Heimskringla - 25.04.1918, Blaðsíða 1

t*ú forSast ekkl a?5 brosa, ef tennur
binar eru í góbu lagi.—Til þess ab svo
Cor. Lofcan Ave. og Main St.
Hinir Beztu—Sendið Oss Pantanir
12 |mml...........$3.25
13 ok 14 þunii....
13 <ik 1« ]»uml...$3.05
SendiÓ eftir vorri nýju Verbskrá.—Vér
seljum allskonar verkfœri og vélparta
THE JOHN F. McGEE CO.
79 Henry Ave., WINNIPEO
XXXII. ÁR.
WINNIPEG, MANITOBA, 25. APRIL 1918
NÚMER 31.
Jarðarför séra Friðriks J.
Bergmanns.
♦
fór fram á fimtudaginn þann 18. þ.m. að viSstöddu
fjölmenni miklu. Mun engum vafa bundiíS, aS
þetta hafi veriS einhver sú fjölmennasta jarÖarför,
sem haldin hefir veriÖ á meðal Islendinga hér í
landi. Margir þeirra, sem nú fylgdu séra Friðrik
til grafar, voru aðkomandi úr hinum ýmsu bygðum
Islendinga, bæði í Canada og Bandaríkjunum.
Athöfnin hófst með húskveðju að heimili hins
látna, sem séra Páll Sigurðsson flutti. Var líkið svo
borið út og flutt til Tjaldbúðarkirkjunnar, sem við
þetta tækifæri var klædd svörtum sorgarslæðum.
1 kirkjunni töluðu þeir séra Páll Sigurðsson og Prof.
J. H. Riddell, skólastjóri á Wesley skólanum hér í
bænum. Ræða séra Páls er birt nú í blaðinu.
Prof. Riddell mintist hins látna í mjög hlýlegum
og viðeigandi orðum. Mun öllum, sem til hans
heyrðu, verða ræða hans minnisstæð. Hér var sá
maður að tala, sem þektur er sem einn af fremstu
mentamönnum þessa lands og sem því var færastur
allra til þess að dæma um framkomu séra Friðriks
sem kennara og fræðimanns. Var séra Friðrik
kennari við skóla hans í mörg ár og þeir þar af leið-
andi nákunnugir. Lýsti Prof. Riddell honum sem
fram úr skarandi fjölhæfum mentamanni og sem við
öll tækifæri hefði komið fram sem stakasta prúð-
menni. Kenslustörf hans öll á Wesley skólanum frá
fyrstu tíð hefðu verið honum til stórsóma. Á eftir
ræðu Prof. Ridell var sunginn sálmurinn “Hærra
minn guð til þín” af Mrs. S. K. Hall, Hon. T. H.
Johnson, Miss H. Hermann og H. Thorolfssyni
Líkmennirnir voru úr öllum söfnuðum séra Frið-
riks heitins: Garðar, Mountain og 1 jaldbúðarsöfn-
uði. Voru nöfn þeirra sem fylgir: John Johnson og
G. Olgeirsson, Elis Thorwaldson og Metúsalem Ein-
arsson, J. Gottskálksson og Olafur S. Thorgeirsson,
Hjálmar Bergmann og F. P. Bergmann, Skúli John-
son og Lindal Hallgrímsson, Árni Eggertsson og S.
S. Bergmann.
Séra Páll Sigurðsson las stutta bæn við gröfina
og kastaði moldum á kistuna. Samkvæmt beiðni
ættingjanna voru engin blóm send.

Styrjöldin
Siðu.stu claga hefir vcrið 'hlé á
sókn Þjóðverja á vestursvæðunum.
Ekki er haldið það muni vara lengi
og vafalaust oru þeir að búa sig
undir eina atrennuna enn þá, sem
ef til vill verður öflugri öllum und-
ajigengnum atrennum. Við l>essu
er búist og þó ekki að heyra á frétt-
ununn, að .herforingjar bandamanna
séu neitt kvíða alegnir yfir þessu.
Varalið frá hersveitum Frak'ka hef-
ir verið sent Bretum til aðsitoðar á
t>eim svæðum, þar þeir eru fámenn-
astir og er því útlitið hvað þá
suertir að mun betra en áður.
Fréttunum kemiur líka saman um
það, að þó Þjóðverjar liafi unnið
marga sigra og tekið á sitt vaid
ýmsa staði, sem bandamönnuan
]>ótti leitt að tapa — t.d. Messines
o'g Passchendaele hæðunum, borg-
in Bailleul og fleiri ataðir—'þá hefir
þeim þó mishepnast algeiiega aðal-
markmið sitt, sem var að aðskilja
Breta og Frakka og rjúfa varnar-
giarð þeirra. Sókn þeirra síðustu
viku, þó þeir fengju brotist áfram
á surnuin stöðum, færði þá ekki hót
nær þeasu takmarki. Fylkingar bæði
Breta og Frakka eru enn órofnar og
ha.fa enn ekki tekið á öllu varaliði
sínu. Fyrir norðan La Bassee og
vestan komust þeir þýzku töluvert
áfram, en öll áhlaup þeirra gegn
vígstöðvum Breta við Givency, Fes-
tubert og með fram LaBessie skurð-
inuin, voru árangursQaus fyrir þá og
er Bretum talið alveg óhætt á þessu
svæði á meðan þeir halda þeim
stöðvnm.
Sókn Þjóðvcrja hofir staðið yfir í
rúman mánuð. Allareiðu hafa þeir
frert tvær stórkostiegar atennur og
þriðju atrennuna hafa þeir að lík-
indum í undirbúningi, sem margir
spá að muni verða enn öflugri en
báðar þær fyrri. Iialdlð er þó, að
þeir muni nú b’reyta um bardaga
aðferð og ekki ryðja liði sínu fram
eins piiskunarlaust og þeir áður
gerðu. Fyrri aðferðin gerði það að
verkum, að mannfallið Arar oft
margfalt meira á ]>eirra hlið en
bandamanna — er haldið, að þeir
muni í alt ihafa mist um hálfa
núljón menn síðan sókn þeirra byrj-
aði 21. f.m. Mannafli Þjóðverja er
sjáifsagt mikill, en ólíklegt er þó að
þeir geti haldið áfVam marga mán-
uði á þenna ihátt.
| Þótt hlé sé á aðal-sókn þeirra,
eiga sér stöðugt stað smáslagir liér
og l>ar. Á svæðunum í grend við
I Itobecq ána .hef.ir Bretum gengið
I einna bezt og l>orið sigur úr ibýtum
þar í möi'gum viðureignum. Hefir
þeim einnig gengið vel f Flandri, á
svæðunum fyrir isunnan Scarpe ána
, og víðar. í byrjun þessarar viku
: var Iháð all-stór orusta á Somme
svæðinu norður af Albert vígstöðv-
unum og komust Bnetar þar áfram
um 250 yards og tóku 60 fanga. Sagt
er að þýzku fangarnir margir beri
sig iilla og sogi vonibrigði mikil eiga
sér stað á meðal þýzku hermann-
anna yfir því hve treglega sóknin
gangi.
1 Yið Toul áttu Bandarfkjamenn í
hörðum orustum og voru það Þjóð-
verjar, sctn sóttu. Áður langt leið
fengu þó Bandaríkjamenn hrakið
þá af höndum sér og scgja fréttirnar
mikið roannfall í liði þeirra þýzku.
Bandaríkja ihcrdeildirnar eru nii
komnar í slaginn fyrir alvöru og fá
mXkið hrós fyrir ihreystilega frarn-
göngu.
Oanadamcnn berjast enn á Lens-
svæðinu, þá stórir flokkar hafi ver-
ið sendir af liði þeirra til annara
vsvæða. Nýlega gerðu þeir sjö áhlaup
hvert á eftir öðru á skobgrafir óvin-
1 anna fyrir norðan og sunnan Lens
og höfðu þeir áður látið stöðuga
-stórskotahríð dynja á þeim um
langan bfroa. Gas viðhöfðu þeir
' einnig. som óvinirnir eiga oft óhægt
j tneð að verjast, því gaShjáílmar
þeirra eru ek.ki eins góðir og banda-
manna. Nokkra fanga tóku Can-
adamenn í vlðureignum þessum og
sömuleiðis nokkrar vélbyssur. —
i Canadamienn eru iharðir í horn að
| taka sem fyrri og eira lítt aðgerða-
lausir er þeir vita að stórar orustur
I eru háðar á öðrum stöðum.
-------o-------
RauÖakross fjársöfnunin.
Prentvilla var í fréttinni um fjár-
söfnun Rauðakrossins í síðasta
1 blaði. Þar stóð “Manitobabúar” en
átti að vera “Winnipegbúar”. Þetta
eru lescndur vinsamlegast beðnir
að athuga. Winnipeg var beðin að
gefa $300,000, en gaf rúmlega tvöfalt
stærri upphæð—nálægt $650,000. —
Snemma í næsta roánuði verður haf-
in fjársöfnun fyrir Rauðakrossinn
til sveita og verða sveitir þessa fylk-
is bcðnar að gefa $300,000. Reynist
undirtoktir þar eins góðar og í
Winnipeg, verður tillag Manitoba-
fylkis til Rauðakross félagsins rúin
miljón doXlara.
-------o-------
Herskyidulögin nýju.
Sarokvæmt nýjum .herskyldulög-
um, sem samiþykt voru á sambands-
þinginu síðustu viku, vorða tafar-
laust kallaðir fram allir ókvongaðir
menn og ba'rnlausir ekkjumonn í
Canada á aldrinum 20, 21 og 22 áva.
Allir af mönnuin þessum, sem
Xiraustir eru til heilsu, verða svo
teknir í herþjónustu. Undanþágur
allar, sem veittar voru undir gömlu
herskyldulögunum, verða nú gerðar
ógildar. Kemur þetta seinas' a lier-
kall því harðast niður á Quebec-
fyilki og þeim stöðum, þar sem flest-
ar undanþágiír voru veittar. — f
ráði er einnig að kalla fram síðar
menn 19 og 23 ára og hlíta þeir
sðmu lögium.
Enginn sein nokkuð fylgist roeð
þessa lands miáluro, gengur að því
gruf'landi, að herskyldulögin báru
Xítlnn árangur eins og gengið var
fiá þeim í fyrstunni. í Queibec og
víðar voru svo margar undanþágur
veittiar, að að eins sárafálr menn til
þosis að gcra fengust í 'þeiin stöðum.
Reynslan liefir nú sannað að til lít-
ils væri að halda áfrain að kalla
fram fleiri flokka undir þessum lög-
um óbreyttum og stjómln þar af
leiðandi stigið það spor, sein óum-
flýjanlegt var. Blaðið Telegram hér
í bænum gerir heilmikið rooldveður
úr þvf, að stjórnin hefði heldur átt
að kalla út “flokk B", þvf slíkt Jiefði
leitt til þess, að enn fleiri menn
befðu fengist. Fleiri blöð taka ef til
vill í siama strenginn. Úr bví her-
skyldulögin fyrri báru í reyndinni
svo Mtinn árangur er fyrsti flokkur
var kallaður, virðast þó litlar líkur
til að þau hefðu borið betri á-
rangur við kall annars flokks. Og
ósanngjarnt gagnvart öðruin flokki
hefði verið að beita ihann strangari
lögum. Eina úrræðið sýnist því
hafa verið það, að afnema allar und-
aniþágur, og byrja á fyrsta flokki.
Stjórnin hefir því farið ;hér alveg
rétt að: nú er svo lcomið á vestur-
svæðunurn, að ekki er um ann.að að
gera en hrökkva eða stökkva.
— ■ O........
Árás á Zeebrugge og Ostend.
NýXega gerðu brezk og frönsk her-
skip árás á hafnarborgirnar Zee-
brugge og Ostend, sem eru í tölu
ihelztu kafibátastöðva Þjóðverja.
Yoru fimm þeirra gömul herskip,
sem lítt nýt eru til sjóhcrnaðar
lengur og voru þau nú hlaðin sem-
enfcssteypu. Eftir að búið var að
komast með tvö af skipum þessum
Xnn fyrir hafnargarðinn við Zee-
bnigge, var þeim sökt þar viljandi
og mennirnir af þeim teknir á hin
skipin. Markmiðið með ]>esisu er að
ónýta þaninig Ihöfn þessa fyrir Þjóð-
værjum, ef mögulegt er, þvi sökum
semenfcssteypunnar mun þeim mjög
óhægt um að færa skip þessi. Tveim-
ur skipum var einnig sökt á sama
hátt fyrir framan Ostend höfnina.
-------o-------
Jarðskjálftar í Californiu.
Jarðskjálfta varð víða vart í Cali-
forniu í ibyrjun þessarar viku og or-
sökuðu á sumum stöðum ihið mesta
tjón. Stór 'hluti bæjarinis St. Jaeinto
var lagður í eyði og í bænuin Ham-
et og öðrum bæjum ihrundu einnig
mörg ihús til grunna. Eignatjón í
nefndum tveimur bæjum var frá
$100,000 til $150,000. Borgin Los Ang-
elos fór ekki varhluta af ófögnuði
þeasum, en ekki var eignatjón þar
þó mjög mikið. Snarpir jarðskjálfta-
kippir gerðu einnig vant við sig
vestan vert í Arizona ríki og Utalh.
-------o-------
FlóJ í Alberta.
Fréttir frá Fort McMurray, Alta.,
segir þar hafa átt sér stað flóð mik-
il síðustu viku. Ohristina og Athar
basca árnar ruddu sig báðar sam-
tlmis með iþeim aðgangi, að engu
tali tók. Sópaði stórri járnbraufcar-
brú af OhrXstina ánni á einum stað
og verður því Xftið um lestagang
með þeirri X>rautinni íyrst um sinn.
Báðar ofannefndar ár flæddu yfir
bakka sína og orsakaði þetta tölu-
vert tjón á ýmsum stöðum. Getið
er þess, að C. Eymundisson, Islend-
ingur, sem býr á heiinilisréttarlandi
upp með Clcarvvater ánni isk.amt frá
Fort McMurray, ihafi ásamt konu
sinni orðið að flýja upp á þakið á
húsi sínu, og þar urðu þau að vera
í 48 klukkustundir áður hægt var
að hjarga þeiin. Sagt er að sumir
bændur þessara liéraða 'hafi mist al-
eigu sína í flóðum þessuin.
-------o--------
Kolastjóri í Manitoba.
T. R. Deacon, fyi-vcrandi borgar-
stjóri hér í Winnlpeg, liefir nýlega
af sainbándsstjórninni verið skipað-
ur kolastjóri fyrir Mianitoba fylki.
FXann á að hafa æðs' u uinsjón með
kolahirgðum Itér og öllu eldsneyti
og vinna í s-ameiningu moð C. A.
Magrafcli, kolastjóra Canada. Verð-
ur'homnn falið á hendur að sjá um
það, að Manitobabúar dcyi ekki úr
kulda á koinanda vetri. Fyrsta verk
iians eftir að hann tók við embætt-
inu. var að senda þá viðvörun til
fylklshúa. að panfca kofahirgðir sín-
ar snerriina, því þeir scvm ekki hcfðu
eflað i*egra vetarkola fyrir 30. sept.
næstkoinandi yrðu, að líkindum að
t>ola kolaskort uin kaldas'.a tímann
næsta vetur. Kvaðst hann ætla að
gera sitt ftrasta að fá aðfluttar næg-
ar kolablrgðir fyrlr fylkið.
-------o------—
Róstur á írlandi.
Upþþot mikil áttu sér stað ný-
lcga í bænum Belfast á írlandi, og
virðist lögreglan hafa átt fult í
fangi mcð að bæla l>au niður. Vopn-
uðu stóifr hópar íbúanna sig með
bareflum og öllu, sein þeir gátu
hönd á fest, brutu glugga í húsum
og létu öllum illum látum. Megn ó-
hugur írskrar þjóðar gegn herskyld-
unni <«i-sakar þetta og 'hafa upp]>ot
af tslík'íi tagi, en ekki ]m> í jafn stór-
um sfcíl, átt sér víðar stað í landinu.
Til þoss að koma í veg fyrir slíkt
ha-fa brezku yfirvöldin tokið að sér
stjórn á öllum helztu járnhrautum
landsins, póstafgreiðsluihúsaim og
sfmskeytastöðvum. Nýlega tók lög-
reglan sig líka til í bonginni Dublin
og lét greipar sópa eftir vopnuin og
skotfærum. Er sagt að þetta sama
muni verða gert í ölhim helztu
horgum írlands.
-------o------
Afstaða rússneskra
hermanna
(Þýtt.)
Rússneskir hermienn, som verið
liafa f skotgröfunum í síðastliðin
þrjú 'ár eða rúmt það, eru engu síð-
ur undrandi en aðrir yfir liinni ein-
konnilegu rás viðburðanna á Rúss-
landi í'seinni tíð: jáfra hreinskilnis-
leg« að þeir tiotni okki upp né nið'
ur í þessu neiniu, þekki ekki lengur
vini frá óvinum og séu vonlausir
urn að vetuJegt skipulag komist á f
landi þeirra í nálægri 'framtíð.
Afstaða rússneskra herroanna kem-
ur í ljós í eftirfylgjandi bréfi, sem
er skrifaö fyrir rúmum rnánuði
síðan frá einu Xieiisvæðí þeirra, til
erækrar hjúkrunarkonu Rauða-
kroas félagsins, sem hafði stundað
bréfritai-ann særðan og eftir að
hann Jiafði orðið fyrir gasi í einum
slagnuin, með þeirri alúð og um-
iiyggjusemi að ihonum 'fanst liann
eiga henni Xffið að launa.
“í skotgröfunum er alt frekar kyr-
látt. Eg fer daglcga í njósnarferð-
ir ’gcgn Þjóðverjum og geri mifct
bezta að leifca þá uppi — á okkar
svæði ihafa þeir hopað affcur á bak
um fimfcán mflur. En hve okkur
snertir, er nú ljós allrar sigurvonar
eins og útisloknað. Við erum hung-
urmorða. illa fataðir og margir af
okkur ganga alvcg berfættir. Fyrir
Xöngu síðan höfum við orðið að
vera nærri þvrí brauðlausir og eini
kjötmatur okkar er hrosisakjöt. Nú
erum við að vcrða alveg heylausir
fyrjr liesta okkar og verðuin því að
lfkindum að slátra þeim. Engin
ihjálp er sjáanleg. örlög okkar virð-
ast þau, að vera fleygt til hliðar og
glcyint af umheiminum, unz við lát-
um llfið af ihungri og kulda.
Ka'ra systir! (svo eru hjúkrunar-
konur Rauða krassins oft ávarpað-
ar) Þogar eg skrifa þessar línur, er
eg að brjóta heilann um það, hvort
þú munir nokurn tíma losa þÁr,
þar sem rússnesku Ihermennirnir
munu nú af flestum skoðaðir land-
ráðamenn og svikarar og þeim kent
Islenzkur námsmaður látinn
SIGFÚS JÓNSSON.
— But life in him
Could scarce be said to flourish, only touch’ei
On such a time as goes before the leaf,
When all the wood stands in a mist of g\jen,
And nothing perfect—.
Tennywon.
Hann lézt 2. feb. síSastl. úr lungnatæringu á
Ninette bælinu. Hann var fæddur 14. okt. 1889
og var elzta barn þeirra Mr. og Mrs. J. Jónssonar,
sem búiS hafa mörg ár í Selkirk.
Sigfús sál. ólzt upp í Selkirk og naut þar barna-
skolamentunar. Þótti hann röskur við námið og
skaraði jafnan fram úr, enda var hann prýðisvel
gefinn að gáfum. HaustiS 1909 innritaSist hann
vrS miSskólann í Selkirk eftir nokkurra ára fjar-
veru frá skóla. ViS prófin um voriS hlaut Kann
Isbister-verSlaunin, en þau eru veitt árlega þeim
fjórum nemendum í fylkinu, sem hæzta meSal-
einkunn hljóta í öllum greinum, viS prófin í 10.
bekk. Ári síSar útskrifaSist hann af miSskólanum.
HaustiS 1911 byrjaSi hann nám viS Wesley
College. ViS prófin um voriS hlaut hann verSlaun
fyrir kunnattu í íslenzku. Um miSjan veturinn
eftir varS hann aS hætta námi vegna heilsubrests.
Þó gekk hann undir próf þetta síSara vor og stóSst
þaS. HafSi þá lokiS öSrum bekk háskólans (sec-
ond year arts).
Sigfús heitinn hafSi áformaS aS lesa lögfræSi,
og var því næstu þrjú árin hjá B. Benson lögfr. í
Selkirk. AS þeim tíma liSnum varS hann aS hætta
allri vinnu.
Sigfús var hár maSur, heldur grannvaxinn, ljós
a brún og brá og í alla staSi hinn gervilegasti.
Hann var glaSur í lund, ræSinn og hinn skemtileg-
asti hvar og hvenær sem hann var aS hitta. ÞaS
má segja meS sanni, aS hann hafi veriS hvers
manns hugljúfi og munu allir þeir, sem honum
kyntust á hans stutta æfiskeiSi, eiga hlýjar endur-
minningar einar um hinn þíSlynda glaSa æsku-
mann.
Þrátt fyrir alla sína glaSværS, var hann alvöru-
maSur þegar því var aS skifta. Hann var dyggur
og samvizkusamur viS hvaS sem hann vann. Hann
fór ung-ur aS vinna og fékk strax orS á sig fyrir
hagsýni, ráSvendni og dugnaS.
Veikindin og þrautirnar þeim samfara, bar
hann meS karlmensku og ró.
Hans er saknaS af foreldrum, ásamt einni syst-
ur og fjórum bræSrum og berst einn þeirra nú meS
canadiska liSinu á Frakklandi.
J. G. J.
um alt, sem skeð hefir. Ein ekki get
eg þó, kæra systir, skilið í hverju
okkar sök er fólgin. Rússneski her-
maðurinn yfir höfuð að tala, er
ssaimi liennaðurinn nú og hann var
árið 1914. í flestum tiltfellum hefir
hann oft verið særður, margsinni's
orðið fyrir eiturgasi, hetfir þolað og
er enn að þola'allar þjáningar og
hörmungar stríðsins—og þó er hon-
um Xcent um ófarir allar. Hvers
vegna? Sökum þess að allir, sem
við stjórn otkkar nú eru riðnir, eru
föðui’landissvikarar.
Fyrrum skaut rússneski liermað-
urinn óviniim sínum skelk í bringu.
framast gátu og að bjarga sem flest-
um af sínusi eigin mönnum —- en
nú er mannfallið alt á iþeirra hlið
og engu líkara en þeim sé hugleikið
að fórna þannig sem mestu af liði
sfnu, að þeir dþri óvinunum sem
miustan skaða.
Tökum Riga til dæmis. Hver ein-
asti rússneskur hermaður, sem eg
þekki, hefði verið viljugur að út-
'hella blóði sínu tll varnar Itessari
merku hafnarborg og inörg tár höf-
um við felt yfir henni. l>ó var hún
ytfirgefin án nokkurrar tilraunar að
verja hana—og hermönnunum vp.r
kent uim alt saman.
en nú hefir hann verið ytfigefinn og
með öllu gleymt. Fyrrum reyndu
nussneskir lierforirtgjar að orsaka ó-
viniinum alt ]>að manníall er þeir
En um það vissi umheimurinn
ekki, að undanliald þetfca var fyrlr-
(Framtfi . á 8. bls.fc
/