Heimskringla - 18.05.1916, Side 3

WINNIPEG, 18. MAl 1916.
HEIMSKH1N6LA
BLS. 3
MRS. INGIBJÖRG ODDSSON.
Nokkur orð
við andlát góðrar konu
Mí:lí er bæði ljúft og skylt, að mlnnast á liðna æfi ])es.sarar
heiðurskonu, með fáum orðum; en af því mér er lítið kunn.
ugt um ætt hennar, get eg það ekki eins og vera ber.
Ingibjörg Jónsdóttir, kona Eyjólfs Oddssonar, andaði_st að
heimili sínu í bænum Blaine i Washington-ríki, U. S. A., 27. dag
marzmiánaðar 1915, skömmu eftir miðnætti. Dauðann bar að
einkar sviplega í þetta sinn, en þó rólega, — og mér finst það
svo sælt, að þessi góða kona skyldi fá að enda sitt vel-unnið æfi-
starf svona rólega: Hún gekk ti hvílu og sofnaði hinn hinsta
blund, — hjartað bilaði.
Ingibjörg Jónsdóttir var fædd að Eyri í Reyðarfirði á Islandi,
14. ágúst 1849; var hún því sem næst 66 ára, er hún andaðist.
Foreldrar hennar voru þau Jón Einarsson, bóndi á Eyri í Reyð-
arfirði, og Björg Einarsdóttir kona hans. í septembermánuði
1875 giftist hún (Ingibjörg) eftiriifandi manni sínum, Eyjólfi
Oddssyni. Hin síðustu 30 ár á fslandi bjuggu þau að Kyrkju-
bóli í I'áskrúðsfirði. —
Sumarið 1900 fluttu þau hjón, Eyjólfur og Ingibjörg, til Ame-
ríku með stóran hóp af börnum, og settust að í Winnipeg, Mani-
toba. Fluttu síðan til Nýja íslands, en bjuggu þar ekki nema
rúmt ár; fluttu síðan til Winnipeg aftur, þar sem þau áttu heima
þar til sumarið 1907; þá fýsti marga íslendinga til Kyrrahafs-
strandar, og það sumar fluttu þau búferlum vestur á “strönd”,
og settust að í Vancouver, B. U., en fluttu þaðan og til Blaine í
Washington í Bandarikjunum og hafa búið þar i nokkur síðast-
liðin ár, og eignast þar marga vini og kunningja. —
Þau hjón eignuðust 9 börn, tvö dóu á unga aldri, en hin sjö
eru sem hér segir: Jóhanna, gift Skúla snnð Jónssyni; Guð-
björg, gift Elis G. Thomsen máilara; Einar Þórarinn, kvænttir
Kristjönu B. Hallson; Sigurður og Valdimar, ókvæntir, — öll
til heimilis í Blaine, Wash. Svo og Björg, gift Th. Thorstein-
son, timbursmið i North Vancouver, B. C., og Jakobina, gift
S. A. Johnson prentara í Winnipeg. Þau syrgja öll góða móður
og ástríka eiginkonu. —
Móðuiihjartað er viðkvæmt og kærleiksríkt. Ingibjörg sál.
hafði alla þá eiginlegleika til að bera, sem einkenna góða móð-
ur; og þeir vita það bezt, sem syrgja hana, — ekki síður en
vinir hennar hinir mörgu, bæði hér í <álfu og hcitna á gamla
landinu.
Ingibjörg sál. var sérlega lundprúð kona; var öllum til á-
nægju, hvar sent hún kom, sí-glöð og hughreystandi, og franiúr-
skarandi gestrisin voru þau hjón. Af þvi hún var bjartsýn,
naut hún lífsgleðinnar, — var glöð í viðmóti og ánægð i hví-
vetna. Hún kveikti Ijós og ylgeisla í hjörtum þeirra, sem á leið
hennar urðu, og þeir endurguldu í sömu mynt, — þannig varð
líf hennar ánægjulegt og unaðsríkt, þrátt fyrir hina ýmsu erfið-
leika og mótlæti þessa heims. Ingibjörg sáluga var trúuð kona,
og hvar sem hún gat, gróf hún ekki pund sitt i jörðu. Þó hún
væri ekki stór að vexti, var hún afkastamikil kona, hún var si-
vinnandi frá morgni til kvelds. Hún þreyttist aldrei iá, að rétta
hendina tiil handargagns á heimili sínu, — þar var hún drotning.
Þeim hjónum auðnaðist aldrei mikið af þessa heims auðæf-
um, en þrátt fyrir það komu þau upp hóp af myndarlegum börn-
um. Þau syrgja goða móður, og gamli maðurinn, sem ferðaðist
i gegnum lífið með henni, sem var honum alt i öllu, syrgir ekki
sízt — ástkæra eiginkonu.
Og síðast — Þökk fyrir samveruna, Ingiibjörg! Eg hafði ekki
nema gott af því að kynnast þér. — Blessuð sé minning þín!
S. A. JOHNSON.
Winnipeg, 8. mai 1916.
Betra er að líða undir lok. Og eg er
sannfærður um það,. að við lok
stríðsins muni stjórnin vera búin
að taka að sér alla flutninga, oll
skip og skipagöngur, allar kola-
námur og meira eða minni hluta af
framleiðslu og sölu fæðu og drykk.,
ar, — taka þetta alt úr höndum
einstaklinganna. Sama er um allar
verksmiðjur á Bretlandi. — Fyrir
tveimur árum síðan hefði en-in::
maður getað sagt fyrir um hina
feykilegu breytingu, sem orðin er á
öllum vélatilbúnaði á Englandi.
Þúsundir af félögum vélamanna og
verksmiðja af öllum tegundum, sem
stóðu f blóma árið 1914, eru nú ekk:
antiað en nafnið tóint. Mennirnir,
forstöðumennirnir, eru tvísraðir um
alt og félögin fallin, en aftur mynd-
uð ný félög. Verksmiðjurnar stæk k
aðar; vélunum breytt eða hinar
gömlu teknar burtu og nýjar komn-
ar í staðinn. — Eiginlega er landið
alt orðið að einni stórrt verksmiðju,
sem enginn hefði getað gjört sér
hugmynd um áður.
Það væri því jafn ómögulegt, að
korna aftur á á Englandi hinu
sama iðnaðarástandi og verksmiðj-
um, sem voru þar fyrir strfðið, eins
og að reisa við aftur veldi Cartagó-
borgar á Afríku-ströndum, eins og
það var fyrir 2000 árum. Bretland
hið mikla er nýtt land, með nýrri,
ungri þjóð; það má segja, að það
sé barn sem er að ■ brjótast út úr
reifunum: en það er tröllvaxið og
fleygir hraðara fram, en nokkur ut-
anaðkomandi maður getur hugsað
sér.
Á bak við allar þessar breytingar
og byltingar stendur hugmynd ein,
— algjörlega ný hugmynd, sú stór-
kostlega liugmynd, að öll þjóðin sé
fjárhagslega sem einn maöur, skuld-
bundin til þess, að vinna saman að
einu aðalmarki og láta ekkert fyrir
standa. Þessi hugmynd hefði ó-
mögulega geta komist inn í hina
seinlótu, vanaföstu hugmynd Bret-
ans á skemmri tíma en hálfri eða
heilli öld, ef að neyðin og þörfin í
stríðinu hefði ekki skrifað hana inn
í heila þeirra.------
Og Bretar geta ekki stigið spor
þessi aftur á bak, hversu fegnir sem
þeir vildu. Nauðugir, viljugir verða
þeir að halda áfram, þangað til
breytingin eða byltingin er fullkom-
in. Og það, sem nú er að ske hja
Bretum, það sama hlýtur einnig að
koma fram bæði á Frakklandi og
Rússlandi, þó að nokkru geti mun-
að eftir ])jóðerni, landsháttum og
venjum. Á bak við vígvellina og til
að styrkja hina löngu hergarða, er
nú verið að reka einstaklingana
saman með sleggjum í eina samvinn-
andi heild, bæði í þarfir stríðsins og
friðarins, sem á eftir kemur.
Vísindalegur Sósíalismi eða óskapn-
aður (Scientific Socialism
or Chaos).
Við lok stríðsins situr þá Bret-
land með þessa feykilegu all)jóðar'
verksmiðju, með þetta stóra verka-j
mannafélag, sem nær yfir og inni-j
bindur alla ]>jóðina: með félagi
þetta, sem stofnað var og myndað j
fyrir stríðið eða til þess að búa til j
vopn og herskip og skotfæri af ótal j
tegundum, og alt hið nýja, sem stríð;
þetta útheimtir. Og öllum þessum
verksmiðjum má breyta mjög hæg-
lega til að smíða autós eða aðra
flutningsvagna, til raffæragjörðar,
skipagjörðar, verkfæragjörðar og til
allra þeirra smíða eða vinnu, sem
mannsheilinn frekast getur hugsað
sér. — Og alveg eins verður ástandið
á Frakklandi og Rússlandi. Allur
heimurinn verður magnþrota og
dofinn og engin Bandamannaþjóð
hefir neina peninga svo um muni til
að flytja inn autós, eða járnbrautar-
vagna eða raffæri eða nokkuð ann-
að frá útlöndum. Og svo verður það j
lífsspursmál Breta að verða á und j
an Miðríkjum Evrópu með fram-
leiðslu alla. Við Bretarnir verðum !
of fátækir til að flytja og kaupa inn
vörur frá Ameríku og við værum
vitfirringar, ef við færum að kaupa
eða flytja nokkuð inn frá Þýzka-
e' 'fk: ht.'f :.Ii:;:'. auðinn
, og þeir munu miklu fremur vilja
selja heldur en kaupa. En öll lönd-
in hafa stóra ihópa af hermönntu.i,
sem bíða þess, að taka upp aftur
iðnað og atvinnu þá, sem þeir höfðu I
fyrir stríðið. öll þessi lönd verða því
mjög treg að brjóta upp og sundra |
þessum framleiðslufélögum. Og þeg- j
ar á alt er litið, ])á væri það hin j
mesta flónska. Vér höfum áður spáð
þvf, að stríðinu muni ekki ljúka
svo, að oss undir eins verði óhætt
að smíða plógskera. Þær verða að}
ganga verksmiðjurnar, bæði til að j
verja landið og til að vinna fyrirj
hið borgaralega félag. — Eða hví j
skyldu þær ekki vera notaðar til
að smíða eitt eða annað, sem menn
þarfnast, skip og verkfæri öll, eða j
fást við efnafræði, búa til liti ogj
margt annað, sem menn hafa orði'ð
að kaupa dýrum dómum frá út |
löndum. En annaðhvort verður
stjórnin að gjöra þetta og það undir
eins og stríðið er búið, eða hið unga
og nýja þjóðfélag Breta, með öllum
hinum ótölulegu verksmiðjum og
hundruðum þúsunda eða milíónum
verka- og iðnaðarmanna, — brotnar
upp og þjóðin verður atvinnulaus,
en alt fer í iðukast óskapnaðar. Þá
verður alt landið kös (Chaosi ein af
iðjulausum og ósjálfbjarga mönn-
um. Verður þá mjög hætt við stór-
kostlegum umbrotum og byltingum
og alt fer á ringulreið. Er þá lítil
von, að Miðríkin (Þýzkaland og
Austurríki), sérstaklega Þýzkaland,
verði svo þolinmóð og spök með alla
■sína iðnaðarkrafta, að bíða ein 10
eða 12 ár, meðan þetta væri a ðlag-
ast, — eða fara á stað aftur.
Er það mögulegt, að koma í verk
hinum vísindalegu draumum
Sósíalistanna?
Allir spámenn verða að vera vara-
samir að fullyrða, að hlutir þeir
hljóti að koma fram, sem þá langar
til að verði og þykja æskilegir; eða
þá hið mótsetta, að það geti ekki
komið fram, sem er skaðlegt og
eyðileggjandi. Þessi hin djarfa bylt
ing á fjárhagslegn fyrirkomulagi
])jóðarinnar, er langt frá því að veva
sjálfsögð og áreiðanlega vfs að
koma, þó að heilbrigð skynsemi
allra manna heimti það eða beri'íi i
l>á áttina. Maður einn getur verið
fárveikur; og eitt lyf eða meðal gct-
ur verið áreiðanlegt að bjarga hon
um. En af því leiðir ekki það, að
hægt sé að fá meðalið: eða að Irekn-
irinn hafi næga þekkingu til að ráð-
leggja ]>að: eða að sjúklinguiinn
geti útvegað sér það; eða hnn liafi
nægilegt vit til að taka það, þegar
það er koinið. Og reýnsla mannkyris
sögunnar sýnir ]>að svo óhrekjan-
lega, að þjóðirnar taka ekki liira
beztu stefnu, heldur ]>á, sem er aug-
sýnilega hin ranga.
Sem spámaður þekki eg cinungis
þetta England mitt. En hvað Eng-
land snertir, þá get eg sezt niður og
ritað hvíldarlaust heila örk e'a
fleiri, og talið upp langa runu af
öflum óteljandi, sem öll myndu vera
á móti þessu. Og öll myndu þau, að
meira eða minna leyti, eiga sér stað
og vinna á líkan hátt í hverju öðru
landi, sem til tals getur komið þeg-
ar um þetta er talað.
Svartasta skýjið, sem liggur yfir
mentun og menningu Evrópu nú á
dögum, er langt frá að vera strfðið.
Hvað er í vændum ?
Eftir H. G. Wells.
(Niðurlagl.
Endursköpun borgaralegs félags
óumflýjanleg.
Einstaklings-fyrirkomulag mann-
félagsins er svo gjörsamlega niður-
brotið og um koll fallið á Bretlandi,
að mér sýnist það eitt fyrir hönd-
um liggja, að þetta hið forna og
mikla konungsríki neyðist til að
gjöra stórkostlcga og mikilfenglega
byltingu á öllu mannfélagsfyrir-
komulagi sínu meðan það stendur í
hinu mesta strfði, scm nokkurn-
tíma hefir komið fyrir í heiminum.
Til bráðabyrgða hefir stjórnin tek-
ið að sér alla flutninga um landið,
og sama hefir verið um skipaflutn-
ing og kolagröft, — ef að hin miklu
pólitisku áhrif skipa- og kolanámu-
cigendanna hefðu ekki getað frestað
því. En eg efast uin, að þeir geti
frestað því þangað til stríðinu lýk-
ur, ef aö vér af alvöru retlum gjör-
samlega að eyðileggja hermannavald
Þjóðverja. Það verður ekki með her-
skyldulögum, heldur með lögum um
afnám eignarréttarins, að meira eða
ininna leyti, sein Bretar eiga eftir
að sýna trygð sína og orðheldni
við bandamenn sína.
Brezkir skipaeigendur hafa t. d.
feykilegan gróða upp úr stríði
þessu. Og það eru' þessir skipaeig-
endur, sem nú fara verst ineð Bret-
land. Bretar þurfa livert einasta
skip landsins til flutninga til að
flytja landinu vörur, og flytja vistir,
menn og herbúnað á ótal staði. En
nú eru skip Breta önnum kafin, að
flytja ódýr autós frá Ameríku til
Ástralíu. Og fjöldi þeirra myndi nú
vera að flytja Þjóðverjum vistir,
vopn og skotfæri, ef að nokkur lík-
indi væru til, að þau gætu sloppið
í gegnum garðinn Breta. Þessir eig-
endur skipa á Bretlandi haifa feyki-
mikil pólitisk völd, og ef að þeir
fara að sjá, að þeim muni ekki hald-
ast þetta uppi, þá fara þeir að verða
friðarpostular, þvf þeir lialda
dauðahaidi um budduna og hugsa
ekki um annað. Eigingirni þeirra er
svo mikil, að það er ómögulegt að
inæla hana eða meta. En grunur
minn er það, að enginn flokkur
manna eða stétta á Bretlandi muni
geta staðið á móti eindregnum vilja
allrar þjóðarinnar, að leiða stríð
þetta til lykta með fullkomnum
sigri hvað sem það kostar. Og engin
trygðabönd eða tengsli, eða per-
sónuleg vinátta við háttstandandi
inenn getur bjargað skipaeigendun-
um eða kolabarúnunum eða kon-
traktörunum, sem kaupa alt fyrir
herinn. Það hlýtur að verða tekið
þvert fyrir fjárplógs eða gróðabrall
þetta.
Eignirnar verða að “KALLAST
TNN”, að öðrum kosti tapa Bretar.
En það geta Bretar aldrei þolað.
--------------------Franzkur foringi á Balkanskaga.------------------------
A’Amade hershöfíingi er einhver bezti foringi Frnk' s >bi Frökkum
seinast í Serbiu og nú í kringum Salonichi.
TTr Vöruhúsinu og á borð þitt.
án þess að nokkur mögulegleiki sé á því að það missi
nokkuð af bragðgæðum eða krafti—þessu er fyrirbygt
með liinum nýju fyrirtaks umbúðum sem
BLBE RIBBON
TEA
er nú pakkað í.
Gömlu blý umbúðirnar voru að vissu nægar—en það var
þó hægt að finna að þeim.—Hver húsmóðir ]>ekkir þær—
þrer rifna hæglega og hættir við að riðga. Það var vegna
siðvenju að fólk gjörði sig ánægt með þessar umbúðir.
Hinar nýju “BLUE RIBBON” umbúðir eru fyrirtaks te
umbúðir. Sterkar, hreinar, þægilegar.verja riki, útiloka
vætu—1 einu orði—
FYRIRTAKS UMBÚÐIR FFRIR FYRIRTAKS TE.
Eins og áður, ábyrgð að peningunum verður skil-
að aftur ef alt er ekki eins og það á að vera fer
með hverjum pakka. Spyrjið matvörusalan.
En það er skorturinn á samvinnu
milli verkamanna og hinna stjórn-
andi flokka. Hinar mentuðu stéttir
og þeir, sem í allsnægtum lifa, hafa
verið rotnar og holgrafnar í hundr-
uð ára af einstaklingsfyrirkomulag-
inu, ineð öllum þeiin göllum, sem
því fylgja. Þær háfa eyðilagt alt
traust verkamannanna til forustu
þeirra. Allur verkamannahópurinn
stendur nú einn sér og enginn ræð-
ur við þá. En eigi þessi hin mikhv
breyting skjótlega að fara fram, sem
í sannleika væri nauðsynlegt þá
þurfa þeir, sem með fara og þessu
vilja fram koma, fyrst af öllu að á-
vinna sér traust og tiltrú verka-
mannanna. Verkamennirnir ]>urfa
og að fræðast um alt ]>að, sem aö
]>essu lýtur. Og verkamennirnir
ættu að vera fúsari að stíga þetta
spor, en nokkur annar hluti þjóð-
félagsins. En hið fyrsta, sem gjöra
þarf til að vinna traust og fylgi
verkamannanna, er að leggja þung-
an aga á herðar hinum græðgisfullu
landeigna- og gróðabralls-mönnum,
miklu þyngri en nú á sér stað. —
Eignaflokkurinn er stöðugt að á-
kæra verkamennina utn það, hvað
þeir séu fáfróðir, grunsamir og illir
viðurejgnar; en einmitt þessir eigna
menn eru blindu slegnir, því að
þeir sjá ekki sjálfa sig, hvað venjan
er búin að gjöra ]>á gráðuga, ]>ótta-
fulla og hégómagjarna. og ofan á alt
þetta eru þeir ekki nema hálf ment-
aðir.
Þegar föðurlandinu lág mest á og
það þurfti á öllum landsins efnum,
auði, vörum og mönnum að halda,
voru eignamennirnir þverir við þörf-
unum og notuðu öll brögð og und-
anfærslur til þess að gjöra stjórn-
inni sem erfiðast fyrir, svo að oft
lág landráðum nærri. Þegar húsa-
eigendurnir í Glasgow settu upp
húsaleiguna við leiguliða sfna, ]>á
urðu verkamennirnir við skipa-
smíðarnar á ánni Clyde svo reiðir,
að nauðugir gjörðu þeir verkfall,
allri lijóðinni til stórkostlegs skaða
og liáska. Þetta var sýnishorn sjálfs-
elsku og eigingirni þeirra, og það
var meira glappaskot af stjórninni,
að vera ekki við því biiin, eða að
geta ekki brotið þetta á bak aftur
undir eins, heldur cn allar ófarir
licnnar við Suvla vík og Hellusund.
Og allstaðar rtka ráðgjafar stjórn-
arinnar, sem cftir herbúnaði líta,
sig á, hvað eftir annað, — reka sig
á, að verkveitendurnir halda verka-
mönnum og vélum frá vopnasmfð
og skotfæratilbúningi. En eru með
öllum hugsanlegum brögðum að
koma hiniim og þessuin tegunduin
smíða, sem þeir búa til handa prí-
vat inönnum fyrir geysiverð, —
rcyna að koma þeim avo fyrir, að
]>ær tcljist til hernaðar])arfa. Þessu
er ómögulegt að bera á móti, og
reynslan er sú: að menn eru miklu
fúsari til að leggja lífiö í sölurnar
fyrir iföðurland sitt, cn að færa sig
niður um eentsvirði á varningi eða
vinnu, sem þeir selja.
Þetta liið sama ástand er ekki cin-
ungis á Bretlandi, h.eldur einnig
með litlum tilbreytingum á Þýzka-
landi, Rússlandi, ítalíu og Frakk-
landi og í hverju þvf landi, sem nú
er riðið við ófrið þenna. Fyrir ]>etta
einstaklingsfyrirkomulag gctum vér
ekki komist hálfa leið. Fyrir ]>að er
hálft aflið úr oss dregið. Á Þýzka-
landi er meiri hlýðni og undirgefni
við skipanir þeirra, er öllu ráða; og
á Frakkiandi sjá menn þessa hluti
alla miklu skýrara og betur, en hja
oss á Englandi cða í nokkru öðru
landi. En Bretar og Rússar eru í
þessu sem mörgu öðru samhuga sem
bræður, og þó um leið andstæðir
sem neiið cr jáinu. Báðir eru lamað-
ir á sálunni frá uppfræðingu, sem er
gagnsýrð af og bygð á rétttrúnaðar
kenningum, og fjötraðir og bældir
niður af stjórnarvöldum, sem eru
bæði dofin í sál og sljó að viti.
Hvprugt ríkið á vísindalega ment-
I aðan flokk manna, sem treysta
megi að fara með þessi mál, svo að
til skarar skríði við þetta stórkost-
lega tækifæri; en bæði hafa þau,
þrátt fyrir alt þetta, þá sérstöku,
undarlegu hæfileika, að finna hin
nýtustu og skynsömustu ráð í þess-
ari iðandi kös viðburðanna og erfið-
leikanna. Það er eins og vitið og
ráðin komi ekki úr heilanum, held-
ur aftan úr hryggjarliðunum. Og
þegar eg er að velta þessu fyrir mér
og snúa því í krók og kring, þá
verður mér ljósara og ljósara hið
þriðja atriði, en það er viljinn og
löngunin, að koma þessu öllu í svo
gott lag, sem mögulegt er. Þessi
hinn nýji tímans andi er nokkuð ó-
ljós ennþá, en hann kemur betur í
ljós: Stríðið heldur nú einlægt á-
fram, og vér skeggræðum um bylt-
ingu og breytingar þessar rétt eins
og það væri mál á milli verkamanna
þeirra, sem heima sitja og kaup-
manna og verksmiðju- eða námu-
eigenda, aldraðra manna, sem einn-
ig sitja heima meðan hinir fara 1
stríð. En lífsvon Evrópu allrar ligg-
ur hjá hvorugum þessum flokki. Á
vígvöllunum heyrist lítið fyrir há-
vaða og drunum skothylkjanna og
braki og skeraridi hvenum sprengi-
kúlnanna. En í skotgröfunum eru
verkamenn, sem kastað hafa tré-
skónum, deyfðinni og aðgjörðaleys-
inu; þar eru foringjaefni sem eru
búnir að gleyma því, að miða alt
við budduna og eigin hagnað. Menn
irnir þar, milli 18 og 40 ára, eru of
önnum kafnir í aur og blóði til þess
að láta til sín taka f málum l>ess-
um. En á morgun verða menn l>ess-
ir meginstofn þjóðarinnar.
Þegar þetta atriði keinur til
greina, ]>á lýsir í lofti. Andi her-
mannanna vegur vel á móti anda
einstakllngsfyrirkomlilagsins — eða
l)essum anda grunseminnar og ótrú-
menskunnar, sein eg óttast ineira en
alt annað. Eg hefi trú á hinu unga
Frakklandi, unga Englandi, unga
Rússlandi, sein stríðið er að skapa,
og af þvf leiðir, að eg trúi og treysti
þvf, að hvert einasta land í Evrópu
herji fram á þ&ssutn stígum, sem
stríðið liefir opnað, unz þau mynda
miklu fullkomnari ríki, en heimur-
inn hefir nokkru sinni séð.
Bandaþjöðirnar verða ríkjafélög,
eins og Þýzkaland var að verða fyr-
ir strfðið, og láta Iiagnað almenn-
ings sitja fyrir hagnaði einstakling-
anna. Þær munu gjöra akuryrkju,
flutninga, skipaferðir, kolanámur,
málmgröft og iðnað í þúsundum
greina að þjóðarfyrirtækjum og
þjóðeignum.Og þar eð Miðríki
Norðurálfunnar (Þýzkaland og
Austurríkii gjöra þetta sama, ]>á
verða Bandaþjóðirnar að mynda
“trust” (samsteypufélag) sín á milli,
til að verzla við allan heim.
En eg dirfist ekki að spá því, að
þetta gangi fyrir sig slétt og fyrir-
hafnarlítið, án mótmæla eða bar-
áttu. Jafnvel á Frakklandi býst eg
ekki við þvf, að l>að gangi greiðlega.
Allstaðar verður baráttan milli vits-
ins og klókindanna, milli sjónar
liinnar ungu og uppvaxandi kyn-
slóðar og hinna staurblindu; mitli
hinna framkvæmdarsömu föður-
landsvina og liinna sauðþráu ein-
staklinga, sem berjast fyrir persónu-
legum hagnaði. Þessi lyfting og end-
ursköpun Evrópu-ríkjanna verður
luraleg og ófögur. 1 hverju tilfelli
vilja hinir fastheldnu menn engu
til þoka, og standa þverir fyrir, til
þess að Iáta kaupa sig, til l>ess að
fá hluti, sem þeir geti dregið pen-
inga af eða grsett á. Þetta er eðli og
náttúra þeirra. Og svo verða þeir
einlægt með ásakanir um þjófnað
og fjárdrátt, að alt steypist á liöfuð-
ið, og svo beita þeir öllum brögðum
og prettum, sem luigsanlegir eru. —
En l>að er trú mín, að hið góða mál-
efni muni hjálpa oss í gegnuin alt
rykið og dynirin og hávaðann, sem
þeir koina á stað. Eg trúi því,’ að af
(Framhald á 7. bls.)