Heimskringla - 24.08.1916, Blaðsíða 1

Roya! Optical Co.
Elztu Opticians i Winnipeg. ViO
höfum reynst vinum þínum vel, —
gefðn okkur tækifæri til að reyn-
ast þér vel. Stofnsett 1905.
W. R. Fowler, Opt.
XXX. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA, FIMTUDAGINN, 24. AGOST 1916.
NR. 48
fj'öldi af fólki til skips, og mátti hér
um hið sama segja og eg sagði í
Hkr. í vor, þar sem eg gat um brott-
för ‘Western Scots’ néðan, að “þar
átti, auðsjáanlega, margur frænd-
um og vinum á bak að sjá”.
Að síðustu óska eg Sívertz-bræðr-
unum og 103. herdeildinni til allra
heilla og hamingju, sem og öllum
þeim íslendingum og annara þjóða
mönnum^ sem gengið liafa og ganga
kunna í her Breta og bandamanna
þeirra. Og megi þeir sem flestir og
sem fyrst koma heilir á húfi heim
til sín, — eftir fenginn fraegan sig-
ur!
Victoria, B. C., 24. júlí 191(5.
J. Ásgeir J. Líndal.
Stríðs=f réttir
Það eru í rauninni engin stórtíð-
indi af stríðinu að segja núna, eftir
því sem stórtíðindi kallast á þess-
um dögum: en allstaðar á vígvöll-
unum eru Bandamenn að kroppa
þennan og þennan staðinn, þessa og
þessa víggröfina, l>enna og þennal
kastalann frá Þjóðverjum eða ein-
hverjum Bandamanna þeirra. Og
það má fullyrða, að hvergi ýtist nú
áfram hjá Þjóðverjum, heldur aftur
á bak, hvort heldur það er á Frakk-
landi, ítalíu, ltússlandi, 1 Asíu eða
í Afríku.
Herra ritstjóri Heimskringlu!
Með því að eg hefi tekið að mér,
að lofa þér og lesendum blaðs þíns
að vita um þá íslendinga, sem geng-
ið hafa í herinn hér í bænum, þá vil
eg ekki draga að tjá þér — jafn vel
þó eg hafi, nú sem stendur, mjög
lítinn tíma til ritstarfa —, að þrír
ungir, mentaðir og mjög efnilegir
bræður gengu nú í byrjun mánað-
arins (júlí) í 103. herdeildina (Bat-
talion) hér í bænum. Drengir þess-
ir eru:
Henry George Sívertz, fæddur hér
í bænum 15. nóv. 1893. Stundaði
hann nám á hinum almenna menta-
ekóla (High School) bæjarins, gekk
svo f tvö ár á McGill háskólann
(University), og las þá lög í tvö ár
hjá T. Robertson, þáverandi lög-
fræðingi bæjarstjórnarinnar hér, en
varð þá að hætta lögfræðis-námi
sökum heilsu-brests; að fenginni
heilsubót gekk hann á kennara-
skóla (Normal School) fylkisins,
fékk kennara-leyfi í síðastl. des-
ember, og var barnaskólakennari í
sex mánuði hér stutt frá bænum.
Hann gekk í ofan nefnda herdeild
þ. 13. þ. m.
mikinn og góðan skerf til harís,
bæði fyrr og síðar. Annars vísa eg
til þess, sem eg ritaði um hann í
fyrra-vor, og birt var í Hkr. þ. 6.
maí f. á.— Elinborg Sívertz er, eins
og maður hennar, miklum og góð-
um hæfileikum gædd, og hefir tals-
vert kveðið að henni í enskum fé-
lagsskap hér, ekki síður en í félags-
lífi vor fslendinga.
Eg ræðst nú til að senda þér litla
mynd af Síverts-bræðrunum, til
birtingar í blaðinu, enda þótt þú
haíir ekki enn tekið í þlaðið mynd-
irnar, sem eg sendi þér af þeim
Goodmans-feðgunum og Leonard G.
Griffiths, fyrir nærri fjórum mánuð-
um síðan, sem mér og ýmsum hér
þykir all-kynlegt, þar sem þú hefir
oft óskað eftir myndum af íslenzk-
um hermönnum. En eg vona, að þú
bætir úr þessari yfirsjón þinni með
því að birta nú í blaðinu allar þess-
ar ofan nefndu myndir — ef hinar
fyrnefndu eru ekki glataðar.
Myndin af bræðrunum var tekin
’ heirna hjá þeim, litlu áður en þeir
| fóru héðan. Afstaða þeirra á mynd-
| inni er sú, að Henry er í miðið,
Christian til hægri, en Gustav til
vinstr hliðar við hann.
Gustav Sívertz, fædur hér í bæn-
um þ. 29. júlí 1895. Stundaði hann
nám á alþýðuskólum bæjarins, og
gekk svo um hrið á almenna menta-;
skólann hér; en hætti svo við nám
þar og byrjaði að stunda augn-'
fræði (Optometry), sem liann hefir
svo unnið við í fimm ár, bæði hér
og í Yancouver. Hann gekk í her-'
deildina þ. 4. þ. m.
Christian Sívertz, fæddur á Point j
Roberts, Washington (hvar foreldr-j
ar hans bjuggu um tíma), þ. 30. sept.
1897, en fluttist tvcggja ára gamall
hingað. Stundaði hann nám á al-'
menna mentaskólanum hér, og út-1
skrifaðist þaðan í júní í fyrra; gekk j
hann gekk svo um hríð á kennara-
skólann, fékk kennara-leyfi síðastl. j
desember, og var barnaskóla kenn-
ari í sex mánuði hér norður á eynni.!
Hann gekk í ofan nef-nda herdeild j
þ. 5. þ. m.
Foreldrar þeirra bræðra eru þau
fyrirmyndar-hjónin Christian Sí-
vertz, Sigurgeirsson, Sigurðssonar,
ættaður úr Húnavatnssýslu, en
fæddur í Miðhúsum í Reykhólasveit
(þar sem snillingurinn Gestur Páls- j
son var fæddur), þ. 3. des. 1864, og
Elinborg Sívertz, dóttir Samúels
bónda Björnssonar í Grafarkoti á
Yatnsnesi í Húnavatnssýslu. Crist- j
ian kom til Vesturheims 1883, en
Elinborg árið 1888. Þau giftust hér
f bænum 1892, og hafa búið hér
lengst af síðan. Þau hafa eignast
sex efnilega syni, sem allir lifa. Sá'
elzti af yngri drengjunum þremur,'
Victorian Sívertz, útskrifaðist úr al-J
menna mentaskólanum hér í sumar. j
Christian Sívertz (eldri) er mikill
gáfumaður og margfróður, einkum
1 því, er að hagfræðis- og atvinnu-
málum lýtur, og hefir hann látið
mikið til sín taka í félagsskap
verkamanna, ekki að eins hér í bæn-
um, heldur í fylkinu og í Canada
yfirleitt. Hann hefir samt sem áður
ekki sneitt sig hjá íslenzkum félags-
skap hér, heldur þvert á móti, lagt
1S3. herdeildin (“Vancouver Island
Timber Wolves”), sem þeir Sívertz-
bræðurnir tilheyra, og í eru 1,050
menn — af hverjum 75 prósent eru
héðan úr bænum og nágrenninu —,
lagði af stað héðan úr bænum, á-
leiðis til Englands þ. 15. þ. m., kl.
4 e. h. Yfir-herforinginn (command-
ing officer) er Lt.-Col. E. C. J. L.
Henniker, O. C.
Allur þorri hermannanna virtust
ungir og vasklegir menn, og mun
þvf herdeild þessi alls ekki standa
neitt að l)aki 67. herdeildinni (‘West
ern Scots’), ,sem fór héðan úr bæn-
um, áleiðis til Englands, þ. 24. marz
þ. á. (sbr. grein mína í Hkr. þ. 13.
apríl), eða 88. herdeildinni (“Vic-
toria Fusiliers”), sem lagði af stað
héðan, áleiðis til Englands, þ. 23.
maí þ. á., og taldar hafa verið einna
tilkomumestu herdeildirnar, sem
áður höfðu farið til Evrópu, síðan
stríðið byrjaði.
Þessu til nokkurs stuðnings vil
eg geta þess, að einn af helztu prest.
um hér í bænum, síra J. Gibson
Inkster, sagði í bréfi til “Victoria
Daily Times” í fyrradag, að það
liefði gjört sig “stoltan” að sjá, þeg-
ar hann í Vancouver, hvar hann
var staddur þegar 108. herdeildin
kom þangað, hafði verið að ganga
á meðal liðsmannanna, bæði úti á
strætunum og inni i járnbrautar-
lestinni, sem átti að flytja þá aust-
ur um land, að “hver maður hafi
verið alveg ódrukkinn, mjög kur-
teis og þægilegur í viðmóti, og í
bezta skapi”.
Presturinn segist geta um þetta
opinberlega, vegna þess, að það
mundi gleðja foreldra og vanda-
menn hermannanna að frétta það.
Eg vil bæta því hér við, Sívertz-
bræðrunum til verðugs hróss, að
þeir eru allir stakir reglumenn.
Þrátt fyrir þó nokkra rignlngu
daginn sem herdeildin fór héðan,
þá fylgdi henni, ekki síður en hin-
um ofan nefndu herdeildum, mikill
ÍTALIR HALDA SOKNINNI
ÁFRAM.
Á ítalíu halda ítalir áfram sókn-
inni á sléttunni suður af Gorizia en
nofður af Trieste. Þeir hafa sótt upp
Isonzo-dalinn, upp til Tolmino, sem
Þjóðverjar kalla Tolmein. Er ]>að
fjallaborg og ilt aösóknar, yfir liáa
kletta og klungur að fara, og liggur
hún 18 mílur norður af Gorizia og
austan við Isonzo. Þarna þurftu
ítalir að hreinsa dali, gjár og hæðir
ailar á ieiðinni frá Tolmino og suður
á Doberdo hásléttuna, og hafa þeir
verið að því seinustu viku, og svo
að ýta Austurríkismönnum lengra
og lengra austur og suður á slétt-
unni. Hún er líka oft kölluð Carso
slétta og þar höfðu Austurríkis-
menn vígi önnur, þegar Italir
hröktu þá úr brúnunum. Þessi vígi
hafa nú ítalir tekið, og áttu þeir á
laugardagskveldið eitthvað 7—8
mílur eftir að komast til Trieste.
Flugdreka liafa ítalir notað þar
allmikið, bæði sína eigin og Frakka,
og þeir fóru jafnvel suður fyrir Tri-
este, til hafnborgar og kastala að
nafni Muggio, þar sem vopnabirgð-
ir Austurrfkismanna voru. Hleyptu
þeir þar niður sprengivélum mörg-
um, og sáust vopnasmiðjur og flug-
drekahjallar í björtum loga. Þetta
var einum 6 mílum sunnan við Tri-
este. Á þessu svæði eru ítalir nú að
berjast nótt og dag.
ÍTALIR SENDA HERMENN TIL
SALONICHL
En svo hafa Italir sent eitthvað af
hersveitum til Salonichi. Hinn 20.
ágúst voru þeir í óða önn að lenda
þar af flota all-miklum, sem kom
sjóleið með þá, og skipa upp vopn-
um og hergögnum. Ekki vita menn,
hvað margir þeir voru. En undir
eins og þeir stigu á land, gengu þeir
með fylktu liði til herbúða, sem
biðu þeirra fyrir utan bæjinn. Er
sem allar þjóðirnar Bandamanna
vilji leggja sinn skerf til að koma
Búlgörum á kné og launa þeim með-
ferðina á Serba-þjóðinni og reka
Tyrkjann úr Evrópu.
Þarna byrjuðu þeir fyrst að berj-
ast á 50 til 60 mílna svæði, frá Al-
baníu til Vardar fljótsins. Svo leng-
ist vígvöllurinn til Doiran vatnsins
og síðan austur lengra f Struma-
dalinn, og var þá slagurinn á 150
mílum. Á þessu svæði höfðu Banda-
menn allstaðar betur og tóku þorp
og smábæji af Búlgörum.
En austan til í Struma-dalnum og
alla leið austur til Kavala, á einum
70—80 mílum, áttu Grikkir að hafa
landvörn, og voru þar nokkrar her-
sveitir þeirra. Þetta er viðauki sá,
sem þeir fengu eftir seinustu Balk-
anstríðin, og er bezta land. En nú
koma Búlgara hersveitir að norðan
á svæði þessu og láta ófriðlega. Og
þegar Grikkir sjá það, halda þeir
undan. En Bandamenn senda aftur
hersveitir til að mæta gestunum, og
voru þær á leiðinni, þegar þetta er
ritað, og er talið áreiðanlegt, að
Sarrail foringi Bandamanna hafi
nóg lið til að mæta hverju, sem
þarna kemur á móti honum, og
halda samt norður eftir Serbíu aðal
CORPORAL OSCAR GOTTFRED GOTTSKÁLKSSON.
Corporal Oscar Gottfred er sonur Jóhannesar Gott-
skálkssonar, sem lengi hefir búið í Winnipeg. Hann
lagði af stað til Englands þann 16. þessa mánaðar með
herdeild sinni, númer 138, frá Edmonton. Hann hefir
verið þar vesturfrá nokkurn undanfarinn tíma, og inn-
ritaðist þar í síðastliðnum desember. — Vér óskum
honum til lukku eins og öllum öðrurn góðum drengj-
um, sem gefa sig fram til þess, að lialda uppi heiðri
okkar og þjóðíélagsins í heild sinni.
flokknum. En alt verða þeir að
smala landið sem bezt, svo að hvergi
verði eftir, og munu þessar 200,000
Serba. sem með flokknum er, hafa
góðan hug á því.
Kosningar á Grikklandi ekki af-
staðnar ennþá, verða snemma í
næsta mánuði, og þá búast menn
við umskiftum. En áður langt líð-
ur mega menn búast við bardögm
])arna, sem annarsstaðar á vfggörð-
unum. Þeir eru rétt að búa sig til
og koma sér fyrir þessa dagana.
FREGNIR ÓLJÓSAR FRA RÚSSUM
Frá Rússum eru fregnir nokkuð
óljósar, bæði í Asíu og í Evrópu.
En í Asu halda þeir sínu, þó að
ekki fari sögur af neinum miklum
bardögum.
En sunnan við Prípet-flóana og
alla leið suður á Ungarn og á nær
100 mílna svæði í Carpatha fjöllun-
umum eru þeir einlægt að berjast.
Norður við Kovel í Volhyníu rennur
áin Stokhod norður í Pripet, en lág
lendi víðast, og voru Þjóðverjar þar
til varnar að vestan, en Kaledines
með Rússa sótti á að austan. Þjóð-
verjar voru búnir að senda mikið af
hinu bezta liði sínu þangað því að
þarna máttu þeir sízt láta undan.
Það hafa verið dunur og dynkir,
brestir og skruðningar all-miklir
þarna norðvestur í Saskatchewan
út af ákærunum á stjórnina og Lib-
eral flokkinn í mútumálum, vega-
bótamálum, brennivfnsmálum og
allrahanda málum. Blöðin hafa ver-
ið full af þessu langa lengi, og menn
voru orðnir saddir á þeim lestri og
hrollurinn fór um fólkið, þegar það
heyrði sögurnar hverja af annari.
En loks kom lausnarstundin, þeg-
ar þeir gáfu úrskurðinn í sumum
af málum þessum dómararnir El-
wood og Brown. Úrskurður þeirra
varð meðal annars þessi:
Sekir eru þeir: Forseti þingsins
Hon. J. A. Sheppard, og þingmenn
þrír, “Little Herbie” C. Pierce, ‘Pin-
to Sam' Moore og C. H. Cawthorpe.
— Allir hafa menn þessir tekið mút-
ur af brennivínsmönnuin. En Pierce
Hafa þar því verið hinir grimmustu
slagir hvað eftir annað f 3 vikur eða
ineira. Sunnantii komust Rússar
yfir ána og eitthvað lítið norðar-
lega. En lengi stóðu Þjóðverjar fyr-
ir þangað til að nii er sagt, að þeir
hafi loksins brotið garðinn þýzka,
við smábæjinn Tobol. Hvað eftir
annað náðu Rússar honum, .og
hvað eftir annað komu Þjóðverjar
hálfu liðfleiri en áður og hröktu þá
burtu. Loksins héldu Rússar þó
þorpinu og víggröfum ölum þar ná-
lægt; en Þjóðverjar urðu nauðugir
undan að láta.
— Suðurfrá, í Galizíu, eru þeir að
berjast um Lemberg. Þeir eru icynd-
ar nokkuð frá borginni í hálfhting
og reka Rússar safnið; en Þjóðverj-
ar og Austurríkismenn snúast önd-
verðir móti, og er torsótt leiðin og
tafir margar, þegar berjast verður
um hvert ferhyrningsyard. Og ekki
voru Rússar á mánudaginn búnir
að taka Halics; en að kastala þeim
voru þeir komnir að heita má. Þeir
komu þar að sunnan. En aðrir
flokkar Rússa sóttu fram að austan
og norðaustan og lögðust þungt á.
En nú er svo sem Rússar láti
þenna nýja her sinn sækja á Ung-»
arn; því að um öll skörðin suður
og Cawthorpe fundnir sekir fyrir að
hafa einnig mútað sjálfir.
Hon. A. P. McNab var frfkendur
af Brown dómarat en sekur fundinn
af Elwood dómara. Hann trúir ekki
framburði ráðgjafa þessa, þar eð
eiðfestur vitnisburður hans er ó-
samkvæmur sjálfum sér í ýmsum at-
riðum.
“Samsæri Rogers” reyndist vindur
einn, og ekki hin minsta tilhæfa
fyrir ákærum þeim.
Allir þessir ákærðu og dæmdu
menn hafa viljað og verið að mata
krókinn og hent á lofti feita bita úr
búri fylkisins og skrúfað og pressað
af mönnum peninga til þess að
halda sér f sætum og Liberal flokkn-
um vfð völdin.
Búist er við, að allir hinir seku
segi þegar af sár.
frá Jablonitza, á einum 150 mílum
eða meira, er sagt að Rússar séu að
berjast við einhverjar leifar Austur-
ríkismanna, og að sunnantil er að
sjá, sem þeir séu komnir í gegnum
fjöllin hafi jafnvel gjört herhlaup
ofan undir Maramarosziget, sem er
helzti bærinn, þegar vestur kemur
úr fjöllunum.
Alls er sagt hinn 18. ágúst að
Austurríkismenn liafi í júní og júlí
mánuðum tajiað þarna eystra 830
þúsundum manna, og síðan hafa
þeir þó tapað miklu, því að einlægt
hefir verið barist og einlægt hafa
þeir hraktir verið.
Á FRAKKLANDI ÞOKAR BANDA-
MÖNNUM EINLÆGT ÁFRAM
Seigt og fast en einlægt ögn áleið-
is gengur það á Fvakklandi, þó að
bardagarnir séu ekki feikna stórir
á hverjum stað. Um Somme-orust-
una segir þýzkur herfréttaritari, Er-
ick von Saltzmann, “að mannfallið
hjá Þjóðverjum sé voðalegt, og að
margir þýzkir herflokkar hafi kom-
ið aftur úr bardögunum með svo
miklu mannfalli, að þvílíkt hafi ald-
rei áður heyrst í sögu mannkyns-
ins”. Hann er fregnriti fprir þýzka
stórblaðið “Vossische 2eitung”.
Við Somme á Frakklandi sóttu
Bretar fram á 11 mílna svæði, og
tóku þar hrygg einn, sem Þjóðverj-
ar höfðu haldið nálægt Thiepval og
norður af Pozieres, og hálfa mílu af
skotgröfum vestur af Higliwood. —
Þetta er nálægt Guillemont. Eitt-
hvað um eitt þúsund fanga tóku
þeir þarna.
Við Fleury, eina virkisborgina í
kringum Verdun, ætluðu Þýzkir að
hrekja Frakka, og byrjuðu með því
að spúa á þá logandi tjöru eða olíu
eða einhverjum djöfuldómi, sem
menn vita ekki nafn á: og komu svo
á eftir á harða hlaupi. En einhvern
veginn stóðust Frakkar eldinn og
tóku óþyrmilega á móti, svo að
Þjóðverjar féllu hver um annan í
hrönnum. Þeir gátu komið við 75
millimetra byssunum sfnum, og þá
var áhlaupið búið á 1 eða 2 mínút-
um.
(Framhald á 5. bls.)
ÁRNI THORLACIUS
í hermannabúnmgi Skota.
Árni Thorlacius er sonur Dan-
íels Thorlacius, er um eitt skeið
var kaupmaður f Stykkishólmi,
og Guðrúnar konu hans^ Jó-
sepsdóttur Skaptasen, læknis
frá Hnausum. — Árni er í Há-
lendingasveit Skota (Camerons)
og er í skozkum búningi. Nú er
hann úti í þreskingu, en býst
við að fara undir haustið til
vígvallanna.
ÞINGFORSETINN OG FLEIRI LIB-
ERAL ÞINGMENN í SASKAT-
CHEWAN FUNDNIR SEKIR.