Heimskringla - 11.02.1915, Blaðsíða 8

WINNIPEG, 11- FEBRÚAR 1915.
HEIMSKRIXGLA

BLS. 7
Ltfl / —'
Póstspjald til okkar færir yður stóra litmyndaða Fra verðskrá.
McKenzie’s Quality Seeds
Þarna er ko»t besta Pr»
hú*i5 í Oanada.
3>arna er Fr® húsið þar
»em afgreiðsla er fljót. 4ÖT“
Þarna er mesta Fr® hú»
l Ve»tur-Oanada.
Þarna er atsarsta Vt®„__
hú» í Vesturlandinu. fila'
Þarna er best útbúna
Frœ húsitS { Vestur-Oan-
ada.
Þarna er Frœ húsið sem
tyrirkomulag er best í
Vesturlandinu.
Þarna er Fræ húsið þar
sem öllum er gjört rétt til
Þarna er best setta Fr®-*^»
húsið.
Þarna er yðar Abyrgð
að þér táið gott Fræ.
'■'■u'iumi
• ' : -V " . <• ■'
Fræið sem er sérstaklega
valið fyrir Vesturlandið.
Freeið sem getur bestan
árangur i Vesturheimi.
McKensie’s eru fræin sem
«®floru llkust fyrirmynd og
nafni.
Alt fyrir akurinn, mat-
jurtagarðinn og túnið.
Frseið sem & verulega
■^gfEterka og heilsugóða fræ
eefi.
Fr»in sem vaza altaf frá
byrjun.
Sú tegund sem þeir
skörpustu kaupa.
Eú tegund sem viasast
er að kaupa.
Þeirra merkilegu yfir-
■^Sburðir eru framúrskar-
andi.
Brandon, Man.
A. E. McKENZIE CO., Ltd.
Calgary, Alta
Gríman af Vilhjálmi
keisara.
eða sagan um það, aem eiginlega
lág á bak við atríðið, eítir dag-
bók vinar hans Azel greifa
(Framhald).
Tuttugasta og fjórða júli. —
svara kröfunum seinustu. Keisarinn
sagði mér, að sér þætti þetta sann-
gjarnt; en þegar eg spurði hann
hvort han héldi að Austurríki
myndi gjöra þetta, þá vildi hann
helzt ekkert um það segja, annað,
en að þetta vœri persónulegt mál
milli Austurrikis og Serba. Þessi
riki yrðu að gjöra út um þau sin á
milli, án þess að aðrir færu að fjalla
um þau, og þótti honum verra, að
krónprins Serba, sem stýrði riki
fyrir föður sinn, skyldi hafa litið
öðruvísi á málin og farið að leita
hjálpar Rússa á móti Austurríki.
“En”, svo bætti hann við; “þú
mátt ekki gleyma því, að Þýzkaland
er í bandalagi við Austurriki, og er
bandalag það mjög vinsælt af lönd-
um okkar; og blandi Rússar sér i
málin, verður það skoðað svo á
Prússlandi, sem þeir hafi ráðist á
okkur”.
“Það getur varla verið”, svaraði
eg, “ef að yðar hátign tekur tillit til
þess, að Rússland vill halda friðn-
um við”.
En þegar hér var komið slitnaði
talið við hávaða mikinn, og var þá
kominn skipsbáturinn, sem sendur
hafði verið i land, til þess að sækja
bréf til smábæjar eins uppi á
ströndinnl. Nálgaðist nú báturinn
Hohenzollern (svo hét skip vort),
og var með bátnum sendiboði, sem
sendur hafði verið frá Berlín með
áríðandi skjöl til keisarans.
Víðburðírnir reka hver annan.
Þvert á móti þvi sem vant var,
fór Vilhjálmur keisari nú ekki til
káetu sinnar, til að lesa skjölin, en
opnaði þau uppi þarna á þilfarinu.
En meðan hann var að lesa þau,
breyttist svipur hans og varð nokn-
uð alvarlegur. Hann snöri sér til
min og sagði:
“Viðburðirnir reka hver annan;
og getur þú nú séð sjálfur, hverrig
málin standa. Serbar hafa gengist
undir kröfur Austurríkis, að undan-
teknum fáeinum atriðum, sem ö'1
eru lítilsvirði”.
Eg stundi við af feginleik. Frdt.-
ir þessar virtust mér vera nærri of
góðar til þess að geta verið sa .nar.
Keisarinn stóð þögull nokkri
stund og horfði út á sjóinn, einsog
hann væri að velta fyrir í huga sér
þungum og erfiðum ráðgátum, sem
hann ætti erfitt með að leysa úr,
svo að honum líkaði. Svo fleygði
hann vindlinum og mælti:
“Mennirnir verða einlægt aula-
bárðar. Hvernig stendur á því, að
það er svo erfitt, að fá þá til að
skilja það, sem menn vilja að þeir
gjöri, án þess að berja það með
hamri inn í höfuð þeim.
Þessu svaraði eg engu, og sá að
eithvað hafði raskað jafnvægi geðs-
muna keisarans.
Nú koma spilin upp í loft á borðið.
En leyndardómur þessi stóð ekki
lengi. Einn af fylgiliðum keisarans
sagði mér frá öUu saman. Eftir mið-
dagsverðinn hvíslaði hann þvi að
mér, að Vilbjálmur hefði sent mjög
áriðandi telegram tU Vínarborgar
tU keisarans sjálfs.
"Um hvað var þetta telegram?”
spurði eg.
í’Hann kvaðst vona, að Austur-
riki héldi fast fram kröfu sinnl um
fullkomnar skaðabætur þær allar,
sem þeir seinast hefðu heimtað”.
“En hafa þeir ekki fengið þær?”
spyr eg þá. “Mér finst Serbar hafi
farið svo langt, sem hægt var ye'
nokkurri sanngirni að krefjast. Og
svo kemur það ekkert Prússlandi
við, að segja álit sitt um þetta. Það
er mál, sem aðeins sbertir stjórn-
irnar í Wien og Belgrad”.
Eg stansaði í miðri setningu, er
mér kom til hugar, að Vilhjálmur
hefði verið að álasa Rússum fyrir
að blanda sér inn í mál, sem þeim
kæmu ekki við; en nú vur honu
sjálfur einmitt að gjöra það sama.
ótilkvaddur var hann að segja Jó-
sef gamla, hvað hann ætti að gjöra.
Og nú rann mér kaldur svitj aí
berðum. Vissulegn var VUhjalnfur
breyttur orðinn. Vissulega hafði
hann ekki sagt mér sannleikann, og
i fyrsta sinni á æfi minni hafði eg
staðið hann að visvitandi lýgi.
Hann hafði einlægt verið að tala
um það, að halda friðinn i Evrópu
og hvað það væri nauðsynlegt. En
jafnharðan hafði hann allan þenna
tíma verið að búa sig undir strið,
og komið því svo fyrir, að stríðið
kæmi á því augnabliki, sern hann
væri undir það búinn, en úin stór-
veldin öll væru óundirbúin. En
hugsun þessi var mér svo hræðileg,
að eg vildi ekki um það hugsa, nema
eg neyddist til þess.
• • •
Tuttugasta og fimta júlí. —
í gærkveldi sá eg ekki keisarann.
Hann hafði borðað miðdegisverð-
inn einn sér í káetu sinni, og kom
ekki á þilfar upp eftir það. En all-
an daginn forðaðist hann að tala
um nokkuð það, sem nú var öllum
fremst á tungu. Hann vildi ekki
skifta orðum við neinn og hefði á-
vítað hvern þann, sem hefði ávarp-
að hann
Tuttugasta og sjötta júlí. —
Nú komu telegröm, og las keisar-
ínn þau fyrir oss. Þau báru oss
fregnir um, að Serbar hefðu kallað
herinn saman og Rússar hefðu kvatt
til vopna 10 herdeildir eða hálfa
míllíón manna.
“Nú getið þér séð það sjálfir, hve
vinveittur oss er hinn góði frændi
vor Nikulás keisari”, mælti hann.
Mér gat ekki koinið til huga? til-
hlýðilegt svar. Eg var farinn að lesa
huga -Vilhjálms keisara einsog opna
bók. En það, sem eg sá þar, olli n:ér
ótta og skelfingar.
“Hið góða fólk vort í Berlin virð-
ist hafa skoðað tilteklir keisarans,
sem hótun til vor, og hafa þeir ótví-
ræðlega látið i ljósi skoðun sina á
gjörðum hans og framkomu”.
Síðan las hann fyrir oss parta úr
fréttaskeytum þeim, sem hann hélt
á i hendinni. Sögðu skeytin, að
menn hefðu verið háværir í Berlín,
og látið í Ijósi fjandskap til Rúss-
lands, en vináttu til Austurrikis. —
Verst hefðu menn látið frammi fvr-
ir húsi sendiherra Rússa, og hefði
þó lögreglan verið að reyna ið
halda mönnum í skefjum. Sjálfur
sendiherra Rússa var ekki heim
kominn; hann var á leiðinni til Ber-
lín, en fulltrúi hans var þar og
kvartaði undan ólátum skrílsins viö
innanríkisráðgjafann, Von Jagow.
Hann lét í ljósi óánægju sína yfir
látum þessum, en sagði, að erfitt
væri að hafa hemil á hópunum, er
þeir væru orðnir æstir. Gat eg þá
ekki stilt mig lengur og sagði við
keisarann, að af svari þessu mætti
ráða, að ráðgjafinn væri samþyk<c-
ur gjörðum þessum.
Vilhjálmur keisari hristi höfuð-
ið, en sagði ekkert. Það var ómögu-
legt, að fá hann til þess, að láta í
ljósi skoðun sína, og þótti mér und-
arlegt, þvi að vanalega var hann
ekki dulur á skoðunum sínum, þeg-
ar einhvern vanda bar að höndum.
Hann vildi þá helzt tala um það við
góða kunningja sína, sem hann
mátti treysta, og var eg einn þeirra.
En þá varð eg fyrst forviða, er
keisarinn sagði fremur stuttlega:
“Það er mál til komið, að eg fari
heim. Við skulum imdireins leggja
á stað”.
Eg get aldrei gleymt þeirri ferð.
Það leið öllum illa, og var sem hver
og einn væri að búast við hinuir
voðalegustu tíðindum. Vilhjálmur
keisari var sá eini, sem virtist vera
i góðu skapi. Einlægt var straumur
rafskeytanna út á skipið Hohenz'd-
lern; en keisari brá sér ekkert v.ð
það. Hann drap á það nokkruir
sinnum i spaugi, að það væri hálf-
undarlegt, að þeir skyldu báðir
vera á ferðinni þarna norður 'fr.i,
meöan þessi tíðindi væru að gjcr-
ast, hann og forseti hins franska
lýðveldis, þvi eiginlega hefðu þcir
átt að vera hoima, hvor í sLnu
landi.
Eg gat ekkert sofið i nótt og var
því allur þreyttur og laraður og ó-
styrkur í taugum, er eg fór á fætur.
Traustið og trúin á minn elskaða
vin og keisara var nú farið að lin-
ast, og — eg verð að játa það —
því sem næst eyðilagt. Hvað gat það
verið, sem svo gjörsamlega var búið
að breyta honum og umsnúa, —
gjöra hann að tryltu rándýri? I
gærkveldi sýndist mér hann engu
öðru líkur. Hann hefir þó ekki ver-
ið að leika kómedíu öll þessi 25 ár!
Eg er ekki á sömu skoðun og
hann, að Þjóðverjum hafi verið
bannað og þeir hindraðir frá að ná
hinu æðsta hámarki vona sinna um
þroska og velmegun. Einsog nú er,
standa Þjóðverjar i broddi Norður-
álfu þjóðanna. Fyrir engri annari
þjóð er borinn annar eins ótti og
virðing og einmitt þeim; engin
önnur þjóð hefir annað eins traust
á sér. Síðan Alexander keisari dó,
er Vilhjálmur þjóðhöfðingi sá, sem
hefir meiri áhrif en nokkur annar
út um allan heim;og það jafnvel
meðan hinn vitri og glöggi stjórn-
málamaður lifði, Játvarður konung-
ur VII. En síðan hann dó, þá hefir
Vilhjálmur með hygni sinni og
kunnugleika verið mikilsráðandi i
stjórnmálum allstaðar. Fyrst hætti
mönnum til þes að tortryggja hann
fyrir æsku hans og bráðræði, en
smátt og smátt fór það af. Og stund-
um var það, að friður Evrópu hékk
á þræði veikum, að segja mætti; en
þá gætti hann þess, að kasta ekki
olíu í eldinn, og vildi jafnan miðla
málum og skakka leikinn á friðsam-
an hátb
Og eftir alt saman, þá er keisar-
inn hvorki flón eða vitskertur mað-
ur, sem hann hlyti að vera með
þessi ófriðarmál i höfði sér, og vera
þó hér á lystiskútu sinni að sigla
um fjörðu Noregs, meðan framtið
rikis hans væri i voða. Nei — sann-
arlega eru þetta alt illir draumar,
og óefað hverfa þeir allir undir
eins og eg só framan í æskuvin
minn, keisarann.
Almannarómur.
Loks er þessi langi dagur liðinn.
Garnan vildi eg að hann hefði létt
af mér kvíðanum; en þvi er nú verr
og miður, að það hefir ekki orðið.
Þegar eg sá keisarann, var hann
eins elskulegur og vingjarnlegur
einsog kveldið áður. Við fórum að
tala um pólitík, og varð hann ekki
líkt því eins beiskur og kveldið áð-
ur; og hvað Balkan málin snerti, þá
var hann vongóður um, að alt
myndi lagast
En svo kom telegram, er sagði,
að Rússland hefði krafist þess, að
Austurriki gæfi Serbum frest til að

Crescenti
♦
♦
í
MJÓLK OG RJÓMI
er svo gott fyrir börnin að
mæðurnar gerðu vel i
að nota meira af þvi
Engin Bakteria
Ufir á mjólkinni eftir að við
höfum sótthreinsað hana.
Þér fáið Areiðanlega
hreica vöru hjá osá.
í
i
u
TALSIMI MAIN 1400
♦ ♦♦♦♦♦♦♦♦♦»♦»♦■♦♦♦«.«♦♦'»♦<
Slettirekan hann Poincare.
“Ef að við værum þó ekki nema
10 dögum eldri, þá hefðum við má-
ske getað tekið litlu slettirekuna
hann Polncare fanginn með her-
skipinu, sem hann er á.
“Við hvað á yðar hátign?” spurði
eg þá. “Við erum ekki í stríði v:ð
Frakkland, og það er engin ástæða
til þess, að við séum það”.
“Það er engin ástæða til þess, að
við séum í stríði við nokkura
þjóð”, svaraði keisarinn. “En hver
veit nema við að fáum dögum liðn-
um verðum komnir í strið við þær
allar. Hyggur þú að Frakkland
standi afskiftalaust hjá, ef að Rúss-
land ræðst á oss?”
“En Rússlandi kemur ekki til
hugar, að ráðast á oss”, mælti eg.
“ó, vinur minn góður! Hvað
þýða áform manna í þessum heimi,
sem vér lifum í? Aformin eru eðli-
leg afleiðing af ástæðunum, einsog
þær koma oss fyrir sjónir. Hvern
hefði til dæmis dreymt um það, að
frændi minn Nikulás hefði sent raf-
skeyti til ríkisstjórans i Serbíu, að
hann myndi aldrei verða hlutlaus
um velferð hans og lands hans? —
Þeir voru í miklu meiri hættu
staddir Serbarnir í seinasta striðiriu
við Tyrki; þar á eftir við Búlgaríu,
og þó dreymdi þá engan Rússa um,
að fara að skakka leikinn. En nú
virðast þeir ætla að tryllast af með-
aumkvun með þessu litla, skítuga
konungsríki, sem er að kveikja bál-
ið um alla Evrópu með þráa sínum
og heimsku”.
Alvörusvipur á mönnum í Potsdam.
“Þeir hafa ekki verið þráir, Serb-
ar”, svaraði eg. “Mér sýnist þvert
á móti, að þeir komi fram með
stakri sjálfsafneitun og tilhliðrun-
arsemi, er þeir ganga að kröfum
Austurríkis”.
“Á, er svo, vinur minnl Hefurðu
aldrei hugsað út í það, að oftlega
játa menn vissum hlutum, af þvi að
menn sjá og vita það, að þessi játun
leiðir ekki til neins annars, en að
óhreinka pappírsörk eina með
bleki”.
“Eg sé nú, að yðar hátign er ein-
ráðin í því, að láta Þjóðverja byrja
stríð það, sem þér æfinlega hafiö
sagt, að þér mynduð reyna að forð-
ast á meðan þér lifðuð”, mælti eg.
“Eg einráðinn í því, að láta Þjoo-
verja fara i stríð? Yður er að
dreyma núna. Eg er ekki einráðinn
í öðru, en að komast heim, eins
fljótt og unt er. Og við skulum vona
að við náum heim á morgun”, bætti
hann svo við.
Við komumst heim daginn eftir.
Þegar við komum á Wildpark stöð-
ina, nálægt Potsdam, þá beið keis-
arafrúin þar á járnbrautarstöðinni
og öll keisara-fjölskyldan, kanslar-
inn Bethmann Hollweg og allir ráð-
gjafarnir. Allir voru þeir fjarska
alvarlegir, og var það mjög óvana-
legt við það, sem eg hafði áður séð.
Vilhjálmur keisari var líka alvar-
legur, en þó kvíðalaus að sjá, og
fanst mér hann vera miklu torskild-
ari, en hann hafði verið seinustu
dagana, sem við vorum saman á
skipinu. Eg fór ekki út úr lestinni,
en hélt áfram til Berlinar, þvi eg
vonaðist eftir að fá þar eitthvað að
heyra.
Þessa fáu daga, sem við höfðum
verið i burtu, hafði orðið gjörsam-
leg breyting á höfuðborginni. Nú
voru strætin fúll af fólki og voru
allir að lesa fréttablöðin með mestu
ákefð, og voru menn háværir og út-
húðuðu Rússum. Á Frakkland mint-
ist enginn maður. Þessi Berlínar-
skríll snöri öllu sinu hatri á Rúss-
ann. Sagði þjónn minn, að Rússar
þeir, sem verið hefðu á hótelunum,
eða farið hefðu um borgina, hefðu
orðið fyrir óvirðingum og hrópum
skrilsins. Létu hrópararnir óspart í
ljósi óánægju sína yfir þessari áras,
sem þeir sögðu að Rússar ætluðu
að gjöra á Þýzkaland.
Það var dásamlegt að sjá þenna
fögnuð fólksins. Nokkrum stund-
um áður en við komum hafði frcgn-
in flogið um borgina, að Austurriki
hefði kallað saman herliðið, og
höfðu menn tekið þvi með áköfum
fagnaðarlátum. Virtust menn vera
með einum huga um það, að Rússar
væru að ráðast á oss, þrátt fyrir all-
ar tilraunir stjórnarinnar og keisar-
ans, að afstýra því.
Varð eg þess nú visari, að allir,
sem næst stóðu Vilhjálmi kcisara,
höfðu gjört alt, sem þeir gátu til
þess, að koma fólkinu til að trúa
því, að honum hefði verið óvirðing
sýnd og tillögur hans að engu hafð-
ar. Eg var orðinn því svo vanur, að
sjá, hve létt er að tá hina þekkingar
litlu hópa til þess, að trúa hverju
sem vera skal og kom þetta því ekki
á óvart. En á hinu furðaði mig, hve
hóparnir voru kátir og æstir um
alla Berlínar borg.
Keísara heilsað með fagnaðarópum.
Nokkrum stundum seinna fór eg
um ferkantaða svæðið framan við
kastalann (eða höllina), og voru
þar þúsundir manna, og allir að
hrópa hamingjuóskir til keisarans.
Og svo heyrði eg hann ávarpa mann
fjöldann með ræðu einni, og var öll
(Framhald á 8. bls.cf.
Stofnsett 1882 Löggilt 1914
D. D. Wood & Sons.
= Limited ==========
verzla með beztu tegund aí
KOLUM
ANTRAC/TE OQ BITUMINCUS.
Flutt heim til yðar hvar sem er i bænum.
VÉR ÆSKJUM VIÐSKIFTA YÐAR.
^m^mmmmmmmmm-^
SKRIFSTOFA;
Cor. ROSS & ARUNGTON ST.
Garry
2620
Prívate
Exchange
GOLUMBIA GRAIN GO. Ltd.
140-144 Grain Exchcinge Bldg. Phone M. 3508
WINNIPEO
TAKIÐ EFTIR:
Við kaupum hveiti og aðra kornvðru, gefum
hæsta prís og ábyrgjumst áreiðanleg viðskifti.
Sknfaðu eftir upplýsingum.
Pbone Mnln .1181
170 Popt 8t
FRANK TOSE
Artist and Taxidermist
Sendltt mfr dýrahöfntHn* sem þl8
vftljl'5 lAta ntoppo út.
Kaupi stór dýrshöfuU, Blk tennur,
of? ógörfuö loöskinn og húöir.
BiójiÖ um ókeypis bækling metJ
myndum.
SHERWIN - WILLIAMS
P
AINT
fyrir alskonar
húsm&lningu.
Prýðingar-tími nálgast nú.
Dálftið af Sherwin-Willlams
húsmáli getur prýtt húsið yð-
ar utan og innan.—BRÚKIÐ
ekkert annað mál en þetta.—
S.-W. húsmálið málar mest,
endist lengur, og er áferðar-
fegurra en nokkurt annað hús
mál sem búið er til.—Komið
inn og skoðið iitarspjalið.—
CAMER0N & CARSCADDEN
QUALITV UARDWARE
Wynyard, - Sask.
♦-»♦♦♦»♦♦♦♦»♦♦♦♦♦»♦♦♦»»»♦-■
H.JOHNSON í
Bicyle & Machine Works ;
Gjörir við vélar og verkfœri •
reiðhjól og mótora, skerpir I
skauta og smíðar hluti í bif- ;
reiðar. Látið hann sitja fyrir •
viðskiftum ykkar. Alt vel af I
hendi leyst og ódýrara en hjá ;
öðruin.
651 SARGENT AVE.
JOHN SHA W
V/NSALI
(át5ur rátismatSur Hudson’s Bay
Company’s Brennlvíns delldar-
lnnar)
328 Smith St., Wlnnlpeir, Mnn.
Gegnt nýja Olympla Hðtetlnu.
suBur af Walker leikhúslnu,
Winnlpeg, Man.
Ný opnut5 verzlun á ofangrelnd*
um staC og æskir eftlor vitSsklft-
um ytSar. Vert5 mjög sanngjarnt
Pantanir fljótt afgreiddar. Sim-
18 pantanir yöar. Simi Maln
4160
Pðst pantanir — TTndlrhúning’s
verSskrá er nú til. SendiS eftlr
ukeypis verSskrá. Allar Póst
Íiantanlr eru vandlega og tafar-
aust afgreiddar. SendiS mér
eina pöntun til refnslu.
Símíð pantanir.. .Sími Main
4160
Isabel Cleaning and
Pressing Establishment
J. W. auixx, ettfandl
Kunna manna bezt aö fara meö
LOÐSKINNA
FATNAÐ
ViSgerSlr og breytingar
& fatnaSl.
Phone Garry 1098 83 Isahel St.
bornl McDermot
1915
Mun auka um eitt ár orðstír
Hjá verzlunarmanni yðar, eða fréí
E. L. Drewry, Ltd., Winnipeg.
VIÐ VÍXLUM
GRAMAPHONE RECORDS
FYRIR 15c. HVERT
SkrlftS .Sa .ImlS .ftlr bók No. 4 s.m út.kýrlr okkár fi'rlrknnuiMZ
ViS sendum K.cords bv.rt s.m «r i C&nadu.
The Talking Machine Record Exchange
S, CLIVB8 BLOCK. POHTAflB AVK. WINMPEC, MAJT.
Gllnes Block er b.lnt á mótl Monaruh Tiieatr..
Phone Main 2119