Heimskringla - 18.05.1916, Blaðsíða 2

BLS. 2.
H tlMSKKlNGL A.
WINNIPEG, 18. MAl 191C.
ZDCÞCZ HERBERT QUICK
MÓRAUÐA MÚSIN.
SVEITA-SAGA. Xx
En skóla-eftirlitsmacSurinn og þessi Dilly voru
engir vinir; og á ferð hins sícSarnefnda inn í Wood-
ruff skólahéracSiS stócS þannig, aS hann vildi magna
honum mótspyrnu, en sjálfum sér fylgi, og átti Jen-
ný Woodruff að vera meSaliS. ÞaS er aS segja,—
hann kvaSst svo sem ekki ætla aS fara í nein póli-
tisk hestakaup, ó, sussu, nei, nei, — enginn umsækj-
andi um nokkura kjörstöSu viSurkennir þaS, — en
hann sagSist hafa þaS aS segja ungfrú Woodruff
og föSur hennar, aS ef hún vildi gefa leyfi til, aS
nafn hennar kæmi fyrir kjörfundinn, sem skóla-
eftirlitsmanns, þá myndi mikill hluti kjörmanna úr
hans bygSarhluta greiSa henni atkvæSi, ef kjör-
menn úr nágrenni þeirra greiddu götu fyrir útnefn-
ing hr. Charles J. Dilly sem féhirSis.
Ekki kom hr. Dilly til hugar, aS grenslast eftir,
hvort ungfrú Woodruff væri stöSunni vaxin. ÞaS
hefSu veriS fyrn mikil, ef hann hefSi gjört þaS. —
Ekki datt ungfrúnni heldur í hug, aS fara aS íhuga,
hvort hún væri þessu megnug. Því var hún ekki vin-
sæll kennari, og var þaS svo sem ekki nóg? Alt,
sem herra Dilly hugleiddi var þaS, hvort ungfru
Woodruff hefSi svo mikiS fylgi, aS þau í félagi gætu
ráSiS niSurlögum óvinar hans, og gjört honum sjálf-
um götuna greiSa. Og ungfrúin hugleiddi þaS meS
sjálfri sér, hvort þessi staSa myndi ekki vera skemti-
legri en kennarastaSan, auk þess sem hún væri bet-
ur launuS. — Þannig eru þeir embættismenn vald-
ir, sem umsjón eiga aS hafa meS uppfráeSslu ung-
linga í sveitahéruSum Bandaríkjanna.
Þetta leyni-ferSalag herra Dillys í þessum póli-
tisku hrossakaupum var orsökin til þess, aS hann
skipaSi ökumanni sínum aS hætta, þá til alvöru
horfSi í rimmunni út af Tona, og getur meir en svo
veriS, aS Jim hafi átt því sigur sinn aS þakka, aS
minsta kosti urSu þessi afskifti hins væntanlega fé-
hirSis sveitarinnar til þess, aS rimmunni lauk. Kand-
ídat, sem var upp á góSvilja kjósendanna kominn,
gat ekki látiS vin sinn eSa vinnumann lumbra á ein-
um, sem tilheyrSi vegabótarflokki bændanna; þaS
myndi vafalaust hafa spilt fyrir kosningafylgi hans.
En aS samningum komst hann viS Woodruff feSg-
inin, og mótvilja bygSarbúa hafSi hann afstýrt. —
Hann Dilly hélt því heim ánægSur og Jenny hrepti
útnefninguna.
ÞaS skeSi daginn eftir aS Jim heimsótti Sims-
fólkiS í fyrsta sinni, og aS lokinni vinnu um daginn,
sá hann aS Jenný beiS sín viS garSshliSiS, auSsjáan-
lega til þess, aS hann árnaSi sér góSs gengis.
“Eg óska þér til hamingju”, sagSi Jim, er hann
náSi hliSinu.
“Eg þakka”, sagSi Jenný og rétti honum hend-
ina.
“Eg vona þú náir kosningu”, hélt Jim áfram og
hélt hendi hennar kyrri. “Á því er annars mjög lít-
ill efi".
"Svo er sagt; en pabbi segir þó eg verSi aS
ferSast um og sýna mig og hafa tal af kjósendun-
um. Hann álítur, aS þaS sé alt af vissara, aS vinna
ósleitilega, þó sigurinn sé hér um bil viss”.
“KvenmaSurinn hefir alt af yfirburSi yfir karl-
manninn í slíkri samkepni. Hún getur unniS aS at-
kvæSasmölun fult eins vel og hann; en græSir á
því aS alment er álitiS aS hún geti þaS ekki”.
“Eg nota alt þaS fylgi, sem mér er hægt aS fá,
og öll atkvæSi, sem eg get náS. LegSu mér HSsyrSi
á heimsóknarferSum þínum, Jim”.
“Gott og vel. En hvaS má eg segja aS þú ætlir
aS gjöra fyrir skólana?”
“Gjöra?” át Jenný upp eftir honum, og var
undrun í röddinni, — “gjöra? E—eg skal vera
sanngjörn í garS kennaranna, og reyna til aS bægja
þeim ónýtu á bug, og svo skal eg heimsækja skólana
stöku sinnum. ESa hvaS gjörir annars góSur skóla-
eftirlitsmaSur ? ”
“Eg hefi aldrei vitaS af góSum skólaeftirlits-
manni”, sagSi Jim stuttaralega.
“Aldrei vitaS af neinum! Nú er gállinn á þér,
Jim Irvin”.
“Eg held naumast, aS þeir séu til”, hélt Jim á-
fram; “og ef þú gjörir ekki meira en þú hefir sagt,
þá verSur þú engu betri en aSrir. Þessi eftirlits-
aSferS ykkar bætir ekki skólana; hún er gamaldags
og úrelt. ÞaS, sem viS þurfum, er ný framfara-
stefna í skólamálum, — ný tegund af sveitaskólum”.
“Æi, Jim, hættu þessum vitleysis-draumum! —
Vertu praktiskur! HvaS meinarSu annars meS
nýrri tegund af sveitaskólum?”
“Sveitaskóla, sem er sveitaskóli”, svaraSi Jim.
“Eg skil þig ekki. Og hvaS myndi svo þessi
skóli þinn gjöra?”
“Hann mundi vera í samræmi viS kröfur sveita-
lífsins”, var svar Jims.
“Hvernig? ”
“Krökkunum yrSu kend bæSi bókleg og verk-
leg fræSi, í því, sem sveitabóndinn og sveitakonan
þarf aS vita og viSkemur búskapnum og lífi þeirra”.
‘ Svo sem hvaS?” spurSin ungfrúin.
“Kenna undirstöSu í jarSrækt og mjólkurbú-
skap, útsæSisval og annaS, sem aS landbúskap lýt-
ur, — kenna drengjunum handiSnir, sem nauSsyn-
legar eru á sveitaheimilum, og stúlkunum sauma,
matartilbuning, husstjórn og aS hirSa börn”.
Eftir stuttan hlátur setti Jenný aftur á sig alvöru-
svip.
“Jim minn góSur, þú munt eiga full-erfitt meS
aS halda Woodruff skólanum, þó þú haldir þér viS
þá kensluaSferS, sem áSur hefir tíSkast og reynst
vel”.
“En gamla aSferSin hefir ekki reynst vel,, síSur
en svo. Á eg þá aS halda mér viS hana?”
“Hún hefir gjört Bandaríkjamanninn þaS sem
hann er í dag. NiSraSu ekki þjóSinni þinni, Jim”.
“Gamla kensluaSferSin hefir mentaS æskuIýS-
inn fyrir kaupstaSalífiS, en ekki fyrir sveitalífiS, og
fólkiS streymir í bæjina; sveitin okkar, sem ber af
öllum öSrum, er í fólksfækkun”.
“Hraksýni verSur aldrei til góSs, Jim”.
“Því síSur blindni”, svaraSi Jim.
Þau héldust ekki lengur í hendur, og Jim fann
þaS meS sjálfum sér, aS biliS á miili æsku-elskend-
anna var orSiS stærra en nokkru sinni fyrri.
“Jim”, býrjaSi Jenný aS nýju, “nái eg kosningu,
getur þaS komiS fyrir, aS eg verSi aS kveSa upp
dóm yfir þér sem kennara eSa öllu heldur verkum
þínum. Vona eg aS þau verSi viSunanleg”.
Jim brosti raunalega.
“Ef þau reynast þaS ekki, biS eg um enga vægS.
En fyrst af öllu verSa þau aS vera viSunanleg í mín-
um augum”.
“GóSa nótt!” sagSi Jenný stuttaralega, og skildi
viS hann.
Eg verS aS játa þaS, aS Jenný gaf lítinn gaum
þeirri lífsbraut, sem æsku-unnusti hennar var í þann
veginn aS hefja. Hún var nú öll í pólitík, eins og
sæmdi dóttur gamalkunnugs stjórnmálamanns. --------
Ekki má lesandinn halda, aS þó eg nefni nú Wood-
ruff offursta þannig, aS hann hafi veriS eSa væri
brellinn fjárglæfra-pólitíkus, eins og svo margir af
þeim gamla, góSa skóla hér fyrrum, og reyndar enn.
Nei, þar var Iangt frá. Menn honum líkir höfSu oft
veriS stjórnendur Vesturríkjanna, og þeim hafSi,
þegar öllu er á botninn hvolft, veriS vel stjórnaS af
slíkum mönnum. Albert Woodruff hafSi fariS í
þrælastríSiS, sem undirforingi, — auSvitaS' á hliS
NorSanmanna, en komiS úr því sem deildarstjóri.
Offursta titilinn fékk hann mörgum árum seinna, þá
hann var endurskoSari sýslureikninganna; heiSraSi
þá ríkisstjórinn hann meS því, aS veita honum titil
þenna. Ekki var offurstinn ríkur maSur, aS eins vel-
megandi bóndi, sem lét konu sína annast mest-öll
innanbæjarstörf, — ekki vegna þess, aS efnin leyfSu
ekki aS halda vinnukonu, heldur vegna þess, aS
vinnukonur voru ill-fáanlegar til sveita.
Offurstinn, sem hafSi séS, hvernig hönd skap-
arans hafSi tekiS í taumana og látiS hans hliS vinna
í stríSinu, var nú orSinn þeirrar skoSunar, aS fram-
farir og endurbætur væru komnar svo langt, sem
þær kæmust. Hann var því einlægur íhaldsrpaSur í
pólitík, en strang-heiSarlegur í hvívetna. Hann var
og í svo miklu áliti, aS þegar senator Cummins
eSa herra Dolliver komu þangaS í bygSina í póli-
tiskum erindagjörSum, þá var offurstinn alt af kall-
aSur til ráSagjörSa. Hann var hollur í ráSum og
trúSi á sigur hins rétta í öllu; — en auSvitaS skoS-
aSi hann þaS eitt rétt, sem hann sjálfur var fylgj-
andi.
Hann hafSi hataS Weaver hershöfSingja og
fylgjendur hans, og oft undrast yfir því, hvern-
ig aS maSur meS skoSanir sem Horace Boies, hefSi
getaS reynst góSur ríkisstjóri. Hann yfirgaf Larra-
bee ríkisstjóra, þá sá ágæti maSur snerist á móti
þeim mönnum, sem unniS höfSu aS framþróun
Iowa ríkis, meS því aS byggja járnbrautir. Hann
var á öllum flokksþingum Repúblikka í héraSinu,
og þótti í fremri röS. Hann unni mentun, en ekki
nýjum straumum, fyr en þá aS sannaS var aS þeir
væru til bóta. En þaS gat nú orSiS biS á því, aS
offurstinn fengi þær sannanir, sem honum nægSu.
Hann kunni latinu allvel og nokkuS í grísku, og
þaS, aS hann bjó í sveit, en ekki í reisulegu húsi í
bænum, kom af því, aS efnin leyfSu þaS ekki. —
Hann var enginn fjármálagarpur; hafSi ótrú á öllu
braski, svo sem fasteignaprangi og skuldabréfaverzl-
un. Og ekkert var honum fjær skapi, þá hann var
embættismaSur bygSarinnar, en aS nota sveitarfé
til gróSabralls. ÞaS höfSu þó margir af embættis-
bræSrum hans Ieyft sér á fyrri dögum og safnaS
auSi. Nei, heiSarlegri maSur þektist ekki í bygS-
inni en offurstinn. En hann var þó talsvert upp meS
sér af hinu pólitiska gengi sínu, þó hann fyndi, aS
þaS væri aS minka. Hann hafSi nú snúiS bakinu aS
Cummins og Dolliver, líkt og hann hafSi fyrir
mörgum árum gjört viS Weaver og seinna viS Lar-
rabee, og honum fanst þaS þýSingarmikiS atriSi.
Hvort þeim hefir fundist þaS svo, skal eg láta ósagt.
Jenný hafSi auSvitaS erft talsvert af stjórnmála-
elsku föSursins. Hún var brot af pólitíkus, og þess
vegna fanst henni þaS ekki nema eSlilegt, aS henni
skyldi vera boSiS skólaeftirlits-embættiS. Offurst-
anum fanst þaS í fyrstu dálítiS athugavert, aS fara
aS kaupslaga um fylgj, eins og Dilly hafSi fariS
fram á; en viS nánari umhugsun fann hann þaS þó
vítalítiS, þegar þess var gaett, aS þaS yrSi til þess
aS koma einum af Woodruff-ættinni aftur á launa-
lista sveitarinnar.
VI. KAFLI.
Jim heldur ræSu aS nýju.
“ÆtlarSu á fundinn, James?”
Jim hafSi nýlokiS kveldverSi og sárþráSi aS
setjast fyrir uppi á kvistherberginu viS lestur bóka
sinna. En sem skólameistari sveitarinnar átti hann
aS bera umhyggju fyrir skólahúsinu, og fann auk
þess hjá sér köllun, aS sýna þáttöku í opinberum
málum.
“Eg verS víst aS fara, mamma”, svaraSi hann
mæSulega. “Auk þess veró eg aS finna Woodrui
offursta og fá lánaSan hjá honum Babcock mjólk-
urkannarann. ÞangaS fer eg fyrst og svo þaSan t:
fundarins”.
Hann kysti móSur sína, áSur en hann fór; þaS
gjörSi hann ætíS, og var þaS eitt meS öSru, sem aS-
greindi hann frá yngri mönnum bygSarinnar; en
þeim vana hélt hann uppi engu aS síSur. Hún vildi,
aS hann færi í yfirfrakka, en þaS vildi Jim ekki,
enda var yfirfrakkinn hans mjög óásjálegur, miklu
verri en sunnudagafötin hans, sem hann nú var í á
hverjum degi viS kensluna, og höfSu þau ekki skán-
aS. Þá vildi hún, aS hann hefSi trefil um hálsinn;
en aS hafa trefil og vera yfirfrakkalaus, fanst Jim
svo hjákátlegt, aS hann hafnaSi því líka, og bar því
viS, aS veSriS væri svo gott, aS hann þyrfti hans
ekki meS. En svalt er þó tíSum síSla í óktóber í
Iowa um kveldtíma. En hann ætlaSi nú heim til of-
l urstans fyrst, og þar myndi hann aS sjálfsögSu sjá
Jenný og verSa séSur af henni, og þess vegna vildi
lann vera sem bezt til fara. ÞaS er mannlegur
breyskleiki, þegar stúlkur eru annars vegar, og Jim
var þaS ekki láandi.
“Þú mátt fá mjólkurkannarann, og kýrnar mín-
ar líka, ef þú vilt, þær borga naumast fóSriS”, sagSi
offurstinn, þá Jim hafSi skýrt frá erindi sínu. En
hvernig getur mjólkurkannari komiS þér aS liSi viS
kensluna? ÆtlarSu aS hafa hanij fyrir veggprýSi?
“ViS ætlum aS rannsaka mjólkina úr nokkrum
af kúm nágrannanna”, svaraSi Jim. “ÞaS er ein af
mínum flónskulegu grillum”.
“Gott og vel, þú mátt fá hann og hafa hann svo
lengi sem þér sýnist. ÆtlarSu á fundinn?”
“AuSvitaS fer hann þangaS”, sagSi Jenný, sem
aS kom í þessu. “Þetta er minn fundur, Jim”.
“AuSvitaS fer eg”, samsinti nú Jim, “og bezt
er aS hypja sig sem fyrst”, Og hann setti á sig far-
arsniS.
“Eg vildi aS eg hefSi rúm fyrir þig í vagninum ,
mælti nú offurstinn. En eg verS aS fara yfir til Bron-
sons og taka meS mér fundarstjórann, svo vagninn
verSur troSfullur”.
“Ekki eins fullur og þú heldur”, sagSi nú dóttir
hans. “Eg verS Jim samferSa; þaS hressir mig aS
ganga”.
Til S. J. Jóhannessonar
Kæri herra!
Ennþá kemur þú “í bróðerni”
fram á ritvöllinn, að verja málstað
Columbia-félagsins. Mér virðist nú
innihald ritgjörðar þinnar mest
endurtekningar í breyttum bún-
ingi. Og mun eg hafa svarað flest-
um þeirra. — En þar sem þú virðist
ekki enn skilja ágreiningsmál okk-
ar, eða ]>á gleymir svo fljótt sem þú
ritar, og kemur þar af leiðandi í
beina mótsögn við sjálfan þig, þessu
máli viðvíkjandi, virðist mér ekki
vanþörf að taka það enn til íhug-
unar, með þeirri von, að mér takist
að leiðrétta þig og sannfæra. Og
])á um leið svara eg hinum barns-
legu spurningum l>ínum, sem þú
fram setur með svofeldum orðum:
“Ef að prentfélög eiga að neita
öllu þvf, sem skaðlegt má verða,
hvað mega ]>au þá prenta og hvað
ekki?”
Sízt átti eg von á þessari spurning
frá þér. Eins og þú vitir ekki, að
neitt sé til að prenta, nema það,
sem er skaðlegt! Eg verð því að gefa
þér þá upplýsing, að nóg er til að
prenta, sem er fræðandi, gott og
göfugt og uppbyggilegt fyrir mann-
félagið. Og ef Columbia-félagið
prentar það einungis, en sleppir
öilu því, sem er siðspiliandi og skað
legt, mun vinsæld þess og virðing
vaxa; og tekjur og gróði eftir sama
hlutfaili, í náiægri framtíð.
Þar næst leggur þú fyrir mig eft-
irfylgjandi spurning:
“Hver á að vera dómarinn?-------
Væri félagið skipað bæði bindind-
ismönnum og þeim, sem með vín-
sölu væru, hver ætti þá að ráða?
Sumir í samfélaginu segðu: ‘Við
prentum ekkert fyrir brennivíns-
hliðina, því það er skaðlegt’; hinir
segðu: ‘Við neitum að prenta nokk-
uð móti vínsölunni, því það er eyði-
leggjandi íyrir verzlun, tekjur og
viðskifti’. Hvor partúrinn á að
ráða? í öllum félögum og það jafn-
vel í Goodtemplara-stúkunum
munu vera menn með andstæðar
skoðanir. En þegar til úrslita kem-
ur með eitthvert mál, verður ]>að
vanalega meirihlutinn, sem ræður.
Þó er ekki þar með sagt,að hann hafi
ætíð rétt fyrir sér. Enda kemur það
oft fyrir, þegar fram í sækir, að
minnihlutiún nær yfirhöndinni, og
kemur sínum vilja og málefnum í
framkvæmd. Og þannig hafa Good-
templarar og bindindismenn barist
um langan tfma, og nú standa þeir
sigri hrósandi.
Eg neita þvf ekki, að prentfélög
megi prenta alt sem ]>eim býðst, alt
svo lengi, sem ]>að kemur ekki í
hága við iög Iandsins. En eg álít, að
þau ættu að hafa svo mikið sið-
gæði og sómatilfinning, að ]>au
prentuðu ekki neitt, sem er sví-
virðilegt, jafnvel ]>ótt peningar séu
í aðra hönd. Og eg bjóst við, að
stjórnarnefnd Columbia-félagsns —
hefði na'gilega dómgreind og sið-
ferðisþrek til að neita að prenta alt,
sem er til skaða og bölvunar.
Þú heldur þvf fram, að eg hafi
vilst út af réttri ieið í staðhæfing-
um mínum, ]>ar sem eg segi: “Mál-
staður þeirra (brennivínsmann-
annacr var svo vondur, og atvinna
þeirra svo skaðleg og drepandi, að
ekkert heiðarlogt blað eða prentfé-
lag vildi styðja ]>á á nokkurn hátt,
nema Lögberg og fslenzka Columbia
félagið”. Um þessar setningar farast
]>ér ]>annig orð:
“Ef vinur vor Árni Sveinsson
kynni okki að lesa enska tungu,
eða væri Iangt frá öðrum manna-
bygðum, þá væri það afsakanlegt,
þó hann hefði gjört þessa staðhæf-
ingu. En þar sem liann er ágætiega
að sér í cnsku, og fylgi.st vel með
málum, }>á hefði hann átt að minn-
ast þess, að nákvæmiega sömu rit,
sem prentuð voru f Coiumbia Press,
voru einnig prentuð á ensku, í
enskum prentsmiðjum, og svo að
segja hverju öðru máli í iandinu,
sem nokkuð kveður að”.
Þessar setningar koma algjörlega í
mótsögn við staðhæfingar þínar í
fyrri bróðernis ritgjörð þinni, þar
sem þú kemst þannig að orði: “Svo
að segja öll blöð fluttu eindregið
ritgjörðir með bindindishliðinni, en
engin með hinni. —. — Þau tóku
sum þá stefnu, að ideypa engu í
dálka sína, sem brennivínsmenn
þóttust hafa fram að færa sínu niáli
til afsökunar. Þeir voru með öðrum
orðum útilokaðir frá, að láta til sín
lieyra á sama hátt og sama tíma og
hinir. Þeir höfðu með öðrurn orðum |
ekki jafnrétti”. — Nú kemur þú al-
veg í mótsögn við þessi ummæli þín, \
sem eiga að sýna að vínsalar höfðu
ekki jafnrétti; því þá varstu að
reyna að afsaka og fegra, að Colum-
bia-félagið tók þá í náðar-arma
sína. En nú ertu að afsaka það með
því: að nákvæmlega sömu ritin, sem
Columbia Press prentaði, hafi verið
prentuð f prentsmiðjum, á hverju
öðru máli í landinu, sem nokkuð
kveður að. — Er þetta ekki dásam-
leg samkvæmni og rökfræði? Getur
verið, að þetta sé rétt, þótt eg hafi
ekki séð nein nafnlaus flugrit nema
á íslenzku. En það er ekki aðal-
atriðið, sem hér er um að ræða, hve
mörg prentfélög prentuðu flugritin,
— heldur óeinlægnin og tvfskinn-
ungurinn: að þykjast vera með
bindindismönnum og styðja þá, en
vera þó á sama tíma að vinna fyrir
vínsala, og hjálpa þeim til að afla
sér atkvæða. Það er auðvirðilegt
gróðabrall; og það er það, sem eg
hefi verið á móti; og eg er enn á
móti því!
Hinni endurteknu spurning þinni
um, að binda mótstöðumenn sína,
áður þeir fá tækifæri tii að beita
varnarvopnum sínum, hefi eg þegar
svarað. En þar sem þú virðist ekki
skilja það, vii eg enn gjöra tilraun
til að útskýra það ennþá nákvæm-
ar. Er þá fyrst að taka það til
greina, að vínsalar höfðu haft um
langan tíma nóg tækifæri og frelsi
til að beita vopnum sínum — og
þeir gjörðu það líka — áður úrslita-
bardaginn hófst, og eins meðan
liann stóð yfir. "Þeir höfðu með öðr-
um orðum jafnrétti” við vínbanns-
menn til að leggja mál sitt undir
úrskurð almennings. Eg veit ekki
til, að nokkur reyndi að taka vopn-
in úr höndum þeirra. Annað mál er
það, þótt blöð og prentfélög lands-
ins, neituðu að prenta eða fylla
dálka sína með óþverra þeirra —
samkvæmt fyrri staðhæfingum þín-
um —. En að binda mótstöðumann
sinn áður en hann fær að beita
j vopnum sínum, er lítt mögulegt. —
; Setjúm svo, að við ætluðum að
heyja einvígi og kæmum á hólminn
vel vopnaðir, — myndir þú ]>á láta
mig taka af þér “varnar vopnin” og
binda þig, áður en þú færir að beita
þeim? Nei, þú myndir gjöra alt, sem
]>ú gætir til að verja þig og vopnin.
Og ekki myndir þú heldur smíða
fyrir mig vopn og styrkja mig til
hólmgöngunnar móti þér, — eins
og Coluinbia-félagið vínsalana — og
eiga það svo á hættu, að verða und-
ir í viðskiftunum.
Dremi þfn og spurningar réttlæta
alls ekki framkomu Columbia fé-
I lagsins. Og hin vcika vörn þín
sannfærir varla nokkurn, sem íhug-
1 ar þetta mál nákvæmiega, um heið-
| arlega framkomu þess gagnvart vín-
bannsmönnum; — miklu fremur
verður hún til að vekja athygli
I manna á samvizkulausu gróðabralli
' sein spyr: "Hvað megi prenta, ef
I það eigi að neita öllu því, sem skað-
legt má verða”.
í ritgjörð minni til þín 27. apríi
( kemst eg þannig að orði: “Og Col-
umbia-félagið tekur að sér að prenta
þau og útbreiða meðal kjósendanna
1 án þess meö einu orði, að benda á
; eðá mótmæla hinni blekkjandi lýgi,
' sem þau innihalda”. Þessi staðhæf-
ing virðist þér íurðuleg, og spyrð,
livernig eg ætlist til að þessu væri
svarað. Auðvitað er hver sjálfráður
um það hvort hann svarar eða
hvernig hann svarar þessu. Eg hefi
enga löngun eða vald til að ráða
því. Þó eg máske i bróðerni gjörði
eitthvað í þá átt fyrir vin minn Sig.
Júl., ef hann óskaði þess. En við-
víkjandi nafnlausu flugritunuin
gjörði stjórnarnefndin enga athuga-
semd fyrri en eftir kosningarnar Þ>.
marz, ]>egar Heimskringla hafði tek-
ið ]>au til umræðu. Og eg man ekki
eftir, að þú tækir þau sérstaklcga
til umræðu í ritstjórnardálkum þíu-
um fyrri en þú fórst að verja gjörö-
ir nefndarinnar. En hitt viðurkenni
eg, að þú liefir verið strangur þind-
indismaður og veitt því máli fylfÞ
þitt í ræðum or riti, bæði hér og
heima á gamla landinu., Því er það
undravert, að þú skulir vera að tala
um réttleysi vínsalanna, sem átti sér
alls ekki stað í Manitoba; eða vera
að reyna að verja gjörðir Columbia-
félagsins, sem rétti þeim sína hjálp-
arhönd.
! Dæmi þitt um Jón og Árna, sem
! koma til Lögbergs með ritgjörðir
sínar, kemur jafnrétti alls ekki við.
I Þeir hafa engan rétt til Lögbergs,
! eða þín sem ritstjóra þess, og geta
' ekki neytt þig til að taka ritgjörðir
‘ sínar í blaðið. Enda væri slík blaða-
1 menska óhafandi. Þú verður sjálfur
að hafa vald og dómgreind til að
birta í Lögbergi það, sem er hæfi-
legt og boðlegt lesendunum. Aí Þyl
að grein Jóns er góð og uppbygfP"
leg fyrir blaðið, tekur þú hana. En
ritgjörð Árna er svívirðileg og óhæí
til að birtast í nokkru biaði, og
]>ess vegna neitar þú að taka hana-
| Það er velsæmi og dómgreind þín,
1 sem hér ræður, en ekki “sami rétt-
, ur” eða jafnrétti. Því ekki býst eg
I við að þú takir allar ritgjörðir, sem
Lögbergi eru sendar — hversu auð-
virðilegar sem þær eru —, með þeim
skilningi, að allir njóti ]>á sama rétt-
ar eða jafnréttis. Jafnvel þótt Þu
! sért sterkur og ákveðinn jafnréttis-
maður.
1 vinsemd og einlægni.
Árni Sveinsson.
Glenboro, 8. maí 1916.
Bretar fljótir aÓ fyrirgefa,
Greifafrúin Georgina Markievicz,
sem var ein af fremstu forsprökkum
íra í uppreistinni núna, var tekin
til fanga eins og vér höfum áður frá
skýrt og send til Englands, og leidd
fyrir herrétt. Þar var hún til dauða
dæind, sem aðrir foringjar og hvata-
menn uppreistarinnar. En dauða-
dómnum var jafnharðan breytt í
æfilangt fangelsi. Eru aftökur nU
hættar og dauðadóininum breytt í
fangelsi um mismunandi tíma. En
þegar frá líður, verður svo fangelsis-
tíminn styttur, nema morðsakir
aðrar liafi legið á mönnuin og Þcir
orðið sannir að sök. Margir upP'
reistarmenn scm til dauða hafa ver-
ið dænidir, fá nú að eins 5 ára fang-
elsisvist.
Þarna sést nú grimdin Breta, scm
sumir eru að úthrópa.
Friðaruppástunga Northcliffe
lávarðar.
Það er sagt að Þýzkir vilji nú frið-
inn. En þeir vilja láta bjóða sé'
hann eða aðra biðja um hann. Rátt
nýlega sendi Northcliffe lávarðui
rafskeyti tii New York World um
þetta og er skeytið þannig;
“Þýzkir geta fcngið friðinn, senl
þeim virðist vera svo umhugað un*
nú og ákaft óska eftir, ef að Þel1
taka herlið sitt burtu úr Belgíu,
Frakklandi, Serbíu, Póllandi
Riisslandi, og borga ölluin þessum
löndum fullar skaðabætur og ÞaI
að auki borga fyrir öil manndráP
og eignatjón, sem kafbátar þeirr
hafa unnið”.