Heimskringla - 21.05.1914, Blaðsíða 11

WINNIPEG, 21. lIAf, 1913
HEIMSKRINGLA
Bls. 11
FURNITURE
on Easy Payments
OVER-LAND
MAIN & ALEXANDER
J. J. Swanson H. G. Hinrikson
J. J. SWANSON & CO.
Fasteignasalar
og peninga miSlar
SUITE 1. ALBERTA BLOCK
Portage & Garry Talsími M.2597
Winnipeg, Man.
WELLINGTON BARBER SHOP
nndir nýrri stjórn
Hárskurönr 25c, Alt vtrk vandaó. Við-
skifta lslendinga óskaÐ.
ROY PEAL, Eigandi
691 Wellington Ave.
Heyrðu landil
Það borgar sig'fyrir þig að láta
HALLDOR METHÚSALEMS
byggja þér hús
Phone Sher. 2623
Öryggis rakhnífar skerftir
Fyrir 12 eineggjuð blöö 25c
Gilletts og öll tvíeggjuö blöö
35c. Reyniö aöferö vora í
eitt skifti og sjáiö hvaö viö
getutn gert.
E. M. Good & Co.
263 Nótre Dame Ave.
«í inóti Grace kyrkjunni.
Lærðu að Dansa
hjá beztu Dans kenuurum Winnipee bæjar
Prof. og Mrs. E. A. Wirtb, á
COLISEUM
Fullkomið kenslu tímabil fyrir 12 so
Byrjar klukkan 8.15 á hverju kvöldi.
■*-
Berhöfðaður burt ég fer,
brúður engin fylgir mér
heim að staka Hjalla,
heim að staka Hjalla.
En þegar líður árið eitt,
öliu verður þessu breytt,
komin verður kona,
komin verður kona,
Sköijjmu eftir þetta giftist Einar
tngibjörgu dóttur Þorleifs Arnfinns
sonar fró Hrjót. Þeim varð fimm
barna auðið, þá kvað hann eitt
sinn:
Áður fyrri ég þá var
eins og fugl á kvisti.
Oft og tíðum ekki par
eftir meyjum þyrsti.
Þögul njóla þótti góð,
þánka flugi mínu.'
Barnagælur brek og hljóð,
byrla mér nú pínu.
Þessar vísur orti Einar um Borg-
arfjörð og héraðið.
1 Borgarfirði er býsna ljótt,
bröttum fjöllum vafin,
eru þau mórauð eins og sótt
öll I sundur grafin.
Héraðið er furðu frítt,
fjöllin þar ljómandi,
Víða skógi og vötnum prítt,
við mér síbrosandi.
Kvikfjáreign Einars voru nokkr-
ar sauðkindur og bóru þær að
þroska af öðru fé og var það að
þakka bæði góðri hirðing og land-
gæðum, líka átti liann fáeinar geit-
ur, tvo liesta en enga kú. Túnblett
ræktaði hann á sléttri grund í
kringum hýbýli sitt og rann þar
lítill lækur í gegn.
Eitt sinn varð hann fóður þrota
fyrir fénað sinn og varð að koma
honum fyrir hjá bændum í sveit-
inni. Hann kom að Kóreksstaða-
gerði, þar sem ég ólst upp, einn dag
1 hörku dimmveðri. Hann var þá
að reka nokkrar kindur í fóður,
bróðir minn sem var eldri, en ég
var látinn fylgja honum yfir að
Dölum, næsta hæ. Á leiðinni segir
bróðir minn: “þaÖ heggur nú út í
hellisásinn.” Þá kvað Einar stöku.
Heggur út í hellisás
í hríð og snjóa kvölum,
brotnar held ég bæjar lás,
þá berjum við í Dölum.
Þetta erindi kvað hann eftir að
óhagstæð tíð hafði gengið um hríð.
Sjá loftið vafið silfur snúrum,
sjá norður fjöllin hrosa við,
sjá nú er lokið svörtum skúrum,
sjáið nú hafsins indælið,
sjáið alt ljóma sól um kring
samhuga lofum þríeining.
Eitt sinn van Einar að leita að
ám í þoku, þó kvað hann tvær vísur
Sendii drottinn sunnan vind,
svo mér hreldum líki,
svo þrálát jafnan þoku synd,
Þessi í burtu víki.
Heyrðu jöfur iiimna ranns
hvers ég af hjarta beiði,
í frægu nafni frelsarans
frá mér ama greiði.
Þessar vísur kvað hann um gæfu
og ógæfu og kallaði þær tvær systur
Fýsast báðar fylgja mér,
fram að grafar munna.
Yeit ei fyrr en valla hér,
við mig skilja kunna.
Ein er bótin ömunar—
Ég skal drottinn prísa,
um aldamótin eilífðar
upp mig lætur rísa.
Einar var alténd glaður og skemt-
inn viðtals. Hann andaðist 1860
um sumartíma ó útengja slætti.
Amma mín, móðir föður míns, Ran-
veig Þorleifsdóttir stundaði hann í
banalegunni. Torfi Jónsson á
Sandbrekku vitjaði hans einusinni
til að taka honum blóð. Einar
sagði honum draum sinn. Hann
þóttist vera í smiðju að dengja
sláttu ljá sinn. Maður kom inn í
smiðjuna sem hann þekti ekki og
sagði honum væri ekki til neins að
vera að þessu, hano skyldi heldur
fara upp að Gröf til hans Guð-
inundar* og leggja sig þar vitaf.
Einar spurði Torfa hvernig lion-
um litist á drauminn. Torfi sagði
að ef sig hefði dreymt hann þá hefði
sér þótt hann góður. Einari sýnd-
ist annað, réði hann svo að hann
yrði fyrir bágri heyskapartíð. Hann
andaðist fám dögum seinna. Ekkja
hans hélt við búið þrjú ár eftir
dauða lians, fór svo í burtu og býl-
ið lagðist í eyði.
Næst var Anastaðir, undir þá jörð
liggur mikið land, bæði upp til af-
réttar og á láglendinu. Sléttlendi
fagurt er í landinu sem kallast Ána-
staða völlur og rennur þar á í gegn.
Á Ánastöðum bjó Pétur Þorláks-
son Péturssonar sá Pétur bjó í Hleið-
rargarði og var bróðir Hallgríms
prests Thorlacíus, föður síra Einars
í Saurbæ og síra Hallgríms á Hrafn-
agili. Móðir Péturs og sfra Hall-
gríms var Elín, dóttir Hallgrims
Tliorlaeíus sýslumanns í Múlaliingi
Jónssonar sýslumanns, Þorlóksson-
ar biskups, Skúlasonar. Þessi ætt-
leggur hefir þó ekki tekið sér Thor-
lacíus nafnið, tilheyrir það þó með
réttu. Móðir Péturs á Ánastöðum
hét Guðrún, hennar móðir Guðrún
dóttir síra Jóns Oddssonar ó Hjalta-
stað. Kona Péturs á Ánastöðum
var Sigríður dóttir Árna á Sævar-
enda i Loðmundarfirði. Þau áttu
margt barna og er eitt þeirra Har-
aldur bóndi við Milton, N. D. Pét-
ur á Ánastöðum var vel upplýstur
og minnugur. Bróðir hans hét
Stefán. Hann var liagleiksmaður á
koparverk. Hann dvaldi lengst af
hjá bróður sínum, var ókvæntur.
Hann fóu öft suður í sýslur að selja
koparsmíði sitt og andaðist í einni
þeirri ferð.
Næsti bær, sá syðsti af fjalla bæj-
unum heitir Hrjótur. Þar bjó lengi
Þorleifur Arnfinnsson, ættaður úr
Norðurlandi, var karlmennsku-
maður. Margt af afkomendum hans
eru vestau hafs. Dóttursonur hans
var Þorsteinn Pétursson sem mörg
át' vann á skrifstofu Heimskringlu
í Winnipeg.
Á Hrjót hafði búið nokkur ár,
óður enn ég fór til Ameríku, Vigfús
Jónsson frá Gunnhildargerði. Hann
var gestrisin lieim að sækja og mest-
a valmenni. Kona hans var Guð-
rún Björg, dóttir Þórarins Einars-
sonar frá Víðivallagerði í Fljótsdal
og Guglaugar Kolbeinsdóttur frá
Dölum, Guðmundssonar. Dóttir
Vigfúsai' og Guðrúnar Bjargar er
húsfrú Stefanía Vigfúsdóttir í
Yestur Selkirk. Líka býr í Selkirk
Þórarinn Guðmundur Þorkelsson,
stjúpsonur Vigfúsar.
*Guðmundur Bjarnason hét hóndi
í Gröf, sá bær er í Eiðaþinghá,
fyrir sunnan Hleiðargarð skarnt
frá Lagarfljóti.
Til Árna Eggertssonar
8. maí 1914.
lunum íleira en Ijörutíu vetur,
írændi! lei/tu. Kominn vel á leiö
aö tindinum, þar sögusólin heið
sæmdatr-nafna birtir yfir letur.
Margur veit ei vel um, hvaö hann
getur ;
varp sér niöur, öllum þrautum
kveið,
þó að leið hans lægi bein og greið.
Langt nær sá, er stefnir : áfram
betur!
Tni ert einn af þeim, sem hneigst
ei niður
þrotinn hugar fyrir hverjutn gjóst ;
en stefndir upp í brattann, ha-rra
og hærra.
Bezt er þó liitt : að bróðurarmi
styður
þú brostinn margan svein : — og
höfðingsbrjóst
þitt er að verða sífelt stærra og
stærra.
— Já, stefndu, frændi! ávalt
hærra og hærra.
Hugarveldið gerðu stærra og
stærra.
I/egð’ að mund aö mvlja smærra
og smærra
mannsins böl i; svo verði færra og
íærra
af visnuðum sálum und sól,
sem að ólánið fól,
svo hjartna bjarminn hlossi skærra
og skærra,
hlóð í æðum fossi tærra og tærra,
fólkig hefjist, guði kærra og kærral.
Þ. B.
KVEÐJA
til'
frú Guðrúnar Jónasson frá W’peg,
stórga /Jtimanns ungtemplara
á Islandi,
er hun fói frá Reykjavík 18. api'l
1914 vestur.
1 skínandi sólheiði vestur um ver
í vaggandi hraðbyri fleyið þig ber,
með fegurstu árnaðaróskum á leið
þér íslenzkatr vordísir fylgja’ úr á
skeið.
Vér þökkum þér komuna’ á hrím-
landið heim
og hugþekku dvölina’ á stöðvun-
um þeim,
er einbeitt og hreinskilin, hugstór
0g djörf
þú lielgaðir ótrauð þin blessunar-
störf.
Með áhugans lýsandi á r s ó l í
hug
gegn áfengisbölinu vanst þú af
dug, —
þú varst ekki stefnuhvik, stöðug
og, trú
með stálkrafti ósérplæg fram sótt-
Ír þú.
En kærust og þörfust þú æskunni
sem ófarna leið hefur bjarta
þú gert, —
þú vakir sem móðir á barnanna
braut
og beinir þeim hamingju’ og far-
sæld í skaut.
Guð blessi þinn veg, — þó að rér
höfum mist
þig vestur um stund, að þú komir
seim fyrst
til barnanna’ og vinanna aftur,
það er
sú ósk, er vér íelum nú gæfunni’
og þér!
Guðm. Guðmundsson
Framsýni
er sama og fyrirhyggja fyrir frantíðinni
Það er óforsjálni að leggja út peninga fyrir ónýta rjómaskilvindu, fyrir
tá sök að hún er ódýrari. Hún ef til vill skilur mjólkina fyrst í stað, en
bilar fljótt og verður ónýt innan eins eða tveggja ára.
F.vrirhyggja er bað að kaupa hina sterku “M.tGNET” sem er smíðuð
af sérfræð ngunum
Petrie Manufacturing Co., Ltd., Hamilton
og sem bafa áunnið sér frægð og auð með pví að
finna upp og smíða bestu rjómaskilvindur sem
pekkist,
Takið ekki orð vor trúanleg, heldur gerið
samanburð á “MAGNET” og öðrum samskonar
vélum,og þér munuð komast að raun um að
“MAGNET” er betur úr garði gjörð til pess að
endast, heldur en nokkur hinna.
HÉR ERU MEÐMÆLIN:
J. Square gear byggingin.
2. Hin sterka og trausta umgjörð.
3. Tvístuðningur rjóma kúlunnar, “MAGNET”
einkaleyfi.
4. Einstykkis fleytirinn tekur öll óhreinindi úr
mjólkinniog hreinsar rjómaDn.
5. Skilur vel. Hefur framleiðslumagn eamkvæmt auglýsingunum.
6. Snýst lett. Börn geta unnið henni.
7. Fljót hreinsuð; til pess parf aðeins fimm mínútur.
8. Má breyta framleiðslu magninu, án pess að skifta um umgjörð.
9. Fulikominn hjólstöðvari. Sparar tíma “MAGNET” einkaleyfi.
10. Öruggleilíi. Öll hjól innibyrgð.
11. Skilur jafnt á ósléttji jörð sem sléttu gólfi. Vér ábyrgjumst hvert
atriði. Sendið eftir verðskrá. Ókeypis til bænda. Deild E, sem út-
skrifaður rjómafræðingur, ræður yfir, gefur allar upplýsingar um kúa
bú, ókeypis.
12 ára reynzla vor sem rjóma sérfræðingar, stendur yður til boða. Vrér
getum og viljujn hjálpa yður. Skrifið
The Petrie Manufacturing Co., Ltd.
Verksmiöja og aöalskrifstofa Hamilton, Ont.
Vancouver, Calgary, Regina, Winnipeg, Hamilton, Montreal, St. John
Abyrgst að fara vel Nýtfsku klæðnaðir.
W.H. Graham
Klæðskeri.
Eg sauma klæðnaði fyrir marga hina lielztu íslendinga þessa
• borgar. Spyrjið þá um mig.
Phone Main 3076. 190 James St., Winnipeg,
FA R B R É F
Alex Calder & Son
General Steamship Agents
Ef f>ér hafið í hyggja að fara til gamla landsins. þá talið
við oss eða skrifið til vor.
Vér höfum hinn fullkomnasta útbúnað í Canada.
663 Main Street,
Phone Main 3260 Winnipeg, Man.
244 Sögusafn Heimskringlu
‘ö, þ«tta kalla ég að lifa’, sagði Celia. ‘það er
svo ólíkt okkar lífsháttum hér’.
‘jiér munduð ekki segja þetta, ef þér vissuð, hve
glaðir borgarbúarnir «ru yfir því, að dvelja úti á
landi’. —
‘Látum þá reyna það einn mánuð eða tvo, og
þ»ir veröa orðnir ledðir á því, áður en sá tími er
liðinn, nema þeir séu af þeim flokki þeirra, sem á-
valt eru ánægðir, þegar þeir hafa byssu eða dorg til
að drepa eitthvað með’, sagði Celia.
‘I‘lg þyrfti hvorki byssu eða dorg, ég mundi una
tnér á meðal fjallanna hér’, sagði Gerarð.
‘Hvað þá, í fjarlægð frá sjúkrahúsunum yðar?’
‘Ég á við frítíma mína. Ég get ekki þolað, alð
yfirgefa sjúkrahúsin. líg þarf að læra iðn mína1’.
‘Ég hélt þér væruð búinn að læra alt, þegar þér
tókuð próf’.
‘Læknar eru aldrei full-lærðir. Byrjandi nútím-
atis veit meira, en reyndur læknir vissi fyrir hundrað
árum’.
Celia tók að sér að skemta gestinum, því Eð-
varð var leiður og lokaði sig inni, enda vair hún all-
áaægð með þetta stari.
þau töluðu mikið og margt. Meðal annars sagði
Gerarð henni frá barnæsku sinni og þroskaskeiði.
‘Ælska yðar hefir verið mjög alvarleg’, sagði hún.
‘Og ég hlýt að eiga fyrir höndum hörð og alvar-
leg fullorðinsár’, svaraði hann. ‘það er ekki útlit
fyrir, að ég igeti beðið nokkra stúlku að taka þátt í
lífi mínu, sem er svö fátækt af sólskini’.
‘En byrja ekki öll mikilmenni á þann hátt?’
spurði Celia. ‘Sir Astley Cooper t. d., og kæri ves-
almgurinn, sem stjórnar hugsunum okkar og hreyfing-
iin, þó hamingjan megi vita, að hvaðá gagni slik
uppgötvan kemur*.
JónogLára 245
‘þér munuð eiga við Sir Charles Bell?’ sagði
Gerarð.
•Eg held þaö’, sagði CeUa. ‘Mig minnir, að hann
skrifaði bók um hendur. Eg vildi að hann hefði líka
skrifað bók um gjófa, því líkamsfræði þeirra, sem
búa til glófa, er voðaleg. Enn þá hefi ég engan þekt,
sem1 kann að sauma utanu,m þumalfingur min'n’.
‘1 því tilfelli er mitt kyn betur statt en yðar’.
‘Hvernig þá?’
‘Við þurfum aldrei glófa, nema þegar við döns-
um eða keyrum’.
‘Ö, er það mögulegt?’ sagði Celia undrandi.
‘Finnast menn í þessum stóru borgtim, sem aldrei
bruka piófa ? En hér, þar sem allir'þekkjast, er
maður neyddur til að gera; þaö’.
‘Eg held ég hafi ekki keypt nema tvenna glófa
um æfina’, saigði Gerarð.
‘Getið þér verið án þeirra, þegar þér idansið, ?*
‘Með hægu móti. Eg dansa aldrei’.
‘Verðið þér þá aldrei þreyttur af aðtlesa. G-etur
þýzki valsinn ekki, vakið andagift yðar ?'’
‘Eg revni aldrei að v-erða fyrir innblástri. Síðan
éig kom til I.ondon hefi ég aldrei verið í samkvæmi’.
‘En — hvers vegna farið þér ekki í samkvætni?’.
‘Eg get fært fram fimtíu ástæður fyrir því, en
|ináske ein nægi : Mér liefir aldrei verið boðið i sam-
kvæ.mi’.
‘Vesalings maðtir’, sagði Gelia í meðaumkunar-
róm. ‘Búið ]>ér i London um skemtanatvmann, og
enginn býðnr yður að taka þátt í dansi eða neinu
öðru ?’
‘það er ekkert skemtunar-tímabil i þeim hluta
jT.ondonar, sem ég á heima. Lífið rennur á sömu
'einföldu hjólunum alt árið : skuldum, vandræðum,
veikindum og sorg’.
246 Sögusafn Heimskringlu
‘Ö, þér vekjið hjá mér sorg og ógæfu í hugan-
um’.
'Mér þykír slæmt að hafa gert það’, sagði Ger-
arð blíðlega. ‘það er lika lélegt endurgjald fyrir alla
þá vinát'tu, sem þér hafið sýnt mér. ]>ér tnegið ekki
ætla, að ég liti við sífeldar píslir. Eg næ hraðari
framförum, en ég bjóst við, og ég vona að öðlast
nafnfrægð og lán, ef ég lifi nógu lengi. það er að
eins, ]>egar ég er að liugsa um, hve langt muni
þangað til, að cg geiti boðið kvenmanni að taka
þátt í stöðu minni, að ég verð óþolinmóður’.
Gelia blóðroðnaði og laut niður að skrautsaum-
unum, sem láu í kjöltu hennar, og virtist ekki geta
litiö upp aftur.
Hiim hóstaði ofurlítið sem svar. En þar eð Ger-
arð gekk fram og aftur um gólfið þegjandi, fanst
henni að hún yröi að segja eitthvað.
‘Eg býst við, að unga stúlkan, sem þér eruð heit-
bundinn, íiirði lítið um, hv>e lengi hún þarf að híða’.
sagði Celia, ‘eða sé hún hugrökk, hikar hún ekki við
að taka þátt í erfiðleikum yðar í bvrjun’.
‘Eg er ekki heitbundinn’, svaraði Gerarð.
'Etr biö afsökunar. Eg srlevmdi hvrí, að þér sögð-
ust aldrei taka þátt í samkvæmum’.
‘Haldið þér, að maður velji sér konu við dans-
samkomur ?’
'Eg veit ekki. Kemur það ekki oft fvrir við
danssamikomur ?’
‘Getur verið, eu að þvi er mig snertnr vuldi ég
heldur sjá tilvonandi konu mína á heimili sínu vúð
arinn foreldra sinna’.
‘Bæta sokka’, sapði Celia. ‘Ee held það sé hinn
rétti mælikvarði fvrir kvenleva dvgð. Hún fær má-
ske levfi til, að leika á hljóðfæri og syngja, en aöal-
stari hennar'er að matreiða og bæta föt. Er það
ekki, hr. Gerarð?’
Jón o g Lára 247
‘það mun sýnast einkennilegt af ástfangnuai
manni, aö leggja áherzlu á slíka smámunu, en þó er
ánægja og gæfa mannsins mjög mikið komin undir
innanhúss-stjórn heimilisins’.
Celia hló, en hláturinn endaði með stunu. Hún
hafði ákveóið, að ef hún giftist nokkru sinni, þá
yrði það auðugum manni, svo liún gæti haft vagn
og hesta út af fvrir sig, þegiar hún vildi, og fallega
stofustúlku yrði hún að hafa, þó ekoi gæti hún haft
þjón.
En hér var ungur maður, sem varð að híða nokk-
ur ár, áður en hann gæti gift sig, og þó var hann
myndarlegasti maðurinn, sem hún hafði séð á æfi
sinni og líklega einnig sá göfuglyndasti og bezti.
Frú Clare, sem þurft hafði að líta eftir innan-
húss-störfum, kom nú inn til að borða dagverð og
sömuleiðis Eðvarð, er bráölega fór að spjalla við
Gerarð um bokmentalegt gildi Brownings og Svvin-
burnes.
Celiu furðaðd stórum, hve fróðtir ungi læ.knirinn
var.
•Hverniig hafið þér getað fengið tíma til að lesa
skáldskaparrit ?’ spurði hún.
‘Skáldskaparrit eru mín eina tilhrevting’.
‘Og svo býst ég viö, að þér farið í leikhús stund-
umí’
‘T'á, þegar eitthvað mnrkvert er að sjá’.
þetrar^dagverði var lokið, var hætt að ricna og
leit ekki ut fvrir, að aftur mundi rigna þann dag.
'það væri gaman, að ganca um heiöinn núna’,
sagði Oerarð, þar sem hann stóð við clugcann og
horiði út. ‘Eruð.hér nógu hugrakkar til að fylgja og
Teiðbeina mér. umrfrú ?’
Celia leit snvrjandi á hróður sinn.
‘Esr er ekki hneigður til að skrifa meira f dag’.
sagði Eðvarð, 'máske að löng skemtiganga um heW-