Heimskringla - 29.03.1917, Qupperneq 2

2. BLS.
HEIMSKRINGLA
„WINNIPEG, 29. MARZ 1917
Landbúnaður og sveitalíf.
TÍMABÆRAR BENDINGAR.
(bæklingur gefinn út af iandbúnað-
aðar deild stjórnarinnar —
Marz 1917).
Til lesendanna:
Hið afarháa verð, sem bændur
hlutu fyrir afurðr sínar árið 1916,
virðist iíklegt til að haldast nokkuð
lengi ennþá. Sá sannleikur, að verð
fékst hátt fyrir allar afurðir land-
búnaðarins, en ekki aðeins fyrir ein-
hverjar sérstakar afurðir, er þýðing-
armikið atriði og mikils virði fyrir
bændurna f heild sinni. Þeir geta
nú liver um sig haldið sér kappsam-
lega að hverri sérstakri grein land-
búnaðarins, sem beir stunda, og
gert hana arðvænlega. Engin nauð-
syn ber til að breyta neitt um, eins
og hefði þó orðið tilfellið, ef einhver
sérstök framleiðsla hefði verið í afar-
háu verði. Af þessari ástæðu getum
við bændur, hver og einn og allir,
lagt fram alla okkar krafta til að
efla framleiðsluna í landinu — og
hver bóndi getur hailað sér að
þeirri grein iandbúnaðar ,sem hann
stundar, og þarf ekki að cyða tíma
sínum í að reyna að læra að þekkja
á eitfchvað annað, sem væri líklegt
til að verða arðvæniegra.
Sú eina, undantekning, sem hér
kemíir til greina, er hin bjarta fram-
tíð, sem nú virðist blasa við gripa-
ræktinni. Verð á korni og fóður af-
urðunum ýmsu fer að likindum nið-
ur stuttu eftir að stríðið er búið, en
gripaverð mun hér ugglaust haldast
hátt í mörg ár. Kornræktarbónd-
inn verður að gera sér grein fyrir
hvað hagkvæmt er fyrir hann að
aia upp fáeina gripi samfara korn-
ræktinni. Á Jjetta er margoft búið
að benda. Gripabóndinn verður
ifka að efla betur hjörð sfna, hirða
hana betur og fóðra hana betur.
Að gripunum sé gefið nóg íóður er
aðalatriðið; þetta er eini vegurinn
til að gera þá arðvænlega. Þetta
útheimtir meiri fyrirhyggju um sán-
ingar tfmann, en þessi fyrirhyggja
margborgar sig i alla staði. Ræktun
ýmsra fóðurtegunda eftir framleið-
slu gripanna og aukavinna og til-
kostnaður við þetta inargborgar sig
þegar á alt er litið.
ný verkfæri, ef þess er þörf og hafið
ætfð stykki og parta til vara og góð
áhöld til viðgerðar. Uppskeran get-
ur liðið stóran baga fyrir hálfan dag
sem fer til ónýtis um sáningar tím-
ann sökum þess að eitthvað brotnar
í vélunum sem afla verður sér aftur
einhvernstaðar langt að. Ef drátt-
vél (tractor) er viðhöfð við sáning-
una, verður að setja hana vel í stand
á undan og reyna hana áður en
sáningin byrjar.
Undirbúningur.
Byrjið snemma og gerið alla sán-
ingarvinnuna eins vandlega og unt
er. Vel undirbúinn sáðakur er jafn
og sléttur, moldin mjúk á yfirborð-
inu en þéttari þegar neðar dregur.
Herfa skal alla plægða jörð eins
fljótt og unt er; því þegar 'hreyft er
við moldinni og herta yfirborðið
mulið sundur, hjálpar það til að
verma liana og halda í henni raka.
Eftir plæginguna, er disc-herfið
heppilegasta verkfærið til að undir-
búa moldina undir sáninguna. Tvö-
falda disc-herfið, sem til þess að
gera er nýlega farið að brúkast með
tveimur röðum af disc-skerum og
sker önnur þeirra inn á við en hin
út á við. Þar sem slík herfi eru
brúkuð, er hægt að ieiða sig á jafnt
og vel sundur skorið yfirborð akur-
sins, og þó að herfi þetta útheimti
meira hesta-afl en einföldu herfin, er
samt með brúkun þeirra mikið dreg-
ið úr kostnaðinum við vinnuna.
Að undirbúa jörðina fyrir maiskorn.
Þegar plægt er fyrir maiskorn á
vorin er bezt að plægja grunt, 3 til
5 þumlunga plógfar eftir því hvernig
moldin er. Myljið og herfið unz jafn
og sléttur sáðgarður er fenginn. —
Plantið eins snemma í mai og mögu-
iegt er, en þó ekki fyrr en moldin er
orðin nógu heit til að tryggja öflug-
an gróður. Ef plantað er í röðum
verður að hafa 3% fet á milii rað-
anna.
Partur úr bréfl
Maðurinn minn og eg erum hér f
Honolulu f giftingar-ferð okkar og
er hér margt að skemta sér við.
Við erum biiin að sjá hleztu og
rnest eftirtektarverðu staðina hér á
eyjunum og skal eg segja þér dá-
lítið af því, sem við höfum séð.
Það tók okkur sjö daga frá San-
Francisco til Honolulu, og er það
mín fyrsta ferð á sjó. Veðrið var
inndælt og sjór lygn hér um bil alla
leið, svo það varð enginn sjóveikur.
Við sáum mikið af hnísum einn
daginn á leiðinni hingað; eru þær
nokkur fet á lengd og fljótar f
hreyfingum. Á seinasta eða næst-
seinasta degi áður en við lentum
hér, sáum við mörg hundruð af
flugfiskum; þeir eru eins og silfraðir
á lit og hér um bil átján þumlunga
langir. Þeir hafa vængi í staðinn
fyrir ugga, og fljúga eða stökva 30
til 40 fet í einu.
Við skoðuðum Ocquarium hér f
Honolulu og hafa þeir hinar falleg-
ustu fiskitegundir, sem til eru í
heimi; sumir af þessum fiskum eru
með öllum litum regnbogans; einn-
ig hafa þeir hér mikið af skelfiski,
já, og jafnvel “octopus.”
Það er mikið hér af þessum nýju
tegundum eða sjaldsénu fiskiteg-
undum, sem veiðast hér i kringum
eyjarnar af japönskum fiskimönn-
um.
Hér er mjög merkilegt forngripa-
safn, og sáum við marga merkis-
hluti frá fyrri árum eyjarbúa, svo
sem átrúnaðargoð úr viði og steini,
og mikið af fornum herbúnaði, og
fórnarstall, sem mörgum höfðu
verið styttar stundir á. Einnig sá-
um við marga fáséna hluti, búna til
úr fuglsfjöðrum, meðal hverra var
*--------------------------*
skikkja eða kápa ein fjarska falleg,
með appeisfnuiit, sem kóngar einir
höfðu brúkað, og var hún virt á
ena miljón dollara; hún var búin
tii af konum, sem unnu við hirð-
ina, og tók það mörg ár. Fuglar
þeir, eða sú tegund, sem hér er á
minst, er nú ekki lengur til; Jiað
veldur þvf, að skykkjan er taiin svo
verðmæt.
Við fórum og skoðuðum fjalla-
skarðð Pali, og liggur vegur eftir
því upp á tind hins brattasta fjalls
í Honolulu eyjunum. f þessu skarði
átti sér stað einu sinni snarpasti
bardagi milli konungsmanna og
sérstaks uppreisnarflokks; lauk svo
þeirri rustu, að konungur og flestir
menn han-s voru reknir fram af þús-
und feta háum hengiflugum;
mætti konungur þar dauða sínuin,
en hinn flokurinn komst til valda.
Eitt af hinu fegursta útsýni, sem
við sáum hér á eyjunum, er af þess-
um háu hömrum, að horfa yfir dal-
inn og sundið og jafnaðai'halla
fjallsins alla leið niður að sjó; það
var indælt útsýni.
Þar næst sáum við þessi stóru
varnarvirki í Fort Ruger, og eru
þau bygð inn í gamalt eldfjall, sem
horfir yfir sundið og bæinn Hono-
lulu; okkur var leyft að horfa f
gegn um stóran kíkir, og sáum við
japanska fiskimenn að veiðum
ffmm mílur úti á sjó, og var það
eins og þeir væru nokkur fet frá
okkur.
Ein sú mesta undrasjón, sem eg
hefi nokkru sinni litð, var eldfjallið
Kilanea Hawaii; við tókum bát frá
Honolulu kl. 4 eftir hádegið, og
komum til Miio næsta morgun; þar
tókum við hraðlest og síðast auto-
mobile og fórum í gegn um margar
mílur af sykurrófna-ökrum, og sfð-
ast f gegn um viltan skóg við rætur
eidfjallsins. Við komum að hóteli
er stendur á ytri brún eldhraunsins
kl. 10 um morguninn, og höfðum
góðan morgunverð.
Eftir að -við höfðum hvílt okkur,
fórum við og gengum að hinum
logandi brennisteins-opum, sem eru
hér og hvar í eldgígnum og senda
út frá sér þykka mekki af gufu og
reyk. Eftir hádegið fórum við í
bifreið sjö mílur í kring um eldgíg-
inn og yfir að hinuin brennandi
miðpitti, sem brennur nótt og dag,
og ár og síð og alla tíð. Niáttúran
hefir gert hraunið svo hart í kring
um þennan eldpitt, að maður getur
gengið alla leið fram á brún og sezt
þar niður og hegnt fætur fram af
og horft á eldhafið 200 fet fyrir neð-
an sig. Við sátum þarna þangað til
dimt var orðið og ihorfðum á elds-
tungurnar leika sér til og frá og
sleikja sig upp f bergið beggja meg-
in. Var okkur sagt, að það hækk-
aði stundum í pittinum nærri upp
á barma, en eins og nú var, var
engin hætta. Þetta er sú merkileg-
asta sjón, sem eg hefi nokkurn tíma
séð, og sem eg mun aldrei gleyma.
Hulinn.
Þá og nú, þar og hér.
Refa grenið gröf er iá
glæfratenings manna,
sem fastir spena fundust á
fylkis peninganna.
Eðlis gæfra ýfir sál,
enkum hæfra Breta,
fjárs þau glæfra giapa mál
glóð í næfra seta.
Greipar þenur græðgin há,
gullið spenur* hnúa,
raargan venur manninn á
mynt og tening snúa.
Hjartað bundið af því er
eina stundar hnossi,
margra lundin mótast ber
Mammons undir krossi.
Á sér búkinn feitan fól,
föl og sjúk í bragði,
sætis mjúkum svaf á stól,
sverð á dúkinn lagði.
Þykir henni kippa f kyn,
kveifar spennist bogi,
augum rennir Réttvísin
rög á tvennar vogir.
Höndum fór um hverja synd,
hugur rór á enni,
áð’r en stóru augun blind
opnuð voru henni.
Um sig gerir vígan vörð,
völd sem ber í Jeyni,
brotin eru f brandinn skörð,
blóð ei sér á teini.
Sá ei létt á svörum mun,
sátu prettir innar,
glögg upp setti gleraugun
gyðjan réttvísinnar.
Sitt ef dengir sverð á ný
sjálf er mengi léttar,
deyfi enginn eggjar þvf,
ef til gengur réttar.
Vog er sljó og veltu sein,
við sem bófar rjála,
lögum nóg var áður ein
öll við prófin mála.
Hér í blaða er fáum falt,
fróðir það við rjála,
nú er þvaður nær en alt
niðurstaða mála.
Yfir liggur ýmsu huld—
oss er mest til sorga,
ef Manitoba skrökan skuld
skyldast til að borga.
J.G.G.
* spenur: tælir, laðar, töfrar.
TH. JOHNSON,
Úrmakari og Gullsmiður
Selur giftingaleyfisbréf.
Sérstakt athygli veitt pöntunum
og vit5gjört5um útan af landi.
248 Main St. - Phone M. 6606
Arnl Anderson E. P. Garland
GARLAND & ANDERSON
LÖGFKÆDINGAR.
Phone Maln 1661
Ml Ilectríc Railway Cbsmbiri.
Talsíml: Maln 6302.
Dr. J. G. Snidal
TANNLÆKNIR.
614 SOMERSET BLK.
Portagre Avenue. WINNIPEG
Dr. G. J. Gislason
Physlolau and Surgfoo
Athygll veitt Augna. Eyrna og
Kverka Sjúkdómum. Ásamt
innvortis sjúkdómum og upp-
skurtSi.
J. H. GRISDÁLE,
forstjóri á tilrauna búgörðum
stjórnarinnar.
Akuryrkja.
Sá verður mismunandi útsæðis
tegundum í akurinn með reglulegu
millihili til þess moidin haidist í
góðu lagi. Verður bezt að velja til
tilbreytingar tegundir sem bezt eru
við hæfi héraðs þess sem búið er f
og einnig mæta þörfum bóndans.
Heppilegar útsæðis tegundir fyrir
bóndann, sem stundar griparækt
og kornrækt samhliða, cru kál teg-
undir, korntegundir og clover og
Alfaifa heytegundir. í sléttufylkj-
ununi, þar kornrækt er aðallega
stunduð, er suniarplæging álitin
nauðsynleg þriðja hvert ár. Allar
upplýsingar viðvíkjandi tilbreyting-
um á útsæðis tegundum sem heppi-
icgastar séu í einhverju vissu héraði,
fást með þvf að senda belðni tii
Fieid Husbandry Division, Central
Expcriinental Farm, Ottawa.
Útíaeðl.
Gott útsæði Verðúr nft líkindum
örðugt að fá þetta ár, sérstaklega í
Austur-Canada, og þar af leiðandi er
þezt að afla sér útsæðisins eins
snemma og mögulegt er og velja það
vandlega. Aflið ykkur bezta útsæð-
Lsins, jafnvel þó það kosti meira.
Prófið frjósemi alis útsæðis svo ná-
kvæmari áætlanir sé hægt að gera
um hvað miklu skuli sá í hverja
ekru. Hreinsið, aðskiljið og setjið í
poka alt útsæði áður en sáningin
byrjar.
Verkfæri og áhöld.
Hafið öil verkfæri í góðu lagi áður
sáning byrjar fyrir alvöru. Pantið
Erúkun mulvéla.
Mulvélin (roller) er vanalcga sein-
asta vélin, sem brúkuð er við sán-
inguna. Aðaliega kemur þá vél þessi
að notum þegar verið er að undir-
búa akrana undir sáninguna og
moldin þannig mulin og þjappað
sainan. Þar sem mulvél verður að
brúkast eftir sáninguna, verður að
fyigja henni eftir ineð lierfi til að
mýkja yflrborð akursins tvo til þrjá
þumlunga niður. Ekki skal nota
mulvél á sáðlendi, sem er blautt.
Bíða verður unz yfirborðið er þorn-
að og kemur þá mulvélin að góðum
notum til að mylja hörðu skánina
ofan á og gera moldina sainfasta og
mjúka.
Sumarplæging fyrir næsta árs upp-
skeru.
í sléttufylkjunum er þetta vinnan,
sem sinna verður strax eftir sáning-
una. Piægið fyrri partinn af júní
mánuði og plægið 7 til 8 þumlunga
djúpt. Herfið strax og búið er að
plægja eða á sama tíma og plægt er
ekki seinna en næsta dag á eftir.
Clover og Alfalfa hey.
Hey tegundir þessar verður að siá
í tíma; að láta þær standa lengi
eftir að þær eru blómstraðar, dregur
úr næringarkrafti þeirra og hafa
þær þá minna gildi sem fóður. —
Alfalfa er bezt að slá þegar einn
þriðjungur þess, á að gizka er blóm-
straður. Red Clover gerir ágætt fóð-
ur ef það er slegið þegar það er
alblómgað.
W. L. GRAHAM,
aðstoðarmaður við akuryrkju deild
stjórnarinnar.
(Fram-h. næst.)
Takið eftir stöðum þeim á þessu korti, sem merktir eru; þarna eru
fcilraunastöövar stjórnarinnar. Ráösmaöur þeirrar stöðvar, sem næst
þér er, er ávalt reiöubúinn a« gefa þér allar upplýsingar, sem hann
getur. Hví ekki a« skrifa honum?
KAUPIÐ
Heimskringlu
Nýtt Kostaboð
Nýir kaupendur aö blaðinu, sem senda oss
fyrirfram eins árs andvirði blaðsins, oss að
kostnaðarlausu, mega velja um þRJÁR af
af eftirfylgjandi sögum í kaupbaetir :
•*C 1 / *»
oylvia
“Hin leyndardómsfullu skjöl’
“Dolores”
• • T * f r *»
Jon og Lara
“Ættareinkennið”
if / **
Lara
‘Ljósvörðurinn”
‘Hver var hún?”
‘Kynjagull”
‘Bróðurdóttir amtmannsins”
Sögusafn Heimskringlu
Eftirfarandi bækur eru til sölu á Heimskringlu, — með-
an upplagið hrekkur. Sendar póstfrítt hvert sem er:
Sylvía .............................. $0.30
Bróðurdóttir amtmannsins ............. 0.30
Dolores ............................ 0.30
Hin leyndardómsfullu skjöl............ 0.40
Jón og Lára .......................... 0.40
Ættareinkennið........................ 0.30
Lára.................................. 0.30
Ljósvörðurinn ........................ 0.45
Hver var hún?......................... 0.50
Kynjagull............................. 0.35
1H South 3rd St.. Grand ForErs, N.D.
Dr. J. Stefánsson
401 BOVD BUILDIIVG
Hornl Portage Ave. og Edmonton St.
Stundar elngöngu augna, eyrna,
nef og kverka-ajúkdóma. Er aB hltta
frá kl. 10 til 12 f.h. og kl. 2 tll 6 e.h.
Phone: Main 3088.
HeimlII: 106 Olivta St. Tals. G. 2316
Vér höfum fullar blrgílr hreln- f
ustu lyfja og meöala. Komiö i
með lyfseíila yTJar hingaTJ, vér f
gerum meöulin nákvæmlega eftir Á
ávísan læknislns. Vér sinnum f
utansveita pöntunum og seljum i
giftingaleyfi. : : : : v
COLCLEUGH & CO. *
Notre Dame Æ Sherbrooke Sta. f
Phone Garry 2690—2691 k

A. S. BARDAL
selur llkkistur og annast um út-
farlr. Allur útbúnaöur sá bestl.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvaröa og legstelna. : :
813 SHERBROOKE ST.
Phone G. 2162 WINNIPEG
ÁGRIP AF REGLUGJÖRÐ om
heimilisréttarlönd í Canada
og Norðvesturlandinu.
Hver, sem heflr fyrlr fjölskyldu al
Já eöur karlmsöur eldrl en 18 ára, get-
ur tekiö heimi'lsrétt á fjóröung ú?
section af óteknu stjórnarlandi í Mani-
toba, Saskatchewan og Alberta. Um-
sœkjandl eríur sjálfur aö koma S
landskrifstofu stjóri.arinnar, eBa und-
Irskrifstofu hennar í l>v\ héraöi. 1 um-
boöl annars má taka land á öllum
landskrlfstofum stjórnarl-\nar (en ekkl
á undir skrifstofum) me® rlssum skll-
yrtum.
SKYLDUR:—Sex mánaöa dbú® o*
rœktun landslns á hverju af þremui
árum. Landneml má búa me® vissum
skllyrSum Innan 9 milna frá heimlUi
réttarlandl sínu, á landi sem ekki V
minna en 80 ekrur. Sæmilegt íveru-
hús veröur a® byggja, a® undan>ikM
þegar ábúöarskyldurnar eru fulli ,gV
ar innan 9 mílna fjarlæg® á ööru landl
elns og fyr er frá grelnt.
Búpening má hafa á laná.n I
sta® ræktunar undir vissuc*. skllyrótim
1 vlssum héruBum getur gðöui
efnilegur landnemi fengi® forkau^s*
rétt, á fjóröungl sectlonar metSfram
landl sínu. Ver® $3.00 fyrlr ekru hverjs
SKYLDUR:—Sex mánaöa ábú® t
hverju hlnna næstu þrlggja ára eftli
a® hann heflr unni® sér lnn eignar-
bréf fyrlr helmlllsréttarlandl slnu, o|
auk þess ræktaö 60 ekrur á hlnu selnns
landi. Forkaupsréttarbréf getur land-
neml fengl® um lei® og hann tekur
helmUisréttarhréfl®, en þó mef vUsum
skilyrCum.
Landneml sem eytt hefur neimllis-
réttl sinum, getur renglö helmllisrétt-
arland keypt i vlssum hérutSum. Ver*
$3.00 fyrir hverja ekru. SKYLDUR:—
Veröur atl sltja á landlnu 6 mánutSl af
hverju af þremur næstu árum, rækts
60 ekrur og reisa hús á landtnu, sem ei
$300.00 virtll.
W. W. CORY,
Deputy Minlster of the IntarlM
BlötS, sem flytja þessa augljslngt
isyflslaust fá snga hnrgun frrlr.