Heimskringla - 18.01.1917, Blaðsíða 3

WíJJNIPEG, l*. JANÚABi
BKf5lí?lCRIN6lA
BL8. 3
Fóðrun sláturgripa á vetrum.
Meiri hluti sláturgripa, sem ald-
ir eru upp í Vestur Canada, eru
sendir til markaöar á haustin og
margoft í því ástandi aö ]>eir eru
horaöir og í hálfum holdum. Af-
leitSingin er sú, aö prísar eru lægri
á haustin og snemma á vetrum en
þeir eru á öörum tímum ársins.
Næsta litiö er um sláturmarlcað á
vorin og orsakar það að prísar ná
vanalega hæsta marki yfir áriö i
kring um maí eöa júní. Eftirfylgj-
andi kaflar sýna hæsta verö á
Winnipeg markaðinum, s'em tilfært
er úr 20. nóvember og 20 maí ein-
tökum blaösins “North West Farm-
er” i Winnipeg.
þ)'ngdust um 1,72 pund að með-
aítali daglega. Aö ágóðinn var að
eins $4.06 á hvert höfuð, orsakaöist
af ]wí að verð á komi var á óvana-
legan hátt; ef kom hefði fengist með
vanalegu verði, hefði ágóðinn verið
að milklum mun'meiri. Borða-
kofa og griparett er hægt að byggja
án tilfinnanlegs kostnaðar. Veitist
á ]>ann hátt nægitegt húsaskjól fyr-
ir gripi gegn snjókomu og roki. Og
sé hægt að halda nautpeningi óhult-
urn fyrir bleytu og rokvindum,
skaðar kuldinn hann ekki mikið.
MeS hverju á aS fóSra.
Hægt er að fita sláturgripi á
Haust prísar
20. nóvember 1910 I
20. nóvember 1911
20. nóvember 1912 |
20. nóvember 1913
20. nóvember 1914
MeSaltal 6 ítrsttfia
t'— 1 " —
Ilæsta verð á Winnipes' markaðlnum.
| Valdir uxar| $4.50 | Fitunar uxar Vor prísar Valdir uxar
$4.25 20. maí 1911 $6.25
| 5,25 4.40 20 maí 1912 7.25
6.00 5.00 20. mai 1913 8.00
6.35 5.85 20. mai 1914 7.75
6.25 5.75 20. ma! 1915 9.00
5.65 5.05 Meðaltal 5 árstíða 7.65
Samfara kornrækt.
bar sem komrækt er aðallega
stunduð af bændum, er ]>ægilegt
®g hentugt að fóðra sláturgripi.
Útheimtir slíkt enga vinnu á sunir-
um meðan kornvinnan stendur yf-
ir- Vinnan er á vetrum, og þar af
leiðandi eíkki kos'tnaðarsöm, skeður
strái og korni eingöngu. Þegar hey
og aðrar fóðurtegundir ent i háu
verði, verður oft notadrjúgt að
haga fóðrinu þannig. Samt sem
áður er bezt að sem fíestar fóður-
tegundir séu við hendina til til-
breytingar. Þó liægt sé að fæða á
strái og korni eingöngu, verður að
gefa mikið af korninu. Það er
virkilega á ttma þeim. sem oft er örðugra að varna gripum *frá því vinnumenn og stofnaöi stjórnar
ástandi, að þeir vilji ekki éta”y ]>eg-
ar korn er aðal partur fóður-
sikamtsins, en þegar fóðrið er marg-
€ytt i iðjuleysi. Strá, sem oftast er
brent, kemur að góðum notum, og
hafrar og bygg eru stundum arð-
meiri sem fóður, en sem sölu vata breytilegra og fleiri fóðurtegundir
a yanaíegan mata. Þetta atriði gefnar Þæss vegna er gott að
ætti að vera æskilegt, kornræktar nehta maís og hey til þessa, fóðr-
sœndurh, sem miklar bvrgðir hafa: unjn verður þá kostnaðarminni, því
af hofmrn og bygg! til sohi. Eftir-I minna ,þarf j>á af korninu. Ef
> gjandi tafla sýmr prisana a und- majs er ræktaður i all-stórum stíl,
angengnum sex arum sem fengist tjorgar sig afi hafa sdo noftheld
hafa fynr hafra og bvgg tdnotað pressunar (yg geymslu hús). Vet-
til foðurs fyrir slaturgr.pi a td- urinn I9I3_I4' Var þetta reynt
/pU,la j mgarðiniim . Brandon h(-,r) hvort hentugra væri til gripa-
fnrandon Fxpenmental Farm) fóðurs, j)Urkaður mais eða grænn
ru peir tilfærðir sem meðaltal Qg óþurkaður fensilag'e). Gripir,
yrtr uti- og mm-gripa foður og seln ft>gragjr VOru á þurkuðum mais
morgum mistnunandi tegundum af [)V,lgf|nst um r,44 puncl daglega að
?,rc, ” Fstrai og heyi o<s.fiv.). megaha]j vjg 10 centa kostnað hvert
olurnar eru fengnar með þvi aö punf]jg • gripir, sem fóðraðir voru á
raga fra ikostnaðinum v.ð slatur- ensdaqe éóþurkuðum mais) ]>vngd-
Snp.na samanlogðum við kostnað ust daeigga um ,,88 pund að'með-
3 o-i°^Urs’ ha.frar °g b,ygfeT .lmdan' altali við að eins 7)4 renta kostnað
skiiiö, fra verðmu við solu gripanna. ]lvert ptmdiC
Vinnukostnaðurinn h'efir eklki ver-.
ið reiknaður. j FóSur skamtar.
Prísar fengnir fyrir hafra og bygy. Grófar föðurtegundir, liey og
til sláturgripa fóSurs. j strá, ætti að gefa eins mikið og
gripirnir ge’ta étið. Vanalega þarf
snýr ti'. h.lýrri veðuráttu má gefa
þeim meira og fitna þeir þá og
þyngjast fljótara.
Fróðlegur bæklingur þessu að-
lútandi fæst á tilrauna búgarðinum,
sem nefnist: “Experiments in Steer
Feeding in Manitoba”, Bulletin 13.
David Lloyd George.
Eftir ISAAC MARCOSSON.
Skelja meistari (Shell master)
Bretaveldis.
Oft hafði Lloyd George tekið við
starfi illu, sem aðrir grrgu frá og
gátu ekki unnið. En aldrei hafði
liann tekið við neinu slí'ku. Þarna
vantaði alt, og enginn kunni að bæta
úr þvi, en ríkið í voða. Hann
þurfti þarna að skapa heita iðnað-
argrein, heila stjórnardeild
umtuma öllu sem áður var og ó-
brúkandi og ónýtt reyndist.
Og hann var þó enginn iðnaðar-
eða “businless” maður, liafði aldrei
við slikt fengist, eða við slíku tekið.
En Lloyd George v'ar dkki lengi að
hugsa sig um. Hann kallaði á fund
sinn alla Scíiwabana, Edisonana,
Garyana og Westinghousana á Eng-
lancli, og gjörði þá að samverka-
mönnum sinum. Og áður en nokk-
ur maður vissi af, voru þeir allir
famir að starfa.
Frá öllum hornum hins mikla
Bretaveldis stefndi hann þeim
saman, mönnum með góða heila og
mikla rieymslu. Svo vantaði hann
1910
1911
1912
1913
1914
1915
Fvrir too pd.
. .. $1.67
■ •• 3-!5
. .. 1.87
. .. 0.97
. .. 1.26
. . . 2.28
gripunnn að meðaltali um 15 til
16 pimd af heyi á dag. Þegar strá
er brúkað er hægt að gefa mikið
af þvi, þó sumt af því fari til ó-
nýtis — því verðmæti þess, er ekki
mikið
grófar
deild til að ná þeim, fBureau of
Labor Supply), um leið setti hann
upp auglýsingadeild fAdvertising
ijepartmentL En til aö keppa við
Þjóðverja í uppfyndningum öllum,
setti liann á fót enn eina deildina,
Invention and R’esearch Bureau —
uppfvmdinga og rannsöknardeild.
Þvínæst tók hann við stjórninni á
öllum iðnaði landsins, því annars sá
hann að alt mundi fara í óreglu og
handaskolum, og verkamenn myndu
gjöra vehkföill og hindra starf þetta
á margan hátt. Hann lét því fán-
ann Breta blakta yfir hverri millu
og verksmiðju landsins. Síðan
samdi hann lög um smíðar vopna
og skotfæra — Munitions Act,, og
urðu við það allir verkamenn sem
hermenn undir hermannalögum.
En á skrifstofum stjómarinnar
setti hann líf og fjör í alt, tók af
kUeddur og sérimoniur allar, svo að
nú varð ]>ar alt á flugi og ferð. —
Þetta þóttu mörgum breytingar
býsna miklar, en það bjargaði þjóð-
inni.
í fáiun orðum sagt, Lloyd George
var tekinn til starfa, og ]>á kom
skriðíð á.
Hann hafði aðsetur sitt i göntlu
stórbyggingunni, Whitehall Gard-
en, ]>ar sem ríkasta og fínasta fólk-
voru mestalt konur, og það í þús-
undatali.
En ]>á byrjaði slagurinn fyrsti.
Verkamenn risu upp. Þeir gátu
með brögðum einhverjum fengið
bremiivín. En þegar konurnar fóru
að vinna með þeim urðu þeir bál-
reiðir og sögðu að þetta væri að
brjóta réttindi þeirra. Skeljameist-
arinn varð þá sáttasemjari. Hann
en hét þeim þvi, að alt skyldi fara á
samt lag aftur l]>egar stríðið væri
búið. Hann kvað fallbyssurnar
svelta, og þeir yrðu að seðja kvið
þeirra hvað sem öllu öðru liði.
En aldrei Jxótti Lloyd George
þetta ganga nógu fljótt.. “Við
þurfum að byggja nýjar verksmiðj-
ur”, sagði hann. Og að lieita mátti
á einni nóttu risu upp stórar iðnað-
arborgir með veriksmiðjum þvert og
endilangt um landið, og voru eink-
unnarorð þeirra: “Enskar skeljar
fyrir enskar fallbyssur”. í hund-
ruð-þúsunda tali unnu menn á þess-
um nýju verksmiðjum. Með þess-
um iðnaðarstofnunum var Úoyd
George að búa landið undir kom-
andi tima og leggja homsteina að
byggingu'j11 er gjöra England sjálf-
stætt og óháð á komandi öldum.
Lloyd Goorge sá það nú vel að
hann gat ekki sjálfur stýrt hverri
einustu verksmiðju um landið og
skipaði sérstakar nefndir manna til
þess (Boards of Coniiol) í borgun-
um og sveitunum Woolwich,
Sheffield, Newcastle og Miídle-
boro, var hver þeirra sérstök og
stýrði vissu svæði og verksmiðjum
út af fyrir sig, en með stálkrókum
voru þær allar tengdar við “litfla
tröllið”, sem sat í hásæti sinu í
Whitehall.
Alt England varð að einu iðnað-
arhúsi, iðandi og spriklandi af
vinnuákafa dag og nótt. Úr httnd-
rað þúsundum reykháfa gaus reyk-
urinn á loft upp, og reykur þessi
var fáni hinnar nýbomu trúar og
trausts Breta á hinum komandi
tímum.
Og hvler varð nú afleiðingin?
Út cg suður á vígvöllum Breta á
Frakklandi dundu fallbyssur þeirra
nótt og dag með sigurhljómi. Nú
þurítu Bretar ekki að spara skeyt-
in, eða þegja við trölldunum óvina
sinna. Þcir svöruðu nú stáli með
stáli og drógu ekki af.
Hann Lloyd George var enn einu
sinni búinn aö sýna hvað hann gat.
ViSkynning viS Lloyd George.
Eg sá hann fyrst ]>egar hann
stýrði skörunum, Sem sáu fallbyss-
unum fyrir fóðri. Hann var búinn
að gjöra alt Bretland að einni tröll-
aukinni vopnasmiðju. Enginn mað-
ur á öllu Bretlandi hafði annað eins
starf á hendi. Það var erfiðara að
fá að tala við hann en konunginn.
Allir þurftu að tala við hann og
öllum þurfti hannu'áð að gefa.
En nú varð það tíðinda að
Tracías Union foringjar í Bristol
komu saman og létu verkamenn
]>ar i liósi megnustu óánægju sína
yfir því, hvað litið þeir græddu á
vopna og síkotfæragjörðinni.
Lloyd Geoi-ge skrifaði þeim bréf
og skýrði fyrir ]>eim hinn fyrir-
hugaða sikatt, sem hann ætlaði að
lleggja á gróða þann sem menn
hefðu af skotfærasmíðinu. En þeir
sefuðust ekki við þetta, og héldu
áfram að mögla og nöldra.
“Það er þá bezt að eg fari sjálfur
og tali við þá”, mælti Lloyd George.
Svo fór hann og eg varð honum
samferða á lestinni. A leiðinni
þangað kom heilt kúgildi af for-
mönnum stjómardeildanna og þuldu
yfir honum hver fyrir sig hvað
gjörst heföi í þessari og þessari
stjórnardeildinni, alt fram á þessa
seinustu mínútu. En hann sat
þama og hlýddi á, og drakk þetta í
sig eins og svampurinn vatnið; en
þetta sem hann svalg var alt sem
in'iið var að gjöra i hverri deildinni.
Þegar til Bristol kom var fund-
arsalurinn fullur af fólki, og voru
allir fullir óánægju og ygldir á
brúnir. En þegar hann fór að á-
varpa þá, var sem hann hefði þekt
hvern leinasta karl og konu alla æfi
sína. Ræða hans var svo létt og
lipur og kunningjaleg. Hann taldi
sig í fnendskap við þá, bareð hann
væri borinn og bamfæddur al-
þýðumaður, og svo hét hann á föð-
urlandsást þeirra, og só]>áði burtu
allri óánægjunni, nöldrinu og nudd-
inu. Hann skýrði frá meðt’erð mál-
anna af sinni hálfu og taldi upp fyr-
ir þeim hvað hann væri búinn að
gjöra, og gjörði það með fyrirtaks
mælsku, svo að hann hreif þá alla
saman. Menn sátu sem þrumu-
lostnir eða heillaðir undir ræðu
hans', og þegar hann lauk ræðunni,
dundi salurinn við af fagnaðarópum
‘og menn létu ekki f]xir við sitja,
hleldur skuldbundu menn sig enn á
ný að gjöra enn þá betur, vinna enn
þá harðara, senda einlægt meiri og
meiri skotfæri til vígvallanna.
Á leiðinni ]>aðan heiili til Lund-
úna fór eg fyrst að sjá Lloyd
George eins og hann var, eða hans
innri mann. Hann var þreytultegur
og síða hárið hans lagðist yfir
flibban allan i brotum. Hann lét
fallast niður á liægindastól einn
stóran og horfði þegjandi út um
lestargluggann á landið er sýndist
vera á fljúgandi ferð. Og eins og
möngum er tamt sem menn kunna
að spyrja, varð hann fyrri til að
spyrja mig.
En fyrstu tvær spurningarnar
sýndu mér ljóslega hvað í htiga
hans bjó. Og vom þær þessar :
“Hvaöa skoðun hafði I.incoln á
herskyldulögum ?” og hin var þessi:
“Greiddu hennennirnir atkvæði í
þrælastríðinu?”
Þá lágu hlerskyldulögin í loftinu
yfir Englandi. Og það var Lloyd
George sem barðist fyrir að koma
(Framhald á 7. bls.)
KAUPIÐ
Heimskringlu
ið öldum saman hafði setið að
1 vesturlandinu. Ef tvavr veizlum og sungið og drukkið og
fóðurtegundir eru geftiar,1 chinsað eftir 'hjartans lyst. Nú
ætti að gefa þá lakari í byrjun vetr-j varð byggingin að aflstöð (Dyna-
ar, en geyma þá betri til þess tímaj mo), og nmnu þræðirnir út um alt
er gripirnir eru orðnir vandlátari land. “Meiri Skotfæri — meiri
ing kornsins.
Húsaskjól.
Vöntun fjósa og. hentugra húsa-
kynna verður að líkindum fyfsta
mótbáran gegn sláturgripa ræiktinni
samfara koniræktinni.
ar sönnun er nú fe'ngin fyrir pvt,
Meðaltal fyrir 6 ár $1.87
Jafnast þetta móti 89Va centum
vert bushel fynr byg'g' og 03nieg gjöfina. Ef mais er gefinn,1 skotfæri,,, var þar stöSugt viðikvæði.
oent h'vert bushel fynr hafra. Eiu gefa [iann að töluveröum hlutaj Liloyd Geoiigie sá þegar aö sín
pnsar þessir visanlega gott endur-, j fyrir hey. Tölf pund af cinu vopn væru vélarnar. Og nú
grjald fyrir aukavinnuna viö nníb, óþurkufium mais eöa go pund af iét hann skrásetja allar vélar á
^rlpanna 1 samanburði við flutn- ó])urhugum (ensilage) er alt það Bretlandi og tilgreina afl ]>eirra upj)
fóður sem gripurinn þarfnast á á pund. Þá sá hann undir eins
clag.' Um 10 pund af strái ætti að hvað olli því að skotfæragjörðin
gefa með þessu og jafnast þetta gefck svo seint. Aðeins 1-5. af
fyililega á móti grófu fóðurtegund-, rennismiðjum stjórnarinnar gekfc á
unum, þegar Jxer eru brúkaðar. j nóttunni. “Þetta dugar ekki”,
Kornskamturinn er vanalega mælti hann. “Allar ]>essar vélar
En fullnað- hafrar og bygg í Vesturlandinu. verða að ganga og vinna 24 kltikku-
þvi, Bygg er kostnáðarminna fóður en tíma á hverjum sólarhring.” Og
að hlýjar og stórar húsabvggiugar hafrar, cn of þungt til foðurs ein- áður len tvær vikur voru hðnar, var
eru ekki endilega nauðsynlegar til göngu. Skamturinn ætti að vera engin mylla eða smiðja 1 landinu,
að þetta hepnist. Arðvænlegra lítill i fyrstu, en aufca hann svo sem ekki starfaði af kappi allan sól-
tærður ef til vill þar sem f jós eru smátt og smátt. Á tilrauna búgarð- aúhringinn mánuð eftir mánuð, alt
til hentug og góð, en vafasamt er inum höfum vér gefið gripum í árið ut. ,
hvort viðbrettur gróði sá borgar' nóvember um 2 pund af korni En 1111 ]>urfti feykilegan fjölda
vextina á kostiiaðinum við stórar hverjum. í fcring um 1. des. höf- manna til að vinna á verksmiðjum
og kostbrerar byggingar. Iátt kost- j um vér auikið þetta í 4 pund, um þessum, og íók þá Lloyd George
bærar réttir og borðakofar (sheds) áramótin i 6 pund, og í kring um' upp á því að safna heilum herskör-
veita nægilegt’ húsaskjól. í finnn 1. febrúar í 8 pund. Þessi skamtur um manna í hundrað þúsunda tali
ár, árin 1908—1912, var þetta reynt er svo látinn haldast i 7 til 8 vifcur af sjálíboðaliðum til skotfæra- og
á tilrauna búgarðinum í 1 Irandon, og ]>á smátt og sniatt auikinn þang- \oj>nagjörðar. llann skoraði á
að gefa gripum úti, sem alls ekkerti að til hann er orðinn 12—14 puncl, Breta og sagði eins og Nelson að
skjol iliefðu utan smásikcáginn, á og þannig latinn haldast þangað tilj Lretland i.enti þess, að hvter velin
móti því að gefa þeim inni "i nota- í maí. Á þenna 'hátt trúum vér því. gerði skyldu sina. Voru þá smíð-
að eins cikostbrerar afleiðingar fá-j unitm engin takmönk sett.
ist og mögulegar eru. Skaniturj Þá tók Lloyd George enn þvert
þessi er geifinn ásamt þurkuöumi fyrir drýkkjuskapinn. og strax á
mais, heyji eða hvorutveggja. Þeg-j eftir lét hann gjöra lista yfir verka-
ar strá er eina grófa fóðurtegund- menn um land alt, og kom það þa
in, ætti að gefa griþnum um þrjú'upp að margir lærðir verkamenn
pund meira af korninu hverjum. ! voru að starfa að vinnu, sem engan
Með ]>essari fóður aðferð fóðr-J lærdóm þurfti til. Llo)'d George
ast gripimir án mikils tilkoshiaðar sneri þessu við og fór að þynna ut
— • • * ' að
legu og hlýu fjósi. Ágóðinn að
nieðaltali fyrir hvem grip, sam úti
var gefið, var í þessi fimm ár $9.14
og fyrir þá, áem inni var gefið
5ti.52. Hver gripur, sem úti var,
þyngdist daglega að meðaltali um
r'-21 pund, og þeir gripir, sem inni
v°ru þyngdust að sama slcapi um
L39 pund. Síðan ]>etta var, hafa
gnparéttir verið gerðar og boiða- í byrjmi vetrar. Ættu þair að starfsmennina sem störfuðu ao
'kofar reistir — sem meðfylgjaudi: fitaia og þyngjast jafnt og hwgfc, eji vehkuín som lænkím þunfti til með
“Vnd sýnir — og sláturgripir þar
og jþyngjast jafnt og hsagt,
okk» fljott. Svo þegar vorar og
Ölærðt*
Þ'essir nýju verkamenn
H
M
m
m
H
m
N
Nýtt Kostaboð
Nýir kaupendur aö blaðinu, sem senda oss
fyrirfram eins árs andvirði blaðsins, oss að
kostnaðarlausu, mega velja um þRJÁR af
af eftirfylgjandi sögum í kaupbaetir :
“O 1 ' **
oyivia
“Hin leyndardómsfullu skjöl’
“Dolqres”
14 T / f e **
Jon og Lara
“Ættareinkennið”
‘Bróðurdóttir amtmannsms ’
**f / **
Lara
“Ljósvörðurinn”
“Hver var hún?”
“Forlagaleikurinn’
“Kynjagull”
Sögusafn Heimskringlu
Eftirfarandi bækur eru til sölu á Heimskringlu, — með-
an upplagið hrekkur. Sendar póstfrítt hvert sem er:
Sylvía .............................. $0.30
Bróðurdóttir amtmannsins ........... 0 30
Dolores . 0.j0
Hin leyndardómsfullu skjöl............ 0.40
Jón og Lára .......................... 0.40
Ættareinkenmð......................... 0.30
Lára ................................. 0.30
Ljósvörðurinn ........................ 0.43
Hver var hún? ........................ 0.50
Forlagaleikurinn...................... 0.55
Kynjagull ............................ 0.35
4% 4