Heimskringla - 08.03.1917, Blaðsíða 1

Royal Optical Co.
Elztu Opticians i Winnipeg. Við
höfum reynst vinum þinum vel, —
gefðu okkur tækifæri til að reyn-
ast þér vel. Stofnselt 1905.
W. R. Fowler, Opt.
XXXI. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA, 8. MARZ, 1917
NR. 24
Sóðakosningar.
Það eru kosningarnar til bæjarstjórnarinnar sem
nú virðast skara fram úr öllu sem menn hafa heyrt um
kosningasvik. Eftir því sem fram var borið fyrir
rannsóknardómara Myers, sem skipaður var til að
rannsaka bæjarkosningarnar seinustu hér í borginni;
þá reyndist það, að á atkvæðastaðnum nr. 33 í Ward
5 áttu als að greiðast (í deildinni A—K) 126 at-
kvæði. Af þessum atkvæðum voru 35 fölsuð, g bæði
þar og á atkvæðastaðnum nr. 29 hafði margt óreglu-
legt fram farið. Sex kjósendur að nr. 29 komu fyrir
rétt og sóru að þeir höfðu ekki greitt atkvæði og þó
sýndu atkvæðabækurnar að kosið hefði verið undir
nöfnum þeirra.
Átta atkvæðisbærir borgarar voru kallaðir fyrir
rétt, sem áttu að greiða atkvæði á nr. 33 en sóru að
þeir hefðu aldrei þangað komið c*g þó sýndu bækurn-
ar að þeir hefðu greitt atkvæði.
Þá var og listi sýndur dómara af um 20 borgur-
um sem bækurnar sögðu hefðu greitt atkvæði. En
eftir tveggja mánaða leit í borginm var ekki hægt að
finna nokkurn þéirra. Margt annað þessu líkt hefir
farið þarna fram. Og hið vægasta sem menn geta
um þetta sagt er það, að þetta sé fremur sóðaleg
• framkoma, og sé fremur til að niðra en auka virð-|
ingu manna fyrir lögunum eða borgurunum í þessum
parti bæjarins, eða mönnum þeim, sem koma öðrum
til að fremja þvílíka óhæfu, eða hinum útvöldu em-
bættismönnum, sem líta eiga eftir kosnmgunum.
Það er því líkast sem menn hugsuðu sér kosningar
meðal skrælmgja eða Mexíkóbúa. Vitanlega mun
þetta mest vera í þeim parti borgarinnar þar semút-
lendingarmr úr Mið-Evrópu búa. En þetta kastar
skugga myrkrum á alla landsbúa.
---------- t
Guilbault.
Menn eru nokkuð farnir að venjast þjófaleit og
þjófnaðarkærum hér í borginni nú um tíma nokkurn,
en það var eitthvað farið að dofna, Kelly gamli sat í
tukthúsinu, Roblin og félagar hans voru orðnir spakir
og heyrðist ekkert tii þeirra, þó að exin héngi einlægt
yfir höfðum þeirra, og rarinsókmrnar út af byggmgu
akuryrkjuskólans gengu svona og svona. Menn voru
orðnir þessu svo vanir, að það var farið að hafa lítil
áhrif á menn þó að einn eður annar væri sakaður um
að stela tíu eða tuttugu þúsundum. Þetta var svo
ómerkilegt, þegar menn htu til þeirra, sem áttu að
hafi stolið 30 — 40 eða 60 — 90 þúsundum í einni
eður annari kosningunni.
En þá kom hann ræfils riddarinn franski Octave
S. Guilbault og lýsti því yfir, að hann ætlaði að halda
fund mikinn í Industrial Bureau kvöldfð 21. febr. og
ráðast á stjórnina og gjörðir hennar í þinghúsbygg-
ingarmálunum og sýna fram á þjófnað, þjófnað svo
magnaðan, að þessi hundruð þúsund og millíómr
dollara sem búið væri að stela og einlægt væri verið
að stela, hyrfu og gleymdust fyrir ósköpum þessum.
Hann hélt fundinn og sóktu hann ærið margir.
Þar bar hann fram kærur sínar og las upp af blöðum,
sem hann hafði rita látið, því að maðurinn kunni
enskuna illa, og skildi oft ekki hvað hann var að fara
með, en ákafur var hann. Það tók hann aðeins fá-
einar mínútur að lesa upp kærurnar og voru þær allar
um að Mc Diarmid félagið hefði stolið og svikfð verk
og efni. En í því og einn félagsmanna er Þorsteinn
kontraktor Borgfjörð.
Stjórn fylkisms stefndi Guilbault óðara að mæta
fyrir nefnd þingsins og sanna kærur sínar og skyldi
hann mæta daginn eftir.
Þegar Guilbault var búinn að flytja kærur sínar á
fundinum á Industrial Bureau fócu menn að spyrja
hann, en svör urðu lítil eða engin af hans hendi.
Og þegar hann kom fyrir þingnefndina hafði hann
lögmann eða lögmenn fyrir sína hönd. Guilbault
heimtaði rannsókn og nú var farið að grafa og grafa
upp reikninga um alt verkið sem McDairmid félagið
gjörði dag eftir dag. En það var eins og hann hefði
haldið að reikningarnir væru allir týndir, og gæti hann
því borið fram sakir, sem ómögulegt væri að hrekja.
En einhvernveginn brást það og reikningarnir komu
fram og nú reyndust allar ásakanir hans rangar.
Reikningarnir sýndu upp á dag og stund hvað hefði
verið keypt og með hvaða verði, og hverjir hefðu
unnið og hvað þeir hefðu fengið í kaup og fyrir hvað
langan tíma og við hvaða vinnu. Þetta gekk dag
eftir dag. Einlægt kom Guilbault með eitthvað nýtt,
en óðara fanst það í bókunum og reyndist lygi.
Guilbault þessi hefir unnið hjá McDairmid félag-
inu og þóttist vera engineer, en hafði aðeins hin léleg-
ustu skírteini. Þegar rannsóknin fór að standa dag
eftir dag og Guilbault reyndist lygari hvað eftir ann-
að, fóru þingmenn að verða leiðir. Þetta kostaði
peninga, en ekkert hafðist upp úr þessu. Maðurinn
reyndist garmur og hálfviti, hans eigin lögmenn fengu
skömm á honum og sögðu að hann hefði logið að sér
og sagt að hann hefði hinar sterkustu sannanir, en
nú reyndist það alt saman lygi. En maðurinn hafði
þarna haft alla stjórnina, alla Wmmpeg og eiginlega
alt fylkið að fíflum. Því að blöð n fluttu út hróka-
sögur um þetta á hverjum degi. Og svo lék öllu með
því að hann bað fyrirgefningar bæði stjórnina og
McDiarmidfélagið.
Hver er á bak við hann ?
Að einhverjir standi að baki honum þykjast menn
vissir um en hvort hann hafi ætlað að gjöra stjórninni
bölvun eða McDiarmid félaginu svo að tilboð þeirra
að byggja þinghúsið yrði ekki tekið—og Ameríku-
félagið, sem Fuller stendur fyrir og Kelly er sagður
viðriðinn, fengi það, getur enginn vitað með vissu.
Vér vitum ekkert um það. Og ekki gátum vér um
Guilbault í þeim tilgangi að sanna þjófnað á einn
eður annan.
Heldur var það hitt, landfarsóttin, að nú hrópar j
einn í eyru öðrum og segir Þjófur, Þjófur, þú ert j
argasti þjófur. Það er moldviðri af þessu, eins og |
þegar menn riðu í ösku sandbyl á mývatnsöræfum og í
fór sandurinn ínn í vit öll svo menn urðu sjónlausir |
og gátu varla dregið andann. Er það virkilega svo, j
að menn séu sístelandi, ekki hundruðum dollara,,
heldur Þúsundum og hundruðum þúsunda, auðfél- i
ögin millíónum ?
Þarna kemur garmur einn og hrópar: þjófur,
þjófur, og óðara er hringurinn kominn um hann að
hafa hann í hávegum, bera hann á örmum sér, því að
menn þykjast sannfærðir um að nú komi hann upp
um einn eður annan nýjan. Nú verði gaman að heyra
hvað miklu þessi hafi stolið. Það er eins og það sé
náttúrlegt og eðlilegt ástand almennings þetta að vera
þjófar, að allir menn séu þjófar. Enginn sé hreinn, i
því að allir hafi þó mútu tekið eða mútu gefið við
kosningar að minsta kosti og þannig stolið úr vasa
almennings. Ef að þetta er satt þá þarf að uppræta
það, uppræta þá hugsun að það sé leyfilegt og fyrir-
gefanlegt að.hafa fé úr annara vösum ranglega. Það
má ekki vera vinarorð eða gæluorð eða heiðursmerki
þetta þjófsnafn; því að öll alþýða ætti að steypa yfir
það þeirri fyrirlitningu og forsmán að ungir menn og
gamhr forðust það sem bik vellanda eða bál ioganda,
og sýndu smán og fyrirlitningu öllum, sem það bæru.
En þá sem bera þetta á menn eða félög ætti að láta
hiífðarlaust sanna sögu sína og áburð eða hitta sjálfa
sig fyrir. Ef að heiðarlegt nafn er ekki mannsins
dýrmætasta eign, þá er eitthvað rangt við það mann-
félag og meðan þær hugmyndir eru ekki upprættan
og fótum troðnar, sem meta lítils virðing og heiður
manna, þá er þarmeð grundvöllurinn lagður og fræinu
sáð, sem fæðir af sér illgirni og eiturkvikindi, sem
grafa sig inn í hjarta mannfélagsins og verða því að
fjörtjóni.
Sumir segja að þetta sé aðeins pólitísk brella, til
þess að halda fólkinu heitu og vakandi. En vér trú-
um því ekki. Vér ætlum að það sé rétt og viturlegt
að fólkið í sveitum og borgum, lifi sem mest í sátt og
samlyndi hvað við annað. Vér segjum og fullyrðum
að hin pólitísku blöð hér séu siðspillandi mikið af
tímanum. Þau vilja halda vinum sínum heitum og
vakandi, og þessvegna eru þau of alt of oft ag siga
mönnum 1 hár saman, ems og hönum eða hundum er
saman otað og sigað hvorum á annan. Vér höfum
þekt þá tíð ár eftir ár að nágrannar hötuðu hver ann-
an ef að sinn var af hvorum pólitískum eða trúarleg-
um flokki. En þetta drepur velferð og ánægju félags-
manna í hverri sveit, það fleytir ekki fram búnaðin-
um, það eykur ekki veliíðun manna, það styrkir ekki
kærleiksbanadið milli manna og þeir verða óábyggi-
legir flokksmennirnir sem einn eður annar flokkurinn
fær með þessu í þann og þann svipinn.
Þetta ástand var hér áður fyrrum og var aldrei til
fyrirmyndar. Og sérstaklega ættu blöðin að varast
það og ekki Iáta ginna sig eða kaupa til þess að vekja
póhtískt hatur manna á milli í sveitunum.
Herskyldulögin.
(Militia Act)
70sta grein Iaga þessara hljóðar á þessa leið:
The Governor-General-in-Council may place the
militia, or any part thereof, on active service any-
where ín Canada, and also beyond Canada, for the
defence thereof,, at any time when it appears advis-
able so to do by reason of emergency.
Flokkarnir.
I 1. grein Herskyldir eru: —^-Karlmenn allir sem
í Canada búa fra 18 ara aldri til sextugs og séu þeir
ekki fatlaðir eða undan þegmr að lögum og séu þeir
brezkir þegnar.
Undanþegmr eru dómarar og embættismenn
stjórnarinnar, prófessorar og prestar, Iögregluliðs-
menn, slökkvilið og einkasynir ekkna.
15. grein—Herskyldum karlmönnum skal skift í
fjóra flokka: \
1 fyrsta flokknum verða allir karlmenn ógiftir og
ekkjumenn barnlausir frá 18 ára aldri upp til þrítugs.
1 öðrum flokki verða allir ógiftir menn og ekkju-
menn barnlausir frá þrítugu til sextugs.
1 þriðja flokki verða allir giftir menn og ekkju-
menn með börnum frá 18 ára aldri upp til 45.
I fjórða flokki verða allir frá 45 ára aldri upp að
60.
Þessir flokkar verða aliir kallaðir út eftir röð.
Vér segjum ekki að þetta sé á komið, en það get-
ur farið svo að því verði skelt á.
Bernstorff.
Nú er ]>að fullyrt að Bernstorff
sendiherra Þjóðverja í New York
lét skipanir út ganga til kafteina
allra á hinuin ])ýzku skipum, sem
lögð voru upp á höfnum Banda-
ríkja imd a'ö ]>eir skyldu ónýta í
þeim vélar allar. Þetta var nokkru
áður en slitnaði upp úr vináttunni
milli Wilsons og Vilhjálms og þótt-
ist Bernstórff þá vera hinn mesti
vinur Bandaríkjanna.
Eftir franska admirálnum de
Goney er ])að haft, að þýzkir hafi
hundrað neðansjávarbáta nýja, og
stóra og vel vopnaða, sem geti farið
yfir Atlanzhaf og skotið á strand-
borgir í Canada og Bandaríkjun-
u 10. Segir aðmírállinn að neðan-
sjávarbátum Þjóðverja sé skifti í 5
flokka og séu hinir minstu 800
tonna og hinir stærstu 5,000. Ef
að þeir kæmu liingað til strand-
anna mætti vera að einihverjum
tefðist leiðin heim aftur. Og bæði
hefðu Oanadamenn og Bandaríkja-
menn sunnan línunnar vilja á að
taka á móti þeim. En kannske
þetta sé flpipur eitt og að þeir hafi
annað að sýsla en koma hingað.
Rússar og Bretar.
Rússar og Bretar iiafa nú gjört
samning sín á ínilli um |)að að hver
þjóðin um sig goti heimtað í her-
inn þegna beggja ríkjanna, sem í
löndum þeirra eru. Þannig geta
Rússar tekið Breta sem í Rússlandi
eru og heimtað að þeir gangi í her-
inn, en kost eiga þeir á að fara
með livorum sem þeir vilja.
Á Englandi eru mörg þúsund
Rússar og sumir þeirar flóttamenn
frá Rússlandi fyrir pólitískar sak-
Stríðsfréttir.
Búast má vi& a& farið ver&i
berjast á opnu svæði.
að
Þeir halda nauðugir undan
l)arna Þjóðverjar og geta margir
sér til að þeir munu lialda enn
lengra austur áður en langt ifður,
bæði til að taka af krókana og
spara við það menn, og svo að
komast á þurrara pl&ss til að grafa
sig niður. Samt munu þeir nú
vera farnir að verða þreyttir á
gröfunum og kemur þar tvent til.
Annað er það, að grafirnar hafá
reynst þeim illa. Þessar voðahrið-
ar. sem Bretar senda á þær og
koma að heita má beint niður úr
háa lofti brjóta alt og uroturna
öllu og róta svo um jörðinni að
grafirnar hlaupa saman og hrynja
oft fyrir opin á niðurgöngunum,
sem þýzkir flýja í þegar harðast
lætur, oð þarna sitja heilir hópar
og sveitir kvíaðar niðri í hinum
neðri skálum og séu Bretar komnir
fyrir opin ])egar upp styttir þá er
þeim dauðinn vís eða að gefa.st
upp.
Og svo er ananð: Þeir þola ekki
biðina i gröfunum, því að fólkið
sveltir heima f landinu. Er þá eitt
til nefnilega að fara að berjast á
víða vangi, og lileypa fram þéttum
margföldum skörum og röðum her-
mannanna, eins og þeir gjörðu í
fyrstu þegar Bretar og Erakkar
urðu að hrökkva fyrir þeim úr
Belgíu.
Nokkrir segja að þeir hinir
þýzku muni fyrst losa sig úr her-
garði þessum og gjöra síðan hroða-
áihlaup á Bandamenn á nýjum
stöðum með ofurefli liðs g reyna
að brjótast í gegn. En bæði Bret-
ar og Frakkar munu viðbúnir hvað
sem þeir reyna. Og ekkert getur
komið þeim á óvart því að þeir
Bretar farnir a& brjóta garðana.
Vér gátum ])ess stuttlega áður að
Rússar hefðu barið á Tyrkjum í
Mesopotamiu og barið þá burtu
frá Kut-el-Amara. Þetta hefir ver-
ið miklu meira en hið vanalega
smákrukk, því að Bretar sópuðu
þeim burtu frá Kut og sundruðu
þeim svo að þeir flúðu í allar áttir
vit í flóana norðvestur og austur,
en norður með fljótinu komust þeir
ekki, því Bretar voru kómnir í veg
fyrir þá. Tyrkir hlupu frá fallbyss-
um sínum, virkjum og verkfærum
og á flóttanum fleygðu þeir meiru
og minna af vopnum sínum. 20.000
fallinna og særðra lágu eftir við
grafirnar, en 5,000 voru Bretar bún-
ir að taka fanga á mánudag og
tíndu þá ejnlægt upp fieiri og
fleiri. Og þegar riddaralið Breta
var búið að elta þá 30—40 mílur þá
má treysta því að þeir séu svo
tvístraðir að litið eða ekkert lið
verði að þeim sem lífs komast
burtu. Þeir fara í felur og liggja
á skógum og mörkum úti.
Þessi sigur breytir öllum horfum
þar eystra og vinni Bretar Bagdad
eða taki Jerúsalem er lítið farið að
verða eftir af Tyrkjanum.
Vi& Ancre á Frakklandi.
Við Ancre beggja megin árinnar
halda Bretar einlægt áfram, en
þýzkir hörfa undan. Þar er nvi
frost vvr jörðu og eru menn farnir
að vaða leirjörðina (clay) upj) yfir
ökla. Þoka hefir verið þar af gufu
upp úr jarðveginum er hann þiðn-
aði, og hafa þýzkir notað sér það
til þess að hörfa undan, því að
það er engum vafa bvindið að þeir 1 hafa svo algjörlega yfirhöndina í
treysta sér ekki, að taka á móti I loftinu við ský uppi,
Bretum þarna. Og voru þó víða1 Getið er að Vilhjálmur ætli að
varnir hinar sterkustu. Á fimtu- setja Hindenburg yfir alt Þýzka-
daginn voru þeir komnir austur land og láta hann taka við starfi
fyrir Bapaume og eftir þvi ætla þeir Betnvann Hollveygs, auk yfirher-
stjórnarinnar, sem hann nú hefir.
Verður hann þá einvaldur. Er það
tilgáta manna að keisari sé von-
laus orðinn og viljj skeila öllu á
Hindenburg, ef að hann kunni að
sieppa hjá cinhverju af skömminni
þegar alt hi-ynur 'um koll. Margir
hafa sagt að Vilhjálmur sé vitskert-
ur af megalomania, stórmensku-
æði. En víst er það að hann brúk-
ar nvi opium og cocaine svo að úr
öllu hófi gengur. og einlivern
kölduhroll hefir liann haft vikuna
sem leið.
Á föstudagskvöidið sögðu blöð-
in að Tyrkir á flóttartum hefðu
farið um borgina Aziziah, 52 mílur
norður af Kut-el-Amara og höfðu
verið á hraðri fcrð og ekki viljað
við standa því að Bretar voru á
hælum þeirra.
sér ekki að halda borg þeirri, sem
þó var á krossgötum og þvf fyrir-
taks gott til aðflutninga allra fyrir
Þjóðverja. Er það talið að þeir
muni ekki stanza fyrri en þeir eru
komnir 25 mílur frá hinum fyrri
stöðvum sfnum.
Alt sem þeir geta gjöra þeir, sem
eðlilegt er, til þess að tefja fyrir
Bretum. Þeir fella stór tré fyrir
vegina, sprengja holur og gjár í þá
og leggja gildrur fyrir óvinina. Eitt
sinn rákust Bretar á keðju eina,
sem strengd var yfir gjá eða gil eitt,
og hefði fast verið við komið hefði
illa farið, því að báðir endar keðj-
unnar voru festir í sprengikúlum,
sem alt hefðu sprengt í háa loft.
Bretar hafa nú tekið þarna 63
þorp og smærri borgir síðan þeir
hófu kviðuna fyrsta júlí f fyrra.
ir. Þeim liafði ekki litist á iilik-
una fyrir nokkrum árum síðan, er
þeir fréttu að Rúsasr ætluðu að
lieimta l)á heim. Mikið af Rvissum
þessum eru Gyðingar og fóru at-
kvæðamestu mennirnir á fund
stjórnarinnar að fá þessu breytt,
og liefir ]>etta orðið niðurstaðan.
Er sagt að þessi viðauki verði
drjúgur lijá Bretum og mennirnir
hinir öruggustu.
Ný uppfinding a& ey&a ne&an-
sjávarbátum.
Frá Pittsburg kemur fregn 2.
marz að válafræðingur einn Eich-
holz og byggingameistari í borginni
hafi fundið upp vfrlaus skeyti, eða
sendingar, sem hann geti haft tii
að eyöileggja neðansjávarbáta með
])ví að gjöra gassprengingu í bát-
ununv. En neðansjávarbátarnir
eru jafnan fullir af gasi þessu.
Mr. Eichholz reyndi vél sína fyrir
nokkrum dögum heima hjá sér í
Neville eyju. Hafði hann þar lítinn
bát gjörðan sem neðansjávarbát og
sökti honum í Ohiofljótinu 5 mílur
í burtu, svo að hann var 10 fet
undir yfirborði vatnsins.
Þegar neðansjávarbátarnir eru í
ka-fi þá renna þeim rafmagnaðar
vélar, en vélar þesasr mynda gas
nokkurt, sem dreifist út um allan
bátinn. í þessu gasi getur Eioh-
holz kveikt þó að hann sé langt í
burtu og þá náttúrlega sprengt í
sundur bátinn. Þegar Eichholz
var búinn að sprengja í sundur
litla bátinn í ánni, þá fór hann
undir eins með uppfindinguna tii
stjórnarinnar f Washington.
Spæjarar og lygarar.
Einlægt þangaðtil Bandaríkin
slitu vináttunni við Vilhjélm blóð.
héldu þýzku blöðn og blaðstjórar
þeirra því fram að þýzkir hefðu
fullan rétt til þess að drejva inenn
á sjónum og sökkva skipum öllum.
Þeir sögðu að á þessu væri enginn
efi, allir heilvita menn yrðu að við-
urkenna það að Bandaríkin -heíðu
engan rétt til þess að mæla á móti
þessu.
En daginn eftir að Wilson sagði
Bernstorff að fara, þá hlupu þeir
uj)j) til handa og fóta og segja nú
hið inótsetta að Bandaríkin hafi
fullan rétt til þass að verja og
vernda borgara landsins, sem uni
sjóinn fara. Þarna var blaðinu al-
veg snúið við.
En þegar hverjum Þjóðverja er
kent að vera spæjari, þá verður
þetta náttúrlegt. Þeiin er kent að
þetta sé heiðarlegt og hin fyrsta
skylda þeirra. Þotta er orðið rót-
gróið í eðli þeirra. Þess vegna er
þeim svo ljvift að gjöra samsæri og
ijúga, að látast vera bezti vinur
manna og faðma þá og sleikja, þó
að þeir séu einmitt ,sömu stundina
að brugga þeini vélar, eignatjón
eða dauða — þetta er hin þýzka
stjórnvizka — og menning.