Heimskringla - 29.05.1913, Side 1

Nr. 35
XXVII. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN, 29. MAÍ 1913.
HEKLA GÝS
Hraunflóð og vikur, en
ekkert öskufall.
Gamla Ilekla er vöknuð aftur til
lífsins og- tekin að gjósa í tuttug-
asta sinni, er sögnr fara af. Aö
j>essu sinni ekki framli eld'ngurinn,
sem sjosið heíir, heklur haía gosin
orðiö í hraundnu umhverfis.
SíSustu frejjnir frá eldstöSvun-
um er bráðabvrgSaskýrsla fregn-
rita ísáfoldar frá 3. þ.m. þar sejr-
ir meSal annars :
“ASaleosiS er undir rótum
Ilrafnabjarjra vestanvert. HrauniS,
sem þar var komiS, reyndist alt
að 2 mannhæSum á hæS, ojj á aS
gizka 2—300 faSmar á bneidd frá
austri til vesturs. IlrauniS rennur
til norSurs. þaS er aS eins eiun
aSalffíjrur, og- reyndist hann nál.
100 föSmum á lengd ojr 30—40 á
breidd, en revki sér víSa í hraun-
inn. Bak viS Hrafnabjörg var aS
miajjnast hiti og virtist eldurinn
vera aS færast frá suSri til norS-
'urs. TJppi á Króköldum var nýtt
hraun, svo aS þar virSist vera eSa
hafa veriS annaö gos. Ilitinn viS
hratxnvegg'iinn revndist 42 stig á
Celsius.
“tíyöra jrosið er meS öllu þrot-
iS. ]>aS hefir ekki veriS viö .Kraka-
tind, því þar sjást enjrin tejjsum-
*nierki og- ekkert öskufall ]>ar, held-
ur talsvert innar”.
Fvrri fréttir um eldinn og eld-
stöövarnar eru prentaðar á ann-
ari bls., teknar eftir högréttu.
Hróaldur Amundsen.
Hér til borgarínnar kom á
sunnudaginn norski suöurpólslar-
inn heimsfrægi, Ilróaldur Amund-
sen, og á iniánudajrskveldiS hélt
liann fyrirlestur um suöurpólsför
sína. Var fyrirlestur sá einkar
fróSlegur, og hafSi Amundsen frá
mörjrum svaðilíörum aS sejrja. í
ræStilok Ivsti hann því vfir, aS
hann ætlaði í feiöangur til Norö-
urpólsins eins fljótt og hann gæti
því við komiö.
MeSan hanxt dvaldi hér í borg
var hann gesttir borgarinnar og
svndi bæjarrá'SiS honum alla þá
viröingu, sem það gat. Ilélt hon-
um rausnarlegt samsæti ojj sýndi
honttm borgiua í allri henitar dýrö.
Steingrímur Stefánsson.
BÓKVÖRÐCR VIÐ BÓKHLÖÐU ÞINCSINS f WASHINHTON. D. C.
T T JÁ MiklagarSs keisara mænum vér enn
á málann sem du^andi hermönnum greiöist.
En áöur hann borgast, vér íslenzkir menn
í útlöndum hnígum, og moldin breiöist
um beinin frónsku, sem fúna senn,
því fallinn maöur ei ráö á tvenn,
þótt landvistin honum leiöist.-----
Vor Grænlandsför seinni er : brenn, brenn, brenn !
f burtu vort þjóölíf, unz deyöist og eyöist ! —
Þaö setur aö fæstum oss sáran grát,
og söknuöur veröur ei illa til reika,
þótt góð-landinn fjarlægi brjóti sinn bát
á b'oöa dauöa, hins kalda og bleika,
sem ástvin vorn gjörir svo margan mát
í miðju tafli. Og fyrirsát
oss sjálfum, á einstigi öröugleika.
Því verður oss sárra vors ljúfvinar lát —
þaö leggur oss spjóti í hjartaö veika.
En þungt er samt flokk vorum fámenna hér,
er flytja þeir burtu, sem auöveldast skildu.
Því hvár sem að (slenzki oröstírinn fer /
af ágætismönnum, sem frama sinn vildu,
hann Islands er sómi, og sigur þess ber
á sjónarhól þjóöa, og frægö þess ver. —
Ó, aöeins að dagsverk þaö allir gyldu !
En þaö var meö afbrigöum unniö af þer
ineö ötulum fróöleik, í stríöu og mildu.
Og forn-íslenzk trygö, sem aö vinmálin ver,
hún var þér í hjarta, úr ljósgulli slegin.—
Og Steingrímur, lof frá oss, látnum sé þér :
hve laglega braustu þér óruddan veginn. —
Þótt margt veröi ei, kannske, sem minningin ber
af mætleik þínum, á strönd upp hér,
þá viti þaö heilög himin-regin :
Hvort svefn eða vaka þín eilíföin er —
hér öll voru störfin þín sólskinsins megin.
_______________ /> />■ />■
*) Stefán prentari Póturrsson var vinur Steingríms og pekti
hann vel, Attu peir pá béðir heima í Ohicago, er peir kyntust.
Stefán mxcltist til að í-g segði .itthvað eftir vin sinn, og ^r ljóB
petta vegna pass að nokkru leyti til orðið.
Amundsen er rnjög hrfinn af
Winnipeg <>g kvaöst aldrei hafa
séö borg meö meira framfarasniöi
en hana.
HóSan fór pólfarinn á þriðju-
davsmorgunínn.
(Sambandsþingið.
Nú ter aö líSa aö þinglokum,
eftir því sem síötistu fregnir
herma. KvaS 5. júní hafa verið á-
kveSinn ]>inigslitadagur.
1 neöri málstofunni eru fjárliigin
til umræSu og miSar ]>eim vel á-
fram. Ilafa andstæöitvgarnir litlar
mótbárur fratn aö bera jjegn þeim.
ÖSru m.áli gegnir þaö í öldunga-
deildinni. þar brevttu I.iberalar
svo bjóövega frumvarpi stjórnal-
innar, að það er úr sögunni á
þesstt iþdngi. Og nú stendur þar
yfir rimtnan um herfiotamálið, og
er ómögulegt aS segja, hvernig þvi
reiöir af. i
ýms stnærri frtimvörp hafa ver-
ið afgreidil sem lög frá þitiginu.
Fréttir.
— GufttskipiS Nevada meö 200
farhega innanborös rtikst á blind-
sker í Stnvrna flóanum viö Litlu-
Asíu og sökk. Að elns 80 manns
varö bjargaö, en 150 gistu himi
votu gröf. Skipsrhöfnin taldi 30
manns. SlvsiS skeöi 24. þ.m. Niev-
ada sigldi undir Bandaríkjaflaggi,
en eigendurnir voru tyrknieskt
verzlunarfélag. Annað skip £rá
satna félagi, T,exas að naf-ni, fórst
á sömu stöövum fvrir rúmi ári
síSan og druknuöu þar 70
manns. i
— Luther McCarthy, frægttr
hnefaleikíjri og sá setn líklegastur
var talínn til að sigra Jack John-
son, var sh'ginn dauöiir niöttr ;t
leikhúsi i Calgary, Alberta, á
laugardaiginn, af öörttm hnefak‘ik-
ara Arthur l’elkev, setn hann var
að þrevta viö. BanamaSurittn var
fttndinn sýkn af drápinu, vegna
þesíi að högg þaö, sem hann gaf,
var levfilegt samkvæmt leikslög-
ttnttm. Ett þetta atvik mttn hafa
það í för m.eö sér, aö Alberta
stjórn batuiar hnefaleika kapp-at í
fvlkinu hér á eftir.
— 1 Danmörku eru kosningar til
þjóöþingsins nýlega ttm garö
gengnar og fóru Jxer svo, að
stjórnarflokkurinn beiS ósigur, en
handalagiö, jafnaöarmenn og ger-
‘ brevtingamenn (radikalar), bártt
sigttr af hólnti. Ivosningar Jtessar
vortt haldnar i tilefni af grttnd-
Vítllarlagabrevtingum jteim, setn
stjórnin haföi 'fengi'S samþvktar i
þjÓSþinginu, og sem fara fram á
almennan kosningarrett fyrir alla
fttllveðja menn og konur, sem ó-
flekkaS mannorS lvafa, og ýmsar
aðrar mikilsverSar breytittgar ttm
attkin þjóöré’t'tindi. ]>essi nvja og
frjálslvnda grttndvallar löggjöf
hafSi áðnr verið efst á stelnuskrá
gjöpbrey tin,gítmanna og jalnaðar-
tnanna, en yíirráSgjafinn Klalts
Berntsen, setrt tilhevrir hinum
hófsamari vinstrimönnum, tétk aö
sér forgöngtt ntálsins. Fékk þaS
fyrst sigurva'nlegatt bvr. Rautiiar
var nokkrtt.m hintia íhaldssamari
vinstrimítnna ekki meir en svo gef-
iS tttn ]>etta frjálslvndi stjórnar-
formannsins, ,en gegntim þjóSþing-
ið komst frumvarpiö ]>ó meö stór-
mikltim meirililuta atkvæöa. AS
eins hægrimenn, 14 talsins, greiddu
bví mótatkvæöi. ISn landsþingiö
moldaöi það meS eins atkvaeSts
meirihluta. Voru þaö hægrimenn,
hintr svo nefndu “Fri-konservati-
ves”, sem úrslitunum réSu. Frum-
\ arniS var þesstt næst boriö tittddr
hióöina, og kvaö hétn ttpp (þattn
20. þ.m.) ]>vi nær einróma dóom
ltví í vil. AS eins 7 mótstöSumenn
bess náSti kosningu. Vinstrimenn,
eða stjórnarílokkurinn, voru sund-
ttr’—kkir sín á tnilli, og var'S það
til bess, að ]>eir biöu ósigur, —
fengtt kosna 44 þmgmenn í stað 57
sem þeir áðtir böfStt. Bandaimienn
fertjnt 63 liitigtnenn kostta í stað
44 sem þeir höfStt áöur. Kn sveit
bandamanna skiftist í 31 gj'ör-
brevtingamamn og 32 jainaöar-
menti. líinir 7 hægritnienn n.áSu
kosningu, ]>eir \ortt áðttr 14. —
Stjórnarskifti standa því fvrir
dvrtun í Danmörku. því þó flokk-
ttr stjórnarinnar, gjör|l)revtinga-
tnenn og jafnaSarmenn væru
fvlo'jandi grundvalhtrlaga brevting-
ttntii, ]>á ber ]ieim svo mikið á
milli, aS óhugsandi er, aS hinir
siSarnefndn flokkar uni viS aS
hafa vinstrimenn viö völdin. I,ík-
leirast tekur Zhale, leiötogi gjör-
b r eytin " ama n n a, við stjórnar-
taumunum. Ilann heftr áötir verið
forsætisráöherra.
— Kvenréttindakonur af ýmsttm
bióS.tm hafa haldiS þing í borg-
iiiiiii Haag á llollandi undanfarna
dana. ])ar gerðist einna merkih'-g-
ast, að þingsálvktunartillaga var
sambvkt því nær í einti hljóSi, er
lvsir megnustu óSnægjtt vfir bar-
dagaaðferS liLitna hefskáu kven-
rét'tindakvenna á Bretlandi. og
telja hana stórutn spilla fyrir kven-
frelsismálinu í öllum löndum.
Til ^
síra Kristins Olafssonar
í I.ögbergi fr,á 22. maí sl.
segir sr.Kristinn Ólafsson, að fariö
sé með víssvitandi blekk-
i n g u af ritstjóra B t e i ð a -
b 1 i k a i apríl-blaö'mu, þar sem
tilfæröur sé kafli tir vitnfsbiiröi
hans fvrir rétti í Pembina, og þau
ummæli látin ívtgja, að ‘hvert orö
sé eiösvariö’. Segir hann, aS út-
drátturinn sé samiitn af þeim
H jálmari Bergman og BarðaSkúla-
svtvi, en afls ekkt af síra Kristni.
Neitar hiutn algerliega aS bera á-
bvrgð á því, hvernig fariö sé meS
orð huns.
Tvenn skilríki ligg.ja fyrir, er
svtva fram.burð vitnanna í málinu.
AnnaS er véT-rituS skvrsla hraö-
ritajrans. Hiitt er prentnö bók, 454
bls. á stærð, vöndttö mjög að öll-
um frágangi. Lög Norður-Dakota-
rikis skipa svo fvrir, að þegar
sams konar máti er áírýjað til
hæstaréttar, skuli lögmenn áfrýj-
enda setfa skvrslu hraðritarans í
litiiu* ftásétgn ( n « 1 a t i .•
fornr). A þann hátt verötir hún
fvrirferðarminnt og hentugri afr
lestrar dótmirunum. HandritiS er
svo sent lögmönnum sa-kjenda. i
T>eir hafa þaö til ufirlits og sam-
anbtrröar við skýrslu hraðritarans,
svo og svo langan tima, til þess
aö lullvissa sig ttm, a-ö verkiö sé
samvi/.kttsamlega ;tf hendi leyst,
og kotnit fram mieS breytingar,
hvar sem þeim svnist. Mæta svo
lögtnenn heggja málsaðiljia fvrir
dómara, koma sér saman nm
bre\tingar, ef nokkurar ertt, og
láta dótnarann skera úr þar se,tn
milli ber. Svo er skýrslan að lok-
uiit úrskurðuS rétt að vera og fer
þá til prentarans. Hér var ttá-
kvæmlega fariS eftir fvrirmælum
laganna. Hr. BarSi Skítlason í
l’ortland, Oregon, satndi handrit-
iö að prentuðu hókinni eftir
skvrslu liraö'ritarans. Hjjjálmar
Bergman átti alls engan hlut í því.
Ilún var svo send lögmönnum
sækjenda og lá hjá þeim allTangan
tírna. Tiltekinn dag mættu ]>eir
Sveinbjörn Johnson af hálfu sækj-
enda og Hjálmar Bergmatt, af
hálfu áfrýjenda, fvrir dómara.
Ilöfðit lögmenn sækjenda gert fá-
einar tillögur til hrevtinga. Sum-
um beirra hafttaöi dótnarinn twm
ástæöuluusiini. Aörar samiþvkti
hann. Meö áorðnum brevtingum
fór svo liandritið til prentarans.
ProiitaSa bókin veröur á sínttm
tima lögö fvrir hæstaréttardóm-
arana. |>eir ítrra eftir henni einnd,
en hafa ekkert niieö hina aö gera.
Upp frá því er skýrsla hraöritar-
ans í rattn og verti ónýtt skilríki,
en prentaða sk'vrslan eina skilríkið
sem kemttr til nokktirra greina.
Af ]>essum ástæöum var fra.tn-
bttrSár sira Kristins þýddur eftir
prentuSu bókinni. t ltana vexSttr
farið á ókomnttm tímum, ])egar
metm vilja vita, hvaö hann bar
fvrir rétti. Óllum vitnunum á báS-
ar hliðar er gert jafnt ttndir hölöi.
Framburði jteirra allra er sntiiS í
beina frásögn, samkvæmt fvrir-
skipan laganna. Hafi hann undan
einhverju að kvarta í þessu sam-
bandi, verður hann að senna um
þaö viö löggjafa ríkisitts, sem hattn
bvr í, en ekki viö aðra. En þar
verSur hann aS lilíta sömu lögum
o<r aðrir, sem í málarekstri lenda,
og bevgja oflæti sitt fvrir. ViS
hentugleika mætti gjarnan gera sr.
Kristni það tól geSs, að birta eitt-
hvað úr hraörituSu skýrslunni lika.
A því getur htutn samt alls enga
heimtingu átt. En svo lítiö mætti
gera honum til hugnunar viö tæki-
Eftir því sem útgáfurnar
verSur framburSur
hans betur athugaSur og þaö er
æskilegast. x BceiSablikum var það
tekið fram, aö íramburSur síra
Kristíns var eftir prentuöu skýrsl-
ttnni, eins og allir get-a rekiS sig úr
skttgo-a um með því að lesa og
hup-hiöa. Og þaS ætti enginn aö
fara á mis viö, þvi þatta er biö
la tt'g-tf ti r te k taverðas ta máL, sem
fvrir hefir komiö meö þ.jóð vorri.
í báöum skýrslunum er hv.ert orð
eiSsvarið, — eiðfcsttir framburöur.
þaS er hlæ.gilegt litittnen.sk tt-
bragS, aS ætla að fara aS smeygja
sé-r ttndatt' því. Síra Kristinn ber
sjálfur lagalega og siðferSifcga á-
bvrgð á báðttm skýrstumtim jafnt,
eins lengL og hann lilir, aö því er
framburö hans snertir.
Hann genr lögmöwnum sínttm
óharia hneistt með aö gefa t skvn,
aS þeiar bafi unnið verk sitt siæ-
lecra. Hafi honttm liðtjð ila, þegar
hann sá framburð stnn þýddan eit-
ir hintti prentuöu réttar-skvrslu,
ltður honttm enga vitttnd betur,
>ó skvrsla hraSrctarans birtist
orðti til orðs.
í skvrslu braðrttaraps stemlnr til
dæmis :
‘'■Spuming : Tritiö þér ]>eirri
staöhæfingu biblíttnnar, aö Jósúa
haíi skipað sóltinni að standa kyrri
og aö hún hafi jyert það ? Trúiö
>ér, að höfundtir þessarar staö-
hæfingar hali veriö inttblásinn ?
Svar : Já.
Sp.: Og aö gttS beri áhyrgö á
>eiirri staöhæfingu biblíunnar ?
Sv.. Já.
Sp.: Og að þaö sé statt ?
Sv.; J á.
Sp.; Ef stjörmtfræöin sýnir, aö
sólin er fastastjarna <>"■ lireyfist
því ekki, mvndiö þér samt segja.
aö nauðsvnlegt sé aö trúa þessti ?
Sv.t Tá.,,
í hinni prentuöit réttarskýrslu
stien<hir |h'.s.ní sattli kalli svo, edns
og birt var í Breiöablikum :
“% trúi jteirri staöhæfingu
ritningarinnar, að Jóstia hafi skip-
aö sólttnni aS standa kvrri og aö
hún hafi gert þaö, óg ég triii því,
að höfttndur þeirrar greinar liafi!
verið innblásinn og aö guS beri i
ábvrgð á þessari staSbæfingtt í I
biblíiitini oj. að lttin sé sönn. ]>ó I
stjörnufra'ðiti svtti, að sóliti sé
fastastjartia og lirevfist þess vegna
<kki, itt\ndi ég satnt sem áötir
segja, aö nauðsvi’.L'gt sé a'S triia
besstt”.
Ilver er nti mtinurinn ?
ESa til ]>e.NS að taka annaÖ |
(læmi.
“ Spttrnittg : MuniS þér í sam-
bandi við kenninguna um fttllkom-
inn ( p 1 e n a r v ) innblástur staö-
inn hjá Malakí, þar sem drottinn j
hótar aö hcnda saur framan í
prestana : ‘Sjá, óg ltögg af yöur
arminn og strái saur framan í yð-
ur, saurnttm frá hátíÖaEórmmum.
og varpa vSntr út til hans’ ? Mun-
iö bér eftir þessu ?
Sv.: Eg mah ekki eftir því.
Sp.: I Esekíel 4,12 stendur
þetta : ‘Skalt þú • eta þaS sem
bv'-’O'kökur, og þær skaltu baka
við mannaþrekk ívrir augum
þeirra’. Má maSur ekki til meS aö
trúa þessum stað eins og öSrttm
samkvamt benningunui tim full-
kominn innblástur ?
Sv.: Jú.
Sp. : Er þaö lika nauösynfcgt,
aö trtia sögunui um Nóa og örk-
ina ?
Sv.: Já.
Sp.: Og aS gera sér grein tungu-
tnálablendingsins á sama hátt og
jjert er í sögunni unt Babel-turn?
Sv. : Já.
alur
færi.
verða fieiri,
ALTAF HIÐ SAMA.
Hver poki sem þér kaupið af
Ogilvie’s
Royal Household
Flour
er alveg eins góður og sú sem þér
fenguð sfðast, Hið óviðjafnanlega *
“ Royal Household” á engan sinn
lfka.
FÁIÐ ÞAÐ HJÁ MATSALANUM.
Ogilvie Flour Mills Co.LtlJ
Winnipeg, - Manitoba.
Sp.: Og frásögn . 1. Móseb. utn
sköpun jarðariunar á sex döguitv?
Sv.: Já.
Sp.: Og aS trúa sögunni um
hvalfiskbtn, sem svalg Jónas?
Sv.: J á.
I hinni prentuSti réttarskýrslu
stendur þessi kaili svo, eins og
birt er í BreiSablikum :
“í Esekíel 4.12 stendur þetta :
‘SkaLt þtt eta þaS sem hvggkökur
og þær skalt þú baka viS manna-
þrekk ívrir augum þeirra’. Má
maSur ekki til tneö að trúa þess-
um staS eins og öörum sam-
kvæmt kenntngunni um fullkomuvn
innbíástur ?
Sv. : Jú. þaö er líka nauSsyn-
legt, að falhist á söguna um Nóa
og örkina, og gera sér jrreitt tungu-
málablendingsins í heiminum á
sama hátt og gert ier í sögtmni
um Babel-ttirn, og frásöguna í
1. Móseb. ttm sköpun jarðarinnar
á sex dögum, og að trúa sögunni
utn hvalinn, sem svalg Jónas”.
Hér er staðmtm hjá Malakí sfcpt
o<T þaö er síra Kristm {remur í
vil. Hitt sjá ulltr, sem kuntia aö
lesa, að er nákvæmlega hiö sama.
Er það þá ekki fremur gntmt-
hvgnilegt fl.jót£a‘rni-frtimhlaup aí
síra Kristni, að tala ttm vissvit-
andt hlekking í þessu samhandi ?
Kr hann ekki sjálfcur aö fara með
blekkingar-tilraun með þvi að gefa
i skvn, aö hann hafi sagt eitfhvaö
alt annaö ien haft er eftir honum ?
T’ttrfi hann aö blvgöast sín fvrir
framburS sinn eftir prentuöu
skvrslunni, hefir hann vissufcga
enn meiri ástæöu til, að blvgSast
sín fvrir framburSinn efrtir skýrsltt
hraöritarans.
En stærsta blvgðunanefnið er þó
baö fvrir síra Krjslin, að reyna
nu á eftir aö fara aö þræta fvrir
þaö, sem hann hefir boriö. þaö
tekur af skarið. J>aS er tjteirn en
lítiö lööttrmannlegt. i
F. J. Bergmann.
p-------------
,EMPIRE‘
Tegundir.
Þegar þér byggið hús,
gerið [>ér það tneð þvl
augnamiði að hafa þau
góð, og vandið þar af
leiðantli efni og verk.
EMPIRE TEGUNDIR
—AF—
Wall Plaster,
Wood Fiber
Cement Wall
—OG—
Finish
Reynast ætið ágætlega.
Skritið eftir upplýs-
ingum til:
IManitoba Gypsum Co. Ltd.
WINNIPEG. MAN.
_