Heimskringla - 09.03.1916, Blaðsíða 1

Kaupið Heimskringlu.
Borgið Heimskringlu áður en
skuldin htvkkar! — Heimskringla
er fólksins blað. \
Flowers telegraphed to all parts of
the world.
THE ROSERY
FLORISTS
Phones Main 194. Night and Sun-
day Sher. 2667
2S» DON.UD STREET, WIXNIPEG
XXX. AR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN 9. MARZ 1916.
Nr. 24
Eitthvað meira en lyktin og lætin í Saskatchewan
Þfeir æthi'öu að hrinda af sér mcö
háöi og fyrirlitningu öllum ásökun-
um, stjórnarmennirnir í Saskatche-
wan. Þeir þóttust enga rannsókn
þurfa, enga konunglega nefnd, þeir
gætu litið inn í þetta sjálfir; þetta
væru hvort sem er ekki annað en
pólitiskar lygar andstæðinga þeirra.
Hvers vegna þurftu Konservatívar
að vera að stinga nefinu þar inn í?
þeir mættu muna fyrri daga; hér
væri alt hreint og lyktarlaust.
Svona sagaði það til og frá, þang-
að til að þruman reið þeim að eyra.
En það skeði þannig, að fjórir hinir
merkustu borgarar í Regina, sem
voru af þeirra eigin Liberal-flokki,
komu fram og heunsóttu ráðgjafana,
þá Calder og Turgeon, og færðu
þeim bænarskrá eða öllu heldur á-
skorun, frá hinum helztu borgurum
bæjarins af þeirra eigin flokki, um
að skipa Royal Commission (kon-
unglega nefnd) i málin, sem á þá
voru borin, og skyldi hún fjalla um
og rannsaka allar þær sakir, sem á
stjórnina hefðu verið bornar eða
kunna að koma fram á þinginu.
Meðal þeirra, sem skrifuðu undir
áskorun þessa, voru: Fyrverandi
borgarstjóri J. A. Allan, K.C.; R. H.
Williams, eigandi Glasgow House;
Georg Gamble, ráðsmaður Pruden-
tial Trust Co.; Dr. Gorreil, P.G.M.
Frlmúrarafélagsins; fyrv. borgar-
stjóri James Balfour, K.C.; fyrver-
andi borgarstjóri Robert Martin; L.
T. McDonald, Secretary of Board of
Trade i Regina; Joseph F. Fraine,
K.C.; Alderman Barr og Alderman
Sinton, og margir, margir fleiri.
Þetta hafði gjörst á fundi, og þeg-
ar áskorunin var borin upp fyrir
fundinn, var ekki eitt einasta atkv.
á móti henni.
Þetta_skeði hinn fyrsta febrúar
og lofuðu ráðgjafarnir að svara dag-
inn eftir, og voru drjúgir. Og félagi
ráðgjafanna (George Langley) sagði
að þetta væru ósannindi og samsæri
Konservatíva, og þeir myndu fá súp-
una borgaða, þegar Calder svaraði
á þinginu daginn eftir. Hann myndi
tæta þá svo í sundur, að hvergi yrði
heil brú eftir í þeiin. Þeir skyldu
bíða við og sjá hvað kæmi.
Svo var farið að halda fundi og
ráðstefnur af hálfu ráðgjafanna, —
hvernig þeir ættu að hrinda þessu af
sér. En einhvernveginn hefir þeim
fundist það erfitt, og séð að einlægt
yru málin ljótari og ljótari, og loks
komust þeir að þeirri niðurstöðu,
að það væri ekki til annars en að
gjöra ilt verra að þverskaliast leug-
ur, og svo lýstu þeir þvi yfir i þing-
inu, að þeir ætluðu að láta undan og
kalla konunglega nefnd (Royal Com-
mission) til þess að rannsaka allar
ákærur um mútur og þjófnað úr
vegasjóðnunum, og tdefón málin, og
yfir höfuð öll þau mál, sem þeir
væru sakaðir um.
Stríðs=f réttir
Um stríðið er ekki neitt sérlegt að
segja. Verdun er ótekinn ennþá, þeg-
ar þetta er skrifað. Vilhjálmur keis-
ari er kominn heim til Berlínar;
krónprinsinn er kallaður heim frá
Verdun, og þykir hann litið hafa
vaxið af starfsemi sinni þar, og er
ekki búist við honum fljótlega þang-
að aftur, og litlar líkur eru til, að
framkoma hans þar hafi trygt hon-
um keisarasætið eftir Vilhjáhn.
Brandenborgar sveitin heldur enn
þá Douaumont kastalanum eða rúst-
um lians, þegar þetta er skrifað (þ.
6. að morgni); en þeir eru kvíaðir
þar af, og koinast hvorki fram né
aftur. Frakkar eru alt í kringum þá.
.Skothríðar allmiklar hafa þar verið,
þó ekki hafi þær verið eins svæsnar
og í níu daga slagnum. En ekki hafa
Þýzkir komist lengra áfram.
Svo var mann.fall mikið af Þjóð-
verjum, að einlægt gengu lestirnar
af særðum mönnum austur og norð-
ur. Eftir eina 5 eða 6 daga voru ein-
ar 220 vagnlestir komnar til Aix la
Chapelle, norður í Rínarlöndum með
eintóma særða menn, og þó fóru aðr-
ar lestir beint austur og ofan Mos-
elle dalinn til Coblens og Mains og
annara borga í Rínardalnum, eink-
um með særða menn úr seinni hluta
bardagans. Er sagt að menn og kon-
ur hafi hljóðar orðið, er þær og
þeir sáu sárin eftir byssustingina;
því að fyrstu dagana fóru þeir ekki
saman Frakkar og Þjóðverjar, það
var alt skotbardagi; eh þegar Þjóð-
verjar fóru að ráðast á Douaumont
vígið og þorpið, þá fóru þeir að
renna saman. Og máttu Þýzkir þá
ekkert við'; Frakkar voru miklu
liprari og óðu í gegn um fylkingar
þeirra. Þorpið Douaumont skifti
eitthvað 8 sinnum um húsbændur.
f blaðinu New York Times kemur
sagan eftir særðan franskan her-
mann, sem var í Douaumont fyrst,
þegar Þýzkir fóru að ráðast á það.
Honum segist þannig frá:
“Skothríðin frá Þjóðverjum hafði
slétt yfir virkin og grafirnar, þang-
að til það leit alt saman út eins og
nýpilægður akur. Það var eins og
öllum faillbyssum heimsins hefði
verið safnað þarna saman og skotið
úr þeim í langri kviðu á þenna eina
blett. Ifávaðinn og ólætin voru svo
miklu meiri en í verstu orustunum
i Campagne.
“Eitthvað af fótgönguliði Bokk-
anna (Þjóðverja) var að læðast upp
eftir þröngu gili hægra megin við
okkur; en meiri hluti þeirra kom
hálfþoginn í gcgnum skógartoppinn
fyrir framan okkur. Og svo brutust
þeir fram á báðurn stöðum í einu.
Það hafa sjálfsagt verið 5,000 sem
komu upp gilið, en 20,000 fram úr
skóginum. Þegar þeir komu upp úr
gilinu fram á slóttuna, þá lenti cin
sprengikúla rétt í miðjum hópnum
og velti þeim um og tætti þá í sund-
ur, sem fyrir urðp; og sama var um
hina, hríðin sprengikúlnanna skall
á þeim voðaleg, og ekkert sást ann-
að en eldstrókarnir og gusurnar af
grjóti og mold og limuin og búkum
af herinönnunum, og svo lagðist
reykurinn yfir og huldi þá sýn.
En i gegnum reykhafið sáust þeir
koma hálfbognir, eins og væru þeir
að ganga móti ofsaveðri og húðar-
rigningu og vildu þeir Mifa sér við
regninu. En brátt lágu líkin svo
þétt á gilbarminum, sem garðar
væru, illa hlaðnir, eða aflangur
haugur. Þeir voru að reyna að klifr-
ast yfir haug þenna, en biltust um
og ultu ofan brekkuna, og þessir
haugar hinna dauðu urðu þarna
miklu betri varnargarðar fyrir okk-
ur, en brjóstvirki sjálfra vor, sem
öll voru orðin rifin og tætt í sund-
ur. Þeir komust ekki yfir haugana.
“En beint framundan okkur, þar
sem þeir komu úr skóginum, var
mannfallið ennþá meira, og þó
þokuðust þeir einlægt áfram.
“Sannarlega eru þeir hugrakkir,
þessir Þjóðverjar. Eg hefði aldrei
trúað því, að nokkur maður eða
mannlegur kraftur gæti ráðist móti
skoteldum þessum. ()g þeir vissu, að
þ'arna var dauðinn óumflýjanlegur,
því að þeir, sem særðir hnigu með
iltfi niður, köfnuðu og mörðust und-
an búkum þeim, sem ofan á þá bilt-
ust, eða tættust í sundur af nýjum
sprengikúlum, sem rifu sundur kös-
ina.
“En þeir komu í kviðurn og öld-
um. I.oksins komust þeir þangað,
sem víggirðingar okkar höfðu verið
á hæðarbrúninni, en voru nú allar
sléttar og sundurtættar, og þar fóru
þeir að hlaða upp búkum hinna
dauðu, til þess að hlífa sér við skot-
unum okkar. Þeir voru búnir að ná
Douaumont, en dýrt liafði það orðið
þeim I
“Við vorurn dálítið frá þeim, utan
við virkin, sem verið höfðu og blóð-
ið sauð í æðum okkar. Áttum við að
líða þá skömm, að Þjóðverjar tækju
þarna virkið, sem við höfðuin hald-
ið en yfirgefið áður en þeir koinu?
Áttum við að liða það, að þeir
byggju þarna um sig og gætu svo
hrósað sigri? f þrjá daga höfðu for-
ingjar okkar haldið okkur aftur, en
látið skotmennina taka á móti öllum
áhlaupum. Síðan við tókum Caures
skóginn aftur af Þýzkum, höfðum
við aldrei fengið að hlaupa á þá.
Þeir sögðu, að það væri þýðingar-
laust að láta slátra okkur.
“Við sáum sprengikúlurnar frá
skotliðinu á bak við okkur dynja i
hríðum þéttum á Douaumont og
tæta sundur allar varnir Þjóðverja.
Hjörtun slógu liarðara og harðara í
brjóstum vorum. Vissulega gat það
nú ekki dregist lengur að við fengj-
um að stökkva á þál
“Loksins fengum við að fara! Eg
var i ííhlaupunum í Campagne, en
þau voru barnaleikur einn við þetta.
Við vofum tryltir orðnir. Enginn
hJutur hefði getað stöðvað okkur.
Þrátt fyrir skothríðina frá Þjóðverj-
um, ruddumst við á þá með byssu-
stingjunum, þar sem þeir lágu í hol-
unum og griifunum eftir sprengi-
kúlurnar, og i skörðum liinna sund-
urtættu virkisveggja.
“Þetta var nú reglulegt stríð og
verulegur bardagi, og hafði eg ald-
rei séð neitt þessu likt áður. Fyrsta
hriðin var sóðaleg og hörð. Þeir
tóku á móti og nokkur augnablik
mátti ekki á milli sjá; en svo hnigu
síðustu bláklæddu mennirnir nið-
ur. Það var búið. — Svo kom önnur
aldan af þeim á okkur, pg önnur til,
þegar sú var til jarðar hnigin. Við
hrundum þeini , aftur yfir hæðar-
brúnina, — þeim, sem eftir lifðu.
Þar gaf enginn öðrum grið. Enginn
lifandi maður var eftir að þeirra
liði, þar sem vér börðumst.
“Þeir höfðu fengið nóg og komu
ekki aftur, — en Douaumont virkin
voru aftur í höndum voruin!
“Og þarna lágum við blásandi af
mæðinni og svo þreyttir og móðir,
að vér gátum ekki hrópað sigurhróp-
ir. En þá fyrst varð eg þess var, að
blóðið rann i straumi úr lærinu á
mér. Eg hafði verið særður djúpu
sári og stígvéiin mín voru full af
blóðinu, en eg vissi ekkert um það.
Þetta var víst i fyrsta skifti, sem
þeir mættu hvor öðrum í návigi
Frakkar og Þjóðferjar. Eftir þetta
tóku Frakkar aftur á móti þeiin. Og
eftir þetta var það, að Brandenborg-
arsveitirnar tóku kastalann og hafa
haldið lionum siðan; en þó um-
kringdir af Frökkum, svo að þeir
komast hvergi.
• Af þessu geta menn séð, með hve
miklu kappi þarna hefir verið bar-
ist og hve voðalegt mannfallið hlýt-
ur að hafa verið. Segja skýrslur
Frakka, að þar hafi fallið ferfalt
fleiri af Þjóðverjum en Frökkum,
enda þurftu Þýzkir að sækja á. —
Telja flestir að þarna liggi 150—200
þúsundir Þjóðverja í kringum vígin,
en enginn veit, hvað margir særðir
eru. En vagnlestirnar, sem gengið
hafa austur á Þýzkaland með særða
menn, sýna að það hefir verið hinn
mesti aragrúi.
— Annarsstaðar á vigvöllunnm
situr nokuð við hið sama, nema hvað
Rússar siga allstaðar áfram í Asíu-
löndum Tyrkja og í Persíu, en óljóst
er það; enda virðast fregnritar ó-
kunnir fjarlægðum þar. Samt má
geta þess, að Rússar eru við borgar-
hliðin á Trebizond, liinni fornu
borg, sem kanske er einhver elzta
borg i Evrópu. En vestur af Erzerum
halda þeir á eftir Tyrkjum, sein
hvergi taka á móti svo nokkru nemi.
Þeir Rússarnir halda og á eftir hóp-
unum Tyrkja, sem suður flýðu til
Diarbekr og eru komnir svo langt,
að hersveitir Tyrkja, sem voru sunn-
an við Urumya vatnið, eru nú að
miklu leyti kviaðar af. En suður frá,
i Persíu, er þeim víst litið til fyri •-
stöðu, fyrri en þeir nálgast Bagdad;
en þor mS' biiast við að séu fast að
300,000 Tyrkja, Kurda, Þjóðverja og
Persa. En svo má bráðum fara að bú-
ast við þvi, að þær nái saman þessar
3 lierdeildir Breta, sem eru í Kut-
el-Amara og í tvennu lagi neðar með
fljótinu. Verður það þá all-mikill
her, þegar þær koma allar saman.
Seinustu fregnir benda á það,
sem menn hafði áður grunað, að
Þýzkir myndu leita á annarsstaðar,
þegar þeir væru barðir aftur frá
Verdun. Þeir hafa nú tekið 40,000
riddara úr Belgiu, sem voru þar
búnir að hvíla sig, og senda þá suð-
ur og ætla menn að nú leiti þeir á
þann hluta skotgarðanna, sem Bret-
ar Iialda. Víða annarstaðarge-ta þeir
dregið lið að. Margir ætla, að þeir
leiti á nálægt Ypres og komi þeir
þangað, þá verður þar harður slagur
— því að ekkert verður nú tilspar-
að; en Bretar búast við þeim, og
er sagt, að í Bologne við sjóinn sé
nú milíón hermanna varaliðs, sem
sé til taks að fara, hvert sem mest
þykir á ríða. Og þó að þeir Þýzku
geti sléttað grafirnar og náð fyrstu
gröfunum eða öðrum, og þó þeir
jafnvel kæanust í gegn, þá er svo
langt frá að alt sé búið með því. En
dýrt mun þeim að lirjóta garðinn
Breta. Því að nú koma þeir að þeim
viðbúnum.
— Nú sést það, að eitthvað hefir
verið í sögunni um, að Vilhjálmur
hafi sent skipunum í Bandaríkjun-
um boð um að vera búin til ferða
heim hinn 15. apríl. Hann hefir ætl-
að sér að brjótast í gegnum Frakka-
herinn við Verdun og taka París
innan viku eða svo og semja svo
frið. — En þó að hann hefði getað
þetta, þá hefði honum brugðist frið-
urinh, því að enginn Bandamanna
hefði undan látið. Og þvi síður
verður það nú, livernig sem Þýzkir
liamast.
Alvarleg áskorun. í &------------—-------------------
%
Lifandi (en ei látinn)
er Bretinn í farar-
broddi.
úr New York World 23. febrúar.
LONDON, 22. Feb.—“Þing þetta mei fulltrúum frá 12
kristnum trúflokkum í Englandi og Wales lýsir yfir þeirri
hátíðlegu sannfæringu að bölvunin sem stafar af áfengis-
nautninni sé svo mikil og skaðleg siðferðislega og andlega
aÖ hún heimti látlausa og sameinaða baráttu allra hinna
kristnu trúarfélaga til þess að drepa hana algjörlega niður.”
Uppástungumaður ályktunar þessarar var erkibiskupinn af
Canterbury og var hún víðtekin á fundi í Lundúnaborg í
dag. En fundur sá var kallaður saman af bindindisráði
hinna kristnu trúarfélaga.
Erkibiskupinn var forseti og sagði hann að aldrei áður
fyrri hefðu menn jafn alment viðurkent hina bráðu knýjandi
nauðsyn að hafna öUum áfengum drykkjum.
General Bramwell Booth foringi Salvation Army sagði að
framkoma dómara og Iagamanna landsins væri svo aumkvun-
arleg og sorglega ómerkileg, þar sem þcir í einu hljóði kendu
drykkjuskap um glæpi og fátækt þjóðarinnar — en þó héldu
þeir áfram að gjöra mönnum drykkjuskapinn sem fljótlærð-
astann, auðveldastan og notalegastan; og gengu jafnvel svo
langt að veita mönnum ný og ný leifi til að selja vínið.
Lávarður Robert Cecil, Under Secretary for Foreign Affairs
sagði að farið hefði hrollur um sig er hann sá menn nýkomna
heim úr stríðinu vera ósjálfbjarga af víndrykkju.
Þú getur hjálpað til að útrýma óhófi vín-
drykkjunnar úr Manitoba með því
að marka krossinn við ‘JA’ í
kosningunum 13. Marz
*
Hér með er skoraS á alla íslend-
inga í Manitoba, að koma á kjörstað-
ina á mánudaginn kemur og koma
snemina og greiða atkvæði á móti
Bakkusi.
Kæru landar! Hvað meinar það
fyrir oss, að setja X fyrir aftan orð-
ið “Yes” á mánudaginn kenvur, hinn
13. marz?
Það meinar velmegun á hverju
heimili. Það meinar ást í sambúð á
hverju heimili. Það nteinar, að
stjiðva verzlun á hinum “hvítu slöf-
um” í Manitoba, sem er sú hroðaleg-
asta aflciðing vínsölunnar, og getur i
ekki þrifist án hennar.
Það meinar að fækka föngum fi*á I
65 prósent i 85 prósent. Það meinar
að fækka aftökum manna um 95
prósent. Það meinar að bjarga börn-
unura okkar frá ölltim jteim snörum,
sem sú djöfyllega verzlun hefir í
eftirdragi.
Ó, kæru fslendingar! Hvort sem
ykkur þykir gott vín eða ekki, þá
dragið Bakkusar blæjuna frá aug-
um ykkar á mánudaginn. Þá sjáið
þið alt hans böl.
Og svo skulum við allir fara á
kjörstaðinn og greiða atkvæði eins
og samvizka okkar hvislar að okk-
ur. Við munum þá hugsa um okkar
eigin afkomendur, sem eru hin kom-
andi kynslóð.
í von um sigur og að það góða
viiini!
Munið að koma snentma!
í Yðar einlægur.
A. S. Bardal.
Spurningar og svör.
1. Eru þeir menn teknir i herinn,
sem ekki eru enskumælancfi? Eða
sér Canadastjórn þeirn fyrir fri-
kenslu i málinu áður?
2. Ef sá maður, sem i herinn geng-
‘~ur á föður eða móður á lífi, og
þarf fyrir honum eða henni að {
sjá af vinnu sinni, er þeiYn þa séðj
fyrir lífeyri, eftir að maðurinn
hefir innritað sig í herinn? Eða |
er það kaup, sem hann fær, látið
nægja sem lifeyri þeirra?
Spyr sá ekki veit.
SVÖR. — 1. Hver maður er tek-
inn í herinn, sem er líkamlega fær.
Ef það rcynist, að ekki sé hægt að
nota hann til herþjónustu, máls eða
annara orsaka vegna, þá er hann lát-
iijn fara.
2. Lögin ákveða um hvern mann
giftan, að kona hans fái 60 cent á
dag, eða sem næst $20.00 á mánuði
frá stjórninni, auk þess sem hann
verður að afsala sér til konu sinnar
helming af kaupi sínu, svo að hún
fái hinn styrkinn.
Hið sama á sér stað um ekkjumenn
sem eiga ungt eða ung börn lifandi.
Verður gjaldið þá borgað til um-
sjónar cða fjárráðamanns barn-
anna.
Einhleypir menn, sem eiga móður
(ekkju) lifandi, fá hinn sama styrk
handa þeim, þegar svo stendur á,
að þeir eru hin eina aðstoð eða fyr-
irvinna þeirra.—Ritstj.
uFriðþjófur,,.
Svo heitir barn í reifum, sem
fæddist á þriðjudaginn 7. marz 1916
í Winnipeg borg; eru feðurnir 14,
en móðirin er hin kæra tafl-Iist.
Þeir, sem fremstir eru i þessari
hreyfingu og unnu mest að því, að
koma henni á stað, voru þeir herrar
Sumarliði Sveinsson og Paul John-
son.
Þessir hlutu kosningu sem emb^stt
ismenn:
Sumarliði Sveinsson, forseti.
Paul Johnson, skrifari
Arngrímur Johnson, féhirðir.
Th. Johnson, varaforseti.
Alex Johnson, varaskrifari.
G. J. Goodmundsson, varaféhirðir.
l'élagið kemur saman á hverju
þriðjudagskveldi kl. 8 í samkomusal
Únítara safnaðarins. Það á að byrja
á þriðjudagskveldið kemur með
kapptafli; verður félagsmönnum þá
skift í tvo hópa, likt ög í bænda-
glimu, og er vonandi að sem allra
flestir verði gengnir í félagið til þess
að taka þátt í þeim slag.
Á seinustu stundu bárust oss þær
fregnir til eyrna, að á leiðinni væri
lögsókn á hendur Lögbergi út af höf-
uðlausu vínsölu-blöðunum.
Njarðfræði.
Það er merkilegur hnöttur þessi
jörð, scm sendist i kringum sólina
eins og í nokkurs konar tjóðurbandi,
síveJtandi um sjálfa sig, með allar
þessar skrítnu skepnur, sem á henni
lifa. Og deyja. I>ví að þetta sólkerfi
er i verra lagi fallið til að vera und-
irstaða undir líf. og enn þá er her
liáð tvísýn barátta við dauðann. En
þó er það lífið, sem jörðin dregur
nafn sitt af; því að jörð mun veraj
fyrir njörð, njöruð, sú sem nærir. j
En jörð, sú sem nærir, var einnig
gyðjuheiti, og þetta hefir valdic
nokkrum misskilningi i goðafræði,
þeim fræðum, sem mest er í af mis-
skilningi, allra fræða. Kona Alföður
,hét Jörð, og hennar sonur var Þórr;
en þar virðist þeim, sem skemtileg-
astur hefir verið allra goðafræð-
inga, Snorra Sturlusyni, hafa mis-
skilist, er hann segir, að jörðin hafi
verið móðir Þórs, rétt eins og hann
hefði verið fæddur af moldu og
grjóti. Fleiri gyðjur hafa Jörð heitið
en móðir Þórs; og svo segir Snorri
að heitið Iiafi dótturdóttir Nörfa
jötuns. f öðrum stað en getið var áð-
ur, nefnir Snorri svo Jörð móðir
Þórs, að hann virðist þar hugsa sér
gj’ðju, en ekki jörðina, “fold hina
fjallsettu”.
Nerthus, gyðjan sem Tacitus nefn-
ir í riti sínu um Geirmannaland
(Germania) mun réttu nafni hafa
heitið Njörð, hin upphafiega mynd
orðsins jörð.
Karlkynið við Njörð, sú sem nær-
ir, er Njörður, sá sem nærir. Nari,
eða Narfi eða Njörfi þýðir saina.
Kvenkyn af Nari er Nara; með grein
inum Naran; fyrir naran var sagt
nörun og síðán norn, og væri þá
frumþýðing þess orðs: sú sem nærir
Aðrir vilja leiða orðið norn af öðru.
En heldur virðist méj’það styðja
mál mitt, að í indversku er bæði til
Nari og Nara, þó að þar hafi orðið
kynjavíxl, svo að Nari er þar kven-
kyns. Enn styður það nijög mitt
mál um það, hvernig orðið norn
beri að skilja, að til r njörun, og er
það óefað sama sem njöruð, njörð.
Norræn goðafræði mun Iiefjast til
nýrrar virðingar og meiri en nokk-
uru sinni áður, jiegar menn fara að
skilja, af Jivaða rótum hún er runn-
in. Fcr nú að verða auðveldara en
áður að átta sig á slíku.
31. jan.
Helgi Péturss.
— (Lögrétta).
“Hvert stefnir?”
Fyrirlesturinn, sem Þorst. Björns-
son, cand theol., stofnaði til, fór
fór fram eins og auglýst var á þriðju
dagskveldið 7. j>. m. Fundurinn var
fjölmennur og fjörugar umræður.—-
Þessir tóku þátt í umræðum: B. L.
Baldwinson, sira Rögnv. Pétursson,
Dr. Sig. Júl. Jóhannesson, próf. Jóh.
G. Jóhannsson og Sig. Vilhjálmsson.
Hr. Ásm. JcVhannsson stýrði fundi og
fórst það vel að vancla.
LeiSrétting.
I>ess var getið i Ileimskringlu 24.
síðastl. mánaðar, að Kristján Guð-
mundsson i Selkirk hefði dáið. En
Jiann var þar sagður 9 ára (töiu-
stafurinn 3 fallið burt); átti að
vera 93. ára.
Kominn heim aftur.
Þann 2. inarz koin hingað til
borgarinnar frá Englandi einn af
íslenzku hermönnunum, sem verið
hefir lengi á vigvöllunum í Belgiu.
Hann heitir GunnJaugur Hávarðs-
son, sonur Guðmundar Hávarðsson-
ar, að Siglunes P.O. Hann var einn
með þeim allra fyrstu til að bjóða
sig fram til herþjónustu, og gekk í
lOOth Grenadiers herdeildina hér i
Winnipeg 20. ágúst 1914. Sjö mán-
uði var hann í skotgröfunum, unz
hann særðist af sprcngikúlu hinn
15. október 1915, misti hægri hend-
ina fyrir ofan úlnlið og fékk mörg
smærri sár. Sneimnn i desember sl.
fór hann af sjúkrahúsinu, og var
eftir það á privat heimili á Englandi
þar til hann lagði af stað heimleið-
Mr. Hávarðsson er rúmt tvitugur og
hinn mannv.ænlegasti. Hann kvað
meðferð á hermönnum yfirleitt hafa
vcrið eins góða og búast má við
undir kringumstæðunum.