Heimskringla - 01.03.1917, Blaðsíða 2

BLS. 2
MKÍMSKRINGLA
WINNIPEG, 1. MARZ, 1917.
Hvernig fæ ég aukið inntektir mínar?
8. grein — Mjólkurbú.
Mjólkun á vetrum.
Plestar kýr eru pannig aldar, að
“þær græða sig” á vorin. í>ar sem
Eftir
W. C. McKillican.
(Niðurlag).
Mjólkurbóndinn, sem er heppinn,
hiröir vel kyr sinar og læcur eitir
þeirn hvaö loður snertir. t ái kýrin
lóöur, sem henni pykir gott, kemur
vatn í munn iiennar og meltingar-
vökvinn biandast saman við læð-
una, oii meitingin og samiögun fæð-
unnar vio biöoiö verður auoveldari
og kýrin getur étið stærri fóður-
skamta. En aö hún geti étið sem
mest ætti aö vera inark og miö hvers1 né hiti og séu þær vel hirtar og gefið
bónda. gott fóður, mjólka þær vel. Yinnan
Og spurningin verður þá, hvaða er þá ekki eins kostbær og afurðir
fóðurtegundir eru heppilegastar og mjólkurbúanna seljast þá einnig
bezt vioeigandi til þessa. Auðvitaö fyrir hærra verð. Mjólkurbú sem
á kornið vel við kýrnar og alt korn. J stunduð eru í stórum stíl, halda
fóður, en takmarka verður skamt- vanalega áfram með fulium krafti
inn af þessu, bæði af því hvað kost- alt árið um kring.
bært þetta er og eins af því að j Eftirfylgjandi fróðlega bæklinga
þannig lagað fóður er of þungt til um þetta efni má fá frá stjórninni
að geíast eíngöngu. Verður kornið' ókeypis með því að senda beiðni til:
því að gefast sem auka skamtur, en Publieation Braneh, Department of
aðal fóðrið, sem kýrin veröur að fá,' Agriculture, Ottawa:
eða einhverju öðru slíku, sem sér-
staklega er tilbúið fyrir mjólkur-
kýr. Clover og Alfalfa hey er hvoru-
tveggja rikt af protein efni og þar
sem þetta er gefið, þarf minni korn j slátrað,, en ekki ætti þetta að eiga
skamt og minna af kostbæru fóður! sér stað með góðar og efnilegar kvíg-
efni. ur eða ungar og hraustar kýr. Þess
Kýr.
En hvað um slátrun á kvígum og
kúm? Þetta á sér stað í stórum stýl
og mætti ekki eins vel slátra gæs-
inni sem gulleggjum verpir? Við-
eigandi er að ónýtum (barren) kvíg-
um og gömlum og útslitnum kúm sé
fyr sem bændur taka þetta til greina
og hætta að senda kýr sínar og
kvígur til markaðar í eins stórum
stýl og nú er gert árlega, því betra
völ er á safamiklu fóðri yfir vetur: fyrir landið. Ber þetta vott um lít-
inn, ætti bóndinn að stunda
mjólkurbú sitt af kappi. Á tilrauna
stöð stjórnarinnar fáum við meiri
mjólk eftir kýrnar á vetrum en sum-
rum. Þá ónæða þær hvorki flugur
verður að vera fyrirferðar meira og
léttara.
Safamikið eða vökvakent fóður er
lystugast. Græna grasið á jörðinni
er æskilegasta fóðrið í þessu tilliti,
safamikiö og lystugt og um leið
fyrirferðar mikið. Eitthvað verður
að koma í stað þessa á vetrum, og
eru rætur og óþurkaður mais
(a) “Milk Production in Canada”
Bulletin No. 72.
(b) “Profit from Dairy Cows”
Exhibition Circular No. 21.
(c) “The feeding of Dairy Cattle”
Exhibition Circular No. 68.
(d) “Buttermaking” Exhibition
Circular No. 69.
Þessa bæklinga má fá frá Agricult-
(ensilage) þá heppilegur viðauki I ural College, Winnipeg, eða frá
við vanalegt fóður. Petta hvoru- Department of Agriculture, Winni-
tveggja er jafngott hvað fóðurgæði peg:
snei-tir, I flestúm fylkjum vestur-j (a) “Care of milk and Cream.”
landsins má rækta mais korn og Bulletin No. -3.
loftheld pressunar hús (silos) ætti
hver mjólkurbóndi að hafa. Þetta
_er óumflýjanlegt \ sambandi við
hvert injólkurbú.
Mjólkur bóndiúll Verður að at-
huga nákvæmlega kostnaðinn, sem
fóðruninni er samfara. Strá er bil-
legasta fóðurtegundin í vesturland-
inu, og sé hægt að koma kúnum til
að éta það, dregur j>að mikið úr
kostnaði fóðursins. Hér koma Silos
til ómetanlegs hagnaðar. Sé óþurk.
að maiskorn (ensilage) hrært saman
við stráið, gerir þetta það að list-
ugu og ókostbæru fóðri.
Aifalfa má einnig brúka til að
draga úr kostnaði og getur |>að
komið í staðin fyrir vanalegan korn-j
skamt. Það má rækta það við
mikið minni tilkostnað en hafra og;
annað korn og verður því ekki eins:
dýrt fóður. Kornskamtarnir verða
að fara eftir markaðsverði kornsins,1
en þolanlega viss mælikvarði er, að
láta eitt pund af korni samsvara
hverjum þremur og hálfu pundi af
mjólkinni, sem kýrin gefur af sér. —
Mismunandi næringar efni fóður-
tegunda.
Ómögulegt verður að minnast
nema lítillega á jietta í grein þessari.
Næringar efnin í vanalegu fóðri eru
aðallega þrjú, jirotein-efni, carbo-
hydrates-efni og fitu-efni. Protein
efnið framleiðir magra kjötið, ost-
efnj mjólkurinnar og eiginlega alt í
iíkama skejinunnar, með hárinu,
nema fituna. Carbohydrates og fitu
efnin eru hitunarefni lfkamans, og
halda uppi krafti lians og vinnu-
þoli og einnig framleiða liau fituna.
Verður því auðsýnilegt að öll þessi
næringar efni verða að vera í fóður-
skamti skepnunnar. Flestar skejrn.
ur geta nærst á mörgum sinnum
meira af Carbohydrates efni en pro-
tein, og kemur þetta sér vel, því all-
ar vanaiegar fóðurtegundic inni-
halda þetta næringarefni. Þó ekki
þurfi eins mikið af protein efninu
eins og Carbohydratos efninu, er
það auðsýnilegt, þar sem það skaji-
ar vöðvana, magra kjötið og ost-
efnið í mjólkinni, að það er óum-
flýjanlegt í öllu gripafóðri.
(b) “CareofCream for Creameries’
Bulletin No. 14.
Eflið heimahjarðirnar.
Fargið ekki kvígunum.
(útdráttur úr bækling frá landbú-
naðardeild stjórnarinnar—Pam-
phlet No. 20, eftir John Bright
og H. S. Arkell, — ágúst 1916.
Gömul dæmisaga segir frá gæs,
sem verjiti gulleggjum. Siðalærdóm-
ur þessarar dæmisögu getur átt víða
við. Við getum fært okkur kenn-
ingu hennar í nyt á hagkvæman
máta, með því að gæta betur afurð-
anna af landbúnaðinum hér í Can-
ada, en eigandinn gætti síns und-
runarverða fugls í dæmisögunni.
Canada á engai' auðsuppsprettur
meiri og varanlegri en þær sem koma
f Ijós í landbúnaðinum og gripa-
hjörðunum. Mjólkur kýrnar gefa af
sér þær afurðir hér í landi, að vissu-
lega má líkja þeim við gulleggin í
dæmisögunni. Stjórnin á Ehglandi
hefir síðan stríðið byrjaði takmark.
að og jafnvel bannað siátrun ungra
kálfa og kúa. Ef til vill mun mönn.
um virðast slík löggjöf óþörf hér f
Canada. Ekki væri þó lír vegi að
reynt væri að koma í veg fyrir að
kálfunum sé slátrað í þúsunda tali
hér árlega, eins og á sér stað, og eins
ungum kúm og líklegustu kvígum.
í viðbót við þetta eru kvígur og
kýr einnig sendar á markað út úr
landinu í þúsunda tali árlega.
Kálfar.
Við megum ekki ganga fram hjá
þessu atriði. Slátrun kálfanna er
misbrúkum á gjöfum náttúrunnar
og getur ekki haft neinar góðar af-
leiðingar. Hundrað punda kálfur
verður á sínum tíma að þúsund
jiunda slátur uxa. Slátraðu kálfin-
um og hann verður að fimtíu eða
mest sextfu pundum af kjöti — fyrir
borð sælkerans. En slátur uxinn
gefur þér aftur á móti um sex hun
druð pund af næringargóðu kjöti
Strái, maiskorns stönglar,óþurkað j a**a íbua landsins. \ erða scx
maiskorn og hey, allar þessar fóður. bundru<5 Pund ekki æskilegri en
tegundir eru fátækar af protein efni.
í byggi og korni er heldur ekki mjög
mikið af því. Hafrar hafa meira af
því en nokkurt annað korn og eru
beztir fyrir mjóikur framieiðslu.
Bran og Shorts hafa þó enn meira
af því og olíukökur, cotton seed meal
og aðrar sérstakiega tilbúnar fóður-
tegundir fyrir mjólkurkýr, eru einn.
fimtíu frá hvaða sjónarmiði sem það
erskoðað? Hví ekki að nota grasið
heyið, stráið og kornið, sem árlega
fer til ónýtis í vesturfyikjunum, scm
gripafóður? Eftirfyigjandi tölur
grfa lesaranum hugmynd um í hvað
stórum stýl landið líður baga við að
ungum kálfum sé siátrað eins og á
sér stað og kjöt þeirra sent á mark-
aðinn.
ig rfkar af protein efni. Þar sem strá
og hey er aðal fóðrið, verður að gefa Kállar sendir til marlca5ar £ Canada
hæfilega kornskamta með í fóður-!
bætir, og ef mögulegt er einnig gefa 1914 ...............103,269
ögn af olíu-kökum, Cotton Seed Meal 1915..................125.556
ið búhyggju vit bændanna, því var-
anlegustu og ábyggilegustu auðs-
ujipsprettur heima iandsins eru
fólgnar í griparæktinni.
Smábóndinn á heimilisréttar jörð-
inni býr í haginn fyrir sig og eykur
inntektir sínar með því að ala upp
eins margar mjólkurkýr og hann
getur. Hann getur þannig styrkt
lántraust sitt hjá bankastjóranum
og lagt grundvöll framtíðar sinnar.
Bændur, sem hingað til hafa stund-
að grijiarækt og kornrækt jöfnum
höndum, eru nú óðum að leggja
sig meira eftir griparæktinni, en þeir
hafa áður gert, þvf þeir sjá hvað
mikill hagnaður henni er samfara
fyrir iandið. Þannig hefir þeim
orðið notadrýgra en áður lélega
kornið, stráið og annað fleira, sem
oft fór til ónýtis. Reynslan er að
sýna, að arðvænlegt er fyrir þessa
bændur að stunda griparæktina
engu sfður en kornræktina.
Heimahjaröirnar.
Svo er viðeigandi að athuga ögn
meir hinn árlega útflutning á grip-
um úr landinu. Hefir þetta farið
mikið í vöxt síðan hin nýju hjarð-
lög (herd laws) gengu í gildi. —-
Bændur á heimilisréttar löndum og
aðrir grijiabændur hafa sfðan ekki
átt eins góða völ á haga fyrir gripi
sína seint á sumrin og snemma á
haustin. Afleiðingarnar haf. verið
þær, að stórir hójiar af tveggja\etra
gömlum gripum hafa verið seldir til
markaðar á þeim tímum árs þegar
verðið er vanalega einna lægst. En
eftir því sem þetta fór f vöxt, hefir
þó ekki aukist eftirspurn á slíkum
grijium í iandinu heimafyrir, en
inarkaður fyrir J)á ojmaðist á þess-
um sama tíma í Bandaríkjunum —
í Minnesota, Norður Dakota, Mon
tana og fieiri ríkjum Jiar. Sumir
bændur munu hafa talið þetta
heppilega tilviljun. Árið 1915 voru
send frá vestur Canada til Banda-
ríkjanna 96,499 grijiahöfuð. óhætt
er að segja að 70 j>er cent af grijium
þessum hafi verið góðir aldir gripir
(Stockers and Feeders). Með öðrum
orðum hefir Canada hér orðið á bak
að sjá um 70,000 slátur og markaðs
gripum, sem sendir eru alveg burt
úr landinu í markað annara ríkja.
Er Jietta heppilegur búskajiur?
Ekki getum við haldið að svo sé.
Verð er vanalega lágt snemma á
haustin, og fær bóndinn sjaldan
ineir en fjögur eða fjögur og hálft
cent fyrir jiundið. Göngum við út
frá undangenginni reynslu í þessu
efni. í einstöku tilfellum fær hann
þó ef til vill ögn meira verð fyrir
valda gripi, en fyrir gripi upp og
ofan fæst ekki ]>að verð um þetta
leyti árs, að hægt sé að segja, að
bóndinn sé ekki að selja gripina
lægra verði en ]>eir eru með réttu
virði.----
Það er okkur gleðiefni að geta sagt
fiá því, að þó töluvert af nautpen-
ingi hafi verið sent suður fyrir iín-
una í rstu sjö mánuðina af ári
þessu (1916), ]>á hafi þetta ekki verið
vesturfyikjunum til stórs hnekkirs.
Hin ágæta kornuppskera fyrir árið
1915 hefir gert bændunuin yfirleitt
mögulegt að kaupa nægilegar birgð.
ir af fóðri fyrir gripi sfna. , Útlit er
ait ]>að bezta þetta ár, bæði hvað
lieyskap og annað snertir, svo von-
andi er, að bændum í Canada, sem
griparækt stunda, megi auðnast að
efla vel gripastofn sinn og hjarðir
og ieggja ])annig grundvöllinn að
varanlegustu og ábyggilegustu auðs-
uppsprettum landsins.
Breytingar til batnaðar.
Vafalaust munu breytingar ýmsar
gera vart við sig f framtíðinni hvað
snertir landbúnaðinn hér í Canada.
Bændurnir þurfa að efia heiina-
markaðinn, svo getur hann mcð tíð
og tíma orðið alveg eins góður hér
og í Bandaríkjunum. Síðasta ár var
Chieago rnarkaðurinn all-lélegur.
Canada er nú að koma á fót öflug-
um verzlunar viðskiftum við Eng-
land og Frakkland og mun þetta
hafa æskileg áhrif. Við þurfum að
vinna að okkar eigin iðnaði og að
velferð Canada yfir heila tekið, bæði
hvað landbúnað og annað snertir.
Og um frarn alla hluti finst okkur
viðeigandi að benda bændum hér á
að reyna eftir megni að koma í veg
fyrir og hindra slátrun á ungum
j kálfum og kvígum, og útflutning á
, öflugum grij)astofni alveg burt úr
j iandinu ætti ekki að líðast. Beztu
I heilræðin, sem við getum gefið
bændum hér, eru þessi: Að farga
ekki kvígunum, slátra ekki kálfun-
um og hirða vel kýrnar.
Fyrirhyggja, áhugi og nákvæmni
— þetta eru einkenni hvers góðs
bónda. Og bændurnir eru ]>eir
menn, sem varanlegusta grundvöll-
inn leggja að verzlun, iðnaði og
framleiðslu hér í landi.
Neðansjávar kviðan
Þjóðverja.
Nístandi tönum og grimmir í huga
byrjuðu ]>ýzkir neðansjávarkviðu
sína og fóru að sökkva kaupförum
á Atlantshafi. Kviðan var náttúru-
lcga hörðust fyrst meðan skipin
voru meira og minna óviðbúin-
Fyrstu níu dagana söktu þeir eitt-
hvað 66 kaupförum en á sama tíma
sigldu 11,000 skip til hafna á Eng-
iandi og frá þeim, og verður það þá
aðeins lítill hluti þeirra sem þýzkir
hafa getað sökt. Enda segja skipa-
eigendur á Bretlandi að þýzkir geti
þetta aldrei því að þeir byggi skip-
inn fljótara en þýzkir geta sökt
þeim. Þetta er haft eftir brezkum
skipaeiganda Barún Furness, sem
hefur 210 skip í förum. og er einlægt
að iáta smfða þau. 25 skipum voru
þeir búnir að sökkva fyrir honum
en þó var hann fljótari að láta
smíða, enn þeir að sökkva. En svo
er aðgætandi að Bretar eiga ekki
meira en liðlega helming af skipum
þeim, sem sökt hefir verið.
Hinn 12 febrúar voru þýzkir á
þessum 12 fyrstu dögum ársins bún.
ir að sökkva ais 84 skipum.
En af þeim áttu Bandaríkin..... 1
Aðrar hlutlausar þjóðir........32
íretar.........................44
Aðrar þjóðir í stríðinu........ 7
A1ÍS....84
Það er eins og Norðmenn tapi
flestum skij>um af hlutlausum þjóð-
um, enda eru þeir siglingarmenn
miklir.
Seinustu dagana áður en þetta er
skrifað (12- feb.) hafa skij)in verið
að fækka, sem sökt hefur verið. A
laugardag voru ])au 7, á sunnudag
2, á mánudag 3.
Munu Bretar nú farnir að líta eftir
kópunum þýzku. Og hafi þeir mesta
fjölda smærri herskipa og torpedo-
báta, torpedo-destroyers og trollara
sem elta neðansjávarbátana og eru
að leita að þeim á leiðum öllum. —
Marga hafa þeir veitt í net og suma
elta þeir upj)i ef þeir komast á sióð
þeirra, en slóðin er fitu rák eftir sjó.
num, sem sézt þegar sjór er kviku-
lítill. Og bezta vörnin við þeim eru
hinar smáu hraðskeyttu fallbyssur
uppi á þilfari skipanna. Því að
verði Bretar á skipum þessum varir
við neðansjávarbát og sjái sjónstaf-
inn koma upp (periskop) koma
UPP þá eru þeir oft handfljótir að
senda kúlnastraum ]>angað og er
])á hættan eins inikil fyrir ])ýzkar-
ann og Bretann. Mörgum hundruð-
uin neðansjávarbátum hafa Bretar
]>annig sökt og mun það ekki síður
verða hér eftir því að nú vopna þeir
hvert einasta skip sem um sjóinn
fer. Þessi neðansjávarkviða þjóð-
verja er þrautaráð þrælmenna og
dugar þeim ekki fremur en fúl-
menska önnur sem þeir hafa í
frammi haft, og einiægt styttist tím-
inn, er þeir verðá skuldinni að
mæta.
Margir hafa búist við að þeir
kæmu nú út með flotann þýzka þá
og þá- Líklega dregst það þó eitt-
hvað, en þeir eru búnir að blása svo
mikið um sigurinn í bardagan’im
við Jótlandssíðu- að almenningur á
Þýzkalandi heimtar það að þeir fari
nú út aftur og gjöreyði þessu, sem
eftir er af flota Bretanna. Það er
öðru nær en að Bretar kvíði þessu,
því að nú eru þeir hinir kátustu og
bíða komu þeirra.
MARKET HOTEL
146 Prlnr *«* Street
á nótl markaílnum
Bestu vínföng’, vindlar og aö-
hlvning góö. Islenkur veitinga-
maöur N. Halldórsson, leiTSbein-
lr íslendingum.
P. O’CONNEL, Eigandi Wlnnlpeg
Minning
Ögmundar Ögmundssonar.
(F. 9. Maí, 1845—D. 13. Sept., 1915)
og konu hans
Þorbjargar Gísladóttur
(F. 15. Marz, 1847—D. 4. Nóv., 1911)
frá HrafnkelsstöSum í Hrunamannahreppi
í Arnessýslu.
------- j
Blómknýti á leiSiS úr liljanna sveit
—laufin af björkinni heima
vel eg úr myndríkum minningareit
minningu ykkar aS dreyma
meSan eg horfi á horfin mín ár
huganum speglast meS bros sín og tár.--
Hægur en ákveSinn hugurinn bjó
hvar sem var sanngirnin björtust.
Mannástar hlýindin miSluSu fró
mörgum er nóttin var svörtust.
DagfariS góSa var grunnurinn sá,
gæfan sem bygSi sitt musteri á.
Bjartur sem vorsær í blikandi sól
blysfarir árgeisla myndar
andi ykkar sýndi hin íslenzku jól
æskunnar tærustu lindar.
Hrein eins og döggin og blítt eins og barn.
bjóSandi tendraSann kærleikans arn.
Vér getum flogiS sem fugl yfir höf-
fariS á veraldar enda,
samt ef aS elskum vér ættlandsins gjöf
—andann úr gullinu brenda,
verSur hún alt af í huganum hæst,
hjartanu samgrónust, eSlinu næst.
Svo var meS ykkur. En upplagiS gott
efalaust réSi hér mestu.
Stilling og festa aS fleygja ei brott
feSranna gáfunum beztu. --
Drenglyndi og ljúfmenska héldust í hönd.
Heilleik og trygS knýtti ástin í bönd.
Systrabörn heilögum svefnfriSi í
sál ykkar værSardraums nýtur.
VarSenglar svífa yfir vor landi því,
vonin og trúin sem lítur.
Arminum lykur hvert annaS í blund
ástin, sem vaknaSi á bernskunnar stund.
Ástin, sem létti og yngdi hvert spor,
ástin í blíSu og stríSu;
ástin, sem barna ykkar auSgaSi vor,
ástin í viSmóti þýSu.
MeSan aS goldin er ástin meS ást
endurskin hennar í lífi mun sjást.
Því er oss öllum svo hjartkær og hlý
hugljúfa minningin bjarta:
Sigurinn speglaSuí sólstöfum í —
samtíSar þökkin í hjarta.
—HeiSrík sem stjarnkrýnda haustnóttin löng
horfir mín von út í skuggann — í söng.
Þ. Þ. Þ.
Kaupið Heimskringlu.
*
*
Hveitibœndur!
Sendið korn yðar í “Car lots”; seljið ekk i í smáskömtum.—
Reynið að senda oss eitt eða fleiri vagnhlöss; vér munum
gjöra yður ánægða, — vanaleg söluiaun.
Skrifið út “Shipping Bills’ þannig:
NOTIFY
STEWART GRAIN COMPANY, LIMITED.
Track Buyers and Commission Merchants
WINNIPEG, MAN.
Vér vísum til Bank of Montreal.
Peninga-borgun strax Fljót viðskifti
A. McKeiiar
The Farmers’ Market
241 Main Street. WINNIPEG
Bœndur, takið eftir!
Fyrir óákveðin tíma borgum vér eftirfylgjandi prísa:—
Hænsni, lifandi, pundið........................................16c
Ung hænsni lifandi, pundið.....................................20c
Svfn, frá 80 tillðO pund á þyngd, pundið....................16i/2c
Rabbits, (héra), tylftina................................30 til 60c
Ný egg, dúsfnið..... ..........................................46c
Húðir, pundið ................................................ 19c
Mótað smjör, pundið......................................33 til 35c
Sendið til McKellar, og nefnið Heimskringlu.