Heimskringla - 03.05.1917, Qupperneq 4

4. BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNLPEG, 3. MAI 1917
WINNIPEG, MANITOBA, 3. MAI 1917
Kosningarnar í Saskatchewan
Næstu fylkiskosningar í Saskatchewan
fara fram einhvern tíma í næsta mánuði, að
sagt er. Enn þá hefir dagurinn ekki verið
tiltekinn. — I Wynyard kjördæminu sækja
hvor á móti öðrum, þeir W. H. Paulson, nú-
verandi þingmaður liberala, og Jón Veum,
þingmannsfni conservatíva flokksins.
Blaðið “Foam Lake Chronicle” birtir
nýlega stefnuskrá conservatíva flokksins í
Saskatchewan. Er hún á þessa Ieið:
1. Algert vínbann í Saskatchewan fylki. |
2. Fylkis löggjöf viðkomandi heim-
komnum hermönnum; hermönnum þessum
gert mögulegt að koma sér fyrir til sveita,
eða mögulegt að hljóta aðra atvinnu, ef
hugur þeirra hneigist ekki að landbúnað-
inum.
3. Ráðstöfun sé ger eftir því sem mögu-
legt er fyrir atkvæðagreiðslu þeirra borgara,
sem eru í herþjónustu.
4. Pólitisk og borgaraleg jafnréttindi
kvenna í Sascatchewan, og þar með, að kon-
ur fái þar jöfn starfslaun og karlmenn, er
þær gegna sömu störfum.
5. Ráðstöfun sé ger fyrir stofnsetningu
rannsóknar kviðdóms (grand jury).
6. Að við sveitarkosningar séu borin
undir kjósendur öll ný lög, sem samþykt eru
á þingi, utan lög viðkomandi nauðsynlegum
útgjöldum.
7. Árstekjum af sköttum á hreyfivögn-
um sé varið til viðhalds góðra brauta í fylk-
inu.
8. Árstekjur af leyfum þeim, sem seld
eru í sveitunum, afhendist til sveitanna
sjálfra.
9. Sveitirnar fjalli með og borgi út alt
fé, sem varið er til Vegagerðar.
10. Talþráða samband sé veitt, sem
kostnaðarminna sé og fullkomnara en nú er.
11. Stjórnar haglsábyrgð, sem sjálf-
viljug sé bændunum.
12. Löggjöf, sem auki lánstraust sveit-
anna og takmarki rentur, sem á falla.
Hver og einn liður í stefnuskrá þessari,
eins og öllum mun verða augljóst, er við-
komandi þeim velferðarmálum fylkisins, sem
fylkisþingið getur sjálft fjallað um að öllu
leyti. Enda er það heppilegast og affara-
bezt að hvert fylki út af yrir sig fjalli að j
sem mestu leyti um sín eigin mál. — Stefnu- í
skrá liberala í Satskatchcwan er aftur á
móti alt annan veg farið. Að undanteknu
vínbannsmálinu og fjárráðum fylkisins heyr-
ir alt í stefnuskrá þeirra undir löggjöf sam-
bandsstjórnarinnar og fjallar alí um þau mál,
sem sambandstjórnin ein getur haft til með-
ferðar. Ekki getum vér trúað því, að þessi
stefna skoðist æskileg meðal íslenzkra kjós-
enda í Saskatchewan. Flestir þeirra hljóta
að skilja, að stefna conservatíva flokksins
verði þeim affarasælli og betri.
-------o-------
Jón Helgason, biskup
Biskupaskifti á Islandi eru ávalt stórtíð-
indi. Einlægt má við því búast, að í það
embætti sé valinn einhver af afburðamönn-
um þjóðar vorrar. Enda er staðan svo vax-
in, að í hana eru ekki boðlegir nema önd-
vegishöldar í hópi andlegrar stéttar manna.
Biskupsembættið er ein allra æðsta trúnað-
arstaðan með hverri þjóð. Og eins og nú
er ástatt á Islandi, hefir vandinn, sem bisk-
upsstöðunni fylgir, vaxið að sama skapi sem
umsýsla þjóðarinnar öll hefir færst í aukana.
Fyrsta einkennið er brennadi áhugi um
andlegt líf kirkjunnar. Síra Jón Helgason
er af því bergi brotinn, að áhugans mætti
vænta af honum, jafnvel þó hann hefði ekki
verið eins augljós og öllum er kunnugt frá
fyrstu tíð. Hann er sonur Helga Hálfdánar-
sonar, þess manns, er lét sér hverjum manni
annara um efling trúarlífsins í landinu og
bar andlegan hag íslenzkrar kirkju fyrir
brjósti fram í andlátið. Hann er dótturson-
ur síra Tómasar Sæmundssonar, þess manns,
er bezt lét sér hepnast að vekja þjóð vora
af margra alda deyfð og doða, svefni og á-
hugaleysi, fyrri hluta nítjándu aldar.
Áhuga föður síns og móðurafa hefir líka
sína Jón Helgtson tekið í arf. Hann hefir
sýnt hann, svo eigi er unt um að villasí, frá
því er fyrst var farið að veita honum eftir-
tekt. Hann varð kennari við prestaskólann
1884 um Ieið og hann hafði lokið guðfræði-
námi sínu erlendis. Sama árið eða árinu
eftir tók hann prestsvígslu og prédikaði öðr-
um þræði öldungis kaupiaust í dómkirk-
junm, einungis til þess knúður af’mnri hvöt,
að bæta á sig þeim aukastörfum, er því voru
samfara, í því skyni að leggja fram sinn
skerf, andíegu lífi til vakningar í höfuð-
| staðnum. Honum tókst það líka. Hjá hon-
um var kirkjan ávalt vel sótt. Fjör og áhugi
| einkendi ræður hans. Engum duldist, að
hér var maður, sem talaði, sakir þess hann
trúði. Hann var aðstoðar prestur við dóm-
kirkjuna frá 1894—1908. Og á árunum
1896—1904 gaf hann út mánaðarritið
“Verði ljós”, til þess að vekja nýtt líf í kirkj-
unni víðs vegar um land. Víðtæk þekking
í guðfræðilegum efnum og eldmóður miklu
meiri, en vér höfum átt að venjast, kom þeg-
ar fram hjá honum á þessum fyrri kafla æfi
hans, og hefir aldrei yfirgefið hann. Tvo
ágæta kosti hefir hann sýnt í öllu, sem eftir
hann liggur, bæði frá fyrri og seinni tíð:
Það er trúmenska við sannfæringu sína og
einbeitni gagnvart öðrum. Hann hefir ávalt
blásið svo í lúðurinn, að eigi hefir verið
unt á að villast.
Annað einkennið í fari biskupsins er af-
burða þekking í guðfræðilegum efnum.
Þessa þekkingu þarf biskup að hafa til þess
að geta leiðbeint öðrum. Á engu er nú
meiri þörf en að prestum landsins sé í þeim
efnum veitt öll sú uppörfun, sem unt er.
Og þar er síra Jón Helgason einmitt maður-
inn. Þekkingu sína á svæði guðfræðinnar
hefir hann lagt fram fyrir þjóð vora í rit-
gerðum eins og þeim um Mósebækur og upp-
runa gamla testamentisins í Tímariti Bók-
mentafélagsins (1900 og 1901) og prest-
arnir og játningarritin í Skírni (1909). Þá
eru líka hin stærri ritverk hans: Sögulegur
uppruni nýja testamentisins (1904) og AI-
menn kristnisaga, sem þegar eru komin út
tvö stór bindi af, augljós og talandi vottur
í því efni. Eigi kemur þessi þekking hans
sízt í ljós í hinni ágætu bók hans: Grund-
völlurinn er Kristur (1915).
Þekking síra Jóns Helgasonar í guðfræði-
inni stendur nákvæmlega á sama grundvelli
og þekking ágætustu kennaranna, sem uppi
eru á Norðurlöndum. Sést það bezt á því
að bera þessa síðastnefndu bók hans saman
við tvær kenslubækur í trúfræði, sem rétt
eru út komnar, önnur í Danmörku eftir dr.
Krarup, einn allra-helzta guðfræðinginn þar,
hin í Noregi eftir Ording, kennarann í trú-
fræði við háskólann í Kristjaníu. Eg nefni
þessi tvö dæmi til samanburðar, af því kirk-
jan á Islandi stendur í lang-beinustu sambandi
við þessi tvö lútersku lönd, Danmörk og
Noreg. Vitaskuld er guðfræði allra þessara
manna nútímaguðfræði. Þeir væri ekki færir
um að vera kennarar og leiðtogar í andleg-
um efnum, ef þeir hefði gamaldags, úrelta
guðfræði á boðstólum. Nútíma guðfræðin
er ekkert annað en skilningur nútímans á
kristindóminum, — fagnaðarerindið á máli
vorra tíma.
Þriðja einkennið er dugnaðurinn. Þó á-
huginn sé mikill og þekkingin víðtæk, kemur
það að litlu haldi, ef dugnaður er lítill til
framkvæmda. En það munu fáir bera kvíð-
boga fyrir dugnaðarskorti hjá Jóni Helga-
syni, sem nokkuð þekkja til hans, ef heilsa
hans bilar eigi. Dugnaðurinn er umfram alt
einkenni mannsins. Hann cr víkingur að
vinna, — afkastamaður með afbrigðum.
Fáir menn leggja það á sig, sem hann hefir
gert. Eg þykist þess fullvís, að allir, sem
hann þekkja, trúi honum til að sýna fyrir-
taks dugnað og framtakssemi í sambandi við
biskupsembættið. Enda veitir ekki af. Þar
mun ærið verkefni fyrir hendi.
Um veitingu biskupsembættisins mun það
einróma álit viturra manna um land alt, að
þó prestar hefði átt að kjósa mann í bisk-
upsembætti í þetta sinn, myndi síra Jón
Helgason hafa orðið fyrir kjöri nokkurn
veginn eindregið.
Kirkjunni íslenzku tef eg það mikla ham-
ingju, að hafa átt svo áhugasaman, lærðan
og frjálslyndan dugnaðarmann til að skipa
í biskupsembætti nú á þessum örlagaþrungnu
tímum.
F. J. B.
-------o--------
^Bréf Professor W. F. Osborne
Fyrir tilstilli blaðsins “Free Press’ hér í
Winnipeg er Próf. W. F. Osborne, háskóla-
kennari, nú að ferðast í ýmsa staði Banda-
ríkjanna, og skrifar þaðan eitt bréf á dag,
sem “Free Press” birtir svo jafnóðum. Eitt
af bréfum þessum var birt í lauslegri þýð-
ingu í síðustu Heimskringlu. Að voru áliti
er það efnismesta bréfið, sem Prof. Osborne
hefir að svo komnu skrifað í þessari ferð
sinni. Hér er brugðið nýju Ijósi yfir sálar-
Iíf Þjóðverja, — en sérstakiega þó yfir af-
stöðu þeirra í Bandaríkjunum. Skýr og ljós
mynd er dregin upp af hinni sérkennilegu
hugsun Þjóðverja og þeirra afar-einkenni-
legu rökfræði.
Flest af bréfum Prof. Osbornes eru skil-
merkilega skrifuð. En þegar tekið er til
greina, hve mentaður maðurinn er, hljóta
þó sum þeirra að skoðast töluvert hroðvirkn-
isleg. Enda er tæplega við öðru að búast,
þar sem bréf þessi hljóta að vera skrifuð á
mestu hlaupum.
Charles Dickens, söguskáldið enska, var
margar vikur að semja og skrifa eina stutta
jólasögu—en saga þessi varð líka réttnefnt
listaverk. Hinrik Ibsen, norska skáldið, var
marga mánuði að semja suma þættina í sjón-
leikjum sínum, — en ritverk hans báru af
öllu öðru, sem þá var ritað. Og mörg dæmi
eru þess, að stórskáld þjóðanna hafi verið
lengi að semja listaverk sín, — stundum
í mörg ár.
Enginn skyldi því ætla, að neitt geti orð-
ið til á hlaupum, sem eitthvert bókmentalegt
gildi á að hafa. Hinn afskaplegi hraði á
öllu er stærsti annmarkinn á menningunni
hér í iandi. Hroðvirkninnar verður því alls
staðar vart, — í fréttablöðunum, skáldsög-
unum, Ijóðunum, kvikmyndunum. Alt þetta
mætti vanda mikið betur en gert er.
Bréf Prof. Osbornes eru Iesendum
fullboðleg sem vanalegar blaðafréttir. Vafa-
samt er þó, hvort hann, þótt hálærður sé,
er jafnsnjall æfðum fregnritum stórblað-
anna hér í því að skrifa hlaupa-fréttir.
Þess vegna finst oss tæplega vera eyðandi
tíma í að þýða fleiri bréf hans til þess að
geta birt þau í blaðinu. Fæst af þeim hafa
neitt það til brunns að bera, sem ekki kem-
ur smátt og smátt í ljós í almennum frétt-
um blaðanna.
Og þar með er fyrirspurnum þessu við-
víkjandi svarað.
-------o-------
Hjá blöðum og bókum.
Skuggsjá.
Apríl-hefti mánaðarblaðsins “Skuggsjá”
er nýlega hingað komið. Á rit þttta hefir
lítillega verið minst í blaðinu áður. Það
er gefið út í bænum Wynyard og er Ásgeir
I. Blöndal ritstjóri þess, en ráðsmaður S. S.
Bergmann. Markmið tímarits þessa er að
vera til skemtunar og fróðleiks og hafa hefti
þau, sem út eru komin, fyllilega náð tilgangi
sínum. Sérstaklega er síðasta heftið vand-
að að efni og frágangi. Fyrst er þar ljóð
eftir Þorskabít, sem nefnist “Hermaðurinn í
valnum”. Og þó allir verði ef til vili ekki
sömu skoðunar og skáldið, verður ekki ann-
að sagt, en þetta Ijóð sé snildarverk. Ber
það að voru áliti af öllu, sem ort hefir verið
hér vestra í seinni tíð. — Næst eru í hefti
þessu “Fjögur æfintýri’ eftir góðskáldið J.
Magnús Bjarnason. Bera æfintýri þessi á
sér dæmisögu-blæ, en hugsan og vit felst
á bak við. Þetta er nýtt í íslenzkum bók-
mentum; enda hafa öll rit J. M. Bjarnason-
ar, bæði í bundnu og óbundnu máli, jafnan
meiri og minni frumlegan kjarna meðferðis.
— Svo er byrjun á ritgerð um “Ungmenna-
félög Islands.” Einnig saga eftir H. G. Wells:
“Það sem Davidson bar fyrir augu.” Sein-
ast er “Vorkoman” (brot), að sjálfsögðu
eftir ritstjórann. — Tímaritið “Skuggsjá” er
ekki stórt um sig enn þá, en með “bókmenta-
sniði“ að efni og frágangi. og því æskilegur
v.ðauki fyrir vestur-íslenzkar bókmentir.
“Frfkirkja—Þjóðkirkja.”
A. Helgtason að Baldur, Man.,
hefir nýlega sent blaðinu eintak af
fyrirlestri með ofangreindri fyrir-
sögn. Hefir hann fengið einkarétt-
indi höfundarins til þess að prenta
og gefa út penna fyrirlestur hér
vestra. — Oss er stranglega bann-
að, að birta bann “sem heild” í
blaðinu, cn þó sagt um ieið, “að
sjálfsögðu ætlist höfundurinn til
l>ess að fyrirlestursins sé getið.”
Formáli þessi er límdur undir tit-
ilblaðið.
Að iíkindum vakir ])að fyrir út-
gefandanuin, að ekki sé spilt fyrir
útsölunni.
Eftir að hafa lesið fyrirlesturinn
finst oss þó, að fyrir höfundinum
inuni vaka .annað stærra og feg-
urra. “Leiðin til auðsöfnunar verð-
ur oft önnur, en til sáluhjálpar,”
segir hann á einum stað.
Fyrirlestur þessi var haldinn á
Akureyri á ísiandi 26. jan. 1917.
Höfundurinn er Jónas Þorbergs-
son. Ekki verður annað sagt um
þenna íyrirlestur, en hann sé stilli-
lega og gætilega saminn og beri
vott um all-góðan skilning höf»
undarins á málefninu. Hætt er þó
við, að margir verði til þess að
skoða málið frá fleiri hiiðum, en
hér er gert.
í byrjun fyrirlestursins bendir
höfundurinn á það, að þjóðkirkj-
an á íslandi sé undir vernd og
styrk ríkisins; en ríkið haldi þó
uppi um leið trúarbragða skóla,
sem sé á öndverðum meiði við ev.
lúterska lijóðkirkju. En mörgum
rnun virðast, lað ekki sé neitt at-
hugavert við þetta. Ríkið heldur
við þjóðkirkjunni, en er þó um
leið að reyna að leiða guðfræðinga
hennar á annað æðra og fullkomn-
ara svið. Þetta mun vera rás
straumsins heima, og er tilgiangur-
inn góður. Reynslan ein verður
að skera úr hvernig þetta gefst.
Ekki munu margir Vestur-
Islendingar fást til að viðurkenna
andatrúar-braskið á íslandi sem
trúarbragða-stefnu. Það virðist
líkara tilrauna-stefnu — en um á-
rangurinn af tilraunum þessum
veit umheimurinn sára lítið.
Samanburður er gerður í fyrir-
lestrinum á iæknisfræðinni og guð-
fræðinni. Því er haldið fram, að
ef læknarnir ræddu ágreiningsmál
sín í opinberum tfinaritum, þá
myndi aiþýðan brátt ekki vita
liverju trúa skyldi. Slíkt yrði
stórkostlegur þröskuldur á vegi
læknisfræðinnar. Læknunum yrði
brátt ofaukið með ráðleggingar
sínar, ef alþýða manna fengi “að
grauta þannig í þessari vísdóms-
grein með ímyndunarafli sínu,
hleypidómum og heimsku.” — AIl-
ófögur lýsing á íslenzkri alþýðu.
En að læknisfræðinni er haldið
frá aliþýðunni mun vera af öðru en
mannkærleika sprottið. Læknis-
fræðin er atvinna læknanna, hún
er féþúfa þeirra. Ef þeir ræddu
deilumál sín opinberlega í blöðum,
myndu augu alþýðunnar opnast
fyrir mörgu, sem henni nú er hul-
ið. Þekking al])ýðunnar myndi
smátt og smátt þroskast við deil-
urnar—og atvinna læknanna líða
baga við. Af þessum orsökum
einna mest mun læknunum á-
hugamál, að halda læknisfræðinni
frá lalþýðunni. Eins og nú er á-
statt f heiminum, mun ekki vera
glæsilegt í augum presta og lækna.
að hver maður reyni eftir því sem
honum er framast unt að vera
“sinn eigin læknir og sinn eigin
prestur.”
En alt á eftir að taka breyting-
um í heiminum frá því, sem nú er.
— Sú skoðun er skaðleg, á hvaða
svæði, sem hún birtist, að heppi-
legt sé að halda alþýöunni blindri
fyrir sannleikanum. Alþýðan get-
ur krafist þess, að fá að sjá inn f
instu leyndardóma læknisfræð-
inniar og guðfræðinnar. Á herðum
hennar hvflir þetta hvorutveggja.
Syrpa.
0. S. Thorgeirsson, útgefandi “Syrpu”,
varð fyrir áfalli í haust sem leið, þegar
prentsmiðja hans brann til kaldra kola.
Tafðist t>v> útkoma “Syrpu” um tíma. Áð-
ur langt leið kom Ólafur sér þó á laggirnar
aftur, enda er hann ekki einn af þeim mönn-
um, sem uppgefast “þó endrum og sinnum
gefi á bátinn.” — Kom seinasta hefti af
“Syrpu út fyrir löngu síðan, en oss hefir
láðst að geta þess. Innihald heftis þessa er
hið fjölbreyttasta. Saga eftir J. Magnús
Bjarnason. Þrjár sögur þýddar. Fróðleg
ritgerð, sem nefnist ”Komu Norðmenn til
Minnesota árið 1362?”—Margt annað fróð-
legt hefir “Syrpa” meðferðis í þetta sinn,
sem rúm leyfir hér ekki að upp sé talið.
Hefir tímarit þetta tekið miklum framförum
í seinni tíð. Efni vandaðra en áður og próf-
arkalestur Hetri.
Höfundur fyrii'lestursins er ekki
hlyntur skilnaði rfkis og kiikju —
og þar erum vér honum samdóma.
Sem sýnishorn af fríkirkju dregur
hann upp mynd af kirkjufélaginu
íslenzka hér vestan hafs. Mynd_sú
virðist oss nokkurn veginn rétt
dregin. Sýnir hann meðal annars
fnam á, hvennig þeir menn, sem
mest láta fjárhagslega af hendi
rakna í garð kirkjunnar, taki
smátt og smátt valdataumana í
sínar hendur — og veljist því ekki
ætíð óhlutvöndustu mennirnir til
forustu. 1 sambandi við þetta
bendir hiann á bókina “Inside of a
cup,” eftir Winston Churchill, sem
svo mikla útbreiðslu hefir fengið
hér í landi. Þar er kirkjan sýnd
verða oft og einatt að “skálkaskjóli
og lepp lægstu hvata mannanna.”
Ekki verður þannig löguð frí-
kirkja glæsileg, —því “Kirkjan á
að vera leiðtogi þjóðarinnar og
siðgæðis aflgjafi hennar.”
Og þetta er hverju orði sannara.
,Með viðeigandi orðum bendir
höfundurinn á hættu þá, sei»
auðmagnið geti haft í för með sér
fyrir þjóðlífið. Enda er flestum
að verða hætta þessi betur og bet-
ur skil janleg eftir því sem tímar
líða.
Hann vill hefja kirkjuna frá
þeirri niðurlægingu, sem hún- sé
komin í. Yill að trúmáladeilurnar
hætti og hinar ýmsu kirkjudeildir
sameinist undir þeim merkjum,
sem þær allar sameiginlega geti
staðið undir. Ríkið taki svo að
sér lað vernda og styrkja þá kirkju,
sem þannig er stofnsett. Fögur
hugsjón og góð, en hætt við að
hún eigi langt í land.
----o----
Við austurgluggann
Eftir séra F. J. Bergmann.
9.
Cecil Rhodes.
Fyrir mánuði voru fánar dregnir-
á stöng víðs vegar um bæinn; þaði-
var fimtudaginn 29. marz. Fáir*
vissu víst hvern var verið að
heiðra,—fáir af öllum fjöldanum.
Fyrir fimtán árum lézt þá einrt
hinn-a einkennilegustu manna og:
djúpúðgustu í brezka heiminum,—
auðinaðurinn mikli Cecil Rhodes-
Hann lézt 29. marz 1902. Eg viðhef
um hann einkunnarorðið djúp-
úðgur af ásettu ráði. Eg finn ekk-
ert íslenzkt orð annað, sem betur
einkenni manninn. Hann var stór-
liuga miaður með afbrigðum. For-
feður vorir töluðu um Hjálmar
hugumstóra. Yar þá mest átt við
hugrekki hans í orustum. Oecil
Rhodes var hugum stór í öðrum
skilningi. Hugur hans var evo
stór, að ihann hugsaði fyrir allan
heim. Eins og Auður djúpúðga
reisti hús sitt yfir alfaraveg, til að
vera viss um, að enginn færi beina-
laust fram hjá bæ hennar.
Allur lffsferill hans var stór-
markverður og ólíkur ]>ví, sem al-
ment gerist. Faðir hans var prest-
ur í Hertfordskíri á Englandi-
Prestur átti sjö sonu og talaði oft
um þá í gamni “sem sjö engla
hinna sjö safnaða”. Mikill fögn-
uður mundi honum hafa verið
það, ef einhver þeirra að minsta
kosti hefði gengið í þjónuistu kirkj-
unnar. En hann var of vitur mað-
ur og nærgætinn til þess að þrýsta
sonunum til nokkurs, sem þeir
eigi voru hneigðir til.
Elzti sonurinn hét Herbert og
stefndi hugur hans til Natal f
Afrfku. Þiar tók hann sér bóm-
ullarrækt fyrir hendur. Þegar Cecil
varð 17 ára gamall, fór hann til
Suður-Áfríku, til að vera með bróð-
ur isínum. Á skömmum tíma voru
þessir tveir ungu menn búnir að:
eignast eitt hundrað bómullar-
ekrur.
Ekki verður Cecil um það brugð-
ið, að hiamn færi svo langa leið tií
að losast við bækur og bóknám.
Þrettán ára gamall hafði hann
fengið há verðlaun eða námsstyrk,
fyrir vel af hendi leyst próf í gömlu
málunum, grísku og latínu. En
sérlega heilsusterkur var hann
ekki og sannfærðist um, að líf'
undir beru lofti væri honum
heilsuskilyrði.
Herbert bróðir hans hafði aug-
un opin þarna í Suður-Afríku-
Snemma á árinu 1870 tók hann
sér fyrir hendur demanta-leit á
bökkum Vaal - árinnar. Hann
komst brátt að því, að þar myndi
auðlegð meir en lítil bíða þeirra,
er vildu bera sig eftir. Sendi hann
þá eftir bróður sínum, Cecil; lét
hann ekki á sér standa, en brá við
hið skjótasta.
Svo segist mönnum frá, að ferð
þessa hafi hann gert í skozkri
kerru með tveim hjólum. Hafði
hann með sér skjólu og spaða til
demantaleitarinnar. En auk þess
heilmörg bindi grískra og lat-
neskra höfunda og gríska orða-
bók. Mun flestum finnast það
býsna furðuleg fararefni fyrir
þann, sem er á leið f náma.
En vér minnumst nú þess, að
einhvern tírna hefir manninum.
er varði öllum auð sínum til að
stofnsetja námsmanna styrkinn
fræga við skólann i öxnafurðu,
hlotið að þykja meira en lítið til
grískra og latneskra höfunda
koma. Annars hefði honum ekki
hugkvæmst það heillaráð. En
með því hefir hann eflaust aukið
og margfaldað veg og áhrif þjóðar
sinnar meira en nokkur annar
einn maður, sem unt væri að
nefna.
Alla sína starfsömu æfi bar hann
sömu lotningu fyrir grfskum og
latneskum bókmentum. 1 bóka-
safni sínu átti hann ágætt úrval
helztu grfskra og iatneskra höf-
unda í fullkomnustu útgáfum.
Þeir höfundarnir, sem hann
hafði mestar mætur á í enskum