Heimskringla - 21.05.1914, Side 12

Bls. 12
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 21. MAÍ, 1913
Hvert erum vér að fara?
Spurninj; þessi íelur í sér liinar
þynjfstu ráðjíátur liísins. Ef vér
færum «ið leitast við að svara
henni, hlyturn vér að byrja með
því að athuga, í fyrsta lagi, hvert
upphaf vort er, — í öðru lagi,
hvað vér höfum verið, — í þiiðja
lajíi, hvar vér stöndum nú, — o'j,-
út frá þvi að álykta, hver fram-
tíðarstefnan muni verða. þess
vejma, ef oss tekst að bedna at-
hujrunum vorum í rétta átt, ættu
þær að kasta ljósi yfir upphaf ojr
æ.tlunarverk sköpunarinnar, svo
lanjft sem vorum tafmi rkuðu
jarðnesku augum er leyít að sjá.
Fyrsta umhujrsunarefnið er þá
þetta : Hvert er uppliaf vort ?
O? svarið er skýrt og skorini.rt,
en þó svo hryjrjþlejrt og auðmýkj-
andi : Vér vitum það ekki. Vis-
indamennirnir hafa leitast við, aö
lesa sögu tilveru vorrar í dulletri
himintunylanna, ojj af hinu tröll-
aukna, viðfanjjsmikla bókfelli :
“Móffir jörð”. En jafnvel þó mik-
ið hafi þegar verið afrekað, van-t-
ar þó enn í hana marjja kapítula.
þeir segja oss, að fyrr meir, í
“upphaíi sköpunarinnar” — ef oss
levfist að brúka þvilíkt orð —,
haii jörðin verið sameinuð sólinni
og öllum hinum plánetunum í
einni ómælanlegri stjörnuþoku,
myndaðri úr guíu írumefnanna.
ödeilisagnirnar i gufu þessaii
voru á sífeldri hringrás, og allar
keptust þær að komast inn aö
miðpunktinum. Afleiðdngin varð
sú, að miðpunkturinn þéttist,
dróigst saman, varð að þunga-
miðju. þessi þungamiðja er mi sól
vor, og plánetur sólkerfis vors, er
þrevta sinn þýða, undrumhraða
dans í kringum hana, eru stjörnu-
þoku-hnoðrar, er einhver tindra-
sterkur, dularfullur kraltur, má-
ske hið leyndardómsftilla aödrátt-
arafl, er tengir sól við sól, dró út
úr þttngamifijttnni, og þeytti út t
geiminn. Eina eftir aðra sendi sól-
in l>essar dætur sínar út í ómælis-
djtipið, þögula og myrka, fyrst
þær, sem lengst ertt frá henni, sið-
ar hinar.
Slíkt er þá upphaf jarðar vorr-
ar, en þúshtindruðir ára liöu áöur
hinn glóandi írumefna-vökvi kóJn-
aöi og breyttist í jarðskorpu. Og
er |utnn jarðskorpa var loks mynd-
uð, brotnaði hún aftur og aftur,
gullnir hraiunflóðslækir brutust út,
og breiddu sig yfir yfirborðið. En
smátt og smátt urðu byltingarn-
ar minni, er meira og nteira af
hraunleðjunni kólnaði og breyttist
í harða skorpu. Gufuhvolfið, er
umkringtli jarðhnöttinn, og fyrst
framan af hafði verið þrttngið
ýmsum efnum, skýrðist og lireins-
aðist. Vatniö féll í stórlléxðmn úr
hinum afarþvkktt, ægilcigu ský-ja-
mökkum, er enn huldu jörðina frá
ylgeislum sólarinnar. Sannarlega
hlýtur jörðin þá að hafa verið í
“eyöi og tóni, og myrkur yfir
djújinu”. En smátt og smátt
birti fyrir sólu, og loks ‘varð
ljós”. Sólargeislarnir brutust í
gegnttm gu-fumökkinn, cg slintt í
fyrsta sinn á ltina ungu jörð, sk intt
á beru háKstorknu hraunklettan.t,
víðátttiiniklu, vikurþöktu höfm.
og kolsvéirtu, eldþrtingntt fjöllin.
Hver getttr gjört sér í litigar-
lund allar þær byltingar, sem áttu
sér stað meðan hinar ó*tömdu hof-
uðskepnur ríktu einvaldar á jiirð
vorri ? Hver getur sagt um, hve
margar þúshttndruðir ára liöu áð-
ur vindur cig vatn hcfðu niiilið
niöur klettan-a, svo plöntur gátu
vaxiö ? Ilver, — já, hver! getur
skýrt frá, hvernig 1 f fyrst vakn-
aðd á þessari jiirð ? Vér vitum
það eitt, er jairðlögin skýra oss
frá, að hið fyrsta líf á jörð vorri
var á mjög lágtt stigd, því í
neðsttt jarðlögunum finnast að
eins mjög óhrotnir dýra- og jurta-
steingjörvin"ar. Eftir því, sem of-
ar dregttr og klettamir eru yngri,
þess mitrgbrotnari eru jurta- og
dýra-leifarnar, un/. í efstu, allra
efstu jarðlögitnum ftnnum vér loks
mannleifar. Hann er síöasta
skepna skiipttnarinnar, — -‘kóróna
sköpnnarverksins”.
Oefað, samkvæmt higmáli fram-
þróunarinuar, hefir hinn fyrsti
maður verið ófullkominn mjiig og
í m<ir<ni líkur dýrunum, en hcnuiji
var einnig lagður "uðlegur neisti
í barin, — neisti, som glæddist og
marirfaldaði.vt, og hjálpaffi honuni
til að leiwrja undir sdg jörðina. —
Dýrin tamdi liann, villijurtirnar
ræktaði ltann, skógum og óræktar-
bölum brevtti hann í yrktar merk-
ur og frjósatna aldingarða, og
eldinn og vimlinn • gjörði hatin aff
þjómim sínum. Öefað var fram-
farabrautin bugðótt og sedn-geng-
in. Omögulegt væri fyrir oss, að
fvlgtja miinnunum spcr fyrir sp< r,
er jxnr smátt og smátt breyttust
úr villiniönnuni í hugsandi verur,
cr skráðtt sögu þjóðar sinnar, þó
á steintöflur væri í fyrstti, letrið
sein-unnið og kunnugt einungis hin- I
um fáu. Með steintöllunum, er
skildar liafa veriö eftir af hinum
austurleu/ku þjóðum og sem fund-
ist hafa í rústutn borganna, sem
löngu eru undir tok liönar, byrjar
fyrst saga mannkynsins. Trúar-
bækur Eítypta, Kaldetimanna og
Gvðinga finnast skráðar á stein-
töllur þessar, og salnna þær oss,
að sneimma licfir mannsandinn
byrjað að fálma í náttmyrkri
kunnátttileysis og vanþeklingar
eftir orsökum og upphafi hlutanna
Ofullkomnar htifa htigmyndirnar
verið í íyrstu, en stöðugt þrosk-
ast og risið hærra og hærra, ttn/
þær náðu sinni íegurstu íullkomn-
un, er hinn mikli kennari mann-
kvnsins bdrtist og opinberaði htim
inttm leyndardóm lífsins.
Og hér S'töndum vér þá! Aíreks-
verk og eftirdæmi liðinna alda fyr-
ir framan oss, og vér að berjast
við, að læra lexiu þá, er oss var
sett fyrir nær tuttugu tugum
alda, “að verða heilagjr í ölltt
dagfari”. Tornæmir erum vér á
loxíuna þá, — en þoktimst samt
smátt og smátt í áttina, jafnvel
þó alttður, upphefð og völd ginni
osis þráfaldlega út ítf braut rétt-
lætis og sannleika, og þar af leið-
andi hindri framför heimsins.
Ef vér athugtim mannlífið grand-
gæfilega, hljótum vér að kannast
við, að takmarkið, sem oss er
ætlað að ná, er enn langt í btirtu.
Vér erum nú komnir svo langt, að
vér könntimst við ágæti þekking-
ar og firóðleiks, — tignum hið göf-
uga og igóða í fari meðbræðra
vorra, dáumst að mönnum einsog
Livingstone, Pestalozzi og Tol-
stoy, er hafa offrað sínu öllu án
nokkttrrar hugsunar um endttr-
gjald, á altari endurbótanna og
mannkærleikans, en erum of and-
lega latir, eða huglausir, til að
breyta öðruvísi en fjöldinn eða fetal
í fótspor slíkra manna.
Samt sem áðttr, þó framJarirnar
séu hægfara, hlýtur takmarkið að
nást. Kærleikur, vísdónmr og feg-
urð eiga enn eftfr að ríkja. einvöld
á jörð vorri. Mannkyndð á eftir
að verða ein stór fjölskylda, —
tengd bræðraböndum kærleikans,
lifandt á hollri andaits fa-ðu, dýrk-
aindi mattmið, réttvísi og fegurð,
en fyrirlítandi mattitni n og “alla
hans ára”. J oröin á að verða
saineijfinlegt heimili hinna ham-
injfjusömu íbúa, þar sem verða
engin l.indamæri viðurkend, af því
enigan mann lthtgar til að ásælast
eigttr nábúa síns. þær hafa ekki
framar neitt vermæti í. hans aug-
um, því ltann sækist eftir fjársjtVð-
ttm, sem möltir og ryð fá ei
grandað”.
Skrúðgöngu söngur.
Grattd Trunk bygðu góðir, frjálsir
\ mir,
að göfgi þóttust miklti stærri en
ltirnr.
Jreir bros'tu ljúft, en brúkuðu eng-
an hroka,
bara létu gullíð sitt í tra la-la, —
bara grófu gullið sitt í jörð.
Enginn sást á örgtim húsgiangs-
rimli, —
alla leið frá I’emhina til Gimli
naði þessi nægta róían frjófa,
nógti löng meö tóma stjórnar-
tra-la-Ia, —
nógtt lting meö stjórnar menta-
mtnn.
Svona fara “frjálslyndir” um land-
ið,
og fólkið iáta heyra frægðar-
standið.
Og dásamleg er þrautseigjan og
þolið,
þó að hafi öllu saman traTa-la, —
ÖIlu safnað á þann eina veg.
IVfeð fögrum söng þeir frjálslyndi
sitt bjóða,
og fjörutíu miljónir til góða :
Við 'gefum öllum gnægta fullan
pela,
því guð veit það við viljttm ekki
tra,la-la, —
viljum heita sannir sómatruenn.
Nú er tími oss að greiða gjöldin
og gefa okkur aftur stjórnarvcld-
in.
Við kunntim allvel klækina aðfela,
í kosningasjóödnn þarf nú miklu
tra-la-la, —
kosningarnar kiefjast tnikils fjár.
ITeill sé þeim, setn þesstt máli
unna
J>að er til að seðja marga munna
oe halda uppi frelsi cig fvlliríi,
fvrir að brúka óistöðvandi tra-la-
la, —
fvrir að brúka greind og gö'fug-
heit.
Jón Stefánsson.
Eikarnámur.
það er óvanalegt, að heyra get-
iö um viffar námur, en allir kann-
ast við járn- og kola-námur, gull-
og silfur-námur. Að vissu leyti eru
kola-námur ekkert í.mnaö en víðar-
nániur, — viður og jarðargróður,
er geymst hefir í iðrum jarðar um
tniilíóitiir ára.
Viðar-námur ertt þó til. í árfar-
vegi einum austur viö Ural fjall í
Kákasus héraðinu fanst fyrir löngu
síöan viðar-náma. Á iljótsbotni
var þykt lag af eikarbolttm, er ein-
hverntíma í fyrndinr.i höfðu vaxið
þar á sléttlendinu, en voru nú
kommir í jörð og huldir söndum.
Ilafði áin þvegið ofam af þedm, og
voru þeir nú þétt settir um allan
árbotninn.
Úr námu þessari var tekir.n all-
mikill viðnr, er notaður var við
hallarsmíðiö í Moskva. Er það
svört eik, hörð einsog steinn og
eins< ig tinna s lit. Innviðir hallar-
innar eru gjörðir úr þessum við
og hefir lengi verið dá'ðst að feg-
ttrö hans, cr ekki á sinn líka meðr
al beirra trjátegunda, er nít þekk j-
as-t. Kremlin höllin er sm eina tr|eð-
al stórhýsial Evrópu, sem er þiljuð
innan mcð )>essu dýrindis efr.i.
Nú rétt fyrir skötnimu hefir fund-
ist önnur samskonar eikar-náma.
Er hún einnijr í Rtissaveldi, en
norður við ísháf. Námuna fann
Pétur Ivanovitch Tvanoff, liðsfor-
ingi í rússneska hernum. Náman er
á fljótsbotni í ánni Mohska, sem
rennttr í Oka-fljótið, er fellur ofan
í Volgal rétt ofan við Kænugarða
hina fornu.
þantiig atvikaðist það, að náma
þessi fanst, að Ivanoíf var á ferð
þar norður um, og tók hann eftir
því, aö meðal bænda þar var flest
innanhúss hjá þeim búiö til úr
einkennilega svörtum og litarfögr-
um við. Hús'búnaður þeirra var
smíöaður úr þessu efni, ednnig
hurðir og þil, og á stöku stöðum
jafnvel fjósin og svínastíumar.
Fór hann að spyrjtt þá eítir,
hvar þeir íengi þetta eíni, og
sögðu þeir honum, að þeir kræktu
það upp af áarbotni. I.ét ltann þá
ranusaka pótið og leiddi það til
þessarar uppgötvunar.
Hefir nú verið telið mikið af
trjám úr námu þessuri. Ertt sum
j trén afarstór. Hafa tré verið dreg-
in ttpp, sem eru yíir (iO feta löng
frá stofni upp að neðstu greinum,
j og eftir því gild, — frá 4—5 fet að
j þvermáli. Við nákvæmari rann-
! sókn kom það í ljós, að viður
! þess»i er samskonar og íunst áðttr
: við Ural fjöll og hafður var í þilj-
I ur í Kremlin höllinni. Er hann af-
ar dýrmætur.
Ilve mörg lög kunna að vera
þarna á lljótsbotninum, vita menn
j ekki um með vissu, en sumstaður
j hefir verið tekið niður tíu fet, og
jer enn nógur viður þar fyrir neð-
í an. Telja jarðfræðingar, að nægttr
forði mttni vera fundinn þarna til
j öO ára.
Um það, hvernig'á viði þessum
stendur, Uer jarðfræðdngunttm
j saman. Segja þeir, að fyr meir,
j fyrir þúsundum ára, hafi sléttan
j verið vaxin þessum dýrindis-skógi.
j En með tíð og tíma hefir skógur-
| inn fallið undan ís- og sandskrið-
j um, er yfir landið hafa gengið.
j Ilelir hann þá orpist jöröti. En
j vegna þess, hve jarðvegur er þar
j laus í sér, hefir fijótið margsinnis
j breytt farvegi sínum og þvegið of-
an af viðarlaginu, fært trén sam-
an og lilaðið þeim ujtp.
Annars er það skoðun margra,
að viðar-náma þessi taki yfir
stórt landflæmi, <>g undir jörðu fel-
is't þar óteljandi faðmar þ^ssa
verðmæta trjáviðar.
FYRIRSPURN
Hver senj velt um utanáskrift
hjónanna Eirfks Thorsteinson frá
ísafirði og Guðbjargai' Eirfksdóttir
frá Þorfinnsstöðuin, er vinsamlega
beðinn að senda hana til undirrit-
aðrar.
Miss Dóra Guðinunds
Langruth, P.O., Man.
ÞAKKARÁVARP
Hérrneð votta ég mitt ynnilegasta
jiakklæti til allra þeirra í Biaine
og grendinni sem hafa hjálpað mér
með peningagjöfum, sérstakiega
þeim sem gengust fyrir samskotun-
um. ftg hið guð að greiða götu
iivers eins og blessa þá alla.
Mrs. Bína Olson
Blaine, Wash.
i

THQS. JACKSQN <5 SQNS
verzla með alskonar byggingaefni
svo sem:
Sandstein, Leir, Reykháfs-Múrstein. Múrlím, Mulið
Grjót (margar tegundir), Eldleir og Múrstein,
Reykháfspípu Fóður, .Kalk (hvítt og grátt og
eldtraust) Málm og Viðar ‘Lath’ ‘Plaster of
Paris’, Hnullungsgrjót, Sand, Skurðapípur,
Einnig sand blandað Kalk (Mortar), rautt, gult
brúnt og svart.
Ú t i b ú :
West yard.—horni á Ellice og Wall St,- Sími Sherbrooke 63
Fort Rouge.—horni á Pembina Highway og Scotland Avenue
Eimwood.—horni á Gordon og Stadacona St...Simi St. John 498
Aðalskrifstofa:
370 Colony Street Winnipeg, Manitoba
SÍMI SHERBROOKE 62 og 64
Þegar þú þarfaast bygginga efni eða eldivið
D. D. Wood & Sons.
........... Limited 1 '—~
Thorsteinsson Bros.
Byggja hús. Selja lóðir. Út-
vega lán og eldsábyrgðir.
Room 815-17 Somerset Block
PHONE MAIN 2992
Joseph T. Thorson
tSLENZKUR LÖGFRÆÐINGUR
Áritun:
McFADDEN & THORSON
706 McArthur Building, Winnipcg,
Phone Main 2671
I
: t----------------—------- >
H. J. Palmason
Chartered Aceountant
807-809 Somerset Bldg.
Phone Main 2736
___________________________________j
Dr. G. J. Gíslason,
Physiclan and Surgeon
8 tíouth 3rd títr., Grand Forks, N.JJak
A Ihyyli veitt AUGNA, EYRNA
og KVRRh'A SJCKDÓMUM. A-
öA.UT /A'A VOHTJS SJCKDÓM
UM o< UDPSKUHÐI. —
A. S. BARDAL
selur líkkistur og annast um út-
farir. Allur útbúnaður sá besti.
Ennfremur selur hann allskonar
mlnnisvarða og Iegsteina.
HI3 Hherbrnuke Ntreet
______
Garry
2620
eða
3842
Verzla með Sand, möl, mulin stein, kalk
stein, lime, “Hardwall and Wood Fibre”
p'astur, brendir tígulsteinar, eldaBar
pípur, sand steypu steinar, “Gips” rennu-
stokkar, “Drain tile,” harö og lin kol,
eldivið og fl.
Graham, Hannesson &_McTavish
LÖGFRÆÐINGAR
907- 908 CONFEDERATION LIFE BLDG.
WINNIPEG.
Phone Main 3142
GARLAND & ANDERSON
Arci Audersoc E. P (darlacd
LÖGFRÆÐINGA R
SKRIFSTOFA:
Cor. ROSS & ARLINGTON ST.
Wmírsm Félagsreikningur er
mjög þægilegur
fyrir gift fólk. Hjá
OFCANADA Union Bank of Canada
er þannig lagað fyrirkomulag, þar sem hvert hjónanna
sem er getur lagt inn eða tekið út peninga. Þetta
fyrirkomulag er þægilegt, þar sem niaðurinn er oft í
ferðalögum, og konan þarf að sjá um búiö.
Logan Ave. og Sargent Ave., útibú.
A. A. WALCOT, Bankastjóri
801 Electric Railway Chambers.
PHONE MAIN 1516
vJ. J-. BILDFELL
fasteionasai.i.
Union Bank 5th Floor No. íio
Selor hds og lóöir, og auuaö þar aö láfc-
audi. Utvogar peuiugalAn o. fl.
Phone Main 2685
S. A.SICURDSON & CO.
Hásnm skift fyrir lönd og lönd fyrir hás.
Lán og eldsábyrgö.
Room : 208 Carleton Bi.dg
Slmi Main 4463
Gísli Goodman
TINSMIÐUR.
VERKSTŒDI; ^
Cor. Toronto & Notre Dame.
Phone • Heimilla
Öarry 2988 Garry 899
Adams Bros.
Plumbing, Gas & Steam Fitting i
EINA ISLENZKA HÚÐABÚÐIN I WINNIPEG
Kaupa og verzla með húðir, gærur, og allar tegundir af dýraskinnum, mark
aðs gengum. Líka með ull og Seneca Roots, m.fl. Borgar hæðtda verð.
fljót afgreiðsla.
J. Henderson & Co. Phone Garry 2590 236 King St., Winnipeg
Viðgerðun sérstakur
gaumur gefin.
588 SHERBROOKE STREET
cor. Sargent

FYRIR KÆLINGARKLEFANN
Sumarið er komið, og þéi ættuð því ekki að slá á frest að scuda
oss pantanir yðar, svo þér hafið scm mest þægindi upp úr því.
RAUÐU vagnarnir koma til yðar daglega. rt þér hafið enn ekkf
patvtað þá talið við vagnstjóra vorii eða símið voru
Household Delivery Departmerd
VEKÐSKRA
Frfl 1 Mnf til Jífl Septembir
10 pund á dag...............................$8.00
20 pund á dag.............................. 12.00
30 pund á dag...............................lð.OO
40 pund á dag...............................18.00
Flmm prÖHent nfMlflttur fyrlr peuiiiKn (it I hflnd.
The flrctic lce Company, Ltd.
156 BELL ÁVENUE
SkrlfNtofH: LINDSAY BLDG,, IIOIt.M GAHRY OG NOTRE DAllK
rhnueMi Fort Rouge 081—Prlvute Exciiauge
f
RELIANCE CLEANING
& PRESSING Co.
5<»N Kotre Ilan.e Avenne
Vér hrcinsum og pressum klmönaö fyrir
.50 cent
Eiukunnarorö ; Treystiö oss
Klæönaöir sóttir heim og skilaÖ aftur
DR. R. L. HURST
meðlimur koininglega sknrölæknaráösius,
útskrifaöur af konunglega Iwknaskólainim
1 London. Sérfræöiuárur i brjóst og tauga-
veiklun og kvonsjákdómum. Skrifstofa 30.">
Keunody Bnilding, Portago Ave. ( gaguv-
Eatons) Talsími Maiu 814. Til viötals frá
10-12, 3-5, 7—9.
Dr. A. Blondal
Otfice Honrs. 2-4 7-8
806 VICTOR S1 REET
Cor, Notre Dame
Phone Qarry 1 1 56
/