Heimskringla - 07.10.1915, Side 4

BLS. 4
HEIMSKRINGLA.
WINNIPEG, 7. OKTÓBER 1915.
HEIMSKRINGLA.
(StofnuV 1SS6)
Kemur út á hverjum fimtudegi.
írtgefendur og eigendur:
THE VIKING PRESS, LTD.
VertJ bla?5sins í Canada og Bandaríkjunum $2.00 um árib (fyrirfram
borgab). Sent til Islands $2.00 (fyrirfram borgab).
Allar borganir sendist rát5smanni blabsins. Póst et5a banka ávís-
anir stýlist til The Viking Press, Ltd.
M. J. SKAPTASON, Ritstjóri H. B. SKAPTASON, Ráósmabur.
Skrifstofa:.
729 SHERBIiOOKE STREET, WINNIPEG.
P. O. Box 3171 Talslmi Garry 4110
Hví vinna menn nú ekki?
Nú ættu að vera góðir dagar hér í
Manitoba og hér í Winnipeg, þar
sem uppskeran er betri og meiri en
bún nokkurntima hefir verið síðan
landið bygðist, og bóndinn fær nú
vöru sína vel borgaða og hefir
meira af henni en nokkru sinni
áður.
Og nú er nýja stjórnin komin að,
og fjárglæframennirnir sökum born-
ir og sumir í fangelsi hneptir.
Og — bindindismennirnir fengu
vilja sinn, að hnekkja Macdonald lög
unum og halda við hótellunum og
brennivínsbúðunum.
Og kvenfrelsismennirnir urðu of-
an á með fylgi kvenna og kvenfé-
laga og allra hinna mörgu, sem kon-
urnar elska og vilja þeim alt til vel-
ferðar og heiðurs gjöra.
— Það ættu að vera ljómandi
timar hér i Manitoba, í efnalegu, fé-
lagslegu, framkvæmdarlegu, siðgæð-
islegu tilliti, og bindindið í heiðri
hatf og kvenfrelsið til himins hafið
og bróðurkærleikurinn anga út úr
hverjum manni
Menn mega ekki taka oss það illa
upp, þó að vér tölum þannig, því að
vér viljum þetta alt saman, og lát-
um oss engu skifta, hverjir gjöra
þetta, — ef það að eins er gjört, —
hvort það er Pétur eða Páll, rainm-
asti Konservativ eða elskulegur
Liberal, — ef að það að eins er gjört
og unnið af einlægum vilja og hrein-
hjörtuðum ásetningi. Þetta eru alt
saman velferðarmál, J>au hvinu í
lofti, þegar stjórnarbyltingin varð
hérna seinast.
Nú líður tíminn óðum og allir
bíða eftir framkvæmdunum. Bind-
indismennirnir sjá einlægt drukkið
hér dag eftir dag við brennivíns-
horðin. Kvenfrelsismennirnir eru
ekki feti nær þvi, að hrinda fram
atkvæðisrétti kvenna. Og nú rignir
einlægt, þrátt fyrir hina nýju stjórn,
og hveitið hjá bændunum stendur í
drýlum á akrinum og liggur undir
skemdum. Og aðgangurinn er svo
mikill að skrifstofum stjórnarinnar,
að J>ar getur enginn feti fram kom-
ist og er J)ó sárt, J>ví allir biðja um
brauð, blessaðir mennirnir; svo að
vér gctum vorkent J>eim, sem brauð-
in veita, þvi að þau eru hrifsuð úr
ur bænda af sjálfu sér. Það J>arf að
vinna að þessu sem öðru, ef að það
á að fá ‘framgang. Annars verður
það ógjört.
Landlæknir Islands.
Vér getum ekki látið hjá líða, að
benda mönnum á ræðu Guðmundar
landlæknis Björnssonar á alþingi,
sem prentuð er í þessu blaði; ekki
fyrir það, að vér höfum ekki vitað
þetta fyrri, heldur hitt, að J>etta og
margt annað, sýnir það ljóslega, að
heima á íslandi eru menn í ýnisum
greinum að komast langt á undan
mönnum hér. Hver maður, sem flutt
hefði ræðu þessa hér í Winnipeg.
meðal íslendinga, hefði verið út-
hrópaður og hæddur fyrir vilieysu
þá, sem hann væri að fara með. —
Það er mjög oft gjört og er einmitl
vanalega úrræðið þeirra, sem hvork
vita né skilja það, sem verið er að
fara með.
I.andlæknirinn er að benda mönn-
um á sparnað í matarkaupum. Menn
eru viða farnir að finna til J>ess,
þessu voðans ári, að það kunni að
vera vissara, að hafa sparnað á
ýmsu meðan eitthvað er til að spara,
— þegar alt er uppgengið, J>á er úti
tíminn að spara.
Nú hefir ]>að verið álit alls þorra
manan, að enginn maður geti hald-
ið lifi, nema hann hafi nóg kjöt að
eta á hverjum degi; menn gætu ekki
unnið, menn gætu ekki haldið heilsu
— ef að menn hefðu ekki blessað
kjötið, tvisvar á dag, J>risvar á dag,
fylli sína góða í livert skifti. En nú
kemur landlæknirinn, einhver ment-
aðasti maður á fslandi, og brýtur
þetta alt niður með einni grein.
staðinn fyrir að vera einhver su
bezta eða sú allra-bezta fæðiitegund,
eins og fjöldi manna trúir, af }>ví
J>eir vita ekki betur, þá sýnir land-
læknirinn, að kjöt sé einhver með
þeim lélegri og óefað ein hin dýr
ast fæðutegund, sem menn neyti. —
Rúgmjölið, sem svo margir ætla að
sé ónýtt, á móti kjötinu að minsta
kosti, — Jiað er fimmfalt ódýrara
en kjötið. Og svo segir landlæknir-
inn, að “verði hægt að búa svo um
linútana, að ekki verði kornmatar-
skortur og sjávarútvegurinn geti
haldið áfram, J>á er sennilega ekkert
hendi þeirra, þar sem hundrað ‘
liendur eru útréttar eftir hverju Síldin segir hann að sé ferfalt
brauði. j næringarmeiri eftir verði en kjötið,
„„ , , : ef að hienn kvnnu að matreiða hana.
En hvað er að? — Hvi sækja nu
ekki bindindismennirnir fram og fá Kjötið er fallið úr tigninni, og
sína eigin stjórn, sem J>cir styrktu' menn geta lifað góðu lifi án J>ess
til valdanna, til að afnema eða allan sinn aldur og unnið eins
minka brennivínsdrykkju í stór- hraustlega og verið eins þolgóðir.
borginni. Þeir gaspra mikið um! Það er kanske leiðinlegt, en það
það í blöðunum; en J>að vill oft er kjaftshiigg fyrir kjötið þetta.
reynast svo, að þar sem mikið er |
talað, þá er Iítið frainkvæmt. Það j
eina, sem gjört hefir verið hér til að
minka drykkjuskap, — það gjörði
gamla Roblin stjórnin, sem nú liður j
fyrir syndir sínar. Það var . hún, j
Nýjar hreyfingar.
Vér viljum benda mönnum á grein
sem bannaði drykkjuna á kveldum ina eftir jarðyrkjufræðing Stefán A.
öllum, þegar mest er drukkið, og
Jjótti öllum við bregða. Veitinga-
mennirnir sögðu, að J>eir væru eyði-
lagðir, þangað til að menn væru
búnir að læra að drekka um miðja
daga. Nú hefir skóli sá staðið um
tíma, og órefað hafa margir lært
meira eða minna, Jiví að margir hafa
verið nemendurnir.
Væri nú ekki tími til kominn, að
taka fyrir J>etta, svo að mennirnir
lærðu að vera fyrir utan það.
Vér efumst ekki um, að kven-
frelsismálin séu áhugamál fjölda
manna, eins Liberala sem Konserva-
tíva. En hvers vegna cr þá ekki tek-
ið til starfa? Menn ættu að vera
farnir að sjá það, að það fær seint
framgang, sem ekkert er að unnið.
Grasið eða hveitið fyllir ekki hlöð-
fíjarnason í blaði þessu. Hann ritar
um hina nýju hreyfingu, sem kan-
ske er þýðingarmeiri fyrir alda og
óborna, en flest annað; einkum þó
fyrir bændur í sveitum úti. Ilreyf-
ingin hefir það mark og mið, að
gjöra heimilin í sveitunum svo að-
laðandi fyrir fólkið sein í þeim býr,
að hugur og hjörtu þeirra dragist
þar að, og geti ekki slitið sig frá
þeinj. Með öðrum orðum: Að gjöra
lieimilin hinn skemtilegasta, fróð-
legasta, farsælasta og gleðiríkasta
stað, sem yngri og eldri geta á
komið.
Menn vita það svo vel, að fram-
tíðin fyrir hinar eftirkomandi kyn-
slóðir er ekki i borgunum eða bæj-
unum, heldur úti í sveitunum. Því
fólkið er þar hraustara, fjörlegra,
frjálsara og fegurra en I borgunum.
Það lifir þar úti betra lífi, innanum
ríki náttúrunnar, heldur en í hinum
stóru húsum í borgunum, J>ar sem
menn ekki vita, hvað maðurinn
heitir í næstu dyrum og lætur sig
engu skifta. Ef að ver viljum deyja
út eða sökkva sem dropi í sjóinn, , á
tr bezt að vera i borgunum.
Það er sagt og sannað, af skýrsl-
um í Parísarborg t. d., að J>að taki
J>rjár kynslóðir að lifa í borgunum,
— svo hverfi kynslóðin. Fyrsti mað-
urinn kemur utan af landi í borg-
ina, kanske bláfátækur. Hann brýzt
þar áfram og aflar sér auðæfa og
verður millíónaeigandi, þegar hann
(leyr. Sonur hans tekur við auðnum
og eykur hann eða heldur honum
við ,og deyr sem auðkýfingur í höll
sinni. Þá tekur sonur hans við eða
J>riðja kynslóðin. Hann þekkir ekki
fyrirhöfnina að safna auðnum, en
hann brúkar hann og eys honum út
a báðar hendur. Hann vill ekki
vinna og kann ekki að vinna og get-
ur ekki unnið; hann er landeyða
og deyr öreigi eða því nær. Stund-
um kann auðurinn að endast einum
æltlið lengur, en sjaldgæft er það.
Svo hverfa ættingjar þessa manns,
deyja út eða lenda i lægsta ruslara-
lýðnum. Þetta er sagan í París, —
þetta er sagan i öllum hinum stærri
borgum heimsins.
Frá þessu vill hreyfing þessi og
menn þeir, Sem að henni vinna,
frelsa inenn. Sannarlega geta menn
hvergi lifað jafn ánægjulegu lífi eins
og úti á landi, efað menn kunna að
lifa og læra.
íslendingar hafa nú völ á ágætis-
rnönnum til að leiðbeina sér í þessu,
J>ar sem hinir nýju jarðyrkjufræð-
ingar eru, sem útskrifast hafa af
búfræðisskólanum hér í Winnipeg.
Það se mþeir hafa skrifað Stefán
og Hjálmar og S. J. Sigfússon hefir
verið afbragðsvel af hendi leyst, og
J>eir hafa sterkan og brennandi á-
huga fyrir að verða fólkinu að gagni
og það mun óhætt að fullyrða, að
J>að þarf engan að iðra, að fara að
ráðum þeirra. Og fleiri eru komnir
út sem kennarar og eru allir góðir.
þroska beztu krafta unglingsins,
með því að kenna honum að skilja
umhverfið, og náttúruöflin í kring
um sig, þá er það sjálfsögð skykla, |
að gjöra það. Sveitalí'ið verður'
honum þá ljúft og aðlaðandi, og
hann langar ekki til að yfirgefa
það, til þess að leita meiri gæða í
bæjarlífinu.
“HVERS VIRfíl ER BCSKAPUR OG
SVEITAL/F?
“Ef búnaðurinn er aðeins pen-
ingaspursmál, og búgarðurinn að
eins verksmiðja til að framleiða
matvöru, þá er bezt að hætta bú-
skap í smáum stíl. Það væri þá
miklu heppilegra, að gjöra akur-
yrkju og kvikfjárrækt að iðnaði.-
fyrirtæki, með stórum höfuðstól, o-7
borga verkamönnum daglaun, fyrir
starf sitt á ökrunum. En vel að
merkja: Þá erum vér um leið kom-
in aftur í miðaldirnar; þeir, sem
yrkja jörðina eru ]>á aftur orðrir
þjónar (þrælar) auðkýfinga og að-
alsmanna, og eiga ekki lengur hús
yfir höfði sér. En sem betur fer er
þctta ekki sú búnaðaraðferð, sem nú
er á dagskrá. — Búgarðurinr og
sveitalíf yfir höfuð, eru annað en
framleiðslustofnanir, sem stjórnest
af “dölum” og “centum”. Sveita-
heimilið er sú stofnun, sem táknar
œðstu velmegun þjóðarinnar, og er
aðalgriindvöllurinn fyrir sönnum
manndómi hverrar þjóðar. Sveita-
heimilið er aðsetur frjálsræðis og
jafnaðar; sú þjóð, sem á auðugustu
og ánægðustu bændastéttina, við-
heldur siðmenningu og framförum,
þegar járnsmiðjur og fallbyssuverk-
stæði eru í rústum.
Ný hreyfing: Búfræðiskensla í sveitum
og sveitaskólum.
Eftir S. Á. fíjamason.
Eftirfarandi grein er þýdd (laus-
lega) úr Agriculturul Gazette of Can-
ada. Af því að hún fjallar um mál-
efni, sem er efst á dagskrá menta-
máladeildanna, hefir mér dottið í
hug, a& æskilegt væri að birta hana
á íslenzku. Hugmyndir manna um
mentun og uppfræðslu hafa breyzt
svo mikið hér í Vesturlandinu nú í
seinni tíð, að varla er hægt að finna
slíks dæmi. Fyrir fáum árum var sá
mestur, sem gat slitið sig burtu úr
foreldra húsum, til að “leita ment-
unar” á æðri skólum og fylt hóp
hinna útvöldu, sem veifuðu latínu,
hebresku, heimspeki og reiknings-
list, sem hámarki mentunar og fróð-
leiks. Það er ekki tilgangur minn, að
gjöra lítið úr þessum fögum, enda
svara þau fyrir sig sjálf,— en breyt-
ingin, sem hefir átt sér stað, felst i
því, að nú er latína (o. s. frv.) ekki
hámark mentunar fyrir menn og
konur sem vilja vinna sjálfum sér
og öðrum sem mest gagn. Menta-
menn, og allir hugsandi menn yfir
höfuð, hafa komist að raun um, að
sú eina mentun, sem landinu er
gagnleg er sú, sem bætir kjör fjöld-
ans í heild sinni og framleiðir sem
flesta nýta, starfandi menn, i þarfir
lands og þjóðar. Það er ekki æski-
legasta mentunin, sem aðskilur ein-
staklingana frá fjöldanum, eða sem
veitir þeim fáu möguleika til að lifa
á starfi og orku fjöldans. Það má
kallast tákn tímanan, að nú er til-
raun gjörð til að kenna öllum börn-
um og unglingum handverk, hann-
yrðir og búfræði, á meðan þau eru
á barnaskóla. Mentamenn eru sann-
færðir um, að öll börn, sem alast
upp í þessu frelsisins heimkynni,
eigi að kunna að beita bæði hönd-
um og höfði. Þeir sjá, að það varn-
ar stéttaskiftingu og ójöfnuði, með
því að gjöra alla jafna; það eykur
velmegun yfir höfuð, því allir eru
jafn færir til að hafa sig áfram;
það útilokar að eilífu einokun og
kúgun, því einokun og kúgun bygg-
ist á þekkingarleysi og dáðleysi
fjöldans, sem kúgaður er. Þannig
ir því þá varið, að nú eru kend viða
i barnaskólum þau vísindi, sem lúta
að búnaði og handiðnum. — Allir
skólakennarar, sem kennarapróf
taka, læra undirstöðuatriði búnað-
arvisindanna. f Manitoba taka á að
gizka 150 kennarar þessa tilsögn á
ári hverju. 120 prestar tóku sér
stutt námsskeið á búfræðisskóla
þessa fylkis á siðastliðnu sumri, til
að kynna sér áhugamál bænda, og
læra beztu aðferðir viðvíkjandi bú-
sýslu. Hér eftir prédika J>eir “sam-
tök, félagslyndi og framfarir” i sókn
um sínum, og hjálpa ungum og
gömlum til að leggja nýjan skilning
i köllun sína.
1 Manitoba og Saskatchewan eru
margir “District Representatives”,
sem gangast fyrir framförum til
sveita: stofna félög fyrir pilta og
stúlkur (Boys’ and Girls’ Clubs) í
sambandi við skólana, og örfa bænd-
ur til að auka og bæta búnaðar-
starfsemi sína. Fleiri fylki hafa líkt
fyrirkomulag. í Ontario tóku á síð-
astliðnu ári 106 skólakennarar og
High School kennarar langt náms-
skei& á búfræðisskólanum í Guelplh,
til þess að læra meira um þarfir
bændastéttarinnar í því fylki, og
undirbúa sig til að leysa úr þeim
þörfum sem bezt. Allmargir skólar
víðsvegar út um fylkin launa sér-
stakan kennara til að kenna bú-
fræði, eins og hún er kend á sjálf-
um búfræðisskólunum.
Hér er fljótt farið yfir sögu; en
það, sem eg hefi skráð hér að fram-
an, sannar það, að mikil áherzla er
lögð á að auka J>ekkingu og bæta
kjör fólks til sveita. Aðal áherzlan
er lögð á alþýðuskólana og áhrifum
er beitt beinlínis og óbeinlínis til
J>ess, að uppfræða ungdóminn í
þeim fræðigreinum, sem eiga skylt
við landlíf og landbúnað; jafnframt
því sem uppfræðsla er gefin i ensku
og reikningslist, sögu og bókment-
um o. s. frv. En eg vil taka það
fram, sem einnig er tekið fram í
eftirfylgjandi grein, að þessi nýja
mentunar-hreyfing er ekki hafin til
þess að kenna búskapar aðferðir
eingöngu, heldur til að þroska svo
skilning og þekkingu ungdómsins,
að mögulegt sé í framtíðinni að inn-
leiða umbætur og framfarir þær,
sem gjöra sveitalifið eftirsóknarvert,
fyrir alla þá, sem alast upp úti á
landi. Það er tilraun til að sýna
fólki fram á það að framtiðar far-
sæld þess er betur borgið með þvi
að lifa í sveitum, heldur enn að
þyrpast til bæjanna Sú var tíðin,
að fólkið sem ræktaði jörðina, og
stritaði fyrir vanþakkláta og hroka-
fulla aðalsstétt, var kallað “búrar”
og “þorparar”; nú er það heiður,
að kallast “bóndi”, — að eiga land-
eign og vera sjálfstæður og engum
háður!
Bændur ættu því að taka með
fögnuði þessari nýju hreyfingu, og
ættu að nota sem bezt bæði fyrir
sjálfa sig, en einkanlega fyrir börn-
in sin, allar þær stofnanir, sem
vilja bæta úr þörfum þeirra.
Greinin þarf engra fleiri skýr-
inga við. Eg set hér fremur laus-
lega þýðingu á sumum þeim hug-
inyndum, sem koma fram í The
Agricultural Gazelte of Canada.
"MISSKILNINGUR, SEM VELDUR
TJÓNI.
“Áhugaleysi og jafnvel mótspyrna
gagnvart búfræðiskenslunni frá
bændanna hálfu, stafar eflaust af
stórkostlegum misskilningi. Bændur
ímjmda sér kanske, að búfræði sé
það sama og búskapur (farming).
Samtímis gjöra þeir sér það í hugar-
lund, að búskapur (farming) sé
verkleg framkvæmd, sem sé: að j
plægja, herfa, sá, hirða búpening’
c-. s frv.
Þessar kúnstarinnar reglur getai
þeir kent sonum sínum fult eins vel^
pg skólakennarinn.
“Hver drengur og hver stúlka,
sem tekur sér bólfestu í sveitum
landsins, er þess vegna stórmikils
virði fyrir velferð Jyóðarinnar. Þau
eru þjóðinni til meiri uppbygging-
ar og sóma, heldur en sá, sem verð-
ur að hjóltönn í iðnaðarvélum bæj-
anna (a cog in the industrial mach-
inery of the city).
“EF........?
“Er það tilgangur nútíðarinnar,
að ala hér upp þjóð, sem er gædd
þeim eiginleikum, og því Jireki, sem
sveitalífið eitt getur veitt? Eða á
hér að fórna framtíðar siðmenning
vorri á altari mammons? Eigum vér
að skeyta minna um velferð þjóðar-
innar, en um aurasafn og peninga-
hrúgur?
“Ef að landbúnaðurinn líður tjón
við útflutning (til bæjanna), sem
stafar af peningalegum ástæðum, þá
J>arf að sjá svo til, að peningamagn
og velmegun eigi aðsetur í sveitum.
EF að það þarf að stöðva burtrás
yngra fólksins, úr sveitunum, — til
þess að eyðileggja ekki framtiðar-
horfur og framtíðarmenningu lands-
ins —, með J>ví að bæta úr peninga-
skorti bænda, þá verður að veita
þeim svo mikla mentun og þekk-
ingu, að auðvelt verði að afla sér
auðlegðar með búskapnum (farm-
ing). Fyrsta sporið er, að kveikja
áhuga barnsins, og kenna því að
meta rétt landlífið.
“Það ungur neniur, gamall tem-
ur”. — Yngri kynslóðin, sem ment-
ast samkvæmt nútíðar hugsjónum
J>essa lands verður sjálfstæðari og
betur efnum búin, en sú, sem á und-
an er gengin, og byggja landið sér
og afkomendum sinum til meiri
hagnaðar.
“Aftur á móti eru menn nú farnir
cð skilja, að peningarnir eingöngu
skapa ekki farsælt mannfélag. Þeir
skilja nú, betur en nokkru sinni áð-
ur, að það er betra að lifa fyrir hug-
sjónir, heldur en fyrir peninga,
munað og skemtanir(?) þær, sem
peningar veita. Framarlega í flokki
þeirra, sem þessar hugsjónir hafa,
eru kcnnararnir, og þeir aðrir, sem
eru að starfa að því að bæta sveita-
lífið. Þá langar til að gangast fyrir
betri mentun til sveita; meiri fé-
lagsskap, betri kyrkjum, samtökum
bænda og yfirhöfuð stærri sjón-
deildarhring fyrir ungu kynslóðina,
sem nú horfir vonandi aiigum til
framtíðarlandsins. — En það, sem
þessir frumkvöðir þurfa að \ gjöra
fyrst af öllu, er að innprcnta bænd-
unum, og þjóðinni yfir höfuð, hvað
En hér veldur misskilningurinn
míklum vandræðum. — fíúfræðis-
kensla (hvort heldur hún fer fram |
í smáum stíl í barnaskólunum, eðaj
sem vísindagrein í búfræðisskól-
um), cr ekki til þess ætluð, að kenna'
I'úskap (farming), heldur til að und- '
irbúa menn fyrir búskaparstörf og
sveitalíf. 1 barnaskólanum verður
að þroska eftirtekt og hugsunarafl
unglinganna, til þess að þeir geti j
síðarmeir beitt auknum kröftum sín-
búfræði og búfræðiskensla þýða.—
Strax og fólkið lærir að skilja, að
búfræðiskenslan er fyrsta sporið í
áttina til framfara, bæði andlegra og
efnalegra, þá verðtir það fúsara til
að hlýða á kenningar framfarapost-
ulanna, sem nú eru að reyna að
bæta hag þjóðarinnar með því að
lyfta hærra bændastétt þessa lands”.
um við að leysa ráðgátur lífsins.
Lifandi náttúran er langbezt tæki-
færið til að koma þessu til leiðar.
I’lönturnar, jarðvegurinn og dýrin
vekja áhuga og eftirtekt, og styrkja
ímyndunaraflið. Það er mikið heppi
legra, að æfa og auka sálarkrafta
barnsins gegnum þá hluti, sem
snerta hið daglega líf þess, heldur
cnn að reyna að gjöra það með
námsgreinum, sem eru algjörlega ó-
skyldar allri þeirri reynslu, sem það
hefir fyrir sér. Ef að hægt er að
BÁRA.
Ei ertu bára langt frá landi;
líðurðu hægt á kyrrum sjó.
fírotnurðu enn á svölum sandi,
svœfandi engill hörpu sló.
Svo hefir þú um aldir alda
áfram brunað um heljar slóð.
Og enn muntu bára földum falda,
feigðar og dauða kveða Ijóð.
A. E. tsfeld.
1.—10.—'15.
“Ukrainians”.
Það hafa ýmsir verið að spyrja
oss um Ukraine, — hvar það sé á
Rússlandi og hverjir byggi það. Og
viljum vér gefa litla skýringu um
það, því að flest kort, sem vér höf-
um séð, hafa það ekki, og bækur,
sem greina frá þessu, eru ekki á
hverri hyllu.
Rússar í Evrópu skiftast aðallega
í 3 flokka: Stóru Rússa, Litlu Rússa
og Hvítu Rússa. Hinir fyrstu byggja
norðurhluta Rússlands og hafa nokk
uð blandast Finnaþjóðum. En Hvítu
Rússarnir byggja norðvesurlöndin
suður af Finnlandsflóa og hafa nokk
uð samlagast Lithúönum, sem byggja
Lithúaníu, þar sem nú er verið að
berjast. En Litlu Rússar byggja suð-
urhluta landsins, og það eru þeir,
sem upprunalega kölluðu sig Ukran-
ians (Malo-Russians).
Litlu Rússar eða Ukrianians voru
rétt fyrir aldamótin um 17,000,000,
en hafa fjölgað síðan. Þeir hafa enn
eitt nafn, sem þeir ganga undir, og
er það Ruthenians. Þeir eru Slafar,
eins og hinir Rússarnir og Pólverj-
arnir. En landið Ukraine er eigin-
lega alt Litla Rússland og Suður-
Rússland, sem kallað er á kortum
mörgum. Það er land norðan við
Svarta og Asovska hafið, eiginlega
írá Dónárósum og austur að vestur-
enda Kákasusfjalla, þar sem áin Ku-
ban fellur í það. Landið nær vestur
og norður með Karpathafjöllum og
norður undir flóana miklu Pinsk og
Pripet, og þar austur sunnan við hið
mikla skógaibelti, sem liggur þvert
yfir landið, austur undir Volga.*)
Land þetta er stærra en keisara-
dæmi Vilhjálms og er ákaflega frjó-
samt, með þykkri, svartri inold. svo
að varla finst frjósamara land í öll-
um heimi. Þar vex rússneska hveit-
ið og korntegundir aðrar, sykurróf-
ur; og gripaland cr þar ágætt. Þar
eru fiskiveiðar i ám og vötnum,
skógar og námur. 30,000,000 naut-
gripa hafa þeir, og ættu því Ruth-
enar þessir, Ukrainians eða Litlu
Itússar, að vera einhver auðugasta
þjóð í heimi. En þeir eru fáfróðir,
og þeir hafa verið kúgaðir öhl fram
af öld. -— En fari svo, að Banda-
menn sigri í stríði þessu, þá munu
þeir vakna upp af hinum langa og
draumilla svefni, sem aðrar þjóðir,
og þá blasir framtíðin við þeim.
*) Árnar Pruth og Dniester og
Bug og Dnieper og Don renna suður
um landið, flestar skipgengar langt
upp í land og fullar af fiski. Helzta
borgin upp í landinu er Kiev (Kænu
gaður til forna) og er mikil borg
ennþá.
NÝ VERKSTOFA
Vér erum nú færir um að taka á
móti öllum fatnaði frá yður til að
hreinsa fötin þín án þess að væta
þau fyrir lágt verð:
Suits Steamed and Pressed 50c
Pants Steamed and Pressed 25c
Suits Dry Cleaned.....$2.00
Pants Dry Cleaned.......50c
Fáið yður verðlista vorn á öllum
aðgjörðum skófatnaðar.
Empress Laundr y Co. Ltd.
Phone St. John 300
COR. AIKENS AND DUFFERIN
ÁGRIP AF REGLUGJÖRÐ.
um heimilisréttariönd í Canada
Norívesturlandinu.
Hver, sem hefir fyrir fjölskyldu a®
sjá eöa karlmaöur eldri en 18 ára, get-
ur teklö heimllisrétt é fjöröung dr
sectlon af éteknu stjórnarlandi i Mant-
toba, Saskatchewan og Alberta. Um-
sækjandi veröur sjálfur aö koma &
landskrifstofu stjórnarinnar, eía und-
irskrifstofu hennar í þvi héraöi. 1 um-
boöi annars má taka land á öllum
landskrifstofum stjórnarinnar (en ekkl
á undir skrifstofum) meö vissum skll-
yröum.
SKYIDIIR.—Sex mánaöa ábúö og
ræktun landsins á hverju af þremur
árum. Landnemi má búa meö vissum
skilyröum lnnan 9 mílna frá heimilis-
réttarlandi sinu, á landi sem ekki er
minna en 80 ekrur. Sæmilegt ivöru-
hús veröur aö byggja, aö undanteknu
þegar ábúöarskyldurnar eru fullnægö-
ar innan 9 mílna fjarlægö á ööru landl,
eins og fyr er frá greint.
í vissum héruöum getur gðöur og
efnllegur landnemi fengiö forkaups-
rétt á fjóröungi sectionar meöfram
landi sínu. Verö $3.00 fyrir ekru hverja
SKYLDIIR—Sex máhaöa ábúö á
hverju hinna næstu þriggja ára eftir
aö hann hefir unniö sér inn eignar-
bréf fyrir heimilisréttarlandi sinu, og
auk þess ræktaö 50 ekrur á hlnu seinna
landi. Forkaupsréttarbréf getur land-
nemi fenglö um leið og hann tekur
heimllisréttarbréflð, en þó meö vissum
skilyröum.
Landnemi sem eytt hefur helmllls-
rétti sínum, getur fengiö heimillsrétt-
arland keypt í vissum héruöum. VerB
$3.00 fyrir ekru hverja. SKYLDIIR—
Veröur aö sitja á landinu 6 mánuöl af
hverju af þremur næstu árum, rækta
50 ekrur og reisa hús á landinu, sem er
$300.00 vlröt.
Bera má niöur ekrutal, er ræktast
skal, sé landiö óslétt, skógi vaxiö eöa
grýtt. Búpening má hafa á landinu i
staö ræktunar undir vissum skllyröum.
W. W. CORY,
Deputy Minister of the Interior.
Blöö, sem flytja þessa auglýslngu
leyflslaust fá enga borgun fyrlr.