Heimskringla - 06.09.1917, Blaðsíða 1

I
' ............
Reyal Optical Ce.
Elzta Optieimnt i Winnipcy. VtS
hófttm reifiutt vinum þinnm vel, —-
tre/tfm oJckttr tæktfaeri ttl að reva-
a*t þér vei. Stofrueit 1904.
W. R. Fowhsr, Opi
-
XXXLÁR.
WINNIPEG, MANITOBA, 6. SEPTEMBER 1917
NOMER 50
Styrjöldin
Frí Testor-vígstöíivum.
Á öllum svœðum í Belgíu og
í'rakklandi vlTSraði svo illa síðustu
viku, að ibandamönnum veitti
mjög örðugt að halda uppi sókn
sinni Einlægar rigningar og
stornmr gerðu það að verkum, að
öll iramsókn tafðist og var á sum-
um stöðum alveg stöðvuð. Þrátt
fyrir alla læssa örðugleika komust
Bretar þó tölurert áfram á svæð-
inu fyrir suðaustan Langemarck.
Einnig fengu þeir þokast ögn á-
fram á sumum svæðunum i Belgfu.
ÁJilaup, sem Þjóðverjar voru að
gera hér og þar, voru öll brotin á
bak aftur. f byrjun þossarar viku
gerðu Bretar áhlaup fyrir norðan
borgina Lens, hröktu Þjóðverja
þar á all-stóru svæði og tóku
marga fanga. Sömuleiðis komust
l>eir ögn áfram í grend við St.
Julien og fyrir sunnan Labassee
brutu þeir af sér öflugt áhlaup
Þjóðverja. — Haldlð er, að Þjóð-
verjar muni hafa f byggju að yfir-
gofa öll hersvæði sín með fram
ströndinni. Hafa þeir þegar slept
•sumum strandarbæjunum og h>ald-
ið innar í iandið. Ástæðan fyrir
þessu er talin áð vera sú, að þeir
treysti sér ekki til að verja staði
þessa næsta vetur. Ajf þessu hafa
þó ekki borist neinar ljósar fregnir
enn þá.
Litlar fréttir hafa borist frá bar-
dögum Canada manna f seinni tið.
Hörðustu slagir þeirra munu nú
eiga sér stað f borginni Lens.
Halda Þjóðverjar stórum hluta af
borginni enn þá og verjast af öllu
kappi. Einlægt þrengir þó meir
og meir að þeim og er talið ótrú-
legt, að þeir muni geta staðist
þarna við mikið lengur.
Frakkar sóttu fram á vestursvæð-
inu um miðja síðustu viku og
fengu hrakið óvinina }>ar lítið eitt
á einum stað. Á Aisne svæðlnu
gerðu þeir einnig áhlaup og fengu
tekið þar nokkrar skotgrafir og
marga fanga. Var þetta fyrir v&st-
an Hurtebise þorpið. Víða reyndu
Þjóðverjar að sækja gegn Frökk-
um, en ekki virðist þetta hafa
boTið mikinn árangur.
Sókn ítala beldur áfram.
Ekkert uppihald er enn þá á
sókn Itala og víða hafa þeir unn-
ið stórsigra. f lok vikunnar áttu
þeir að eins eftir 12 mílur til borg-
arinnar Triest og höfðu þeir þá
tekið 27,302 fanga af Austurríkis-
iminnum í alt síðan sókn þeirra
byrjaði og þar af voru 720 fyrirlið-
ar. Eftir að þeir komust yfir 1»
onzo íljótið sóttu þeir einna kapp-
samlegast fram á Bainsizza há-
sléttunni fyrir norðan Gorizia og
virðast Austurríkismenn hafa kom-
ið litlu viðnáini gogn þeim á þessu
svæði. Á Carso svæðinu unnu ft-
alir einnig mikinn sigur í lok vik-
unnar og í Brestovizzadalnum. Víð>
ar hefir sókn þeirra einnig gengið
mjög vel í seinni tíð— Þessi mikla
sókn þeirra virðist hafa skotið ó-
vinaliðinu skelk í bringu og er
sagt að hún hafi stofnað til ósam-
komulags á milli æðstu herforingja
Þjóðverja og Austurríkismanna.
Vilja þeir aíðarnofndu hamslausir
fá liðveizlu frá Þýzkalandi, en
Þjóðverjar þykjast vant við komn-
ir. Sagt er þó að þeir hafi látið
tilleiðast að senda hersveit eina
gegn ítölum á Carso svæðinu, og
ntunu þetta vera fyrstu Þjóðverjar,
sem á þeim svæðum berjast í liði
Austurríkismanna.
Hafnarborgin Riga tekin.
Rússar iiafa nú yfirgefið hafnar-
borgina Riga og lagt á flótta inn í
landið. Var þetta óvinaþjóðúnum
»á stærsti sgur sem þeir hafa getað
únnið nú lengi. Borgin Riga er
rúmar þrjú hundruð mflur frá Pet-
rograd, höfuðborg Rússlands, og
l>ó þetta sé alHöng leið eru nú
meiri lfkindi til þess en verið hafa,
»ð Þjóðvcrjum muni ef til vill
auðnast að taka höfuðstað Rúss-
anna áður langt lfður. Sagt er, að
Rússar muni nú hafa í hyggju að
íæra bráðabyrgðarstjórn sína tii
Moseow og hafa þær fréttir borist
t'l Bandaríkjanna. — öll herstjórn
þeirra er enn í liðrmulegasta ólagi
<*g lítil von til að bætt verði úr í
nálægri framtfð. Stjórnin hélt ný-
lega ráðstefnu í Moscow með þvf
markmiði að reyna að sameina
krafta þjóðarinnar, en lítinn á-
rangur befir þetta enn þá borið.
Loftbáta árás á England.
Sex þýzkir loftbátar svifu á
mánudagskvöldið yfir Thames ár-
ósinuih og í áttina til Lundúna-
borgar. Steyptu þeir niður ótal
sprengikúlum á þessu ferðalagi
sínu og fengu þannig banað 108
manns og sært 86. Brezkir loftbát-
ar snerust til varnar og fengu
hrakið lioftbátaflota óvinanna
burtu, en ekki gátu þeir grandað
neinum þeirra. — Menn þeir, sem
fórust og særðust, munu ftestir
hafa verið úr brezka sjóliðinu. Þó
Þjóðverjar séu hættir að þora að
senda Zeppelina sína yfir England,
virðist þó mikil hætta stafa af
smærri loftvélum þeirra.
. ----o-------
Róstnr í austurfylkjunum.
Töluverðar róstur hafa átt sér
stað 1 bænum Montreal í seinni tíð
og stafa af óánægju ýmsra þar
gegn herskyldunni. Fundir hafa
verið haldnir á götum úti og æs-
ingar miklar komið í ljós. Á ein-
um þessum fundi var því haldið
fram, að Borden væri dauðasekur
og haft í hótunum að drepa hann.
Hópar af óróaseggjum þessum hafa
safnast saman í kring um skrifstof-
ur sumra blaðanna og hafa brotið
þar glugga og látið öllum illum
látum. Lögreglan hefir þá komið
til sögunnar og hingað til hefir
hún borið sigur úr býtum í öllum
viðureignum. sínum við óaldarlýð
þenna. Stöku menn, sem haldið
var að væru valdir að róstum þess-
um, liafa verið hneptir f varðhald.
—Miðað við fólksfjölda í Montreal
eru þeir tiltölulega fáir, sem upp-
þot þessi gera. og er því haldið að
þetta muni ekki leiða til neinna
alvarlegra afleiðinga.
Verð hveitikorns ákveíið.
Verð hveitikornsins þetta ár hef-
ir nú verið ákveðið í Ohicago í
Bandarikjunum $2.20 bushelið, fyr-
ir No. 1 Northern spring hveiti, og
hefir þetta verið samþykt og stað-
fest af forsetanum. Hafa staðið út
af þessu töluverðar deilur; vildu
fulltrúar verkainannaflokksins á-
kveða hveiti verðið $1.84 bushelið,
en bændur héldu fram $2.50 fyrir
bushelið. Á endanum komst þó á
samkomulag um ofannofnda upp-
hæð. — Fyrsta júní steig hveiti-
verðið að meðaltali hærra í Banda-
ríkjunum en það hefir áður komist
í síðast liðin tíu ár og komst þá
upp í $2.49 busheiið. Síðan hefir
það ýmist stigið niður eða upp og
aldrei verið hægt að segja fyrir-
frain hvaða verð morgundagurinn
myndi færa. Að vist verð er ákveð-
ið af stjórninni hefir vafalaust
góðar afleiðingar eins og nú er ét
statt í landinu. Haldið er þó að
vfða í Bandarfkjunum muni bænd-
ur verða óánægðir með verð þetta
og talja það lágt.
------_o-------
Beðið am hærri etfirlaun fyrir
hermenn.
Bændurnir í Canada -hafa farið
þoss á leit við stjórnina, að hækka
oftirlaun hermanna og hefir bænda-
félagið Canadian Council of Agri-
cultura gengist fyrir þessu. Vilja
þeir að eftirlaun þessi séu ekki
minni «n $60 á mánuði fyrir þá
hermenn, sem ekki eru lengur
vinnufærir, og að enginin greinar-
munur sé gerður á fyrirliðum og ó-
breyttum hermönnum. Samkvæmt
núgildandi lögum fá óbreyttir her-
menn, aem ekki eru færir til vinnu,
mest $40 eftirlaun á mánuði og $6
þar að auki fyrir hvert barn, sem
þeir eiga. Ef hermennimir eru al-
veg ósjálfbjarga og þarfnast sí-
feldrar hjálpar, má eftirlaunadeild-
in auka þessai eftirlaun þein-a, en
ekki má viðauki þessi nema meir
en $250 á ári. Ekkja eftir fallinn
hermann fær $32 á mánuði fyrir
sig og $6 fyrir hvert barn sitt þang-
að til hún giftir sig aftur. Aldrað-
ur faðir, móðir eða ættingi, sem
hinn fallni hermður hefir séð fyrir,
fá $24 1 oftirlaun á mánuði.
Bændumir fara einnig fram á,
það að kona og börn þess her-
manns> mou ekki sé fær til vinnu,
fái sömu etirlaun og ef hann hefði
fallið. — í fáum orðum sagt vilja
bændurnir að eftirlaun hemianna-
anna séu hækkuð í flestum tilfell-
um og að enginn greinrmunur sé
gerður á fyrirliðum og óbreyttum
hermöinnum. Einnig lýsa bænd-
urnir yfir því yfir að þeir vilji
styðja það að mynduð sé þjóð-
stjórn með því makmiði að efla
þátttöku þjóðarinnar í stríðinu.
Svar Bandaríkja for-
setans gegn friðar-
tillögum páfans.
Friðartillögum páfans hefir verið
hafnað af öllum bandaþjóðunum
og eins virðast þær hafa fcngið
all-dauíar undirtektir á Þýzka-
landi. Vafalaust hefir páfinn vilj-
að vel en meðferð ihans á þessu
imesta vandamáli mannkynssög-
unnar frá fyrstu tíð, vottar hvorki
yfirgripsmikinn né djúpan skiln-
ing. Stríðsþjóðirnar allar þrá frið-
inn jafmt og vildu fegnar að styrj-
öidinni linti. Friðarskilinálar, sem
ekki eru ávinningur sönnum lýð-
frelsis hugsjónu'm mannkynsiins,
vorða þó aidrei undirskrifaðir af
baHdaþjóðunum á meðan þær eru
ekki sigraðar með vopnum. Svar
Woodrow Wilson, for.seta Banda-
ríkjanna, til páfans, vottar þetta
bezt; hamn er með þessu ágæta
svari sínu ekki eingöngu taksmað-
ur Bandaríkjaþjóðarinnar, heldur
einnig allra bandal>jóðanna. — Til
þess að íslenzkum lasendum gefist
kostur á að sjá þetta -svar hans,
birtum vér það hér í íslenzkri þýð-
ingu.
Það er stýlað til páfans og sent
af Robert Lansing, rikisritara, og
hljóðar Jiannig:
“Hvert hjarta, aem ekki er blirid-
að og 'bert af þessari ægilegu styrj-
öld, nefir hlotið að vc-ra snortið við
hina áhrifamiklu áskorun hi'ns
háttvirta páfa; hlotið að vera vart
við kraft orða hanis og finna, hve
réttlátur og göfugur tilgangur hipis
væri. Á sama tíma hafa allir hlot-
ið að vona, að mögulegt yrði að
feta þessa braut til friðar, sem
liann svo ljóslega bendir á. En
heimska væri þó að taka þessa
braut, ef hún leiðir ekki að því
takmarki, sem henni er ætlað.
Svar vort verður að byggjat á
beiskum sannleikanum og engu
öðru. Það er ekki að eins vopna-
hlé, sem æskt er eftir, heldur stöð-
ugur og varanlegur friður. Aðrar
eins höpmungar mega ekki eiga sér
stað aftur og að eins með stillingu
og góðri dómgreind fáum vér stig-
ið þau spor, að tryggja framtíð
vora gegn þeim.
Tillögur hins háttvirta páfa eru
í fáum orðum þær, að alt verði
eins og var fyrir strfðið, að almenn
íyrirgefning eigi sér stað, vopn
verði lögð niður og stofnað til
eainkom,ulags á milli þjóðanna,
sem bygt verði á friðsamlegri máia-
miðlun; með sama samkomulagi
verði iiöfin slcoðuð öllum frjál's;
eins verði farið að með landeignar-
kröfur Frakklands og Italfu; hin
flóknu vandamál Balkan ríkjanna
og endurreisn Póllands; öllum
þessum vandamáluim verði hrimit í
einis gott horf og mögulegt sé í
anda Jiessarar fyrirhuguðu máia-
miðlunar, með ihæfilegri hliðsjón
af umbóta-kröfum allra þeirra
Jijóða, sem eiga stjómaríarslega
framtfð sína og samíbönd öll undir
þessum friðarsaminingum.
Það er augljóst, að ekkert af
þessu verður viðunanlega fram-
kvæmanlegt, utan viðreisn alls til
sama fyrirkomulags og átti sér
stað fyrir stríðið, sé bygð á föstum
og varanleguin grundvelli. Mark-
mið J>cssa stríðs er að losa J>jóðir
þessa heiins undan oki þess stjórn-
arfyrirkoimilags, sem grundvallað
er á öflugu hervaldi, og að frelsa
þær frá yfirráðum þeirrar stjórnar,
sem ongan veginn er treystandí;
þeirrar stjórnar, er í laumi tók
saman ráð sín, með þvf markmiði
að brjótast til aiheimsvalda, og sem
svo reyndi að koma þessu fyrir-
hugaða markmiði í framkvæmd
með J>ví að fótumtroða alia samn-
inga og brjóta öll viðtekin aljijóða-
Kig og allar þær reglur, sem þjóð-
irnar höfðu sett sér tíl þess að við-
halda heiðri sínum og sóinatilfinn-
ingu; þessi þjóð valdi sinn eigin
tíma til þessa stríös, ruddist svo
fram og lét ekkert sig hindra,
hvorki lög né miskunnsemi; velti
svo yfir heilt meginland ægilegri
öldu af blóði—ekki eingöngu blóði
hermanna, heldur einnig saklausra
kvenna og barna og umkomu-
lausra fátæklinga; nú er hún
stöðvuð, en ekki sigruð, er nú ó-
vinur fjögra fimtu hluta heimsins.
Stjórn þessi er ekki þýzka þjóð-
in, heldur miskunnarlaus drotn-
ari hipnar þýzku þjóðar. Oss er
óviðkomandi, hvernig það atvik-
aðist, að þessi mikla þjóð hneptist
undir slfk yfirráð og lét f bili
bíekkjast af öðrum eins drotnun-
arhug. en starfsvið vort er að koma
í veg fyrir, að saga annara parta
veraldarinnar verði ekki háð slfku
drotnu narvaldi.
Að breyta gagnvart slíku valdi
samkvæmt friðartillöguin þeim,
sem hinn háttvirti páfi hefir birt,
myndi stuðla að því, að því er vér
fáum tséð, að endurnýja inátt þess
og styrkja stofnu Jæss; Jætta myndi
gera óumflýjanlegt 'saml>and ann-
ara þjóða á móti þýzkri þjóð, sem
er verkfæri þessa valds, og myndi
hafa þæ» afleiðingar, að flæma hið
nývaknaða Rússland út á kaldan
klaka; myndi skilja við hina rúss-
nesku þjóð í hlekkjum æsinga og
byltinga uindir áhrifum þeim, er
hin þýzka stjórn hefir upp á síð-
kastið margsinnis gert sig seka f
að beita. Er hugsanlegt, að nokk-
ur friður geti grundvallast á við-
reksn þessa valds eða á nokkrum
hátíðlegum loforðum þess eða
samningum, seon við það væri
hægt að gera? Allir rétthugsandi
stjópnmálamenn í öllum löndum
hljóta nú að sjá ef Jæir hafa ekki
séð l»að fyr, að óhugsandi er að
varanlegan frið geti verið hægt að
byggja á stjórnarfarslegri og hags-
munalegri takmökun vissum þjóð-
um til hagnaðar en öðrum til tjóns
og hr, ' kis, eða á hefndarhug, þar
vísvitandi sé reynt að koina fram
hefnduin og baka skaða. Banda-
rfkjaþjóðin átti við að stríða verstu
rangindi af völdum hinnar keisara-
legu stjórnar, en kýs þó ekki að
koma ifram hefndum gegn þýzkri
Jijóð, sem sjálf hefir orðið ailar
J)jáningar að Jiola í þessu strfði,
sem hún er ekki skuld í. Banda-
rfkjajijóðin trúir því, að friður
eigi að grundvallast á réttindum
fólksins, en ekki réttindum fárra
inanna eða stjórna, á réttindum
þjóðanna, stórra og smárra, veikra
eða öflugra — á jö'fnum réttindum
allra Jiassara þjóða til frjálsrar og
öruggrar sjálfstjórnar og til þátt>
töku í allri framtíðar-framför og
menning alheimsins—þýzka þjóðin
hér með talin, ef hún sækist eftir
jafnréttindum, en ekki alveldi og
yfirdrotnun.
Prófsteimninn að öllum friðartil-
lögum er því þessi. Eru þær
grundvallaðar á vilja þjóðanna,
eða að eins á orðasamningum
drotnunargjarnrar og ískyggilegr-
ar einveldisstjórnar á aðra hliðina,
og lýðrjálsrar istjórnar á hina?
Þessi jirófsteinn inær að dýpstu
rótum málsins og þenna prófstein
verður að viðhafa.
Markmið Bandaríkjanna f J>essu
stríði er aiheimi kunnugt—öllum
þeim þjóðum, sem fengið hafa að
kynnast sannleikanum. Frá þessu
markmiði þarf ekki aftur að skýra.
Vér krefjumst eigi auðshagnaðar af
neinu tagi. Trú vor er sú, að bæta
verði fyrir þau hræðilegu rang-
indi, er framin hafa verið í stríði
þessu af hinu grimdarþrungna of-
beldisvaldi hinnar keisaralegu
þýzku stjórnar, en ekki á kostnað
vissra Jijóða með því að hnekkja
Jijóðlegu fullveldi þeirra—'heldur
með þvf að réttlæta þjéðlegt full-
veldi allra þjóða, stærri og smærri.
Skaðabætur sprottnar af hefndar-
hug, sundurlimun ríkja, myndun
þjóðarsambanda í eigingjörnum
og hagsmuinalegum tilgangi skoð-
um vér gagnslaust og árangurs-
laust, og óhæfilegan grundvöll til
friðar. Sannur friður byggist á
réttlæti og sanngirni og jafnrétt-
indum alls mannkynsins.
Vér getum ekki skoðað ioforð nú-
verandi stjórnenda Þýzkalands
sem tryggingu fyrir varanlegum
friði, utan það sé stutt af ótvíræð-
um, einlægum og augljósuin vilja
þýzku þjóðarininar sjáifrar og sem
votti það markmið, er öðrum
þjóðum virtist réttlætanlegt. Án
slfkrar tryggingar eru allir sátta-
samningar einskisverðir, allir
saimningar gerðir við þýzka stjórn,
af hvaða tagi sem eru. Án þessar-
ar tryggingar geta Jijóðirnar ekki
hætt að hervæðast og ekki stofnað
til neiin'nar friðsamlegrar mála-
miðlunar f neinum af þeim vanda-
málum, sem fyrir stríðsþjóðunum
liggja. Vér bíðum Jjví eftir nýjum
votti um vilja hinna miklu þjóða,
Miðveldanna. Guð gefi, að hann
komi í ljós áður langt líður og á
þann hátt, að vekja tiltraust allrá
inanna í garð þessara þjóða og von-
ir þeirra um mögulegan frið.”
ROBERT LANSING,
ríkisritari Bandaríkjanna.
Vörn gejn
neðansjávarbátunum
Saga þýzka sjóflotans síðan
styrjöldin byrjaði, er engin frægð-
arsaga og bendir ekki til þess, að
Þjóðverjar séu miklir sjógarpar.
Floti þessi var þó aðal umtalsefnið
í mörgum snjöllufn ræðum, sem
keisarinn hélt, þegar hann forðum
daga var að stappa stálinu í þjóð
sfna og kveikja henni vfgahug í
brjósti. Hélt han'n því þá fram
með mörgum fögrum og velvöldum
orðum, að Þjóðverjar myndu reyn-
ast sigurvegarar bæ'öi á landi og
sjó, er til kastanna kæmi. Ekki
varð þetta þó að sannreynd, því
sjóloti hans hljóp tafarlaust í felur
þegar á þurfti að reyna og hefir
naumast þorað að koma út í dags-
ljósið sfðan. Þá sjaldan hann hef-
ir vogað að koina út fyrir felustað
si'nn, liefir hann brátt orðið feginn
að skríða í ból sitt aftur, lemstrað-
ur allur og iila leikinn.
Zeppelinarnir miklu voru það
næsta, scm hugvit Þjóðverja fæddi
af sér og sem þeir svo bygðu allar
sínar björtustu framtíðarvonir á—
um tíma. Svifu þessi heljar miklu
loftbákn alla leið til Englands,
steyptu J>ar niður sprengikúlum og
myrtu saklausa íbúa landsins í
tugatali. Þannig átti að skelfa
“kaupsýslu lýðinn” enska til und-
irgefni og hlýðni. En Jætta hafði
gagnstæð áhrif, þvf þessi morð
barna og kvenna æstu Breta til
hálfu öflugri mótspyrnu en áður.
Ekki leið heldur á löngu að Jieir
fengju fullkonmað varnir sfnar
gegn þessum ófögnuði. Tók þá
herferðum Zeppelinanna brátt að
linna^-því Þjóðverjum er iftið um
Jiað gefið að leggja út í sýnilega
lífshættu að óþörfu.
En ekki voru hugvitsmennim'ir
og spekingarnir þýzku enn af baki
dottnir. Nú tóku þeir að snúa at-
hygli sínu að neðansjávarbáta-
hernaðinum og að efla hann með
öllu hugsanlegu móti. Það var
dæmalaust aðlaðandi í augum
þeirra, að geta legið við hafsbot*
allri hættu fjærri, skotist svo upp
á yfirborðið við og við og granda*
varnarlausum kaupförum. Að J)9ir
brutu öll alþjóðalög með slíku«i
hernaði létu Þjóðverjar lítið á síg
fá. Ekki létu þeir sér heldur nægja,
í að sökkva kaupförum eingötigH,
því engu síður var árfðandi að
geta sökt á haísbotn eem flestuia
farþegaskipum Ef stórt fajæga-
skip varð að bráð þeirra, m«*
fleiri hundrað karla, kvenna og
barna innanborðs, var þetta í
þeirra augum dýrmætasti áviim-
ingur í stríðinu. Að þassi grimdar
verk þeirra æstu allan hinn menfe-
aða heim gegn þeim, lá J>eim í léttn
rúmi. Slíka smámuni var ekki vert
að taka til greina.
Það var þessi neðansjávarbáta
hernaður, sem kom Bandaríkjun-
um af stað til Jæss að taka þátt í
' stríðinu. Þegar þau voru á hóln-
' inn komin, birti lfka yfir vonui*
í allra bandaþjóðanna, því þae
gengu ekki að því gruflandi, af
þegar hugvitsmenn Bandarfkjanna
J væru komnir til sögunnar, vætu
] meiri iíkindi tii þess en áður, a«
. hægt yrði að finna einhverja ör-
ugga vörn gegn neðansjávarbátu*.-
i um Jiýzku.
j Og nú berst sú frétt frá Banda-
ríkjunum, sem bendir til þess a«
þetta muni ekki eiga langt í lan4
að rætast. Bandaþjóðirnar eru né
að hrinda af stokkum uppfynding,
sem þegar hefir reynst ágæt vörm
| gegn neðansjávarbáta ófögnuðim-
i um. Nákvæma lýsingu á uppfyná-
I ing þessari má enginn gefa, e*
sagt er, að þetta sé útbúnaður, sem
gefi til kynna nærveru noðanvsjáv-
arbáta, merki í hvaða átt þeir séu
og hvað langt þeir séu fré.
Herskip, sem Jienna útbúnað liafa,
geta því elt neðansjávarbátana ám
þess að skipshöfn Jæirra hafi vitn-
eskju um þau og svo verið til taka
að skjóta á J>á cr þeir konra upp á
yfirborðið, sem þeir mega til aS
gera við og við. — A yfirborði haf*-
ins eru neðansjávarbátarnir ekká
jafnokar sinærri henskipa (destroy-
ers).
Enn er Jietta að eins f byrju*.
Neðansjávarbátar Þjóðverja eru ná
orðnir svo margir, að lengi hlýtur
mikil hætta af Jreim að stafa, jafm-
vel J>ó þessi nýi iitbúnaður banda-
manna reynist upp á það allrn
bezta. En J>egar hvert einasta ski»
þeirra hefir þenna útbúnað, er
l)ó loku fyrir J>að skotið, að Þjó*-
verjum auðnist að sveita Englená-
inga í hel og Jrannig að vinna sig-
ur í stríðinu.
Ekki er þess enn þá getið, hver
af bandaþjóðunum eigi uppfund-
ing þesssa—en hugvitsmenn þeirr*
allra hjálpast nú að við að full-
komna hana.
Ingólfur G. Thordarson. ÓIi GúSnason Ólson.
Ingólfur G. Thordarson er sonur Árna Thorda'sonar
að Gimli, Man. Fór hann áleiÖis til Englands í septeir.ber-
mánuði siðast liðið haust og var í 108. herdeildinni.
Hann særðist á vígvelli 1 5. ágúst síðastliðinn.—Óþ, Guðna-
son Ólson, er áður átti heima að 840 Ingersoll str. hér í
borginni, fór til Englands í sama sinn og með sömu her-
deild. Hann féll 15. ágúst síðastl., eins og skýrt var frá í
síðasta blaði. Saknar hans nú sárt eftirlifandi eiginkona.
Hann var vel gefinn maður, ötull til allra framkvæmda og
hinn vinsælasti og er því harmdauði öllum, sem til hans
þektu. Voru þeir Ingólfur G. Thordarson og hann sveit-
ungar og frændur.
I