Heimskringla - 01.03.1917, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 1. MARZ, 1917.
H £ I M S K R I N G t A
BLS. 3.
BAUGA BROT.
Eftir dr. Sigurð Nordal.
Vegamót.
-------Reyndu ekki að telja mér
liugarhvarf. Sjóðu hvernig bótur-
inn minn togar í landfestina og vill
«t. Eg elska hið fjölbreytta og sí-
vakandi haf, og aldan, sem er dauð
ef hún nemur staðar, er systir mín.
IÞegar eg hefi dvalið um hríð ó sömu
slóðum, blikna blómin í kringum
mig og sólin liættir að skína. Eyjan
^iín er yndisleg, og eg vildi, að eg
«æti að skilnaði bakkað hverjum
stíg, sem við höfum gengið, og kyst
hvern blett, þar sem óst þín hefir
Ijómað um mig. En samt er hún nú
að verða að fangelsi fyrir mig — og
só sem finnur að hann er fjötraður,
spyr ekki um, hvort fjötrarnir eru
lir blómum eða jórni.
Eg gekk hér upp ó hamrana í gær-
kveldi og ætlaði að njóta þess í síð-
asta sinn að horfa ofan yfir bæinn
þinn og túnið í aftanskinlnu. En
augun leituðu út ó sjóinn, út í
bjarmann við hafsbrúnina. Eg só
mann sigla ó bóti beint í roða sólar-
lagsins. Sjórinn sýður við kinnung-
:ana og streymir undir kjölnum. Eæt-
urnir doðna upp eins og súðin væri
hlaðin rafmagni af núningnum. Alt
iðar og gengur í bylgjum fyrir aug-
unuin, svo að hugann sundlar við.
Himinn og haf löðra í blóði, og loki
þann augunum, sér hann græna,
eldbrydda vígbranda þjóta framhjó
með ógnar iiraða. Þó rís land ó bak-
borða, brúnir klettar og blóir tind-
ar. Augun leita hvíldar ó klettun-
um eins og flugmóður fugl og fæt-
urnir heimta fast land að stíga ó.
t hamslausri gleði stýrir hann bót-
Tium beint, upp í fjöruna, brýtur
liann í spón og stekkur sjólfur í
land glaður eins og nýfæddur guð
og slyppur eins og eingetinn sonur
iiins ófrjóva hafs.
En augun eru enn þá blóðhlaup-
in og flóttaleg og andlitið í djúpum
hrukkum. Bóndadóttirinn unga,
' sein situr situr lömbin úti ó tangaii-
um, flýr heim á hlað, og húskarlar-
nir á akrinum lyfta kvíslunum og
búast til varnar. En gesturinn
kastar sér niður ó jörðina og kyssir
liana, síðan gengur hann upp á ak-
nirinn og leggur bóðar hendurnar ó
•plóginn. Það er friðartóknið. Hann
plægir akrana og stígur þungt til
jarðar til ]»ess að finna staðfestu
moldarinnar. Dagarnir líða við
holla vinnu og kvöldin við ljúfa
bvíld. Hann er eins og iiann væri
gróinn upp úr jörðinni meðal þessa
rólega sveitafólks. Bóndadóttirin
með glóbjarta hórið og sólbrenda
bandleggina er nú vinkona hans,
og hann tilbiður hana með lotn-
ingu sveitapiltsins, sem elskar í
fyrsta sinn. Á kvöldin, Jiegar liann
hvílir sig í hlaðvarpanum, kemur
hún og leggur höndina yfir augun á
honum, og þó finst honum þessi
hönd sem hylur allan lieiminn fyrir
honum, líka vera meira virði. Og
alt í kringum þau grær gullið á
ökrunum.
Svo kemur haustið, og hann ekur
fullum vögnum hlöðnum af korni
til borgarinnar. Honum eru taldar
út skfnandi hrúgur af gulli. Og við
málmhljóminn vakna gamlar endur.
minningar. Sveitalífið verður hvers.
dagslegt og borgin töfrandi. Hann
kastar sér út í iðu borgarlífsins,
grýtir gullinu í kringum sig. Margir
yilja vera gestir hans. Næturnar
verða dagar og dagarnir nætur. —
“Njótum augnabliksins, kampavíns.
löðursins af lífinu. í kvöld er hlót-
urinn og gleðin ó okkar bandi.
l>ans og vín og konur!” Eitt kvöld
situr hann f glæsilegasta skemtisal
borgarinnar, einn úti í horni. lyrir
framan hann iðar lífið, haf af hvít-
um örmum og mjúkum lokkum,
stirndur liiminn af tindrandi stein-
um og glampandi augum. Það er
eins og gólfið gangi í breiðum bylgj-
um undir dansinum. Honum verð.
ur litið út í gluggann. í myrkrinu
bregður fyrir bleikum andlitum,
tærðum af hungri, afmynduðum af
glæpum. Og mitt á meðal þeirra er
ung stúlka, sem grætur svikin heit,
og gamli bóndi sem kreppir hnefana
af heipt. Vitleysa! Lífið er draum-
ur, skínandi draumur. Draumur,
ekkert nema draumur? Þarna
kemur Chloe til hans, faðmurinn er
opinn og varirnar rauðar. Hrafn-
svartur lokkur hefir vilst niður á
bálsinn og liðast þar eins og högg-
ormur. Draumur, ekkert n-ema
draumur? Hann léttir armana fram
á móti henni, en hrindir henni frá
sér. Vík frá mér, Satan! Og hann
þýtur aleinn út í haustmyrkrið. —
Snöggvast slær óhug á gestina.
Brjálaður? segir einn. Eéþrota! seg.
ir annar. Og aftur gengur gólfið í
breiðum bylgjum undir dansinum
þangað til föl morgunskíman fer að
vætla inn um gluggatjöldin og slá
náblæ sínum á lampailjósið.
vUm vorið sést einkennilegur gest-
ur á torgum bæjarins. Hann er
hvftur af föstum og vökum og aug-
un stara stór og dökk á eitthvert
fjarlægt takmark, sem aðrir ekki sjá.
Alþýðan safnast að þessum alvar-
lega manni, sem heimtar jafnan rétt
fyrir alt sem lifir og ber djúpa virð-
ingu fyrir hverju barni sem fæðist,
af því að allir eiga hlutdeild í hinni
óleysanlegu gótu lffsins. Yfirvöldin
brosa að þessum meinlausa sérvitr-
ing og þykir gott, að hann styttir
skrílnum stundir. En orð han-s eru
hættuleg, þau vekja eld og ólgu, þvf
að í þeim býr djúp sorg yfir raun-
um mannanna og hin heilaga sann-
færing þess, sem er orðinn sjálfum
sér einskis virði. Þegar loks á að
handsama hann, er það of seint.
Alþýðan slær hring um hann og
stjórnarbylting er óuinflýjanleg.
Einbúinn utan úr mörkinni er
orðinn að hershöfðingja. Augun
verða aftur snör eins og f val, engin
hreyfing óvinaliðsins dylst honum
og hann kann við öllu róð. Þessi
her af allsleysingjum er ósigrandi —
og að lokum er honum lyft upp í
hið auða hósæti við fagnaðaróp
múgsins. En hann varpar af sér
purparak-ápunni og segir: “bræður
mínir, eg er gestur í þessu landi og
burtfaratími minn er kominn.”
Hpnn gengur að ungri verkakonu,
sem stendur þar með barn sitt við
brjóstið,, tekur ]>að og lyftir því
upp í hásætið. “Lútið æskunni,
framtíðinni serii er að fæðast, hin-
um óteljandi kostum lífsins.” Hann
gengur ofan að ströndinni að litlum
bát, sem iiggur þar, veifar brosandi
hendinni og vindur upp seglin. Og
vestanvindurinn ber hann burtu,
slyppan og snauðan, austur í lönd
morgunroðans, þar sem sólin kemur
upp og æfintýrin fæðast.--—
Komi eg aftur tii þfn, ]>ó rektu
mig burtu og lokaðu dyrunum. Þá
er eg ekki lengur sá, sem þú elskar
nú. En fréttirðu einhvern dag, að
eg hafi drukknað úti ó reginhafi, þó
kastaðu rauðri rós í bylgjurnar og
helgaðu hana minningu minni. Þá
hef eg dóið ungur án þess að lækka
seglin — og þú veízt aldrei nema það
hafi verið myndin þfn, sem eg só
blika á brjósti síðustu öldunnar,
sem eg mætti — >sem molaði bátinn
minn.
Spiritisminn og
trúarbrögðin.
Eftir Sir Arthur Conan Doyle.
(Tekið úr “ísafold”)
Mig langar til að ]>akka Mr. Marri-
ott Watson fyrir bréf hans í "Light”
18. nóvember síðastliðinn. Þrosk-
unarleið lians virðist hafa verið
mjög lík minni. Kg ó iiku miklu
betri aðstöðu fyrir það, að þeir
Sir William Crookes, Sir Oliver
Lodge og Sir William Barrett hafa
iýst yfir því, að ]>eir séu mér sain-
dóma, og ]>eir hafa rannsakað málið
miklu nókvæmara en eg get fullyrt
um sjóifan mig.
Eg vildi niega setja fram nókvæm-
ara skoðanir mfnar um sambandið
milli sálarvísindanna og trúarbragð-
anna. Eg geri það ekki í '>ví skyni
að þræta við neinn, heldur til þess
að gera ljósari grein þess, hvernig eg
lít ó málið. Það liggur í augum
uppi, að þó einhver verði vel að sér
f sálarrannsóknamálinu, þó verður
hann ekki freinur góður maður fyrir
það en aðra vísinda iðkan. Fyrir
því er það ómótmælanlegt, að sólar-
vfsindi og trú eru sitt hvað. Af
þeirri ástæðu var það, að eg liélt
í fyrri grein minni þvf fram, að vér
ættum að fara að færa oss í nyt
árangurinn af sálarvfsindunum. —
Það er alt annað mól og stendur í
mjög nánu sambandi við trúar-lær-
dómana og að því er mér virðist við
helgisiðina.
Ef vér treystum skeytunum að
handan f alvöru, og fyrir því er róð
gert í rökfærslu vorri, þó fó trúar-
lærdómar vorir aðhald fró tveimur
heimum í stað eins. Áreiðanlega hlýt-
ur það að vera mikill stuðningur
þeim atriðum, sem standa þó ó-
breytt, en leiðréttir önnur, þegar
nýju ljósi er varpað á þau fró öðru
sjónarmiði en áður. Eg er ekki að
tala um hinn eiginlega, insta anda
kristindómsins, sem er æðsti sið-
ferðisþroskinn, sem vér þekkjum
eða getum gert oss nokkura hug-
mynd um og kemur inn hjá mönn-
unum ljúfri hógværð, miskunsemi,
óeigingirni og öllu, sem er yndislegt.
Engin ný opinberun getur dregið
úr þessu. Það er ekki að eins, að
hinir nýju jjósglampar, sem koma
handan að, staðfesti þetta, heldur
styrkja þeir það stórkostlcga, að því
er mér virðist, með því að gera suma
aðra trúarlærdóma einfaldari og
leiðrétta þá trúarlærdóma, sem hætt
hefir verið við, að vörpuðu skugga
á þetta og hrærðu þvf saman við
kenningar, sem misbjóða skynsem-
inni og réttlætistilfinning vorri.
Það hefir verið kennng náiega
alira krstinna kirkjudeilda, að sálin
liggi í dái eftir dauðann, þar til er
dómsdagur renn upp einhvern tíma
langt fram á ókomnum öldum. Þá
verði hún dæmd eftir breyttni sinni
í jarðlíflnu, og þegar hún lftur þá
aftur í tfmann, hlýtur jarðlífið að
vera fyrir hennar sjónum eins og
Patmore’s áreiðanlega útsæði, tré, smáyiður, plöntur
SAMSAFN NO. 1.
Samanstendur af 22 tegundum af voru áreiðan-
lega kál útsæði í pökkum og únsum. 2Va l»d.
af útsæði þessu fyrir $1.25, burðargjald borgað.
SAMSAFN NO. 2.
15 pakkar af áreiðanlegu útsæði fyrir 25 cents,
burðargjald borgað.
SAMSAFN FYRIR BÆNDUR NO. 3.
Sam-anstendur af: 1 pund Mangel, 1 pd. Sugar
Beet, 1 pund Swede, Vs pund Carrot, Vá pund
Kale og 4 pund Rape — í alt 8 pund, fyrir
$3.00, burðargjald borgað.
PERENNIAL SAMSAFN.
Varanlegur gamaldags blómagarður fyrir 75c.
Frá Hóvöxnum Hollyhocks og Foxgloves, til
hinna lágfættu Forget-me-not, mun þetta
blómasafn blómgast hvað eftir annað ó hverju
ári þangað til seint ó haustin. í safni þessu
eru einnig blóm sem þessi: leeland Poppy,
Sweet William, Pinks, Canterbury Falls og
mörg önnur.
20 pakkar, burðargjald borgað.......75c,
(Vanaverð $1.50)
BLÓMASAFN FYRIR SKÓLAGARÐINN.
55 pakkar af beztu blóma tegundum og marg-
víslegum kól-óvöxtum
fyrir ........... $1.00, burðargjald borgað
, Skrifið í dág eftir
Verðskrá vorri fyrir 1917
í henni er listi yfir allar ]>olbeztu og óreiðanleg.
ustu kólmatar og blóma útsæðis tegundir, yfir
aldini, trjávið, smóvið, grös, fóður tegundir
ýmsar og útsæðis kartöpiur.
Með mörgum og góðum myndum og útskýring-
um sáning og öðru viðvikjandi.
Fyrir $10 meðfylgjandi borgun með pöntun-
inni sendum við .burðargjald borgað,
til hvaða staðar sem er:
50 Currant og: Gooseberry Bushes, beztu tegund.
100 Raspberry Plants, beztu mismunandi tegundir
12 Plum og Fruit tré, ung og hraust tré, 2 til 3
fet á'hæð, og 12 Rhubarb rætur.
Alfc ofantaliö fyrir ..................$10.00
Vér höfum ræktaft í blóma húsum vorum og
bjóðum til sölu—
500,000 Caraganas, 1 til 3 fet á hæö.
255,000 Native Maple, 1 til 3 fet á hæö.
6,000 Ontario Maple, 2 til 6 fet á hæt.
12,000 Native Ash. 1 til 8 fet á hæö.
150,000 Russian and otlrer poplar, allar stærbir.
50,000 Lilac. 1 til 3 fet á hæfc.
115,000 Russian Golden Willow, allar sturöir.
5,000 Crab apple and Plum Trees, og stórt upp-
lag af þolgóöum aldinum, fögrum smáviö,
plöntum. o.s.frv.
Vér erum OtMÖliinienn fyrlr VleMMrM. Sutton
»V Soiim, ab Heailliig ft RiikIiiiiiII. Vér IlMt-
nni 1 verftMkrft vorrl hl?> hrlniMfrioKa <itMa»f>l
lieMMa félagM — Melt f lokuftuni iiökkum
fyrlr 10 eeut hvern.
The Patmore Nursery Co., Ltd., “sTatoNón”s«k.
Patmore Nursery Co. Ltd., Brandon.
Please send me Colleetion No........
as advertised in The Heimskringla, for whieh
I enelose $...........................-
NAME ..............:...................
ADDRE.SS...............................
fáeinar sekúndur, sem óteljandi ald-
ir hafa þurkað út. Þá lendir hún
annaðhvort í eilífri og hræðilegustu
glötun, eða hún verður sæl um alla
eilífð (tafarlaust eftir þvf sem sumir
líta á, en eftir nokkurn reynsiu-
tíma að ætlun annara). Eg hygg
að þannig sé rétt skýrt frá venju-
legum trúarlærdómi kristlnnar
kyrkju, err þessu mótmæla stað-
reyndir spíritismans í öllum atrið-
um. Eftir vorri reynslu verður ekki
annað séð en að vér náum sam-
bandi við framliðna menn mjög
stuttu eftir að þeir hafa fró oss farið,
þeir virðast vera nákvæmlega eins
og þeir voru, áður en þeir fóru yfir
um, og þeir fullyrða, að mennirnir
dæmi sig sjálfir með þeim liætti, að
þeir lendi hjá sínum líkum, og að
engir glatist svo, að þeir vinnl sig
ekki áfram og upp á við, hve mjög
sem syndin kann að liafa tafið-för
þeirra. Hver skynsamur og hleypi-
dómalaus maður, sem íhugað hefir
kenninguna um eilífa refsingu, liefir
sagt við sjálfan sig: “Það getur eigi
verið að guð sé SV' na grimmur. —
Jafnvel eg, vesali, dauðlegur maður,
iriundi eigi refsa manni, sem hefði
gert ó hluta niinn af svo mikilli
hefnigirni.” Þessi nýja opinberun
sýnir, að þessi áburður á guðdóm-
inn var ranglátur og að ráð hans
eru jafn miskunnarrík, eins og vegir
hans eru dósamlegir.
Jafnvel þótt um ekkert annað
væri að tefla en l>etta, hlyti spirit-
isminn að leiðrétta, ekki kristin-
dóminn, heldur rangar, úreltar hug.
myndir um það, hvað sé kristin-
dómur. En hér er um mikið meira
að tefla. Vér getum ekki tekið gildar
skoðanir þeirra, sem yfir um eru
komnir, á sumum atriðum, en virt
þær að vettugi í öðrum. Ef þeir eru
sammóla um eitthvert kenningar-
atriði, þá hlýtur það að vera að
ininsta kosti mikil meðmæli með því
í vorum augum. Mín reynsla er sú,
að allir lialdi ]>eir því fram, að þar
séu öll trúarbrögð jöfn, að búningur
kenninganna eða helgivenjurnar
skifti allsengu móli, og að velfarnan
og franifari,r andans sé algerlega
komið undir því, hve mikil fágun
og hreinleikur hugarfarsins og góð-
leikur hefir fengist við jarðlífs-
reynsluna. Þessi boðskapur .er víð-
tækari en svo, að hann eigi við krist.
indóminn einan; hann nær til allra
trúarbragða eða trúarbragðaleysis,
svo framarlega sem einstaklingurinn
nær þeim árangri. Margar eftirlæt-
isritningargreinar, er menn hafa
notað til að lemja ó náunga sínum,
eru þar með strikaðar út, en áreið-
anlega er heildarhugmyndin orðin
æðri og í eðli sínu kristilegri en
nokkur þröngsýnisskoðun rétttrú-
naðarins. Mennirnir hafa sjálfir
búið sér til erfiðleika sína, og allar
trúarbragða-styrjaldir, ofsóknir,
fjandskapur og hörmungar hafa alls
ekki staðið í neinu sambandi við
sanna trú eða andlegar framfarir.
Harðneskjulegur og þröngsýnn
kreddumaður, sem hefir ætlað sér
að reka náunga sína með valdi út á
þá leið, sem hann heldur, að sé
braut dygðarinnar, hefir í raun og
veru verið blátt áfram að búa sfn-
um eigin anda vist á lágum sviðum
andaheimsins. — Þaðan kemst hann
einhvern tíma eftir þrautir, þegar
hann er orðinn ljúfari og víðsýnni
sál.
Um margt annað er hér að tefla,
en mér virðist, að þessi tvö atriði —
hvað taki við eftir dauðann og
hvers virði sérstakir trúarlærdómar
séu — nægi til þess að réttlæta þá
staðhæfing, að þótt spiritisminn sé
alls ekki andstæður meginhug-
myndum kristindómsins, heldur
þvert á móti styja þær öfluglega, þá
sé það ómótmælanlegt, að hann
leiðrétti kristnar kenningar í ein-
stökum mjög mikilsverðum atriðum
þótt eigi séu það aðalatriðin.
(Þýtt hefir
Einar Hjörleifsson Kvaran)
Bandaríkin byggja flugdreka.
Fullyrt er Bandaríkin ætli skjót-
lega að byggja fiugdreka mikla til
að verja strand-borgir sínar ef þýzk.
ir koma. Eru þeir stórir, með nýrri
gjörð og hefur hver fallbyssur 3 til
að skjóta á flugskip I loftinu.
Einn af drekum þessum á að
byggjast undireins og jirófast. —
Maðurinn sem íundið hefur upp
dreka þessa er í flugmannasveit
þeirra og heitir Whitteman- Drek-
inn á að vera brynjaður, 120 feta
langur, vængir 5 faldir, hver vængja
röðin upp af annari og eru vængir-
nir 0 fet þvert yfir, sin 30 fet hvoru
megin búksins. Þetta á að gera
drekann ákaflega stöðugann í lofti.
Fjórar vélar eru á honum og hafa
allar 600 hesta aft svo að drekinn á
að fara 80 mílur á klukkutímanum.
En 200 mílur á hann að geta flogið
ón þess að lenda eða fó sér eldsneyti.
Þegar þú hagnýtir sþér
kjörkanp sem anglýst
eru í Hkr., þá gettu um
það við afgreiðslumann
KAUPIÐ
Heimskringlu
Nýtt Kostaboð
Nýir kaupendur aö blaöinu, sem senda oss
fyrirfram eins árs andviröi blaösins, oss aö
kostnaöarlausu, mega velja um þRJÁR af
af eftirfylgjandi sögum í kaupbætir :
**0 I ' *»
oylvia
“Hin leyndardómsfullu skjöl’
“Dolores”
«« f * t r *»
Jon og Lara
“Ættareinkennið”
*f / **
Lara
‘Ljósvörðurinn”
‘Hver var hún?”
‘Kynjagull”
‘Bróðurdóttir amtmannsins”
Sögusafn Heimskringlu
Eftirfarandi bækur eru til sölu á Heimskringlu, — með-
an upplagið hrekkur. Sendar póstfrítt hvert sem er:
Sylvía .......................... $0.30
Bróðurdóttir amtmannsins ........... 0 30
Dolores ....-......................... 0.30
Hin leyndardómsfullu skjöl............ 0.40
Jón og Lára .......................... 0.40
Ættareinkennið........................ 0.30
Lára.................................. 0.30
Ljósvörðurinn ...................... 0.45
Hver var hún?......................... 0.50
Kynjagull ............................ 0.35