Heimskringla - 13.05.1915, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 13. MAf, 1915.
HEIMSKRINGLA
fiLS. 5
Kanptu þín Sumar Nærfót hér
Við höfura þá teg-und em er notaileg — passa notarlega og
endast vel.
Samföst föt:—65c $1.00 $1.25 og $2.00
Allt sem við biðjum um er að þú reynir okkur.
WHITE & MANAHAN, Limited
500 MAIN STREET
Fréttir litlar, blöðin tala
ekki um annað en
Lusitaníu.
Bernsstorff, sendiherra Bandaríkj-
anna hefir farið i felur og lokað sig
inni. Er búist við að Bandaríkin
fái honum passann og biðji hann
að snúa heim til sín.
öll stórblöð Bandaríkjanna taka
í sama strenginn. Blaðið New York
Herald prentar stórum stöfum á
hverri blaðsíðu (en þær eru 24). In
Memoriam, American Women and
Children lost on board the Lusitan-
ia. Og á ritstjórnar blaðsiðunni
eru margar greinar, sem byrja með
þessu: “What a pity Theodore
Roosevelt is not President of the
United States to-day.” Á þeirri
blaðsíðu er einnig grein ein undir
orðunum “In Memoriam” er getur
þess að þjóðin Bandaríkja sé búin
að telja sína dauðu og reikna út
tapið, eftir sé þá að kalla inn skuld-
ina.
Dönum ofbýður þetta sem öðrum.
1 Kaupmanh. blaðinu Hvoedstad-
en stendur grein á þessa leið:
Það er ijóst að Þýzkaland stend-
ur nú utan allra vébanda alþjóða-
laganna. Ef meðferð Þjóðverja á
Belgum, ef að Louvain, Senlis og
Rheims hafa ekki sýnt oss Dönum
að hlutleysi þjóðanna er einskis
virði, þá getvm vér iært af dæm:
Lusitaníu, hvað öðrum muni boðið
cf svo við horfir. En Þjóðverjar
ættu að sjá það, þó að seinna yrði,
að tovpedóin sem hitti Lusitaníu.
hitti líka oss og særði holsári hinar
\ iðkvæmustu tilfinningar als heinw
Rfkisþingið í Texas samþykkir á-
lyktanir um að slfta nú þegar öllu
stjórnmála sambandi við Þjóðverja.
Öll blöð ftala lieimta strfð og
stjórnin hefur bannað alt telefón
samband við Austurríki.
Á laugardag og sunnudag fóru 10
þúsund Þjóðvejar úr ítaíu norður
fyrir lfnuna til Svissaralands. Hér-
umbil öll sveit sendiherranna þýzku
var farin heim til Þýzkalands og
Austurrfkis úr Rómi. Tímatakmark
samninganna milli Austurrfkis og
Italfu rann út klukkan 12 á mánu-
dagsnóttina.
Rússar liafa stöðvað innhlaup
Þjóðverjar á Kúrlandi við Mietau,
eitthvað 20-25 mílur suðvestur af
Riga og leggjast þar svo þungt á,
að þýzkir hrökkva undan. En
vestan á Kúrlandi liafa þýzkir víst
náð strandborginni Leibau.
1 Karpathafjöllunum eru sagnir
svo óljósar að ekki er hægt að
henda reiður á. En líklegt að þar
éti hver sii.t.
Við Hellusund sfga Bretar drjúg-
um á. Landherinn er vfða, að
minsta kosti kominn á hæðirnar á
tanganum upp yfir kastölunum við
þreng.-lin og ínargir þeirra ef ekki
flestir brotnir að vestan, því Elisa
bet er farm að ,-ökkva flutninga-
skipum Tyrkja nyrðst í þ.engslun-
inn í sundið, eða þangað sem
þrengslin byrja. Bardaga hafa
Bandamenn háð marga f dölunum
og á hryggjunum á tanganum.
Tyrkir berjast hraustlega, en verða
þó undan að láta.
Zeppelinar einir 2 eða kanske 4
leita upp með Thames og varpa nið-
um spengikúlum á Ssouth End ein-
um 60 og nær 50 á öðrum stað. Þeir
gátu banað gamalli konu einni.
Ein sprengikúlan liafði komið ná-
lægt skipi einu þar sem 1,200 enskir
þjóðverjar eða þýzkir Englendingar
voru í haldi. Lág þar nærri að
Þjóðverjar dræpu sína eigin menn.
Austurríkismenn komnir með nýj-
an her manna suður undir landa-
mæri Serba. En fari Italir á stað,
þá hafa þeir í fleiri horn að líta, og
þá verður Svisslendingum hætt eftir
hótunum Vilhjálms að hann inyndi
á tveim stöðum vaða inn í lönd
þeirra, fyrir það að ftalir hafa nokk-
rum sinnum flogið yfir suðurdali
Svissaralands.
Vilhjáímur “blóS”
Fagra rauða blóöið, er dýrlegt í
augum keisarans.
Það veit hver maður sem nokkuð
þekkir til sögu Vilhjálms keisara,
og ættmanna hans, aö hann er veið-
imaður ákaflega mikill. í hundraða
og þúsundatali banar hann dýrum
á hverju ári. Það er sagt að nokkru
fyrir striðið^ eða jafnvel 1905 hafi
hann verið áð stæra sig af þvf, að
hafa drepið 50 þúsundir dýra, og I
svo bætti hann við: “Þegar eg
hugsa til hins ótölulega fjölda dýra
í skógum mfnum, þá verður mér oft
að hugsa sem Friðrik mikli við Kol-
in, er hann hrópaði til hermanna
sinna: ‘Hundar Ilaldið þér að
þið getið lifað til eilífðar?’ Svo hélt
hann áfram, “eg vona eg tvöfaldi
eða þrefaldi á næstu 10 árum þessa
tölu dýra, sem eg hefi banað. Ef eg
get ekki Jeikið inér að verulegu
stríði, þá er það samt skárra en ekk-
ert, að skjóta dýr f skógum mínum”,
Læknum hans ofbýður oft þessi
drápgirni lians. Hann er friðlaus,
ef að hann getur ekki drcpið eitt-
hvað.
Einn læknir hans segir að þetta sé
æði, sem fylgi honum, og allir sem
nærri honum standa eru þessu full-
kunnugir. Þetta fylgir honum ein-
lægt, og aldrei sé hann eins ánægð-
ur eins og þegar hann skrifar.nafn
sitt undir einlivern dauðadóminn.
Og alla þessa tíð, sem hann hefur
að völdum setið hefur liann aldrei
náðað nokkurn mann, sem til
dauða hefur verið dæmdur, jafnvel
ekki, þó að dómsmálaráðgjafinn
hafi mælt með manninum.
Svona er nii Vilhjáimur “blóð” og
nvi kemur hann fram í sínu rétta
ljósi.
Hví skal dauÓann óttast? Hann
er hiÓ fegursta æfintýri lífsins.
Svo mælti Charles Frolnnan, hinn
nafnkunni höfðingsmaður frá New
York, nokkurum mínútum áður en
hann sökk ineð Lusitaníu.
Mr. Charles Frohman stóð á þil-
farinu á Lusitaníu, þegar skipið var
að leggjast á hliðina rétt áður en
það sökk. Það lágðist svo snögg-
lega að ekki var hægt að renna út
nokkrum björgunarbát af þeirri
hliðinni, sem niður vissi og hinu-
megin á skipinu gekk illa að losa
um þá og sumir sukku af ofhleðslu,
þegar í sjóinn kom. Mr. Frohman
stóð þar hjá stvilku einni, Miss Joli-
vet. Þau höfðu bæði hætt við að
reyna að komast í björgunarbátana,
en sáu þó að skipið myndi sökkva
von bráðara. Þá var það að Mr.
Frohman sagði þessi orð sem lengi
munu í minnuin höfð, og rétt á eftir
sökk skipið ineð öllu þvf sem á var,
stakk sér áfram og rendi niður sem
fiskur á sextugu djúpi. Frohman
druknaði, þetta voru síðustu orð-
in sem hann talaði, en stúlkan Rita
Jolivet komst lífs af.
á Kinsalahöfn (>ar sem Lusitanía
fórst frainUndan voru býsna mörg
lík flutt á land og var þar haldin
iíkskoðun yfir þeim sem dauðir
voru (coroners jury). Kvað dóm-
nefndin upp svolátandi úrskurð:
Dómnefndin útskurðar^ að voða-
giæpur þessi hafi framinn verið
þvert ofan í öll milliríkja-lög og sé
brot á rnóti samningum allra ment-
aðra þjóða, og því sakar dómnefnd-
in yfirmenn neðansjáfarbáts þessa
er þetta brot framdi og keisara
Þjóðverja og stjórn þeirra um fyrir-
hugaðan ásetningsglæp og morð
allra þessara manna.
Þetta er og verður dómur als
heimsins. Þetta var morð, ásetn-
ingsmorð, lengi og vandlega fyrir-
hugað með köldu blóði, hinn sví-
virðilegasti glæpur, seín gálginn
einn ér hin rétta hegning fyrir,
hvort sem í hlut eiga barúnar eða
aðmíralar, ráðgjafar eða keisarinn
sjálfur; það er samfara eiturspýj-
unni þjóðverja, sem óefað á upp-
tök sín hjá þessum blessuðu há-
mentuðu þjóðverjum, vísindamönn-
unum góðu Þetta heyrir til þeirra
Kultur. Allur heimur ætti að rísa
upp á móti mönnum þessum, sem
slíkt og þvílíkt fremja. Að þola
annað eins er að svívirða alla rétt-
lætishugmynd, troða siðgæði eður
moral í forina, gjöra heim þennan
að úlfabæli, þar sein hver vargurinn
rífur og slítur annan í sundur.
Enda munu nú ítalir koinnir á
stað og Bandarikjablöðin hrópa
“tríð, stríð. Þcir eru of göfugir
íiandarikjamenn^ að þola atmað
e;ns. AUur heirourinn ætti að 'eggj.
ast á eitt að bijóla þessa menn á
bak aftur og aliar þeirra kenningar
tim Kultm og Maehtpólitík allar
kuiningar Treitsche og Bernhardi
og Neitzche og Haeckel. Þar er áin,
sem at ósi skal stýfia. Hún iiefir æf-
inlega óhindruö runnið um löndin
og frjófgað akrana og nú sést upp-
skeran.
Eimskipafélagið og
bruninn 25. apríl þ.á.
Vegna margra fyrirspurna um
brunann á skrifstofu Eimskipafél-
agsins og uin i>að, hver áhrif hann
muni hafa á félagið, hefir stjórn
félagsins þótt rétt að biðja blöðin
að birta almenningi skýrslu þá er
hér fer á eftir:
Um kl. 3 aðfaranótt 25 þ.m. mun
eldsins hafa orðið vart í Hotel
Reykjavík; innan örskammrar
stundar stóð það hús í björtu báli.
Eldurinn komst bráðlega í húsin
hinum megin við götuna og hafa þá
þeir, sem komnir voru að brunan-
um farið að bjarga úr næstu húsun-
um. Enginn lúður var þeyttur um
bæinn þá. Atvikaðist því svo, að
enginn at' aðstandendum Eimskipa-
félagsins, hvorki stjórnendur né
skrifstofufólk, fengi nokkra vitn-
eskju um brunann í tæka tlð svo
séð yrði um að bjarga úr skrifstof-
unni.
Um kl. 4, eða nokkrum mfnútum
eftir kl. 4, voru þeir vaktir skrifstof-
ustjóri og ritari stjórnarinnar, O.
Johnson. Þeir fóru þegar á fætur
og komu að brunanuin svo að
segja samstundis, kl. 4.15. Stóðu
logarnir l>á út úr öllum gluggum
skrifstofunnar, svo engin tiltök
voru að bjarga neinu. Aðrir að-
standendur fengu síðar að vita um
brunann; formaður félagsins var
vakinn kl. 6.30. Var húsið þá að
mestu fallið.
Á skrifstofunni voru geymd öll
skjöl félagsins, öll skrifstofutæki,
eyðublöð o.s. frv. 1 peningaskáp
sem talinn var mjög öflugur, var
geymt meðal annars þetta: Sjóðbók
félagsins og höfuðbækur þess, ýmsir
samningar, allir hlutafjársöfnunar-
listar, hlutabréfaskrá með númer-
um hlutabréfanna, 3-400 kr. í pen-
ingum, ein bankaávísun. Aðalhlut-
hafaskráin, sem var spjaldskrá 1 16
bókum var geymd í tréskáp. Þar
var einnig geymt hlutabréfaupplag-
ið, myndamótin að hlutabréfunum,
m.m. Alt þetta^ ásamt öllum bréfa-
skiftum félagsins, hefir brunnið til
kaldra kola.
í fyrstu voru menn vongóðir um
að óskemt væri eða lítið skeint það,
sem í peningaskápnum var. Þegar
er fært þótti, var hans leitað í rúst-
unum og er hann fanst á sunnudag-
inn síðdegis var honum komið í
geymsluport félagsins. Var hann
þá glóðheitur. Var hann látinn
kólna yfir nóttina og svo opnaður
að morgni 26. þ. m. að viðstöddum
umboðsmanni váti-yggingarfélags
þess, er skrifstofumunirnir voru vá-
trygðir hjá, framkvæmdarstjóra og
mönnum úr stjórn og endurskoðun
félagsins. Logaði þá í skjölum þeim
er í skápnum voru og reyndist það
alt ónýtt af bruna.
Það, sem var á skrifstofunni og
útbúnaður skrifstofunnar, var vá-
trygt fyrir 5,000 krónum. Félagið
útvegaði sér þegar samdægurs nýja
skrifstofu og fékk öll eyðublöð þau,
er send höfðu verið til afgreiðslunar
í Hafnafirði. Ekkert stans hefir
því orðið á daglegri starfrækslu fél.
agsins.
Beint fjárliagslegt tjón mun fél-
agið ekkert bíða af brunanum, eða
nær ekkert, með því að alt var vá-
trygt. En talsvert af vinnu stjórn-
arinnar hefir farið fyrir gig. Mun
hún leitast við að vinna það upp
aftur eftir föngum. Enda þykist
mega byggja á greiðvikni hlutafjár-
safnenda og einstakra hluthafa,
sem þörf verður á við endursamning
hluthafaskráarinnar.
Ræða Bradbury’s.
Mr. Bradbury hóf ræðu sína á
þessa leið:
Eg saka Hon. Sir Wilfrid Laurier
og flokksmenn hans á sambands-
þinginu og í senatinu uin það, að
þeir beri ábyrgð þunga fyrir það,
að gefa herstjórnarvaldi Þjóðverja
undir fótinn, svo þar af leiddi, að
þeir sögðu Bandamönnum þetta
stríð á hendur. Þér munið það vel,
þegar Sir Wilfrid Laurier var að
burðast með flotann árið 1910, —
flotann, sem átti að byggja hér til
að styrkja Bretaveldi: smáskútur 2
fyrir vesturströndina og tvær aðrar
fyrir austurströndina, með tveimur
6 þumlunga fallbyssum og fimin 4.
þumlunga, hver kuggurinn.
Lýsir hann svo, hve smáfleytur
þessar séu auðvirðilegar í saman-
burði við hin þýzku herskip. Þær
væru rétt til athlægis. Og hefðu þær
átt að níæta Þjóðverjum, þá hefðu
þær aldrei komist í skotfæri. Þjóð-
verjar hefðu verið búnir að skjóta
þær í kaf löngu áður.
Og þegar umræður voru í þinginu
11,11 þetta, þá var Laurier sýnt fram
á það, að skip þessi væru algjörlega
gagnslaus og verri en það, ef að til
stríðs kæmi. Og þá varð það svo
hlægilegt, þegar talað var uin, að
herskip þessi, eitt eða fleiri, sigldu
á sjó út frá Canada og mættu skipi
óvinanna, sem ráðist hefði á kaup-
far Breta, þvi þá kom Laurier fram
með það að þetta Canada skip mætti
ekki skjóta skoti á óvinina fyrri en
búið væri að kalla þingið saman og
það hefði rætt og samþykt, hvort
Canada ætti nú standa með Bretum
eða ekki.
Þetta hefði sýn.t, hvað sáralítil var
ást þeirra til móðurlandsins svo
llítil, að landráðum lág nærri. En
þetta hugarfrar ríkti hjá Liberal-
flokknum á þingi og í senatinu, og
þvi var það, að Sir Robert Borden
og Konservatívar risu upp og stóðu
á móti þessum uppástungum af öll-
um mætti.
Þegar kosningar fóru fram til
sambandsþingsins, þá hét Sir Bo-
ber,t Borden þvi, að yrði hann kos-
inn, þá myndi hann fara . til Eng-
iands og ráðgast um það við flota-
málastjórnina, hvernig Canada gæti
bezt komið fram Englandi til styrkt-
ar. Sir Wilfrid Laurier féll í kosn-
ingunum árið 1911, og Mr. Borden
var falið af þjóðinni að taka við
stjórnartaumunum. Hann fór þá til
Englands, einsog hann hafði heitið
og ráðgaðist um við stjórn flotamál-
anna. Þegar hann kom hingað aft-
ur, lagði hann fram tillögur sínar og
flotamáladeildarinnar á Englandi.
En þær voru á þá leið, að Canada
gæti bezt hjálpað Bretum með því
að láta byggja þrjú hin stærstu og
beztu brynskip (dreadnaughts), sem
peningar gætu ke.vpt og visindi og |
kunnátta bygt. Það áttu alt að vera !
álika skip og Queen Elisabeth er nú,
skipið, sem vér allir höfum heyrt
uin getið.
Þau áttu að hafa 15 þumlunga
byssur og geta skotið af öðru borði
i einu stálkólfum, sem voru 15,210
pd. til samans að þyngd hvert
þeirra. Og ef að vér berum það
sainan við Laurier-skipin, sem áttu
að ge.ta skotið í einu af öðru borði
355 pundum af stáli, þá sést munur-
inn : 15,210 á móti 355. Þetta er þá
munurinn á stefnum flokkanna, og
er hann svo mikill, að engum saman-
burði er þar hægt við að koma. ,
Liberalar drepa málið um skipa-
styrkinn.
Afleiðingin af allri þessari fram-
komu Liberala var sú, að þó að Kon-
servatívar gjörðu alt sitt til, að koma
fram lögum um byggingu þessara
þriggja stóru bryndreka, og kæniu
lögum þessum frain í neðri málstof-
unni, þá var samt eftir að fá lögin
viðtekin i senatinu; en þar vora
Liberalar i meiri hluta, vinir og
fylgjendur Sir Witfrid Lauriers. —
Þeir fylgdu honum sém kvikindi
taniin, og gjörðu alt, sem hann skip-
aði. fíg þeir drápu málið. En það
var alveg það sama og þeir hefðu
sagt Vilhjálmi og riddurum hans,
vígbúnum og brynjuðum frá hvirfli
til ilja, — sagt honum með berum
orðum: Canada stendur ekki nted
Englandi; Canada vill ekki leggja
fram skip eða menn til að hjálpa
Rretum, ef að þér, Þjóðverjarnir,
ráðist á þá.
Vér höfum yfirgnæfandi sannanir
fyrir þessu
Vér höfum svo yfirgnæfandi sann-
anir fyrir þessu, að enginn efi get-
ur á því leikið, að Þjóðverjar skildu
framkomu þingsins í málum þess-
um og Liberal flokksins einmitt á
þessa leið. Hin merkustu og við-
lesnustu blöð Þjóðverja og hinir
fremstu stjórnmálamenn þeirra
gripu við þessu fegins hendi, og
voru fljótir að lýsa þvi yfir og gjöra
það heyrum kunnugt, að veldi
Breta væri sundurslitið, og liver
höndin upp á móti annari; og ef
að Bretum væri sagt stríð á hendur,
þá mundi hið brezka veldi brotna
upp og klofna sundtir. lndland væri
að bíða eftir tækifærinu til að gjöra
uppreist ag hrista af sér okið, er
Bretar kúguðu þá undir. Suður-
Afrika mundi gjöra alveg hið saraa.
fíg Canada, mesta og viðlendastn
eignin Hreta, veeri nú þarna búin að
segja Bretum það og lýsa þvi yfir
svo skýrt og greinilega, sem framast
mietti verða, að Hretar þyrftu ekki
þaðan að búast við neinni hjátp, þó
að strið bivri að höndum, hversu
voðalegt, sem það vieri
Álit blaöanna í Evrópu.
Þegar Laurier og Liberalar með
meiri hluta atkvæða i senatinu, —
höfðu felt og drepið lögin um her-
skipatillagið 1913, og með því sýnt
það öllum heimi, Ijóst og greinilega,
að hin stærsta nýlenda Bretavcldis
vildi ekkert gjöra til að hjálpa Bret-
um, þegar þeim mest lægi á, þó að
voðinn væri fyrir dyrum, þá fer
London Morning Post um það svo-
felduin orðum:
“Óvinir vorir verða stórlega glað-
ir yfir úrslitum þessum. Vinum vor-
um kemur þetta fyrir sjónir sem
óhappaverk og illur fyrirboði. —
Þetta hlýtur hjá öllum að vekja hug-
myndina um það, að það sé engin
tilhæfa i þvi, að Bretaveldi sé sam-
tengt traustum böndum; þetta sé
ekkert annað en tilhæfulaus tilbún-
ingur, — þjóðsaga ein. Þeir geti því
verið óhræddir, sem brjóta upp
Bretaveldi, og hnekkja yfirráðum
Breta á sjónuin. Þeir þurfi ekkert
að óttast það, að nýlendurnar fari
að leggja saman til að hjálpa Bret-
um, ef að á þá er ráðist og farið er
að sökkva skipum þeirra. — Deetur
Hretlands handan við höfin myndu
ekki láta sig það neinu skifta, þó að
móðirin aldna virri tætt i stindur og
rifnar af henni flikur allar.
Þýzku blööin.
Á Þýzkalandi réðu menn sér ekki
af ánægju yfir aðgjörðum senatsins
í málum þessum. 'Hamburg Nach-
rischten er eitt af stórblöðum Þjóð-
verja og er að nokkru leyti stjórnar-
blað, og var áður fyrrum sérstak-
lega blað Bismarcks gamla. Hinn
5. júni 1913 fer blað þetta svolát
andi orðum um kanadisku málin:
“Hvað svo sem afráðið verður
“seinna meir, þá sýnir framkoma
“og aðgjörðir senatsins i Canada
“fram á það, að Bretaveldi hefir þar
“beðið stórtjón siðferðislega og fjár-
“munalega, að þvi er lýtur að vörn-
“uin alríkisins. Þvi að menn voru
“búnir að reiða sig á loforð Bor-
“dens, þó að flónska væri. Loforð
“hans höfðu ákaflega sterk áhrif á
“allan heim. Mr. Churchill benti á
“það, í hinni alkunnu ræðu sinni
“um flotamálin. En nú hefir senat-
“ið og Liberalar varpað öllu þessu
“um koll og eyðilagt áhrif þessi. Og
"nú sannfierast menn i heimi öllum
"um það, að Bretar geta ekki treyst
“neinni af nýlendum sínnm, ef i
"það harðasta fer”.
Þetta framansagÓa er alveg
óhrekjandi.
Þegar vér nú lítum á þetta alt
saman, sem alveg er ómögulegt að
hrekja (þetta hefir verið sagt í ræð-
um og ritum, þetta hefir verið hugs-
að af millíónum manna, og á þessu
hefir verið bygður grundvöllur
komandi framkvæmda og verka),
þá hljótum vér að sjá og skilja, að
Liberal foringjarnir í Canada eru að
miklii leyti ábyrgðirfitllir fyrir hinu
voðalega striði, sem nú seðir yfir
löndin (og má vera, að ekki linni
fyrri en það er komið yfir allan
heim).
Þeir vöklu þá trii og sannfæringit
hjá Þjóðverjum, að þeim vtvri ó-
htrtt að berja á Hretum, hventer sem
þeir vildu og hvenær sem færi gæf-
ist; hinir aðrir hlutar Bretaveldis,
altar hinar viðlendu nýlendur þeirra
— myndu sitja hjá og horfa rólegar
á, án þess að lyfta fingri lil að
hjátpa móðurlandinu.
Þettahvatti og æsti Þjóðverja
Þetta: að vér skyldum liika við,
þegar mest lá á, átti stórmikinn
þátt í því, að hleypa á stað styrjald-
ar lávörðum Þjóðverja, til þess að
bjóða allri Evrópu byrginn og þar
á meðal Englendingum. Það er al-
veg óhætt að fullyrða það, að ef að
vér hefðuni staðið allir saman i ein-
um stórum hóp og sýnt það, að
Bretaveldi, bið mikla og viðlenda,
væri alt eins hugar að verjast árás-
um og yfirgangi, hvaða þjóðar sem
væri, þá hefði komið hik á Þjóð-
verja, og þeir að líkindum aldrei
farið út í þetta stríð. En það var
svo fjarri, að vér létuin nokkuð því-
likt á oss heyrast, heldur einmitt
hið mótsetta. Það er ekkert það
veldi til í heimi, sem nú eða síðar
geti gjört sér von um að sigra Breta-
veldi. Það er fyrst nú, að Bretinn
finnur aflið streyma um æðar sínar
og hnikla saman vöðva sína, og eft-
ir því, sem dagarnir líða, og mán-
uðirnir og árin velta frain, þá finnur
hann stöðugt styrkinn aukast og
máttinn, að standa móti og brjóta á
bak aftur hvaða veldi eða sambönd
þjóða, sem kúga eða undiroka vilja
Bretaveldi. En Sir Wilfrid Laurier
kaus hinn verri hlutunn og óvirðu-
legri og lék á hörpu þjóðmálanna,
sem langspil væri, og átti það á
hættu, að sundra og eyðileggja
Rretaveldi.
Þegar Sir Robert Borden lagði
fram fvrir sambandsþingið sannan-
ir fyrir því, að voðinn og háskinn j
stæði fyrir dyrum, þá var vanhygni
Liberala svo mikil, að þeir trúðu
því ekki. Þeir fyrilitu vilja þjóðar-
innar og tillögur Konservatíva, því
þeir kunnu ekki að sjá hag og sanna
velferð þjóðarinnar, en hirtu ekki
um velferð Englands.
OrÖ Bordens
Liberal flokkurinn undir forustu
Sir Wilfrid Lauriers er sök i þvi, að
Canada iná nú fyrirverða sig og
byrgja höfuð sitt, út af því, að eiga
nú engin skip til að hjálpa Bretum i j
stríði þessu. Hafa nú þegar marg-
faldlega sannast or Mr. Bordens, er
hann mælti fyrir upiiástungu sinni
um að byggja herskipin hinn 5. des-
ember 1912. Hannsagði:
“Enn í dag erti skýin (á hinum
pólitiska himni) þung og myrk, og
heyrnnt vér þrumudrunur i fjarska
og sjáum leiftrin þjóta um himin-
hvolfið, — og vér getum ekki og
viljum ekki biða og skeggræða þang-
uð til hið yfirvofandi óveður skell-
ur á með öllu því voðaafli, sem vér
vitum vel að býr í þessum þungu og
svörtu skýflókum, — vitum svo vel,
að bera i sér eyðiteggingn, tortím-
ingu og dauða”.
Einni viku eftir, að þessi orð Sir
Robert Bordens höfðu hljóinað uro
alt Bretaveldi, hóf Sir Wilfrid Laur-
ier og flokkur hans slag þann eða
orustu, sem lauk með því, að lögin
um byggingu bryndrekanna voru
feld. — Þessi eru orð Sir Wilfrid
Lauriers og stallbræðra hans og
undirforingja Michael Clarke, og
eru þau sýnishorn af skoðunum
fjölda annara Liberala, innan þings
og utan. Sir Wilfrid mælti á þessa
leið: —
“Hér er engiti knýjandi nauðsyn á
ferðum, engin bráð yfirvofandi
hætta, já, engin væntanleg hætta.
(No emergency, no immediate dan-
ger, no prospec.tive danger). Nei,
eg vil ekki nota þessi orðatiltæki;
— eg vil ekki segja: ef Bretland
va>ri í háska, heldur: ef að Bret-
land þyrfti að taka á öllum sínunt
kröftum móti einu eða tveimur eð*
fleirum stórveldum Evrópu, þá mi
minn heiðarlegi vinur, Mr. Borden,
gjarnan koma og biðja um ekki aS
eins 35 millíónir, heldur tvisvar,
þrisvar, fjórum sinnum 35 milliónir
dollara. Vér myndum þá fúsir að
leggja fram alt fé og öll fjárráð lands
ins, og enginn myndi á móti mæla.
En hér er ekki um slikt ástand aí
tala. Ástand það, sem nú liggur fyr-
ir, er það, sem eg lýsti hér rétt fyrir
skömmu. Hér er engin knýjandi
nauðsyn. Þetta eru engar nýjar
fregnir. Þessar fregnir eða upplýs-
ingar, sem Mr. Borden sýndi oss ný-
lega, sýna ekkert, sem vér vissuin
ekki áður. Vér vissum hvert einasta
orð, sem hann fræddi oss um, þekt-
um hverja einustu tölu. Og eg vií
segja meira: Hverja einustu tölu,
sem hann nú kom með, ræddum vér
fyrir fjórum árum. Það er engin
hætta á ferðunt”.
En undirforingi hans, Dr. Clarke,
sagði:
"Það er engin yfirvofandi hætta
á ferðunt sem stendur, og enginn
háski i vændum. f sögu hinna aust-
lægu ríkja Norðurálfunnar á sein-
ustu timuin höfum vér séð, að tvf>
stórveidin, sem mest hafa haldið
uppi friðnum, hafa verið Bretland
og Þýrzkaland; þó að því nafi verið
haldið fram, að þau væru vígbúin,
til að stökkva hvort á annað. En vér
megum vera þakklátir fyrir það, a«
meiri hluti hinna mentuðu mann-
flokka eru sannfærðir um það, aí
stríð milli Breta og Þjóðverja myndí
vera ástæðulaust og tilgangslaust
stríð. Nei, guði sé lof Hér er eng-
in hætta á ferðum (!!!).
Þetta er sýnishont af skoðunum
og framkomu Liberala, þegar um
það er rætt, að styrkja England og
fíretaveldi móti hinum komandi,
yfirvofandi háska!
NÝ VERKSTOFA
Vér erum nú færir um að taka &
móti öllum fatnaði frá yður til af
hreinsa fötin þín án þess að væt*
þau fyrir lágt verð:
Suits Steamed and Pressed 50c
Pants Steamed and Pressed 25c
Suits Dry Cleaned $2.00
Pants Dry Cleaned.50c
Fáið yður verðlista vorn á ölluia
aðgjörðum skófatnaðar.
Empress LanndryCo.LtcL
Phone St. John 300
COR. AÍKENS AND DUFFERIN
Sextíu manns geta fengið aðgang
að læra rakaraiðn undir eins. Til
þess að verða fullnuma þarf aðein*
8 vikur. Áhöld ókeypis og kaup
borgað meðan verið er að læra.
Nemendur fá staði að enduðu námi
fyrir $15 til $20 á viku. Vér höfum
hundruð af stöðum þar sem þér
getið hyrjað á eigin reikning. Eftir-
spurn eftir rökurum er æfinlega
mikil. Til þess að verða góður rak-
ari verðið þér að skrifast út frá
Alþjóða rakarafélaginu.
INTERNATIONAL BARBER
COLLEGE.
Alexander Ave. Fyrstu dyr vestan
við Main St.,' Winnieg.
íslenzkur ráðsmaður hér.
Hospital Pharmacy
Lyfjabáíin
sem ber af öltuni öðruin. —
Komið og skoðið okkur uni- |
ferðar bókasafn: mjög ódýrt.
— Einnig seljuni við peninga-
ávísanir, seljnm frímerki og
gegnum öðrum pósthússtörj-
um.
818 NOTRE DAME AVENUE j
Phone G. 5670-4474