Heimskringla - 09.03.1916, Blaðsíða 4

Heimskringla - 09.03.1916, Blaðsíða 4
BLS. 4. H E I M S K R I N G L A WINNIPEG, 9. MARýJ 1916. HEIMSKIÍINULA ( Stofnu75 1886) Kemur út á hverjum Fimtudegi. Útgefendur og eigendur: THE VIKI.VG I'HBSS, LTD. % VertS blaísins í Canada og Bandaríkjun- um $2.00 um áriS (fyrirfram borgab). Sent til íslands $2.00 (fyrirfram borgab). Allar borganir sendist rábsmanni blat5- sins. Póst efca banka ávísanir stýlist til The Viking Press, Ltd. M. J. SKAPTASON, Ritstjóri H. B. SKAPTASON, RáÍ5smat5ur Skrifstofa: 720 SHERBROOKE STREET., WINXIPEG. P.O. Box 2171 Talsfml Garry 4110 Mæti nú kjósandi hver sem vöttum veldur. —o— Nú er stundin fyrir höndúm, þegar það skal sjást, hvað íslendingar hugsa um velferð lands. og lýðs, um velferð sona sinna og dætra í landi þessu. Nú verður það að sjást hvort kosning- arrútturinn er þeim mikilsvirði eða ekki. Nú verður það að sjást, livort þeir eru heilir eða hálfir. Nú verður það að sjást, hvort þeir skiilja hið mesta velferðarspursmál. Nú eða aldrei hafa þeir tækifæri, sem komnir eru til ára sinna. Nú eða aldrei hafa hinir yngri tæki- færi til að leggja hornsteininn til velferðar og hamingju sinna eigin heimila í hundraða og þúsundatali; til velferðar ótölulegra heimila annara, sem ekki sjá eða skilja þessa þýðingar- miklu stundu. Nú verður því hver að duga sem hann má og enginn draga sig undan, enginn hleypa fram af sér stundu þessari. Láti nú enginn kálf eða kú eða annir bús sér heima halda. Koinið á kosingarstaðinn! Komið keyrafldi, komið ríðandi, komið gang- andi. Á hinum fyrri dögum frumbyggjanna gengu allir til funda, því að þá voru hestar engir og vagnar engir og keyrsluvegir engir, — og þó komu menn. Látið ekki, sem fætur yðar séu svo fúnir orðnir, vinir. Löðurmenni er sá. sem heima liggur á degi þessum, sé hann ekki sjúkur eða fatlaður. Þetta er yðar heiðursdagur, vitiir! Allar heillir fylgi yður. Gæfan og hamingj- an styðji yður til sigurs og vegs og frama. Og á efri dögum munuð þér glaðir geta aftur litið, — lifað upp aftur þenna dag, þegar þér stóðuð fastir og létuð ekki rótast. Og hvernig sem fer, þá gjörðuð þér skyldu yðar, og sú ánægja er betri, margfalt betri en gull eða silfur eða völd eða virðing. Vonarfullir lítum vér fram til dagsins 13. marz, þegar vér heyruin hvernig atkvæði yðar hafa fallið; Vér treystum því, að þér gjörið Ilakkus útkegan úr þessu fagra fylki. Látið nú engan hcima sitja! Látið ekkert utkvieði vanta! ------o—----- Sóttin elnar í Saskatchewan. —0—• Það er hörmulegt að heyra það eða lesa um það, eða horfa á það, að fremstu menn Jandsins, fulltrúar þjóðarinnar, sem luin trúir fyrir sinum mestu velferðarmálum; sein hún lítur upp til sem fyrirmyndar allra annara, — skuli vera sakaðir frá einu landshorni til ann- ars um fjáldrátt, um mútur, um þjófnað, um óheiðarlega framkomu í stöðu sinni, og æfin- lega eru það peningarnir, sem freista þeirra. Það hefir öllum verið Ijóst, að enginn flokkur á þetta fremur öðrum. Einn flokkur kann um tíma að gjöra meira af þessu en annar, þegar hann hefir völdin og þegar hann heldur að sér haldist alt uppi, og þess vegna hefir það verið sannreynd hér í stjórnmálum Canada, að þeg- ar einhver pólitiskur flokkör er lengi búinn að sitja að völdum, þá er hann orðinn svo spiltur, að hans cigin vinir, hans eigin flokks- menn, jnirfa að fara að gjöra samtök til að reka hann burtu; eins og átti sér stað þarna í Saskatcliewan, þegar eigin flokksmenn Líber- ala urðu til þess, að heimta konunglega nefnd, til að rannsaka þjófnaðar- og nnitu-ákærur þær, sem bornar voru á stjórnina. Hún vildi rann- saka sjálf; en blindan var horfin af auguin manna og allir vissu, hvernig sú rannsókn myndi enda. Og eitthvað þessu likt er að komast upp í Alberta, og í British Columbia segja blöðin að eitthvað hafi verið mórautt eða flekkótt. Ef að menn ætla að þessir menn, sem upp- visir verða, eða um þessa hluti eru sakaðir, séu einu mennirnir, sem sekir eru, þá fara menn algjörlega rangt, ef að menn kenna það einum flokki, hvort sem flokkurinn er Liberal eða Konservatív, þá er það rangt lika. Þetta liggur í loftinu eða réttara liggur í þjóðinni og brýzt út, hvenær sem gott tækifæri kemur, — hvenær sem menn ætla að sér haldist það uppi. Þjóðin er i heild sinni gegnsósuð af þessu. — Það er mammons-dýrkun. Sumum mönnum virðist ekkert vera heilagt, nema gullið; fyrir það vilja menn alt leggja i sö<Iurnar, — lífið, og æruna, og mannorðið. Og þegar menn fara eingöngu að beita vitinu til þess að fleka aðra, féfletta þá, múta þeim og gjöra þá sjálfum sér samseka, þá er spillingin komin á hæstu tröppu. En alþýðan er leiðitöm, og eins og einstakl- 'ingurinn er oft léttara að leiða hana til hins illa, Hétdur en til hins góða. Heilir hópar I manna taka þetta eftir þessum góðu mönnum; þessum riku mönnum; þessum mikilsmetnu mönnum. Þeim finst þeir ekki geta lifað án þess. Menn þurfa ekki annað en Hta til hinna stöðugu ákæra við kosningar, um meðferðina ! á svo -og svo mörgum þúsundum dollara, og svo og svo mörgum brennivínskútum; svo og svo mörgum bjórtunnum; að svo og svo mörg- I uin vegaloforðum hafi verið heitið hinni og j þessari sveitinni um alt landið. Þarna getur ’ enginn maður kært, því að allir eru sekir, og j svo verður þetta náttúrlegt og eðlilegt ástand. j Enginn maður treystist nú orðið að bjóða sig j fram til kosninga, nema hann hafi svo og svo mörg þúsund eða tugi þúsunda, til þess að múta kjósendunum með. Alþýðan heimtar j þetta. Margur maðurinn hreyfir sig ekki fyrri i á kosningastaðinn, en hann veit, hvað hann fær fyrir það. Þeir, sem peningana leggja fram, gjöra. það náttúrlega nauðugir, og lesa með sjálfum sér bænir yfir sérhverjum þeim, sem þeir þurfa að múta. — Það skyldi enginn ætla, sem mútu þiggur, að honum sé gefin hún í virðingar eða vináttu skyni, því að það er al- i veg öfugt. Fullir fyrirlitningar snúa menn- j irnir sér frá þeim, þegar þeir eru búnir.að múta þeim. Vér viljum taka það fram, að það er heið- j arlegt af flokksmönnum stjórnarinnar. í Sas- j katchewan, að rísa upp á inóti sínum eigin j mönnum og hcimta að þeir gjöri rétt, —--- | heimta lög og dóm yfir þeim, sem sekir eru. 1 Það ætti svo að vera um alt landið. Ef að , nokkur æru og sómatilfinning er hjá þjóðinni, j þá þarf hún að sundurmola höfuð þessa högg- j orms. Sannarlega er æran og mannorðið mik- [ ils virði, og hvort sem að maðurinn er ríkur i eða fátækur, þá á hann að meta það sem sína dýrustu eign, sem liann ekki megi láta fyrir öll j auðæfi jarðarinnar. Og alveg hið sama er um I einstök félög eða heil fylki eða heila þjóð. Ef j að þjoðin eða fylkið eða félagið eða sveitin ! tapar æru siniri og mannorði, þá er illa farið, | — alt að einu fyrir það, þó að menn sjái heilar j þjóðir kasta því út á sorphauginn. ------o------ Er það þá eintómt ‘grín’? En nú heyrum vér, að þessi rannsókn i Sas- katchewan, sem stjórnin neyddist til að gefa eftir, eigi ekki að verða nema hálfgjörður handaþvottur. Að dómararnir, sem rannsókn- ina gjöra, eigi að eins að dæma um tvær ákær- ur af hinum rnörgu, en sleppa öllum hinum. — j Blöðin segja, að rannsóknarnefndin eigi að dæma um: 1. Hvort hinir ákærðu Liberal þingmenn séu sekir um, að hafa þegið mútur í desem- bermánuði 1913, til þess að vinna á móti frumvarpi stjórnarinnar, að afnema vín- sölu á hótelum. 2. Hvort vissir menn liafi gjört samsæri árið 1915 til þess að múta þingmönnum í brennivíns- eða vínsölumálunum, sem • lögð voru fyrir þingið 1915, og uni það, hvort tilraunir liafi verið gjörðar til þess að nnita sérstökum þingmönnum. Það er æfinlega talinn galli á kúnum, ef þær karra ekki kálfinn nema að hálfu leyti, og svo verður um þetta. Þarna er takmark sett dómendunum. Þetta lítur illa út, og sýnist vera gjört til þess að slá ryki í augu almenn- ings. Slikir hlutir hefna sín oft sjálfir. Og þeir, sem þvost eiga, koma jafn óhreínir út úr þvottinum, sem þeir voru áður. Og þó því verri, ef nokkuð er hæft í liinum ákærunum, 'sem farið var að þvo þá; en óhreinindin reyndust svo mikil, að þeir komu út sem flekk- óttir gemlingar úr baðinu. Og sé mannskapur sá í mönnum þar vestra, sem vér ætlum vera, þá eru mennirnir jafn dæmdir eftir, sem áður I voru sakbornir. Mannorðið. Hún kom þá í blöðunum greinin fríða(I), i um mútuleit Sigurðar Baldvinssonar, og í tvær vikur lá sveitin varnarlaus undir hcnni. f tvær vikur var mannorð sveitunga hans undir j tönnum alþýðurómsins. Menn hafa togað æru þeirra, sem hrátt skinn á alla vegu. En þeir ! voru svo langt í burtu, að enginn gat borið j hönd fyrir höfuð sér eða sveitarinnar. Blöð- i in koma seint út þangað, og þegar þeir sjá | þetta, þá er búið að fella dóminn á hundruð- j um heimila, — af mörguni hundruðum, já, af | mörgum þúsundum inanna. Virðing jieirra og j æra er stórkostlega meidd, því ekki verða það allir, sem ráða i það, að mútubeiðandinn hafi verið að Ijúga jiessu upp: að hann ætlaði að kaupa þenna fyrir 10 dali og þenna fyrir flösku og þenna fyrir pott, en í rauninni hafi hann sjálfur ætlað að súpa liiginn, en stinga peningunum í vasann. Reyndar var það þjófn- aður, en sá þjófnaður var engu verri en að eyða mannorði heillar sveitar. Vér lýsum því enn aftur yfir, að vér trúum því ekki, höfum aldrei trúað því, að Narrows- búar hafi nokkra minstu vitneskju haft af þessari mútuleit Sigurðar Baldvinssonar. En vér viljum vekja athygli manna á þvi, að sveitirnar eiga sér æru og mannorð eins og hver einstakiingur, og cf að einliver meiðir eða eyðileggur mannorð sveitar sin.nar, þá- er jiað i rauninni þvi þyngri sök, sem mennirnir i sveitinni eru margir; en einstaklingurinn er að eins einn maður. Og eins og livcr einstak- ur maður þarf að gæta mannorðs síns, eins þurfa allir sveitarbúar að gæta mannorðs sveit- arinnar. Þelfrt keimir ni'jög oft fyrir og sjálf- ir sveitarbúarnir í öllum sveitum landa ættu að vera varkárari með það en verið héfir. Þá færu óvandaðir menn að vara sig, og félags- skapur í hverri sveit kæmist á hærra stig, — þegar hinum óhlutvöndu mönnum væri hald- ið niðri. ------o----- Hver var nú keyptur? —d— Hver var nú keyptur fyrir gullið rauða eða hið glóandi vín á fulli? Auglýsingarnar eða á- skoranir hótelmannanna, á íslenzku, ber þess ijósan vott, að þar hefir einhver selt æru sína. Þar er einhver maður viðriðinn með tungur tvær; — einhver maður, sem metur gullið meira en æruna; einhver, seni ber kápuna á báðum öxluin. En það má hann eiga, að mál- ið á þessum vinsölu áskorunum er góð íslenzka. — Og einhver hefir prentað, og vandað prent- unina betur, en vér höfum scð á nokkru is- lenzku riti. Er það ekki leiðinlcgt, að menn skuii selja þannig mannorð sitt og virðingu? Vér höfuiTi ékkert á móti því, að hótelmenn- irnir sendi út þessa áskorun; en vér höfuni megnustu óbeit á lubbuni þeim, sem láta kaupa sig til að hjálpa þeim. Og að öllum líkindum eru það menn, sem látast vera alt annað en þeir eru. — Bindindis- og vínbannsnienn ættu að sýna þeim, að gullið er ekki hið æðsta í heimi þessum; æran og mannorðið er nieira virði, og þeir ættu ekki að vera eins glámskygnir og þeir hafa verið. Þeir ættu að þekkja betur sína sauði og þá, sem þeir mega treysta, — hinir svikja jiá. ---*■—o——— Alt af versnar í Saskatchewan. -—o—- Einlægt fer ver og ver í Saskatchewan. Nú eru 15 Liberalar kærðir, tveir af þeim ráðgjaf- ar, 5 þingmenn og 8 aðrir, fyrir samsæri, fjár- drátt og þjófnað. Þrír eru flúnir úr landi fyr- ir utan stjórnarformanninn Scott. Er nú að verða ljóst, að stjórnin getur ekki haldið sæti sinu lengur. Það virðist vera hálfu harðara þariia, en inálin góðu í Manitoba, og var þó fullilt. Og nú, þann 7. marz, eru ranitsóknarnefnd- irnar (Royal Commissions) orðnar fjórar. Og búið er að nefna mennina í þá fyrstu, en hún fjallar um þjófnað úr vegasjóðum og af vega- bótafé sveitanna. önnur nefndin á að rannsaka mátugjafirnar árið 1914, og hið svokallaða “konservative sam- særi 1915”. Hin þriðja á að’ rannsaka ákærurnar um mútur og hótanir í vínsöluleyfismálunum; eru þar sakaðir fjórir þingmennirnir, og er einn þeirra þingforsetinn sjálfur. En fjórða rannsóknarnefndin á að fást við seinustu ákærurnar, sem fram voru borimr á föstudaginn siðastliðinn, og voru þá sakir bornar ó tvo ráðgjafana. Lúta ákærur þær að samningabrellum, kúgun og yfirgangi i telefón málum og svo að beinlíbis fjáldrætti. Slumpað hefir verið til, að kostnaður við nefndir þessar verði ekki ininni en $60,000.00 og væri ekki ósanngjarnt, að þeir borguðu kostnaðinn, sem hafa valdið. honum með fram- komu sinni. Ilofðu þetta verið ráðvandir menn, þá hefði þessi kostnaður enginn verið. Það er oft kostnaðarsamt að passa þá, sem ófrómiir eru. Og það ergir þá hina, sein frómir eru, að þurfa að borga fyrir skammir annara. — En fyrst af öllu þarf að hreinsa til. ----—o------ Dýr matvara. —O--- Menn eru að kvarta yfir hveitinu, hvað það sé dýrt; en samt keppast menn við, að kaupa sömu fæðuna svo margfalt dýrari. Sérfræðingar stjórnarinnar í Ottawa liafa nú gefið út skýrslur sinar uiii fæðutegundir, og sýna þær ljóslega, að þessar nýmóðins fæðu- tegundir, sem búnar eru til úr hveitinu, en hafa hér um bil alveg sama næringargildi, eru seld- ar ineð ránsverði. En fólkið, se.m ekkert þekk- ir til fæðutegundanna, sem likaminn þarf að nærast á, og enga hugmynd he.fir um það, hvað rétt og holl næring er, hleypur vanalega á eft- ir þeim, sem mest lýgur, og kaupir fyrir tífalt eða tvítugfalt verð fæðutegund, sem það gæti liaft heinia hjá sér. |iannig segir l)r. Ladd, að hveiti, sem kosti $1.80 bushelið, kosti undir nafninu fíreakfast Food $27.00 bushelið, og muni það svo sem engu, hvað næringargildi snerti. En í fávizku sinni og hugsunarleysi fleygja menn þarna út margföldum peningum við það senn þeir þyrftu. Trygð og hollusta Ind- verja við Breta. fíretar gætu aldrei haldið Indlandi, ef að j>eir treystu á aflið sitt. Eftir Sidney fírooke. Ef að eg sem Breti væri spurður að þvi, hvaða atburður i stríði þessu hefði veitt mér mesta ánægju, þá mundi eg hiklaust svara: Indland og hUittaka Tndverja i stríði þessu; hvernig Indur allir ótilkvaddir, ó-1 iands, og‘a1lar"íétU "t.ær V ljósi/ að norðan fjalla (Himalaya fjallanna) héldu föstur og bænadaga tiJ að biðja Bretum sigurs y.fir óvinum sinum. Og þegar fregnin kom þarna norður, að Bretar hefðu unnið suð- vestur Afriku, þá voru fánarnir upp dregnir á hverri hæð og hól í kring- um hina eldgömlu stórborg Jjhassa. Á stjórnarfunduim og þingum þjóð- anna héldu innfæddir menn ræður. og innfæddir höfundar - rituðu hverja greinina af annari, allar log- andi af hollustu og þakklæti til Breta fyrir velgjörðir þeirra til Ind- stöðvandi, risu upp, fátækir sem rik- ir, almúginn sem prinsar og furstar, alt til að verja ‘íThe British Raj”, Bretaprinsinn, sem þeir kalla Breta- það væri hjartans ósk og vilji Inda, að bera sinn fulla skerf af öllum her- skyldum og kostnaði striðsins. Það er því algjörður misskilningur, að konung. Vér höfum í stríði þessu i æya að Englendingar hafi orðið fyrir mikluin vonbrigðum, i kvap indversku hermennina til að orðið hrakning að jjola og slagi ]{0rna ng pgrjast i Flandern. Það er stóra. Vér höfum gjört glappaskot og orðið að líða fyrir; en þetta eina atriði stríðsins, hefir flutt oss ó- nægju, svo vér inegum stoltir vera og þó auðmjúkir og fullir aðdáunar, aðdáunar og undrunar yffr því, hvernig alt hið víðlenda veldi Breta um heim allan er nú sem ein» mað- ur með óskiftum huga, að koma til liðs við móðurlandið enska, þó að 19 menn af hverjum 20 í Bretaveldi séu af alt öðrum kynstofni, og verði að skoða Bretastjórn sem algjörlega rangt. Indur sjálfir sóttu um að fara. Indur vildu sýna Breta- veldi hollustu sína og að þeir væru einn ábyrgðarfullur, sjálfstæður hluti hins mi'kla Bretaveldis. Bretar þáðu tilboð þeirra Ind- anna. Þeir gátu ekki neitað því; því að hefðu þeir tekið það ráðið, þá hefði það verið stjórnarfarslegt glappaskot; Það var litilsvirðing á Indum og hefði kælt vináttu þelrra útl'en'cla j ^rundið frá Brctum hverjum ein- ,..„,asta Indverja undir stjórn þeirra. stjórn í fjarlægu landi, og hafi mjog , v • , ,, A Alt Indland var þarna með einum óljósa þekkingu um þetta veldi. útlenda I j huga, einu hjarta, einni ósk. Allur j pólitiskur flokkadráttur varð að Þetta hlýtur að hafa komið Þjóð- j engu 0g hjaðnaði eins og bóla vatns. verjum mjög á óvart, og verið þeim j ])rungjnn 0g óánægjan og óróinn, til eins mikillar gremju og það var ánægjulegt fyrir Breta. Þeir gátu | ekki trúað því Þjóðverjarnir, að ný- sem áður hvíldi yfir öllu Jandinu, hvarf á augnabliksstundu. En hjört- un loguðu af hollustu og vináttu og lendurnar, sem hver hafði sína sjálf-i vjrjjjngu 0g þakklæti til Bretáí. Þeir stjórn, myndu halda fast við móð-j urlandið, Jjegar jafn mikið reyndi| á, og láta eitt yfir ganga sig og móð- urina. En sú varð raunin á, að Can- ada, Ástralía og Nýja Sjáland hafa gengið í málin með því kappi og a- huga og fylgi, sem einlægt hefir ver- ið, og er nú miklu sterkara, en þeg- ar herlúðurinn gall fyrst, fyrir 1.8 mánuðum. Og hinir veiku og óheil.u útjaðrar Bretaveldis, sem Þýzkir ætl uðu vera, hafa nú reynst miklu traustari, en Þýzkum nokkurntima gat til hugar komi'ð. Á írlandi hefir aldrei verið meiri samhygð með mönnum, og það land hefir aldrei staðið eins fast með Bretum, siðan sambúð þeirra byrj- aði, eins og einmitt nú. Og í Afríku höfum vér sundrað upphlaupsmönn- um og sigrað þýzka nýlendu, og mað urinn, sem hvortlveggjg sigurino vann fyrir Breta, var einn af for- ingjum Búanna og barðist á móti Bretum fyrir 15 árum siðan. Og það sem svo miklu varðar er það, að þessi hinn mikli, óútgrundanlegi sægur af þjóðflokkum og trúflokkum á Indlandi stendur ákafur, sjóðheit- ur, einbeittur, af huga og hjarta með Bretum og Bretastjórn. Eg býst við því, að fáir Ameríku- menn hafi lesið þingskjölin brezku, sem ganga undir nafninu Cd 7624. En það eru reglulega hrifandi skjöl. Og ef að Rretastjórn á Indlandi væri lokið morgun, þá væri ekki hægt að finna hæfilegri minningarrit, heldur en þessar fáu blaðsíður af enibættisskjiilum, þar sem upp eru taljn öll tilboðin um hjálp og styrk til Bretakonungs, í byrjun stríðsins, frá prinsunum og furstunum og þjóð unum á hinu mannmarga Indlandi. Það er sem væru menn að lesa Ili- onskviðu, eða æfintýrasögur úr austurheimum. Glóandi, glitrandi af gulli og demöntum koma furstarnir frain, klæddir pelli og purpura, og hneigja sig fyrir hinum útlenda yfir- konungi og bjóða honum öll sín auð æfi, alJa sína herskara. Og riddara- skararnir koma fram á völluna, stál- gráir fyrir járnum, og hinir þúsuml þjóðflokkar og þúsund trúflokkar keppast hver við annan. — Fátækir sem ríkir bjóða fram menn, bræður sína og sonu og sjálfa sig, til að láta lífið fyrir konunginn lengst í burtu, á eyjunni Jitlu í vesturhöfum, kon- unginn, sem er keisari þeirra, yfir- höfðingi yfir öllum hinum voldugu furstum þeirra. Þeir koma allir með gull og gersemar, með fjárstjóðu, er þeir hafa safnað mann fram af manni og leggja það fyrir fætur hon- um. Þeir koma þessir 700 rikjandi þjóðhöfðingjar Indlands, með aleigu sína, alla sína peninga, alla sína gimsteina, hestana, úlfaldana, fil- ana, hermennina; með millíónir til að kaupa spítalaskip; með maskínu- byssur, flugdreka, mótorvagna, og öll þau áhöld, sem nú eru nauðsyn- leg orðin í striðum seinustu tim- anna. mundu þá, Indur, alt hið góða, sem þeir höfðu af þeim hlotið. Þakklæti ið varð að brjótast út. Mikill þorri Englendinga fór að núa stýrurnar úr augunum. Þeir gátu varla trúað þessu. Árum saman höfðu menn fengið iJJar fré.ttir af Indlandi: að hinu friðsama veldi Breta þar væri hætta búin; það væri bráðum á enda, og stundum átti alt landið að loga af uppreistaranda, — svona undir niðri. Og á vissum stöð- um hafði bólað á mikilli óánægju. Menn höfðu mótmælt ýmsum á- kvörðunum stjórnarinnar; — menn höfðu neitað að kaupa brezkar vör- ur. Indverski umbótaflokkurinn var farinn að prédika ofbeldisverk, og margir voru farnir að ætla, að und- ir niðri væri eitthvert útbreitt sam- særi, sem stýrði þessu öllu. Bretar urðu að taka Iiart i taumana og taka til fanga einn óróamanninn eftir annan. Indur reyndu að myrða jarl- inn brezka, sem ríkti y.fir landinu. - En--------- En svo kom stríðið og á auga- bragði snörist alt við. Þetta koin alt í einu sem þruma úr lofti. Bretlan I var í hættu, veldisstóllinn hristist. — Indur sáu óðara, aö þarna var tækifærið, ekki að ráðast á móti Bretum, eða brjóta af sér veldi þeirra, heldur að hjálpa þeim sem Jiezt að styðja þá. Prinsarnir, sem riktu yfir meira en þriðja hluta landsins, komu undir eins fram og buðu Bretum allar sínar eigur og sjálfa sig og menn sína. Allur hinn mentaði flokkur Indverja (og þar eru margir hámentaðir menn) kom nú fram og buðu að styðja Breta með eigum og cigin lífi. En áður höfðu úr þeim flokki komið mestu óeirðarmennirnir. -— Nú voru þeir hinir fyrstu til að sýna Bretum holl- ustu og bjóða þeim hjálp. Og þjóðin öll, þessar 300 milíónir, notaði hvert tækifæri til þess, a'ð sýna Bretum í smáu sem stóru, hversu mikið traust þeir bæru til Breta, til réttsýni og réttlætis hinna brezku stjórnenda. Alt þetta sýndi og sannaði, live frá- leitur og ástæðulaus sá grunur væri að Indur myndu bregðast Bretum, þegar mest lægi á, eða jafnvel snúast á móti þeim. Fyrir Bretum stóð nú að eins einn vegur opinn, — sá, að taka þessu boði tveim höndum, taka þeim sem jafningjuin og bræðrum á vígvellin- um. Og með þvi að veita þeim þess- ar heitu óskir þeirra, að taka þátt í háskanum og njóta sæmdanna og heiðursins með Bretum, þá sýndu Bretar, að þeir viðurkendu hreysti og luigrekki hinna indversku her- manna, og svo lika hitt, ■— að þeir treystu örugt einlægni og dreng- skap liinna 300 milíóna indverskra manna, því að þarna voru þeim fengin vopnin i hendur og kent að beita þeian. Og svo var öllu hinu æfða herliði Breta sópað burtu af Indlandi, en settir alveg nýjir og ó- vanir hermenn í staðinn. — Mestur Frá Himalaya fjöllunum til Com- híllli :,f hinum indversku hermönn- orin höfða, á suðurodda Indlands, 11111 Hl'eta var einnig tekinn burtu liafa tilboðin um hjálp og liðstyrk j °8 látnir fara að berjast ýmist a komið, sem skæðadrifa til lands- Frakklandi, í Afriku eða i Mesópóta- stjórans, frá þúsundum trúarbragða rmu. félaga og borgaralegra félaga af öllu tagi, með óte.ljandi nöfnum, og frá einstaklingum af öllum stéttuúi og trúbrögðum, og svo að auk frá ein- um Jijóðflokknum eftir annan og einu ríkinu eftir annað utan endi- marka Bretaveldis þar eystra. Má þar geta þess, að Dalai Lama í Tíbet bauð Bretum undir eins 1000 her- menn, og ótölulegir lama’s aðrir Veldi Breta á Indiandi hefir aldrei verið bygt á hnefaréttinum eða vald- inu. Þvi að af hvitum hermönnum hafa Bretar aldrei haft þar meira cn 75,000; þar sem hinir innfæddu hermenn voru um og yfir 160,000. Landið er ein milión og 500,000 fer- mílur og ibúar þar eru 300,000 mil- Framhald á 5. bls.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.