Heimskringla - 24.08.1916, Blaðsíða 2

BLS. 2.
HEIMSKRINGLA.
WINNIPEG, 24. ÁGÚST 11916.
130C
HERBERT QUICK
MÓRAUÐA MÚSIN.
SVEITA-S AG A.
OCOC
Fyrir átján mánuSum síSan mundi Jim hafa
veriS reiSubúinn til aS skríSa Jjvert yfir ríkiS til aS
fá slíka stöSu, og nú var honum boSin hún aS fyrra
bragSi. Gæfan brosti nú viS honum. En gat hann
þegiS boSiS ? HvaS meS AVoodruff folkiS og þá
Hansens og Simms fólkiS? Gat hann yfirgefiS þá,
sem honum treystu og skiliS viS Tóna Bronson, sem
nú var, undir hans handleiSslu, aS verSa aS efni-
legu mannsefni? Gat hann yfirgefiS Tóna og svo
verkiS, sem hann hafSi byrjaS á, og sem var aS eins
hálf-karaS ? Var rétt af honum aS hlaupa frá því?
ÞaS var líkt ástatt fyrir Jim og hverjum ungum
presti, sem drottinn kallar til betra brauSs, nefni-
lega: Hvernig gat hann vitaS, aS þaS var drottinn,
sem kallaSi?
"Eg er hræddur um, aS eg geti þaS ekki , sagSi
Jim aS lokum.
“Ef þér eruS aS eins hræddur um, aS þér getiS
þaS ekki, þá hugsiS ySur um”, sagSi Hofmeyer.
"Eg hefi áritan ySar og viS skulum síSar senda yS-
ur formlegt tilboS skriflega, og getur þá veriS, aS
viS hækkum kaup-boSiS um nokkra dali. HugsiS
um þetta á meSan".
"Þér megiS ekki halda, aS viS höfum fram-
kvæmt alt, sem eg mintist á í ræSu minni, eSa aS
eg hafi ekki gjört glappaskot”.
"Ekki mintist ungfrú Woodruff á nein glappa-
skot”, sagSi Hofmeyer.
"TöluSuS þér viS hana um starfsemi mína?”
spurSi Jim, og var nú auSsjáanlega forvitinn.
"Já”.
“Og samt segist þér vilja fá mig fyrir kennara”.
“HvaS nú?” spurSi Hofmeyer.
“Eg hafSi ekki búist viS, aS hún mundi hafa
sérlega gott álit á mér sem kennara, eSa á starfi
mínu í heild sinni", svaraSi Jim.
“Eg spurSi hana lítiS um starfa ySar, en aSal-
lega hvernig kumpáni þér væruS, og gaf hún ySur
ágætis vitnisburS, og á glappaskot af ySar hálfu
mintist hún ekki”.
“Eg reyndi aS koma á rjóma-samlagi meSal
bændanna, og bjóst viS aS fá hærra verS fyrir
rjómann meS þeim hætti, en ef hver og einn seldi
rjómann sérstaklega; samlagiS hefir ekki hepnast,
en eg er reyndar ennþá á þeirri skoSun aS þaS geti
hepnast, þó aS reynslan hafi ekki sannaS þaS enn .
"Ekki get eg taliS ySur þaS til foráttu; hug-
myndin er góS, og þaS er ekki ySur aS kenna, þó
ekki hafi alt gengiS sem skyldi, og þaS getur lag-
ast síSar. En viS skulum skrifa ySur, og má vera,
aS viS sendum ySur fargjald og bjóSum ySur í
kynnisför til okkar, áSur en þér bindiS ySur. Sveit-
ungar mínir eru all-góSir náungar, — þaS þori eg
aS fullvissa ySur um”.
XX. KAFLI.
“HugsaSu um þaS”.
Ames var barmafullur mentabrunnur. Jim
Irvin fór þaSan eftir hina stuttu viSdvöl sína meS
meira af sannri mentun, en margur nemandi aS
loknu fjögra ára námi, og þaS vegna þess, aS hann
hafSi variS tíu árum æfi sinnar til laS geta veriS
móttækilegur fyrir slíkan innblástur. 1 sambandi
viS þenna mikla búnaSarskóla voru mörg hundruS
ekrur af vel rætkuSu landi, þar sem allur jarSar-
gróSur, er þrifist gat á þeim hluta hnattarins, var
ræktaSur. Þar var og fyrirmyndar gripabú undir
umsjón sérfræSinga. Svo voru skólabyggingarnar
mikilfenglegar aS öllu leyti; sérstaklega fanst Jim
mikiS variS í efnarannsónar-stofurnar. Blómahús-
in, garSarnir, fjósin og hlöSurnar fyltu og lengi
huga hans meS aSdáun.
"Sérhver unglingaskóli ætti aS kenna mikiS
af því, sem hér er kent", sagSi hann viS prófessor
Withers.
"Eg vil játa", sagSi prófessorinn, "aS mikiS af
búnaSarkenslu Vorri er ekki annaS en undirstöSu
atriSi”.
"Einmitt, og þau ætti aS kenna í barnaskólun-
um. ÞaS er gjörsamlega rangt, aS láta unglingana
fara aS heiman, og setjast á þessum svo köIluSu
æSri skólum, til aS Iæra þaS, sem þeim hefSi átt aS
vera kent innan tíu ára aldurs”.
“ÞaS er all-mikiS til í því, sem þér segiS; en
all-margir eru nú samt þeirrar skoSunar, aS sé bú-
fræSi kend á barna- eSa unglngaskólunum ’:á spilli
þaS fyrir aSsókn aS hinum reglulegu búnaoarskól-
um, og æSri skólum í heild sinni".
Ef ekki er hægt aS bjóSa betra en þetta venju-
lega, býst eg viS aS svo verSi”, sagSi Jim. "En ef
aS búnaSar-vísindin eru þaS, sem eg held þau séu,
þá myndi undirstöSu-kenslan í heimaskólunum aS
eins verSa til þess aS Tekja þá til frekari mentunar.
AS láta unglingana bíSa til tvítugs aldurs, er aS
neita þeim um meira en helming þess, sem æSri
skólarnir ættu aS veita þeim, og láta þá borga fyrir
þaS, sem þeir fá elaki”.
"Eg er á sömu skoSun”, sagSi prófessorinn.
"GefiS okkur barnaskóla eins og eg vil hafa þá,
og sérhver æSri skóli þessa ríkis skal fá margfalda
aSsókn innan fárra ára viS þaS, sem nú er, svo aS
rífa verSur þá niSur og byggja aSra stærri".
Prófessorinn hló og þeir kvöddust meS mestu
virktum.
Jim hélt svo heim á leiS meS sveitungum sín-
um, í hæsta máta ánægSur meS Ames förina. —
Pyngjan var raunar léttari en áSur, en hugurinn
margfalt ríkari af fyrirætlunum en áSur. Gleymd-
ur var Mr. Hofmeyer og tilboS hans, þar til Kornel-
íus Bonnar, hinn gamli fjandmaSur hans, varS til
þess aS rifja þaS upp fyrir honum meS því aS
spyrja:
“HvaSa tilboS gjörSi þessi Hofmeyer þér,
Jim?" spurSi Bonnar. "Hann spurSi mig, hvernig
náungi þú værir, og eg svaraSi, aS þú værir dreng-
ur góSur og vel aS þér gjör".
"Kærar þakkir”, svaraSi Jim.
"Engin ástæSa aS tala illa um menn, sem eru
aS reyna aS komast áfram í heiminum”, sagSi Bon-
ar; "þaS bætir ekkert fyrir þeim, sem þaS gjörir,
og þess vegna er þaS flónska. En hvaS vildi hann
þér?”
“Hann bauS mér stöSuna sem yfirkennari viS
barnaskólann þeirra, meS 75 dala launum á mán-
uSi”.
“Einmitt þaS. Okkur þykir fyrir aS missa þig.
En slíku tilboSi getur þú ekki neitaS".
"Eg veit ekki”, sagSi Jim. “Eg er ennþá . ó-
ákveSinn".
Bonnar leit fast framan í hann, svo sem til aS
lesa, hvaS í huga hans byggi; en sagSi svo:
“AuSvitaS væri mér þaS kært, aS þú yrSir kyr
hjá okkur. Eg beiS lægri hlut fyrir þér, en eg erfi
þaS ekki. Séu aSrir ánægSir meS þig, þá er eg
þaS. En, Jim” — og röddin var lægri, svo aS lá
nær hvísli —, "ef þú yrSir kyr, myndi mér og fleir-
um þykja vænt um, aS þú gæfir kost á þér sem
skólaeftirlitsmaSur á Demókrata-listanum”.
"ÞaS hafSi mér aldrei til hugar komiS", svar-
aSi Jim.
"HugsaSu um þaS, lagsmaSur. ViS þurfum
mann eins og þig í þaS embætti, og kosning þín er
engan vegin ólíkleg. HugsaSu þig því um!” og
Bonnar klappaSi Jim vingjarnlega á herSarnar um
leiS og þeir skildu.
-----ÞaS virtist, sem “tilboSin" streymdu aS
Jim úr öllum áttum, og öll átti hann aS hafa hug-
föst. Raunar gaf hann fyrst í staS lítinn gaum aS
tiIboSi Bonnars, — áleit þaS meira gaspur og gam-
an en nokkuS annaS. En hann varS seinna aS játa,
aS Bonnar v:ssi, hvaS hann var aS fara. Bonnar
var enginn græningi, og hér sá hann sér leik á borSi,
sem honum gat orSiS matur úr. Gæti hann fengio
Jim til aS vera í kjöri sem skólaeftirlitsmann, 'þá
voru allar líkur til, aS hann næSi kosningu. Þar
meS hafSi Bonnar bægt honum frá kennarastörf-
unum viS Woodruff skólann, og þó aS Jim fengi
meS því dálítiS meira kaup, þá lét Bonnar sér þaS
lynda; — og svo var annaS: aS hér var tækifæri
til aS hefna sín á offurstanum; Jim tæki embættiS
frá Jenný, og ósigur hennar væri um leiS ósigur
föSur hennar, og þaS mundi gamla manninum ef-
laust svíSa mest af öllu, aS sigurvegarinn skyldi
vera Jim, maSurinn, sem hann hafSi hjálpaS manna
mest. Þannig hafSi Bonnar hugsaS sér þaS, og má
meS sanni segja, aS hann var í engu eftirbátur Tam-
many manna, sem hann dáSist svo mjög aS, hvaS
kænsku snerti í pólitiskum sökum.
Naumast hafSi Jim tekiS sér sæti aS nýju í
vagninum andspænis Jenný Woodruff og Bettínu
Hansen, þegar Kolumbus Brown vegabótastjóri
gjörSi honum bendingu um aS finna sig, og Jim
varS nauSugur, viljugur aS fylgjast meS honum inn
í reykinga-herbergiS.
“Vildi ekki Hoffmann þessi frá Pottawattomie
fá þig til aS yfirgefa okkur og taka viS skóla
þeirra?” byrjaSi Kolumbus samtaliS.
"Mr. Hofmeyer meinarSu?" sagSi Jim. — "Jú,
hann vildi fá mig fyrir kennara þar sySra hjá'þeim”.
"ÞaS grunaSi mig", sagSi Kolumbus. "En þó
eg vilji ekki standa í vegi fyrir hamingju þinni, þá
vona eg samt, aS þú látir hann ekki taka þig frá
okkur. ViS þurfum þín meS, erum stoltir af þér og
viljum ekki sleppa þér”.
Þessi orS Kolúmbusar létu sem heillandi söng-
ur í eyrum Jims; hann roSnaSi, stamaSi og kom
svo engu orSi upp.
“Eg veit þaS vel”, hélt Kolúmbus áfram, aS þaS
aS vera kennari í Woodruff-héraSinu eins og þaS !
er nú, er of lítiS starfssviS fyrir þig; en úr því má
bæta: viljir þú vera kyr, þá má sameina þrjú næstu
héruSin og Woodruff-héraSiS, og gjöra úr þeim öll-
um eitt skólahéraS, og þú verSur þar æSsta ráS og
kennari”.
“Eg er þér innilega þakklátur, Busi, fyrir álit
þitt á mér og hugmynd þína; en eg held aS þú getir
ekki komiS henni í framkvæmd”.
“Þú hugsar þó um þaS, sem eg hefi sagt, og eg
biS þig um þaS aS afráSa ekkert fyrri en þú hefir J
talaS viS mig og nokkra af grönnum mínum, sem
eru samhuga mér, og vilja ekki fyrir nokkurn mun
missa þig”.
Jim lofaSi því, en honum fór aS þykja nóg um
þaS, sem hann átt-i aS "hugsa um", og ennþá var
ekki alt komiS. ,
Offörstinn keyrSi Jim heim frá járnbrautarstöS-
inni. Sat Jim hjá Jenný í aftur-sætinu, en offurstinn
einn í fram-sætinu. Jim leiS mjög vel þar sem hann
sat, og sömuIeiSis virtist Jenný vera ánægS meS
sessunaut sinn. Er komiS var heim til offurstans,
kvöddust þau Jenný og Jim, en offurstinn vildi
endilega keyra Jim heim. Jim settist því nú í fram-
sætiS hjá offurstanum og svo var keyrt úr hlaSi.
"Þegar þeir voru orSnir tveir einir, hóf offurst-
inn máls á því, sem honum lá á hjarta:
"GjörSir þú nokkura samninga viS Mr. Hof-
meyer? ”
“Nei”, sagSi Jim, og skýrSi frá því, sem þeim
Hofmeyer hafSi fariS á milli.
“TilboS hans er sæmilegt, því ber sízt aS neita.
En hér mætti líka laga margt. ViS þurfum aS fá
svo öflugt skólahéraS, aS þaS geti boSiS manns-
starf og mannslaun, því aS annars getum viS aldrei
fengiS nýtilega kennara til langdvalar".
“Þú talar viturlega, og væri vel ef margir væru
sömu skoSunar”, sagSi Jim.
“En þaS sem eg vildi sagt hafa”, hélt offurstinn
áfram, "þá neitaSu ekki tilboSi Mr. Hofmeyers
fyrri en viS sjáum, hvaS hægt er aS gjöra. Eg ætla
aS kalla saman héraSsfund til aS ræSa um þetta,
og þú ættir aS geta sett þeim all-harSa skilmála, án
þess aS þurfa aS kvíSa fyrir því, aS ekki yrSi aS
þeim gengiS, því þér viljum viS halda”.
"Mér er þaS ekki hægt”, sagSi Jim.
"Víst geturSu þaS I MaSur verSur alt af aS líta
eftir eigin hagsmunum í þessum heimi, ef vel á aS
fara", sagSi offurstinn.
"Eg vil vera sanngjarn viS alla", sagSi Jim.
“Eg veit naumast hvaS gjöra skal”.
“Til fundarins boSa eg innan skamms”, sagSi
offurstinn; en á meSan biS eg þig aS hugsa um þaS,
sem eg hefi sagt".
Aftur annaS aS "hugsa um”! Jim hljóp inn í
húsiS til móSur sinnar og tók hana í faSm sinn og
kysti hana innilega. Gamla konan horfSi á son sinn
meS aSdáun, en þó hálf undrandi, eins og hún vissi
ekki, hvaSan á sig stóS veSriS.
“James! HvaS er aS þér, drengur minn!"
"Ekkert, mamma mín, nema ánægja; því aS
nú eru nokkrar líkur til aS eg verSi aS einhverju í
heiminum".
"Drengurinn minn, drengurinn minn!” sagSi
móSirin og lagSi hendurnar á axlir syni sínum. --
"Ef þú ættir aS deyja í kveld, þá myndir þú deyja
bezti drengurinn í heiminum, ef hún móSir þín er
nokkur dómari”. ^
Jim kysti móSur sína aS nýju, og fór svo upp á
herbergi sitt til aS hafa fataskifti. I vasanum innan
á vestinu var snjáS og óhreint umslag, sem hann
opnaSi, og tók út bréf, sem bar öll þess merki, aS
hafa oft veriS lesiS. ÞaS var sama bréfiS, sem
Jenný hafSi skrifaS honum eftir aS skólanefndina
hafSi hent slysiS, aS velja hann fyrir kennara. Nú
tók hann þaS og las ennþá einu sinni. Áminningin
um, aS vera ekki "of frumlegur”, blasti þar enn viS
honum, og eins hitt: "hjólin renna bezt á ruddum
vegi”. Hann brosti nú aS þessu hvorutveggja. Bréf-
iS var, eins og viS munum, skrifaS áSur en Jenný
sinnaSist viS hann. Hann las upp aftur og aftur
orSin, sem komu á eftir yfirlýsingu hennar, um aS
faSir sinn væri honum fylgjandi, og orSin undir-
strikuSu: “eg stend einnig meS þér”.
"Skyldi hún nú virkilega gjöra þaS, eftir alt
sem á undan er gengiS, — ætli hún sé meS mér?”
Og hann hugsaSi ekki um neitt af því sem hann
hafSi veriS beSinn aS "hugsa um” þaS sem eftir var
kveldsins.
— Svona vill þaS ganga til hjá okkur mönn-
unum.
Gjörningar í Asíu.
Eftir Morton Fullerton.
(Niðurlag).
N ikulás hinn mikli fer til Kákasus.
Rússar höfðu ekki gleymt þvf, að
þjóðverjar voru að gjöra gælur við
Tyrki og höfðu verið að makka við
}>á í mörg herrans ár. Þeir vissu vei,
að Þýzkir ætluðu sér Litlu-Asfu og
hálendi Persíu, og svo langt suður
eftir döiunum, sem þeir kæmust.
Það var hinn 5. september 1915, sem
Nikulás stórhertogi var gjörður að
yfirforingja yfir öllum her Rússa í
Kákasus löndunum. Hann var áður
biiinn að vera foringi yfir öllum
Rússaher eystra í heilt ár. Hafði
fyrst stöðvað og hrakið Þýzka í Pól-
landi, rekið þá að mestu yfir Gal-
izíu, yfir Karpatha fjöllin og inn á
Ungarn. En svo þegar vistirnar og
skotfærin brugðust, þá kom hann
öllum hernum heim aftur austur
yfir fjöllin, og seinna varð hann að
hrökkva úr Póllandi. En undan-
lialdið á báðum stöðum fórst hon-
um svo snildarlega úr hendi, að
liann verður lengi talinn hinnmesti
hershöfðingi heimsins. Hann bjarg-
aði Rússaher þarna hvað eftir ann-
að. Og svo þegar hann var sendur
suður, þá héldu margir, að hann
hefði fallið í ónáð og verið sendur í
útlegð þarna. En afreksverk þau,
sem hann hefir unnið l>arna sýna,
að það hefir verið alt annað. Við-
burðirnir hafa sýnt, að þarna
þurfti mann, sem var öllum fremri
og snjallari, og Rússar áttu engan,!
sem var eins fær um þetta og Niku-
lás hinn mikli, þó að maðurinn
væri gamall orðinn.
Frá Riga og alia ieið suður undir
Karpatha-fjöll, eða kanske réttara
Búkóvínu, voru Rússar á nær 800
mílna löngum hergarði komnir lit í
fenin og flóana á Rússlandi. Þýzkir
komu reyndar á eftir þeim, en þeir
treystu sér ekki út í fenin. Og nú
kom keisarinn til þeirra, í stað Nik-
ulásar, og þó að hann væri ekki
hermaður mikili, þá elskuðu Rúss-
ar hann, þenna “iitia föður” sinn,
“pattuska”, sem þeir kalia liann, og
voru fúsir til að láta lífið fyrir hann.
En herforinginn Nikulás liinn mikli
og stórvaxni, hann hvarf mönnum
sjónum um tíma út í þokuna og
myrkrið í Asíu.
En um þetta leyti var margt að
gjörast á öðrum stöðum. Og það
var eins og Rússar og Bandamenn
sintu því ekki, eða þeir létu sér á
sama standa um þaá. IJvcrnig stóð
á þvf, að Rússar skiftu sér ekkert
um Balkanlöndin? Því ráku Rússar
nú ekki Rúmena á stað? Hvernig
atóð á því, að þeir skiftu sér svo lft-
ið af Serbíu, eða af því, hvernig
Dardanella herförin fór? Það var
eins og Bandamönnum findist þetta
alt saman iítilsvirði, þvf að þeir
vissu, hvað var að gjörast þarna í
myrkrunum og þokunni eystra. —
Nikuiás var kominn þangað og J>að
var nóg.
Astæöan fyrir herferðinni í Asíu.
Árið 1908 höfðu Austurríkismenn
tekið ríkin Bosníu og Herzegóvínu,
sem eru slafnesk, og Rússar ætluðu
sér að fyrirgefa það; og 1909 æthiðu
Þjóðverjar sér að ná Morocco, á
norðurströndum Afrfku, þó að Bret-
ar kæmu í veginn fyrir það. Og þó
að menn væru sáttir að kalla, þá
sauð þó bg vail undir niðri( og þá
kom samþyktin í Potsdam á Þýzka-
landi 1910, og einmitt f þeirri sam-
þykt felst fullnaðarástæðan fyrir
Asíuferðum Nikuiásar stórhertoga
og Breta.
Þá voru Þjóðverjar svo iangt
kömnir, svo mikið búnir að koma
sér inn undir hjá Tyrkjum með fag-
urmæium og skjalli, með peninga-
loforðum og peningalánum og heit-
orðum um eilífa vináttu, að þeim
stóð á sama, þó að menn færi að
gruna um afskifti þeirra og Tyrkja;
það var líka alt svo saklaust, ekk-
ert nema verzlunarsamningar og
peningalán og járnbrautarlagning-
ar. Og svo fengu þeir Rússa og
Breta til að koma og heimsækja sig
í Potsdam, þar sem Vilhjálmur sat
og skemti sér í hinum skrautlegu
höllum sínum. Það var svo sem ekki
margt að því að heimsækja hann.
Og svo var það nauðsynlegt, að koin
ast að einhverju samkomulagi
þarna eystra, hvernig þeir ættu að
hegða sér, þegar þeir hittust þar.
Rúsar komu náttúrlega að norðan
og Bretar að sunnan, upp frá Persa i
fióanum, með vörur sínar. En Vil-
hjálmur hann gat ekki komið öðru
vísi en á járnbraut frá Miklagarði.
Það var reyndar eftir að leggja
hana. En þeir vildu tala um þetta,
1 ef að það kynni fyrir að koma.
Potsdam samþyktin.
Og svo komu þeir sér saman um
svolátandi samþykt:
“Rússar ganga inn á það, að
banna ekki Þjóðverjum að ieggja
járnbraut til Bagdad. Þeir lofast
jafnvel til, að tengja járnbrautar-
iínur sínar frá Rússlandi til Pers-j
fu, sem þeir kynnu að byggja, við {
þessar línur Þjóðverja til Bagdad.!
En hins vegar viðurkenna Þjóð-
verjar réttindi Rússa til þess, að
verzla við Persa í norðurhluta
Persaveldis, eins og Rússar viður-!
kenna verzlunarréttindi Þjóðvcrja j
við Per.sa, og Þjóðverjar viður-|
kenna einnig, að Rússar liafi full-
an rétt til þses, að ieggja járn-
brautir og rafþræði í norðurhluta
Persíu”.
Með öðrum orðum þýddi þetta
það, eða var í rauninni hið sama og
Þjóðverjar hefðu sagt við Rússa eða
Vilhjálmur keisari við Rússakeisara
—: Hjáipaðu mér til að lengja og
leggja brautina til Bagdad, og þá
máttu mín vegna gjöra hvað sem
þér sýnist í norðurhluta Persíu.
Það er hálf-einkennilegt þetta. —
Þarna, árið 1910, voru Rússar búnirj
að gleyma samningunum við Breta
árið 1907 um Persíu. Það var reynd-
ar hvergi beint tekið fram f Pots-
dam samþyktinni neitt, er færi t
bága við samninginn við Breta. En
þarna lofuðu bæði Þjóðverjar og
Rússar að hvorugur skyldi ganga
f nokkurt samband móti hinum, og
árið áður voru Rússar búnir að
gjöra sams konar samning við
Frakka. Og þegar gjörningar þessir
urðu opinberir, þá efaðist enginn!
stjórnmálamaður, sem nokkuð)
þekti til Berlínar, um það, að þarnaj
hefðu Þjóðverjar leikið á Rússa, því
að þeir setluðu sér að bola Bretum
út úr Persalandi og-löndunum við
Persaflóann, og það var við Bret-
ann, sem Þjéðverjar voru hræddir,
en ekki við Rússann. En Bretum
reið um fram alt á því, að stemma
stigu fyrir Þjóðverjum, svo að þeir
kæmust hvorki nærri Egyptalandi
eða Indlandi. En Þjóðverjar ætluðu
sér á báða þessa staði.
Potsdam samningarnir árið 1910
voru því fullnaðar samningar frá
hálfu Þjóðverja. Nú voru þeir á
pappírnum búnir að ná þvf, sem
hugur þeirra stóð til, og nú var
ekki annað eftir, en að koma braut-
inni áfram og hermönnunum eftir
henni. Balkanstrfðin breyttu iítið
eða ekkert til um þetta. Þau jafn-
vel hjálpuðu Þjóðverjum til þess, að
fá meira og meira hald á Tyrkjum.
Þýzkir bankar og þýzka stjórnin
iánaði þeim peninga. Vilhjálmur
keisari iánaði þeim suma sína beztu
hei-foringja, Svo sem Von der Golz
og Liman von Sanders og marga
aðra. Þeir æfðu hermenn soldáns og
kendu þeim hina nýjustu hernaðar-
aðferð. Og svo sendu Þjóðverjar
flugumenn sína um alla Persíu til
að vinna sem flesta liöfðingja Persa
til að verða með sér( þegar til þyrfti
að taka. Og mætti um þetta rita
heilar bækur.
Það var voða-veidi, sem Þjóðverj-
ar ætluðu að mynda þarna, og átti
það að verða eins konar keisara-
eða kalífa-veldi (Chalifate of Berlin).
En skýzt þó skýrir séu, og eitt
gleymdist þeim Þjóðverjunum, en
það var, að annað eins veldi hlaut
að hrynja um kolþ þó að þeir hefðu
getað náð haldi á þessum lönduin,
af því að þeir höfðu ekki vald yfir
sjónum. Til allrar hamingju héidu
Bretar sjónum og höfðu þar völd
öll. Og meðan það verður, geta Þjóð-
verjar ekki komið þessu fram.
Rússar færast á stúfana....
Loksins voru Rússar búnir að sjá
alt þetta eins og það var, og vissu,
að Þjóðverjar voru í þann veginn
að framkvæma þetta. Yissu, að
þeiin sjálfuin og öllum heimi reið
eins mikið á( cða mcira, að stöðva
Þjóðverja ]>arna, heldur en nokk-
ursstaðar annarsstaðar. Þeir voru
nú komnir á flóana á Rússlandi og
þar gátu þeir lítið á unnið, og þar
voru hershöfðingjar Rússa hér um
bil vissir að halda þeim. En Niku-
lás hinn mikli varð að fara suður.
og hinn 5. september 1915 iagði
hann á stað. Rússar voru búnir að
bíða í hundrað ár eftir að geta
fengið greiða leið um Hellusund, til
þess að flytja vörur sínar til mark-
aðar. Nú voru Þjóðverjar komnir
þar, og áttu að eins eftir að full-
gjöra brautina, en sundin voru
harðlokuð og þeir voru búnir að
lýsa því yfir fyrir heiminum, í bók
herra N. Dalbruchs, sem han’n kail-
ar “Legacies of Bismarck”, að fyrir
utan alt annað, sein þeir með réttu
gætu krafist, ]>á væri ]>ó eitt, sem
yfir tséki, og þeir myndu heimta á
næsta friðarfundi, en það væri að
fá jafngildi Indlands, sem Bretar
hefðu. Og þetta jafngildi Indlands
var Litla Asía og Mesópótamía. —
Þetta er svo einkennilega þýzkt:
Bismarck scgir þcim, að þeir ]>urfi
og eigi að fá þetta iand. Þeir ágirn-
ast náttúriega landið, og það er
það sama, sem ]>eir hafi fuilan eign-
arrétt til þess. Þeir þurfa að eins .ð
taka það og svo eiga þeir það.
hinn þýzka dreymdi um það, að
hann ætti að reka fleyg einn mikinn
um Evrópu og Aslu.
Fleygur þessi átti að byrja á Yfn-
arborg og breikka einiægt meira og
meka suður um Serbíu og Balkan-
iöndin og þrengja Rússum og öllum
öðrum slafneskum þjóðum iengra
og lengra norður undir íshafið og
í heimskautalöndin og lengra og
lengra inn í Síberíu; en svo átti
fleygurinn að ganga yfir Tyrkja-
löndin og þjappa að Bretum á