Heimskringla - 27.08.1914, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 27. AIjÚST 1914.
HEIMSKRINGLA
BLS.3
Um vínanda og áfenga
drykkji.
i
CFramhald).
blóðsókn (Hyperæmi) til slímhimn-
.unnar. Við þetta eykst magaslimið,
sem aftur á móti hlífir slímhimn-
unni gegn áhrifum stórra skamta
af stcrkum vínum, t. d. brennivíni
eða konjakki. Eftir smáskamta af á-
fengi aukast einnig meltingarvökv-
arnir, 'en við langvarandi og mikla
áfengisnautn verða þeir qft rýrari og
hafa ekki eins öflugar verkanih. Það
má hiklaust segja, að litið eitt af
víni efli matarlyst flestra manna.—
Pawlow, hinn frægi rússneski líf-
færafræðingur, segir, að vínandi sé
sálarlegt matlystarlyf (psykisk Sto-
machicum). Hann heldur því fast-
lega fram, að meltingin sé að mestu
leyti undirorpin áhrifum miðtauga-
kerfisins, og þess vegna auki eitt
eða tvö staup af góðu víni eða einn
bjór oft matarlystina; “því vínið
eykur vellíðunina og kætir lundina”
Pawlow álítur einnig, að svona smá-
ir skamtar af áfengi styrki og auki
meltingarvökvana. öðrum kunnum
líffærafræðingi og lækni, Kunkel að
nafni, farast þannig orð: “Það er
engum efa bundið, að ofdrykkjan
hefir oft skaðleg áhrif á meltingar-
færin en hins vegar er það sannað
með reynslu milíóna manna, að
menn geta drukkið vín með mat i
fjöldamörg ár, án þess að skaða
meltingarfærin eða heilsu sina á
nokkurn hátt”. Chonheim segir, að
smáskamtar af áfengi hafi áþekkar
verkanír á meltinguna og önnur
nautnarmeðul, að það auki melting-
arvökvana og matarlystina.
Tilraunir hafa sannað, aðef áfeng-
isblandan í maganum ekki fer fram
úr 8—10 prósent af hreinum vín-
anda, skaðar hún ekki meltinguna;
en í sterkari blöndun (Concentra-
tion) hættir melting eggjahituefn-
anna. Nokkrir halda þvil fram og
styðjast við tilraunir í þá átt, að
meðan vinandinn dvelji í maganum, |»
séu verkanir meltingarvökvanna
minni en ella, en undir eins og hann
sé horfinn á braut úr maganum,
eflist meltingin og nú myndist ríku-
legri magasúr, saltsýra en áður, og
meltingin gangi fljótar. I sam-
bandi við þetta má geta þess, að
Mehring hefir með tilraunum sin-
um sýnt fram á, að öll sykurborin
efni uppleysast og meltast fljótar i
vínandablöndun en í hreinu vatni.
Prófessor Quensel segir, að afnám
eða afneitun allra áfengra drykkja
sökum ákveðins matarhæfis fDiæt)
grundvallist ekki á Wsindalegum
rannsóknum og tilraunum í þeiin
efnum. Prófessor Knútur Faber við
háskólann í Kaupmannahöfn hefir
ritað allmikið um áhrif áfengis,
einkum á meltingarfærin. Af 44
sjúklingum, er leituðu ráða lijá hon-
um gegn magakvefi (Catarrh). Ven-
triculi), höfðu aðeins 5—6 fengið
veikina af völdum áfengra drykkja.
Prófessor Faber segir, að það hafi
afarmikla og jafnvel mesta þýðingu,
frá læknisfræðislegu sjónarmiði,
hvernig áfengra drykkja sé neytt.
Hann kemst að sömu niður^töðu og
flestir aðrir vsindamenn, sem fjall-
að liafa um þessa spurningu, og seg-
ir, að létt vin eða öl, neytt i hófi, sé
að mestu eða öllu óskaðlegt fyrir
magann; en brennivin, þó drukkið
sé í smáskömtum, geti stundum
valdið magakvefi og öðrum maga-
sjúkdómum. Hann segir þó enn-
fremur, að hann hafi haft undir
hendi fjölda marga ólæknandi
drykkjurúta, sem að öllu leyti hafi
haft hrausta og sterka maga og góða
meltingu. Á einum stað i bók sinni
kemst prófessor Faber þannig að
orði: “Það er alveg áreiðanlegt, að
holar og skemdar eða ófuljkomnar
tennur eru langtum nættul^gri og
skaðlegri fyrir magann og öll melt-
ingarfærin en áfengisnautnin.
Lifrin er það líffæri, sem oftast
sýkist af völdum áfengis, og hinn
tíðasti sjúkdómur hennar er hin
svonefnda lifrarfita. í heilbrigðri
lifur eru vanalepist ekki nema 2—4
prósent af fitu, en eftir langvinna
ofdrykkju getur fitumagn hennar
orðið 43 prósent. Lifrarfitan er þó,
s^m betur fer cnginn alvarlegur eða
hættulegur sjúkdómur, og talið ó-
víst, hvort hann í sjálfu sér stytti
lífið að nokkrum mun. Helzta sjúk-
dómseinkenni hans er þrýstingur
og útþensla undir hægra rifjabarði.
Lifrarbólgan (Cirrhosis hepatis) er
aftur á móti mjög hættulegur sjúk-
dómur, er heita má ólæknandi. Er
það flestra álit, að áfengisnautnin,
einkum ofdrykkjan, sé mjög oft völd
að upptökum þessa sjúkdóms. Hinir
frægu frönsku læknar, Charcot og
Dieulafoy, hafa haldið þvi fastlega
fram, að víndrykkjan væri hin lang-
almennasta orsök til lifrarbólgunn-
ar. Því fer þó fjarri, að allir of-
drykkjumenn fái lifrarbólgu, og
skal hér getið eins dæmis i því efni:
Franskur læknir einn, Boix ap
nafni, hefir skýrt frá manni einum,
sem um 30 ára bil drakk 11,000
flöskur af konjakki og jafnmargar
flöskur af brennivíni og whisky,
ennfremur 5,000 flöskur of kampa-
víni og öðrum vínum, 20,000 flösk-
ur af “likjurum” og rúmar 30,000
fliiskur af bjór. Þrátt fyrir þessa
feykilegu ofdrykkju, sem samsvarar
2 flöskum af konjakki, % fl. af víni,
2 fl. af likjurum og 3 bjórflöskum á
dag, fékk þessi drykkjurútur enga
lifrarbólgu, sem krufning á liki hans
sýndi.
Algjörðir bindihdismenn fá á
hinn bóginn eigi allsjaldan lifrar-
bólgu, svo að minsta kosti má full-
yrða, að fjarri fari, að áfengi sé hin
einasta orsök þessarar alvarlegu og
þungbæru veiki. Aðrar orsakir til
hennar eru oftast annaðhvort bakt-
eríueitrun, eða eiturefni frá þörm-
unum, sem kemst á einn eða annan
hátt inn í blóðið (Autointoxication).
Áhrif áfengis á hjartað, blóðkornin
og blóðrásina eru mjög margvísleg;
en ekki alt af eins skaðvænleg og
bindindismenn hakla fram. Nautn
smáskamta af víni, t. d. 2—4 staup
af konjakki, hefir engin, eða nálega
engin, áhrif á slög lifæðanna. Aftur
á móti er auðvitað hægt að drekka
svo mikið af áfengi, að sláttur og
allar hreyfingar hjartans örmagnist;
en'það þarf t. a. m. sex sinnum
meira af hreinum vínanda en af
“eþer” til þess að lama lijartað, og
svo hundrað sinnum stærri skamt af
honum en/af klóróformi til að
stöðva hreyfingu hjartans. Það er
skoðun margra lækna og vísinda-
manna, og styðst einnig við reynsl-
una, að 1—2 staup af góðu víni
styrki oft hjartað, aðallega vegna
þess, að lijartavöðvarnir fái meira
blóð í bráðina af völdum vínsins.
Blóðþrýstingurinn i æðunum eykst
einnig vanalega eftir smáskamta af
áfengi, og það hefir einnig styrkj-
andi áhrif á hjartað.
Við langvinna ofdrykkju sýkist
hjartað oftast að einhverju leyti.
Ilin vanalegustn sjúkdómseinkenni
hjartasjúkdóma þeirra, er stafa af
ofdrykkjueitrun, er þreytuverkur
og þrýstingur i brjóstinu í kringum
hjartað. Ef sjúklingurinn þá strax
hættir alveg að drekka, hverfa öll
sjúkdómseinkennin skyndilega, en
haldi hann áfram, kemur brátt svefn
leysi, andarteppa og bjúgur í tilbótr
er sýnir, að hjartabilunin er nú
komin á hátt stig. Orsökin til hjarta-
bilunarinnar er mjög oft sú, að fita
hrúgast upp í hjartavöðvunum, af
völduin hinnar stöðugu áfengis-
nautnar, en sjálfar vöðvafrumlurn-
ar rýrna og eyðast smátt og smátt.
Ofdrykkjan, einkum mikið bjór-
þamb, getur einnig haft hjartabilun
í för með sér, vegna þess, að hjartað
þenst út. Útþensla hjartans (Dila-
tatiö Cordis) kemur af ofrauninni
við að flytja eða dæla hið aukna
blóðmagn út um æðar líkamans.
Þetta verður skiljanlegra, þegar at-
hugað er, hvílik ódæmi sumir menn
drekka. Það er t. a. m. ekki óvana-
legt. að verkamenn þeir, er vinna
að ölgjörðum, drekki 20—30 potta
af bjór á dag.
Æðakölkun (Arteriosclerosis) er
sjúkdómur, sem inenn mjög alment
gefa áfengisnautninni að sök; ert
nýjustu rannsóknir andmæla að
mestu þeirri skoðun. Höfuðorsökin
til þessa sjúkdóms er einmitt ströng
vinna, ofmikil andleg eða líkamleg
áreynsla; ennfremur bakteriusjúk-
dómur (Syfilis), miklar og tíðar
geðsliræringar, inikil kaffidrykkja
og tóbaksnautn. Yfirlæknir V. Scheel
i Kaupmannahöfn, sem nýlega hefir
ritað bók um þetta efni, álítur mikla
tóbaksnautn langtum algengíu'i or-
sök til æðakölkunar en áfengis-
nautn. Hann tilfærir inörg dæmi um
hina verstu drykkjurúta, sem þrátt
fyrir óstjórnlega ofdrykkju um lang-
an aldur, höfðu alls ckki fengið æða-
kölkun. Sannfærðist hann um þetta
á öruggastan hátt við að kryfja lík
þeirra. Dr. Schcel hcfir verið kryfj-
ari (Prosector) á stærsta spítalan-
um í Kaupmannahöfn í mörg ár, og
getur þvi manna bezt um þetta
dæmt.
Vísindalcgar rannsóknir virðast
þannig benda í þá átt, að æðakölk-
unin, þessi þungi ellisjúkdðmur,
eða réttara sagt, þessi mikli fröm-
uður ellinnar og hrörnunar líkatn-
ans yfirleitt, sem valdur er að flest-
um heilablóðföllum og hjartaflog-
um og ótal mörgum öðrum mein-
semdum, stafi að mjög litlu letyti
frá áfengisnautninni.
Álirif áfengis á nýrun er i byrjun
aukning þvagsins. Að minsta kosti
eykst þvagið að mun eftir litla eða
miðlungi stóra skamta af víni; en
eftir feikna-stóra skamta minkar
aftur á móti þvagjnyndunin. Annars
má segja hið sama um áhrif vinanda
á nýrun, sem sagt er um áhrif
hans á hjarta og lifur, að þau eru
aðallega í því fólgin, að drykkju
mönnum er hættara við að fá nýrna-
bólgu og aðra sjúkdóma í nýrun,
einsog þeir einnig voru næmari fyr-
ir lifrarbólgu og^lijartabilun, en
bindindis- eða straflgir hófsemdar-
menn. Chonheim segir þó á einum
stað i bókum sínum, að langflestir
þeirra di'ykkjumanna, er hann hafi
rannsakað, hafi haft alveg ágæt og
ósködduð nýru. Prófessor Quensel
heldur þvi einnig fram, að drykkju-
menn fái tiltölulega sjaldan nýrna-
bólgu, og segir ennfremur um þetta
atriði: “Vér getum ekki með vissu
dæmt um, hvórt áfengisnautn leiði
af sér nokkra sérstaka sjúkdóma í
nýrunum, og frá vísindalegu sjón-
armiði er þessi gáta enn að mestu
óráðin”.
Margir læknar og heilsufræðing-
ar hafa bæði á fyrri og seinni tím-
um staðhæft, að mikil áfengisnautn
rýrði mfitstöðuafl líkamans gegn
næmum sjúkdómum. Reynslan virð-
ist og að sanna þetta. Lungnabólga
og aðrir bakteriusjúkdómar virðast
vera öllu hættulegri fyrir drykkju-
menn en aðra. Strangar vísinda-
rannsóknir vantar þó enn um þetta.
Menn greinir einnig á uin, hvort
réttmætt sé að gefa sjúklinguni, sem
þjást af næmum sjúkdómum, áfengi
í smáskömtum. Reyqslan virðist
benda til, að áfengisnautn sé skað-
leg, þegar um taugaveiki (Tyfus),
kóleru, heimakomu og nokkra fleiri
næma sjúkdóma er að ræða. Aftur
á móti halda margir læknar fram
þeirri skoðun, að einn einstakiir
allstór skamtur af vini, er menn
drekki í byrjun næms sjúkdóms,
hafi oft gagnleg áhrif á rás sjúk-
dómslns og gjöri liann minna hættu-
legan. Gegn dái, sem eigi allsjaldan
kemur fyrir í hættulegum bakteríu-
sjúkdómum, geta eitt eða tvö staup
af góðu víni haft mjög gagnlegar
verkanir, og stundum frelsað sjúk-
linginn hreint og beint frá bráðum
bana (sbr. próf. óskar Blochs Fore-
læsn.). ' -
Smáskamtar af áfengi hafa oft góð
og gagnleg áhrif á sjúklinga, sem
þjást af mikilli óró og hitasótt; vel-
líðunin eykst og sorglegar hugsanir
deyfast.
i
Það yrði oflangt mál, ef.eg færi
að rita um álirif vínnautnarinnar á
berklaveiki og upptök hennar, áhrif-
in á upptök hinna ýmsu tegunda
geðveikinnar og á dauðlegleikahlut-
fallið. Þó skal 'eg drepa á einstök
atriði.
I Danmörku er drukkið sex sinn-
um meira af áfengi árlega en í Nor-
egi, en þó sýna skýrslur beggja
landanna frá síðustu árum, að út-
breiðsla berklaveikinnar í Noregi er
nú eins mikil eða jafnvel meiri en
í Danmörku. Má hiklaust fullyrða,
að höfuðorsökin til upptaka og út-
breiðslu berklaveikinnar sé ör-
birgðin, óhreinlætið og sambúðin
við bej'klaveika sjúklinga, en ekki
áfengisnautnin.
Aftur á móti hafa verið færðar
miklar sannanir fyrir því, að of-
drykkjan hafi skaðleg áhrif á af-
kvæmið (Alkohol Kimfordærver),
og af Jieirri ástæðu hafi almenn
hnignun eða úrættun (Degeneralion
mannkynsins i för með sér, ér aft-
ur hefir áhrif á upptök og útbreiðslu
geðveikinnar, er stöðugt virðist
fará meira og meira í vöxt í öllum
siðuðuin löndum. Það er haft eftir
Diogenes, að hann hafi sagt við fá-
bjána einn, er varð á ve&i hans:
“Hann faðir þinn hefir vist verið
fullur, þegar þú komst undir, piltur
minn I”
Menn gefa áfenginu að sök, og
það oft með réttu, að það sé fröm-
uður ósiðsemi, lasta og glæpa og
allrar óreglu. Eg skal aðeins geta
um einstöku dæmi, er benda í gagn-
^tæða átt. Fyrir 2—3 árum var alls-
herjar verkfall í Svíþjóð, og var öll-
um verkamönnum bannað með laga-
boði, að neyta áfengis meðan á verk-
fallinu stóð. Helztu afleiðingar þessa
vínsölubanns voru þær, að óvenju-
lega mörg óskilgetin börn fæddust
í SvíJjjóð svo sem 8—9 mánuðum
eftir verkfalliðl Árið 1911 voru rúm-
lega 8,500 manns teknir fastir á
götum Kaupmannahafnar fyrir ó-
reglu, drykkjuskap, glæpi eða annan
ósóma. En í Stavangri \Noregi, þar
sem fullkomið vínsölubann drotnar,
voru 2,300 manns teknir fastir sama
ár og af sömu orsökum. Kaup-
mannahöfn hefir yfir 500,000 ibúa,
en Stavanger ekki nema 40,000. Af
þessp geta menn reiknað út, hvor
þessara bæja standi hærra í reglu
og siðgæði. í Stavangri hafa hér um
bil fjórum sinnum fleiri að tiltölu
verið handsamaðir en í Kaupm.höfn
á sama timabili.
i ■
un i för með sér, og þess vegna er
nauðsynlegt, að berjast á móti of-
drykkjunni með ölluni Jieim rétt-
mætum föngum og meðulum, sem
frjálsbornum mönnum er sæmandi.
Á hinn bóginn hefi eg einnig bent á,
að áfengisnautninni er gefið langt-
um meira að sök, en hún á skiljð.
Einkum hættir bindindismönnum
við, að ýkja J)ann skaða, er Jieir
segja að leiði af hóflegri vinnautn.
En Jietta er félagsofstæki, sem er
sameiginlegur• brestur flestra stórra
félagsflokka og hreyfinga. Það er
mikill sannleiki fólginn í orðum
Schillers, er hann segir: “Hver ein-
staklingur fjöldans getur verið JjoI-
anlega skynsamur, en Jjegar Jiessir
einstaklingar flykkjast saman i þyrp
ingu, verða l)eir undir eins að
heimskingjum”. Meðan stórár Jjjóð-
félagshreyfingar, einsog t. d. bind-
indishreyfingin og jafnaðarmensk-
an, voru bornar upp af einstöku
gáfu- og dugnaðarmönnum, var
stefna Jieirra og takmark miklu nær
sannleikanuin, en eftir að hugsjón-
in sjálf druknaði að meira eða
minna leýti í flokksfylginu einu.
Auðvitað hefir bindindishreyfingin
komið miklu góðu til leiðar, og var
fullkomlega réttmæt ineðan barist
var fyrir henni með fortölum og
sannfærsluafli af einstöku mönnum
og félögum. Aftur á móti mun Jjað
sannast með tímþnum, að öll laga-
boð gegn vínneyzlunni eru óheppi-
leg eða jafnvel skaðleg. Því verður
ekki neitað, að algjört vinsölubann,
að eg ekki tali Um aðflutningsbann,
sé skerðing á “persónulegu” frelsi
einstaklingsins. Að áliti flestra vis-
indamanna og heilsufræðinga er og
injög hófsamleg vinnautn alveg skað
laus fyrir einstaklinginn, fyrir full-
orðinn hraustan mann, og sem lækn-
islyf getn menn i mörgum tilfellum
ekki án Jjess Verið. Hví skyldu
menn J)á neita sér um þá ánægju,
sem t. a. m. eitt eða tvö staup af
rauðvíni með mat eða eitt glas af
konjakspunsi á kveldin veitir þeim?
Þvi varla verður því með sanni
mótmælt, að vínið gleðji mannsins
hjarta, að það sé oft huggun i hörm-
unuin og auki velliðanina. Hver
frjáls maður á heimting á, að mega
stjórna sér sjálfum og haga gjörð-
um sínum og lifernisháttum eftir
vild sinni, ef það ,ekki verður öðr-
um að meini eða skaðar þá eða
þjóðfélagið i heild sinni. Nú álitur
víst enginn rétt, áð taka heiðingja
með ofbeldi og kristna J)á. Miklu
verra er l)ó, að neyða alla hóf-
drykkjumenn, alla J)á. er aðeins
neyta smárra skamta af áfengi við
hátiðleg tækifæri eða sér til liress-
ingar einstöku sinnum, til að gjör-
ast algjörðir bindindismenn alt i
einu, og án þess að sannfæring fylgi
máli. — (Eimreiðin).
eru verri en ónýtir, sízt ef að l)eir
eru þá ekki vanir sjónum heldur.
Hver neðansjávarbátur hefir
þetta eina til sex torpedos, og er
hverein nóg til J)ess að sökkva hin-
um Sterkasta bryndreka, sem til er
í heiminum. Neðansjávarbátar Jjess-
ir og flugdrekarpir hafa gjört svo á-
kaflega mikla breytingu á bardaga-
aðferð allri á sjó og landi, hvað
drekana snertir, að það líkist engu,
sem áður var.
Sé stríð á höndum Jyjóðar einnar
á sjó, þá fara flugdrekarnir hátt í
lofti og finna óvinina undir eins, ef
að J)eir eru á ferðinni. Annaðhvort
flotinn allur eða eitt eða tvö bryn-
skip fylgjast meþ neðansjávarbátun-
um, og þegar Jjeir eiga eftir nokkr-
ar mílur, 10 til 20, J)á eru neðan-
sjávarbátarnir sendir á stað, eða
þeim er sigað einsog víghundum á
úlfa. Og þe,ir fara óðara; það gjörir
ekkert, hvort J)að er á nótt eða degi;
hvort það er í stormi eða ekki. Þeir
fara annaðhvort alveg í kafi, eða
með kollinn upp úr, sjónkollinn, sí-
valan turn upp úr bátnum, sem ekki
er stærri um sig en svo, að þar get-
ur einn maður troðið sér niður, og
á sjó úti er mjög ervitt að sjá hann,
og svo er hann ekki uppi nema endr-
um og sinnum,- og hér um bil ó-
mögulegt að hitta þá. Þarna komast
þeir fast að skipunum, og þegar Jjeir
eru komnir nógu nérri, þá láta þeir
torpedóna fara, eða J)eir stinga sér
alveg og skjóta henni úr kafinu, J)ví
að J)að geta J)eir alt að einu. Skipið
rifnar náttúrlegp alt i sundur og
kolblár sjórinn fellur inn, eða þá að
það kviknar i og önnur sprenging
verður í sjálfu skipinu, sem brýtur
alt og bramlar og bútar og tætir
fólkið í sundur. En hvort sem er,
þá er vanalega lítil eða engin lífs-
von fyrir þá, sem á skipinu eru.
Þeir dKikna vanalega, sem ekki
deyja öðruvísi. Svo var það í strið-
inu milli Rússa og Japana seinast.
En neðansjávarbáturinn snýr heim
til stöðwa sinna, þegar hann er bú-
inn með torpedór sínar og veit^jald-
an fyrri en löngu seinna, hve mörg-
um mönnum hann hefir að bana
orðið.
Runólfur Þorsteinsson
%
Newland.
__
Hann kom þingað einsog aðrir
einmana með tómuin höndum;
hafði flúið fyrir kulda
forlaganna af ættarströndum.
%
Dvaldi langa hríð und heiðum
liádagsgeim á “nýju láði”.
Hér á viðum vonarleiðum
veikur strangar göngur háði.
Loks í grænum gæfulundi
gróf upp sjóð með heilla-gulli;
og með sjóðinn siðan undi
sæll hjá lifsins óskafulli.
Æskurós úr yndislundi
inn við beð hans festi rætur;
Veitt’ ’onum í vök’ og bluþdi
vonarangan daga og nætur.
Og er hneig að hinsta blundi
liöfuð ’ans fyrir dyrhm Bana,
síðast alls hann einmitt mundi
eftir þvi að spyrja um hana.
Líkt og ástarilmur hennar
ipn um dánar-húmsins vegi
legðist, — einsog aftanbjajrmi
eftir horfnbm sólardegi.
v _____
Alt hans líf var einsog skáli
upp reistur hjá vegamótum,
l)ar sein undu ungir halir
oft um stund með glöðum snótum.
Þak og veggir þessa staðar,
Jiað var gert úr Ijúfri kynniög.
Yfir blakti friðarfáni
fagurger úr vinarminning.
Einkum nú, er aftur horf’ eg
upp að staðnum sorgartóma,
blaktir fáninn blátt við heiðloft
bliðum vafinn sólhvarfs-ljóma.
— Mynd hans fyrir mínum sjón-
um,
mörkuð glöðum andlitsdráttum,
dvelja mun um allan aldur
árdagsbjört að síðstu háttum.
V Þ.B.
Neðansjávar-bátarnir
Einsog sjá má af framanrituðu,
hefi eg fljótt yfir sögu’ farið. Aðal-
áform mitt hefir verið að lýsa nokk-
^irum áhrifum áfengisnautnarinn-
ar, og þá einkum áhrifum ofdrykkj-
unnar á taugakerfið, lifrina og
hjartað. Eg bið lesendur mína sér-
stakldga að minnast þess, þótt það
sé máske ekki nein ný kenning fyr
ir J)á, að samkvæmt ummælum allra
lækna og heilsufræðinga, og sam-
kvæmt ollum tilraunum, er lang
óhollast að drekka áfcngi á fastandi
maga, og ennfremur, að nautn
sterkra drykkja, þótt í smáskömtum
sé, er miklu skaðlegri en nautn
léttra vína eða þunnrar vinblönd-
unar, hverju nafni sem nefnist. Það
hefir verið sýnt fram á, að ofdrykkj
an hefir ekki aðeins líkamlega sjúk
dóma, heldur einnig andlega hnign-
eru liinar mögnuðustu morðvélar,
sem heimurinn hefir séð.
Svo segir einn sjóliðsforingi
enskur, sem kannske hefir bezt vit
a Jjessum hlutum af öllum mönnum
í viðri veröld. Það eru, segir hann,
ekki stóru bryndrekarnir eða loft-
skipin eða flugdrekarnii\smáu, eða
hinar stóru fallbyssur, með 16 þml.
víðan kjaftinn, er senda tonn-þung-
an stálfleyginn 25—30 mílur,— Það
er ekkert af þessu, sem er voðaleg-
asta vélin. Það er neðansjávar-bátur
inn; hann er voðalegri en þetta alt
saman. Og sú þjóð, sem hefir flesta
neðansjávar-bátana, er hættulegust,
og líklegust til að sigra i öllum sjó-
bardögum.
\ .
Hinn sterkasti bryndreki er ekki
annað en skeljahylki eður eggskurn
móti drápstólum J)eim, sem neðan-
sjávarbátarnir hafa. Á þriggja min-
útna tíma eru þeir komnir undir
bryndrekann, hversu þykk, seir.
kúlnahríðin er; hún grandar þeim
ekki, J)vi að J)eir eru í l^afi og hinir
sjá J)á ekki. En þó að peir séu milu
eða tvær i burtu, þá eru þeir á ör-
skömmum tíma komnir að skipinu,
sem þeir vilja granda, og ncðan \ir
sjónum senda þeir svo eina torpedo
(skjaldböku) upp undlr botninn á
bryndrekanum og hann J)arf ekki
meira. Eitt einasta skot eða ein ein-
asta torpedo eyðileggur þarna 10 til
12 milíón dollara virði og að auki
sálgar 900 til 1200 möpfnum, sem oft
eru á skipum þessum hinum stóru.
Nú hafa helztu þjóðirnar eftir-
fylgjandi tölu neðansjávarbáta, eða
nálí^gt þvi:
Bygða. t byggingu
England ........ 69 35
Frakkland....... 50 31
Rússland........ 25 30
Þýzkaland....... 24 31
ftalia ..........18 8
Austurriki....... 6 11
LOKUDUM TILBODUM áritutSum til
undlrskrifatSs, og merkt “Tender for
Winnipeg, Manitoba Fort Ronge
Postal Station “ C ” verbur veiti
móttaka á skrifstofu undirita'Bs þang-
að til kl. 4 e.m. mánudaglnn 31. ágúst
1914 um aS byggja ofannefndu bygg-
ingu.
Uppdrættir, skýrslur, samnlngsform
og tÍIbot5sform geta menn fengitS á
skrifstofu H. E. Matthews, esq. Super-
intending architect of the Dominion
Publie Buildings, Winnipeg, Man., á
póst húsinu í Oak Lake, Man. á póst
húsinu 1 Brandon, Man. og á skrifstofu
uijdirritatSs.
Engin tiIbotS vertSa tekin til greina
nema ]þau séu á þar til prentutSum
eytSublotSum og metS eigin handar und-
irskrift þess sem tilbotSitS gjörir, sömu-
leitSis áritun hans og iönatSargrein.
Ef félag sendir tilboö, þá eiginhandar
undirskrift, áritun og ItSnatSargrein
hvers eins félagsmanns.
VitSurkend bankaávísun fyrlr 10 p.o.
af upphætS þelrri sem tilbot5it5 sýnir,
og borganleg til Honourable The Min-
ister of Publio Works, verSur aö fylgja
hverju tilbotSi, þeirrl upphætS tapar svo
umsækjandi ef hann neltar atS standa
vitS tilbotSitS, sé þess krafist, etSa á
annan hátt ekki uppfyllir þær skyldur
sem tilbotSitS bindur hann til. Ef til-
botsinu er hafnatS vertSur ávisunin senA
hlutatSeigenda.
Ekki nautSsynlegt atS lægsta etSa
nokkru tilbotSi sé tekitS.
R. C. DESROCHERS,
ritari.
Department of Public Works
Ottawa, 1. águst 1914
BlötS sem flytja þessa auglýsingu i
leyfislaust fá enga borgun fyrir.
Þarna hefir England gamla ákaf
lega mikla yfirburði yfir hin rikin
Austurríki ekki teljandi. Og svo er
hitt, að England hefir mennina
vana Volkinu og reynda; en hér ríð
ur eins mikið á mönnunum einsog
vélunum. óvanir menn eða deigir
LOKLÐUM TILBOÐUM áritutium tii
undirskrifatSs, og merkt "Tender for
Interior Fittings for Post Office and
CuslVms, Moose Jaw, Sask. veröur veitt
móttaka á skrifsofu undirritaös þang-
atS tll kl. 4 e. m. á mánudaginn 31sta
agust 1914 um atS byggja ofannefnda
byggingu.
U?P,4r^tt-lr' skýrslur, samningsform
l og tilbotSsform geta menn fengitS á
stjornardeildar þessarar metS því ati
| snua sér til Mr. Wm. Tilstbn, Clerk of
Works, Moosejaw, Sask. og Mr. W. J
j MoIIard, Clerk of Works, Regina, Sa«k.
' Engin tilbotS vertSa tekin til grefna
nema Jþau séu á þar til prentutSum
eyouhloöum og petS eigin handar und-
irskrift þess sem tilbotSitS gjörir, somu-
■ý*51® áritun hans og it5natSargrein.
Ef félag sendir tilbotS, þá eiginhandar
uiojSjna'eusi So unuju ‘uijjisjipun
hvers eins felagsmanns.
VitSurkend bankaávísun fyrir 10 p.c.
af upphætS þeirri sem tilbotiitS sýnir.
og borganleg tll Honourable The Min-
ister of Public Works, vertSur at5 fvlgia
hverju tilbotSi, þeirri upphæts tapar svo
umsækjandi ef hann neitar at5 standa
Vits tlibotSitS sé þess kraftst, etSa á
annan hatt ekki áppfyllir þær skyldur
sem tiIbot5itS bindur hann til. Ef til-
bptSinu er hafnat5 vertSur ávísunin send
hlutatSeigenda.
Ekki nautSsynlegt atS
nokkru ttlbotSi sé tekitS.
lægsta etSa
64980
R. C. DESROCHERS
ritari.
Department of Public Works
Ottawa, 13. ágúst, 1914
, BJ,0? sem «yóa þessa auglýsingu
leyfislaust fá enga borgun fyrir.
—65411
Hvenœr ætlarþú
að spara ef þú
gerir það ekki
nú?
Þó að kaup þitt vafalauat hækki eða inntektir, þá hækjca
um leið útgjöld pín-og margur maður rekur sig á það að gjöld-
in hækka meira, en tekjurnar. En nú er tíminn að byrja vara-
sjóð. Og sparisjóðsdeild UNION BANKA CANADA er etað-
urinn að geyma hann. |
Legðu nú inn aukaskildinga sem þú hefur í yösunum-- þú
getur byrjað reikning með hvaða upphæð, sem vill niður í einn
dollar—og fengið rentu af.
LOGAN AVE. OG SARGENT AVE., 0TIB0
A. A. WALCOT, Bankastjóri
1-----------------------------------------
****»*#*»*#*<>»##»4>*>«* **»**»*+**#***»*»««
VITUR MAÐUR er varkár með að drekka eingöngu hreint öl.
Þér getið jafna reitt yður á
X
X
X
DREWRYS REDWOOD LflGER
Það er léttur, freyðandi bjór, gerður eingöngu
úr Malt og Hops. Biðjið ætíð um hann.
E. L. DREWRY, Manufacturer WINNIPEG, CAN.
9f9tm9«9«99mm9f*999999999«9999999999«Í