði þá landræka, sögðu ó-
vimr hans aS hann væri svo hug-
laus mannskræfa, að hann þyrSi
ekki að lífláta fjandmenn sína, af
ótta fvrir aS þjóSinni mislíkaði
Pa®. fiefir hann sýnt, aS hann
vogar það, og eru líkur til, aS líf-
lát Diaz og manna hans skjóti
öörum skelk í bringu, sem áSur
hæddust aS Madero og kölluSu
hann huglevsis landeySu, — vegna
milfli sinnar. — Orozeo uppreistin
stendur enn i norður Mexieo, en
aSþrengdur er nú foringinn svo, að
ólíklegt er, aS hann geti haldiS
hénni upni mikiS lengur, þegar
svona illa fór fvrir bandamanni
hans — Felix Diaz.
— Nýtt Trust Companv hefir
veriS löggilt í Edmonton borg
með $100,000 höfuSstól, sem bráð-
lega verður aukinn upp í hálfa
milión dollars. FélagiS kveðst eiga
vísrt, að fá afarmioið fé frá Ev-
rópu til fæss að bvggja upp Ed-
monton bprg oir umhverfið þar,
og er nú aS senda mann til Eng-
lands og Frakklands til þess að
fullgera samninga um það.
W. G. HAULTAIN
Anægjuefni mun það vera flest-
um Saskatchevvan búum. hvaða
stjórnmálaflokki sem ]ieir svo til-
heyra, aö Borden stjórnin hefir
skipaö Hon. Frederick IV. G. Haul-
tain háyfirdómara fvlkisins. Betri
maður í þann sess mun ekki iinn-
ast í fvlkinu, og þess utan var ein-
bættisskipunin verðug viðurkenn-
ing fyrir vel unnið starf í þarfir
sléttufvlkjanna tveggja í meir en
íjórðung aldar.
Fln söknuður fvlgir þó embættis-
ski\mn þessari. Hún veldur því,
aS Mr. Haultain segir skiliS viö
stjórnmálastarfsemi og leiðsögu
Conservatíva flokksins. Sagði hann
af sér formlega því starfi á flokks-
þingi Conservatíva að Prinee Al-
bert þann 23. ]). m.
þar með er stjórnmálamaSurinn
Haultain úr sögunni og dómarinn
Haultain kominn í staöinn, og þó
stjórnmálamaSurinn væri fjöldan-
nm kær, mun dóimarinn veröa þaö
engu aS síSur, — þó minna berii á
honum í daglega lífinu.
Háyfirdómari Hon. Frederiek \V.
G. Haultain, K.C., er einn af mik-
lhæfustu mönnum þessa lands og
víökunnur sem afbragös lögmaSur
og afburSa mælskumaður, og hann
hefir veriö lengur starfsmaður hins
opinbera, en nokkur annar Vestur-
fvlkja búi, sem nú er uppi. Fullan
alharfjÓTÖung hefir hann átt sæti á
löggjafarþingum sléttufylkjanna. 1
átta ár var hann stjórnarformaö-
ur Norðvesturlandsins og hefði
orðið fyrsti stjórnarformaður Sas-
katchewan fylkis, Ijeföi haim ekki
reitt Sir Wilfrid Laurier til reiði
meö þvi aS krefjast tneiri réttinda
fvrir fylkiö, en sá hái lierra vildi
veita, og hann væri stjórnarfor-
maður Saskatehewan fvlkis þann
dag í dag. En hin drengilega fram-
kotna hans í baráttunni fyrir rétt-
indum fvlkisins, kostaði hann
stjórnarformenskuna. Sem minni-
hluta leiðtogi reyndist hann hinn
sami forvígismaður liagsmuna og
réttmda fylki.sins og íylkisbúa.
Mr. Haultain er fæddur í Wool-
wich á Englandi fvrir 55 árum
síðan. Var faðir hans ofursti í
brezka hernum. þriggja ára gam-
all fluttist Mr. Haultain til Can-
ada, og liefir átt hér heimili síðan;
svo hvað uppeldi, mentun og starf-
se-mi snertir, er hann Canada-
maður í héið og hár. Hann út-
skrifaðist af Toronto háskólanum
með ágætis vitnisburði ekki fnllra
20 ára, og varð lögmaður í On-
tario 1882. Tveim árum síðar flutt
ist hann viestur til sléttufylkjanna
og gerðist lögmaður í Macleod. —
Frá þeim tíma er öll starfsemi
hans helguð Vesturfylkjunum,
hann er edttn af frumbýlingum
þeirra.
Ilver verður leiðtogi Conserva-
tíva í Saskatchewan í stað Mr.
llaultains, er enn óráðið. Sæti
hans er vandfylt.
En dómstjórasætið er vel skip-
að.
BÖKUNARDAGURINN HAPPASÆLL.
BSkun«nþigurinn hefir góðan árangur.
Ffaasta brauð í búrinu Þér getið œtfð
reitt yður á jöfn gæði ef þér notið
OGILVIE'S
Royal Household Flour
Royal Housebold Fkur er gert úr
valdasta bezta hveiti, mölnðu f fullkomn
ustu mölunarstoínun sem til ex í brezka
ríkinn.
BIÐJIÐ MATSALANN UM ÞAÐ.
The Ojrilvie Flour Mills Co. Ltd.
Winnipeg)
W

á öllu því í sambandi við faðerni
yðar, sem gefur í skyn, aö þér sé-
uð sonur lélegs almúgamanns, og
að þér hafið reynt að telja yður
son prests nokkurs, sem neitað
hafi að viðurkenna yður sem son
sinn, — með því aS þessi 6taShæf-
ing er aö minni vitund algerlega
ósönn.
Og ég heimifa vður hér meS aö
birta þessa afsökun í áSurgreindu
blaöi.
Yðar einl.,
J. Einarson.
4. AS muna, aS hlutaveltan fer
fram fimtudagskvdldiS 7. nóv-
ember.
5. AS dans verSur á eftir Tom-
bólunni, og aS þess fyrri, sem
allir drættirnir eru dregnir
þess fyr byrjar dansinn.
6. AS hr. Victor Anderson hefir
góöfúslega lofaS að stýra dans-
inum, sem fer fram undir við-
eigandi músik.
Hetimskringla, sem hefir nokkur
kynni af máli þessu og því, hve
hjálparþörfin er brýn og hve verS-
ug sú koha er, sem hennar á að
njóta, — mælir hið bezta meS bón-
oröi konanna til almennings og
óskar aS se.m flestir landar vorir
------ I leggi sinn skcrf íram til þess, aS á-
Hlutavelta mikil verður haldin í rangurinn af starfi þeirra verSi
efri Goodtemplarasalnum á Sar- sem mestur.
gent ave., á fimtudagskveld í :v - .■ ■■ ■ ......
Líknarverk.
næstu viku, þann 7. nóvember.
Byrlar kl. 7.30.
KINDASVIÐ
Fást nú,. og framvegis,
f verz.luu G. Ej’gertssonar
Ósvíðin 7c. hausinn, svið-
in 12 cents.
Allskonar kjöt af bezt.u
tegund,—Nýr fiskiír, kart-
eflur og kálineti, sem selj-
ast með mj;Hr væiMi verði,
er ætíð íil 1 ver/futiinni, jA
G. Eggert."Son. É
tjíiis • 11, 2x
693 WelIinþ,ton A ve.
Afsökun.
þeir herrar Livingstone & Wil-
sojson, lögmenn í Y’orkton og
FoaJn Lake, Sask., haia dags. 23.
þ.m, sent Heimskringlu til birting-
ar afsökun þá, sem lir. Jón Ern-
arsson hefir gert til hr. Jóns Jan-
ussonar, út af umanælum i ritgerS
J.E., sem lesendum er kunn. Lög-
mennirnir geta þess, aS hr. Ein-
arsson hafi samiö um sátt með
þvi, að hann borgi málskostnaÖ
þann, ^em málsliöföunin hefir bak-
aS hr. Janussyni, og hafi jaín-
framt gert eftirfvlgjandi afsökun,
sem lögmennirnir biðja að birt sé
í blaðinu á ensku óg í íslenzkri
þyðing, og sé með því bundinn
endi á þetta mál,
Hér fylgir afsökunarbréfið :
Bertdak, Sask.,
21st Octobtr 1912.
John Tanusson, Flsq.,
Foam Lake, Sask.
Dear Sir,
I hereby apologise íor and re-
tract whatever may have been in-
jurious to your personal reputa-
tion and character contained iji an
artiele publishetf under my name
in “The ITeimskringla’’ Newspaper
published in the Citv of Wínnipeg,
in the issue of said paper dated
the 26th day of September, 1912 ;
and in particular I apologise for
all references therein eontained as
to your parentage and “that you
were the son of a low commoner
and vou endeavoured to pass
vourself off as a son of a certain
minister who refused to recognise
vou as his son”, as this statomient
is altogether and entirelv untrue
to my knowledge. And I heryby
authorise you to publish this apo-
logv in the Newspaper aforesaid.
Y'ours truly,
(Signed) J. Einarson.
1 íslenzkri þýðingu : —
‘ Bertdale, Sask.,
21. október 1912.
Herra Jolin Janusson,
Foam Lake, Sask.
Kæri herra,
Hér með bið ég afsökunar á
öllu því og afturkalla alt það,
sem kann að hafa verið meiðandi
fyrir yðar persónuliega orðstír og
mannorð í ritgerð yfir mínu nafni,
sesm birtist í útgáfu 26. sept. 1912
af blaðinu Heimskringla gefinni út
í Winnipeg borg.
Og séxstaklega bið ég afsökunar
TALS MI
G. 2083.
Svo er mál vaxiö, að nauðsyn
ber til að styrkja unga og verð- l/'TVTTY A CVl
uga íslenzka konu, scm búin er að sr?
vera sjúk nú á fimta ár, og er ^
ennþá. VX
Nokkrar íslenzkar konur höfðu 2z
þvf fvrir fáum mánuöum s»imtök wy
lil þess aö standa fyrir þessari <55
hlutaveltu, í ]>eirri von, að landar
vorir mundu írueta svo manmiSar- xX
viðleitni þeirra, að þtir — meö því ^
aS fjölmenna á samkomuna og
kaupa upp alla drættina þar — 2z
hjálpuðu til þess aö mvnda svo
rífleiran stvrktarsjóS að verSa .55
rnagi hinni sjúku og þurfandi konu A*
að v'erulegu liði. SÁ
Konurnar liafa nú svo vikum
skiftir variö miklu ; f tíma sínum VX
og hæfileilcum til þess að útvega
og búa til hluti, sem bæði eru yv
smekklegir, þarflegir og dýrmætir, *,'jy
til aS draga um. S
]>ær vona að hafa 800 hluti, sem
^átS^En^n
núll verSa á þessari Tombólu, og
hverjum drætti fylgir hlutur, því
aö konurnar telja það ósamboöiS
virðingu sinni, að hafa fe af al-
)Ýöu meö “happadrætti”. ]xrss
vegna er stefnan sú, að hver drátt-
kaupandi fái a ð j a f n a ð i
meira en jafngildi drátt-
verðsins. ]>a:r biðja ekki drátt-
kaupendur að gefa sér peninga,
hcldur aS eins aS kaupa hlutina á
Tombólunni — alla hlutina, se.m
þar \-erSa til dráttar.
Ylikill hluti þessara drátta eru
svo vænir, að þeir eru miklu meira
virSi en nemur dráttverðinu, og
allir eru þeir þarflegir.
Konurnar biöja þess getiS, aö
þær hefi tekiö þetta starf aS sér
af því aö þörfin var brýn og
styrkveitingin má ekki dragast.
Hvern einstakan, heilbrigðan
vinnandi mann og konu munar
sáralítiS um eitt eða tvö drá’-t-
verS, en þegar margir hafa sam-
tök til aS kaupa, gctur sjóöurum
orðið svo riflegur, að hann ?eröi
hinm sjúku konu ábyggilegur
styrkur um nokkra komandi man-
uði.
Konurnar vona, að landar vorir
fmni sér bæði ljúít og skylt að
hjálpa viðleitni sinni til sigurs.
þ>ær biðja því Islendinga hér í
borg :
1. Að fjölmenna á þessa hluta-
veltu.
2. Að kaupa upp alla drættina
þar.
3. Að koma snemma, svo að
- hægt verði að byrja stundvíst
kl. 7.30 að kveldi.
VEGGLIM
Patent hardwall
ve<ít*líni (Empire
tegundin) gert úr
Gips, geiir belra
vegglírn en nokk
urt annað vegg-
líms efni eða svo
nefnt vegglíms-
ígildi. : :
PLÁSTER BOARD
ELDVARNAR-
VEGGLÍMS
RIMLAR oq
HLJÓDDEÝFJR.
Manitoba Gypsum
Company, Limited
WIANirKK