Heimskringla - 25.04.1918, Blaðsíða 4

4. BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 25. APRIL 1918
WINNIPEG, MANITOBA, 25. APRIL 1918
Sumardagurinn fyrsti.
Skoðanir vor Vestur-íslendinga eru skift-
ar í flestum málum. Vér erum sjaldnast á
eitt sáttir og sannast þess vegna fyllilega á
oss gamla íslenzka máltækið, að “sínum
augum lítur hver á silfrið.” Þrátt fyrir
sterka tilhneigingu til þess að sundrast sem
mest og skiftast í sem flesta flokka, fáum
vér þó aldrei deilt um eitt atriði. Þar hljót-
um vér allir að vera sammála, og fallast í
faðma sem skoðanabræður, og það er: Að
á meðan vér höldum hátíðlegan Sumardag-
inn fyrsta, að góðum og gömlum íslenzkum
sið, séum vér þó að minsta kosti að gera
tilraun í þá átt að vera ísiendingar.
Þetta er íslenzk hátíð, haldin samkvæmt
ísienzku tímatali. Flestir Islendingar munu
eiga hugljúfar endurminningar frá þeim
stundum lífs síns, er þeir skemtu sér á Sum-
ardaginn fyrsta. Sannur lífsfögnuður er
mannssálinni dýrmæt heillagjöf, sem hún býr
lengi að. Áhrif bæði gleði og sorgar gera
vart við sig lengur en í bili, vara oft æfilangt.
Á Sumardaginn fyrsta tekur unaðsþrung-
inn sumarfögnuður sér dvöl í sálum allra
Islendinga, hvar í heiminum sem þeir búa.
Þá kasta þeir öllum áhyggjum fyrir borð,
óska hver öðrum gleðilegs sumars og skemta
sér svo í sameiningu eftir beztu föngum,
sælir og glaðir. Vafnir ljúfustu framtíðar-
vonum ganga þeir inn í sumarið, sæluríkustu
og þýðingarmestu tíð ársins.
Flestir munu viðurkenna, að þetta sé
nokkurn veginn rétt lýsing á Sumardeginum
fyrsta, eins og vér Islendingar höldum hann.
Dagur þessi er oss einhver mesti gleðidagur
ársins. Undantekningar eiga sér stað og
margt getur fyrir komið, sem gerir Sumar-
daginn fyrsta að réttnefndum sorgardegi.
Dauðsföll ástvina og ýmsir aðrir sorgarat-
burðir geta þá fylt huga vorn sorg og sökn-
uði. Mannlífið er sambland þess blíða og
stríða, gleði og sorgar.
Og nú er svo komið fyrir oss Vestur-
Isiendingum, að þó vér nú höldum hátíðleg-
an Sumardagunnn fyrsti samkvæmt þjóðlegri
venju, þá hlýtur gleði vor í dag að vera
meir og minna blandin dapurlegum og sorg-
legum hugsunum. Sú stórkostlegasta og
ægilegasta styrjöld, sem heimurinn hefir
séð, stendur nú yfir og enn eru úrslit hennar
vafasöm. Virðist oft og tíðum óvíst með
öllu, hvort lýðfrjálsu þjóðimar, sem neydd-
ar voru út í þenna blóðuga hildarleik gegn
einveldinu þýzka og hinni víðtæku harðstjórm
þess, beri sigur úr býtum, þó allir vonum vér
heitt og einlæglega að svo verði
Canada, vor heittelskaða fósturjörð, er
hluttakandi í þessu stríði. Þjóð þessa lands,
þó ung væri og óreynd í hernaði, dróg sig
ekki í h!é er járnhællinn þýzki tók að merja
til agna saklausar smáþjóðir og um leið að
ógna allri siðmenningu og öllum Iögum guðs
og manna—þegar herskararnir þýzku fyrst
ryðjast fram, tryltir af grimd og vígaæði,
byrjar Canadaþjóðin tafarlaust liðsöfnun á
móti og margar þúsundir hraustra og hug-
prúðra drengja bjóða sig þá fram sjálfvilj-
ugiega, reiðubúnir að leggja Hfið í sölumar
til varnar góðum og göfugum málstað og til
að halda uppi heiðri og sóma lands síns
Vissulega megum vér íslendingar, eigi
síður en aðrir þegnar þessa lands, vera stolt-
ir af Canada við þetta tækifæri Fyrir svo
góðar undirtektir strax í byrjun og fyrir sína
hreystilegu framgöngu á vígvöllunum hafa
synir þessa Iands getið sér ódauðlegan orð-
stír og áunnið sér hrós allra þjóða. Canada
herinn hefir aldrei legið á Iiði sínu, og oft
barist þar sem hættan var mest, og hafa ó-
vinirnir aidrei meir en þá fengið að kenna á
hreysti Canadamanna og harðfengi. Og þar
sem skerfur vor íslendinga til Canadahersins
er hlutfallslega eins stór og nokkurs annars
þjóðflokks hér í landi, höfum vér sérstaka
ástæðu til þess að vera stoltir af afreksverk-
ub hans — þeir íslenzkir borgarar hér í
landi, sem ekki láta sér ant um íslenzku her-
mennina og ófúsir eru að leggja fram alla
krafta þeim til aðtsoðar, verðskulda ekki að
eiga heima í Canada.
Það eru íslenzku hermenmrmr, sem mest
allra halda nú uppi heiðri og sóma þjóð-
stofnsins íslenzka hér í landi. Ef ekki væri
fyrir íslenzku hermennina, þá stæðum vér
nú illa að vígi — svo margir hér heima fyrir
hafa gert sig seka í ófyrirgefanlegri hálf-
velgju viðkomandi þátttöku þjóðarinnar í
stríðinu, og sem komið hefir í ljós á ýmsan
hátt, en þó helzt í þeirra sterku tilhnegingu
að láta heillast af orðaglamri æsingjagjarnra
manna, sem ekki eru gæddir þeirri gætni
eða stillingu, að geta þaulhugsað nokkurt
mál. Ef slíkir menn fengi leitt Islendinga
á eftir sér í stórum hópum, væri það sá
svartasti blettur, sem fallið gæti á þjóðflokk
vorn hér í landi.
En íslenzku hermennirnir hafa lagt sitt
til að hefja þjóð vora til vegs og frama.
Með hreystilegri framgöngu sinni hafa þeir
grafið nöfn sín gullnum stöfum á spjöld sög-
unnar. Á meðan þeirra er minst, verður ís-
lenzka þjóðarstofnsins minst með aðdáun og
virðingu.
Margir þeirra hníga í valinn og láta líf
sitt í þarfir hins göfuga málstaðar, sem
bandaþjóðirnar berjast fyrir. Ástvinir
þeirra hér heima fyrir eiga þá um sárt að
binda. — Og eftir því sem rimman harðnar
á vestursvæðunum, verða sorgarfréttirnar
fleiri og fleiri, sem þaðan berast.
Sumardagurinn fyrsti hlýtur því í þetta
sinn að verða óvenju dapur og gleði snauð-
ur. Víðast hvar munu Islendingar þó að
líkindum koma saman til þess að árna hver
öðrum gleðilegs sumars. Þetta er þjóðleg-
ur íslenzkur siður, sem aldrei verður niður
lagður á meðan íslenzk tunga er töluð.. Al-
vöruþungi mun þó hvíla yfir hugsunum allra
í þetta sinn og lítið verða um galsa og
kæti.
En þeir sem árna nú hver öðrum gleðilegs
sumars, gera að í þeirri von, að stríðið endi á
þessu sumri — í frægum sigri bandamanna
og að friður komist á að nýju; í þeirri von,
að nú verði gerðir þeir alþjóða friðarsamn- |
ingar, sem séu trygging þess að slík styrjöld 1
geti ekki átt sér stað aftur; í þeirri von, að
þetta sumar lýsi í veraldarsögunni sem ár-
dagsröðull fengins friðar og ljóss þess er lifi
um allar ókomnar aldir.
GLEÐILEGT SUMAR!
Herkallið nýja.
Ný herlög hafa verið samþykt á sam- !
bandsþinginu, sem ákveða, að tafarlaust
skuli kallaðir í herþjónustu allir ókvongaðir
menn og barnlausir ekkjumenn í Canada á
aldrinum 20, 21 og 22 ára. Undanþágur all- |
ar, sem veittar voru samkvæmt herskyldu- [
lögunum, eru þar með gerðar ógildar og
allir menn á ofangreindum aldri, sem hraust- |
bygðir eru og hæfilegir fyrir herþjónustu,
verða nú kallaðir fram hvort sem þeir áður
hafa fengið undanþágu eða ekki.
Vafalaust koma lög þessi harðast niður á !
Quebec fylki. Eins og kunnugt er veittu
héraðsdómstólarnir þar meginþorra her-
skyldaðra manna undanþágu og hafði þetta
þær afleiðingar, að svo fáir menn fengust
þaðan í gegn um herskyldulögin. Nú er bót
á þessu fengin og er þetta mannmarga fylki
nú Ioks neytt til þess að leggja freun sinn
skerf til hluttöku þjóðarinnar í stríðinu og
engrar undankomu auðið. Er sagt að þetta
seinasta herkall muni bæta rúmum 60,000
manna við Canadaherinn.
Þegar herskyldulögin nýju voru lögð fyrir
þingið, hélt Sir Robert Borden langa og á-
hrifamikla ræðu og sýndi fram á, hve þörfin
væri nú orðin brýn á auknum liðstyrk fyrir
Canadaherinn. Meðal annars sagði hann:
“Ástandið eins og það nú er hlýtur að
skoðast stór-alvarlegt. Síðan 21. marz s.l.
hefir staðið yfir ógurleg orusta á vestur- I
svæðunum, sem haldið getur áfram í marga i
mánuði enn þá og á endanum orðið útslita-
orusta þessas örlagaþrungna veraldarstríðs.
Að svo komnu hefir sókninni aðallega verið
stefnt á varnargarð brezku hersveitanna, og
tilgangur óvinanna sýnilega verið sá að
brjóta þær á bak aftur og sigra áður Banda-
ríkin fengi sent meiri liðsafla til vígvallarin:.
Þannig hafa Þjóðverjar vonað að geta
unnið nægilegan sigur yfir bandaþjóðunum
til þess að geta ráðið friðarskilmálunum —
og komist til æðstu veraldarvalda um leið.
Með þetta markmið fyrir augum hafa þeir
verið fúsir að fórna öllum þeim þúsundum
manna, sem fallið hafa á þeirra hlið, og eng-
an bilbug látið á sér finna að kalla fram nýja
menn með herskyldu.
Árið 1916 voru þau lög samþykt á Þýzka-
landi, sem ákvað alla karhnenn í land-
inu á aldrinum frá 1 7. til 60 ára undantekn-
ingarlaust koma undir herskyldulög lands-
ins og skylduga að hlíta ráðstöfunum her-
stjórnarinnar hve nær sem væri. Á þenna
hátt bættust undir eins ekki færri en 1,700,-
000 menn við þýzka herinn, og með þvílík-
um öðrum ráðstöfunum voru Þjóðverjar
búnir að auka herafla sinn um 2,100,000
mönnum fyrir vorið 1917. Svo hart hafði
Þýzkaland gengið að sér fyrir ári síðan og
því sízt að undra þó herinn þýzki sé nú orð-
inn stór og öflugur. — Árlega koma um
500,000 menn á herskyldualdur á Þýzka-
landi, en um 400,000 í Austurríki, og er
þetta stórkostlegur liðsauki. Á Frakklandi
er slíkur árlegur viðbætir við herinn ekki
nema 300,000 og oft tæplega það. Ofan
á þessa yfirburði Þjóðverja bætist svo það,
að þeir hafa hnept í þrældóm marga tugi
þúsunda af Belgíumönnum til þess að geta
gert sem flestum af eigin mönnum sínum
mögulegt að sinna að eins herþjónustu.
Þjóðverjar hafa gengist fyrir liðsöfnun á
Póllandi og halda þessu að líkindum áfram.
Um 55 miljónir íbúa dvelja í löndum þeim,
er þeir þýzku hafa nýlega tekið undir sig
frá Rússum.
Þegar Rússar lögðu niður vopnin og
hættu að standa í stríðinu bandamanna
megin, þá varð Þjóðverjum mögulegt að
flytja stórkostlegan mannafla frá austur-
svæðunum til vestursvæðanna.” Sir Robert
las nú skýrslu frá neðri málstofu brezka
þingsins, sem sýndi, að sökum þess að
Rússar hefðu hætt í stríðinu, myndu Þjóð-
verjar geta vorið og sumarið 1918 aukið
herafla sinn á vestursfæðunum um 1,600,-
000 mönnum. Ef til vill gætu þeir þó gert enn
betur en þetta.
Síðan skýrði Sir Robert frá því hvað
bandaþjóðirnar hefðu gert. Einn sjötti af
íbúatölu Frakklands væri nú á vígvellinum.
Ef Canada þjóðin hefði gengið eins hart að
sér, Væri hún búin að leggja fram eina og
hálfa miljón hermanna.
Brezki herinn saman stendur af 7,500,-
000 mönnum. Af herafla þessum hefir Eng-
land sjálft lagt til 4,540,400, Skotland
620,000, Wales 280,000, Irland 170,000,
og Canada og aðrar brezkar nýlendur 900,-
000, en afgangurinn hefir komið frá Ind-
landi og Afríku nýlendunum.
Ástralía og Nýja Sjáland hafa lagt hlut-
fallslega fram stærri skerf af mönnum en
Canada.
Viðkomandi þátttöku Canada í stríðinu
skýrði forsætisráðherrann frá því, að 31.
marz þ.á. hefði Canada verið búið að senda
364,000 menn erlendis — 348,00 óbreytta
liðsmenn og 16,000 fyrirliða. Eftirfylgj-
andi skýrsla greinir frá hvaða stöðum í Can-
ada menn þessir komu:
Military District No. 1 (London), 25,533;
No. 2 (Toronto), 76,597; No. 3 (Kings-
ton), 39,393; No. 4 (Montreal), 32,463;
No. 5 (Quebec) 8,389; No. 6 og 7 (Strand-
arfylkin), 37,205; No. 10 og 12 (Manitoba
og Sask.)’ 75,503; No. 11 (Br. Columbia),
36,475 Og No. 13 (Alberta) 33,193.
Afstaða Quebec er aðallega or-
sök þess, hve lítinn árangur her-
skyldulögin hafa borið. Hin öfl-
uga mótspyrna Sir Wilfrids og fylgi
fiska hans gegn þeim í fyrstunni á
vafalaust stóran þátt í því, hve
væg þau voru. Þessi vægð hefir
gefist mjög illa í reynslunni — að
eins 30,000 menn fengist, en 200,-
000 undanþágur verið veittar. —•
En sem betur fer er nú loksins úr
þessu bætt.
Vonandi taka Islendingar þessu
með karlmensku og hugprýði.
Þjóðflokki vorum er ekki eiginlegt
að vilja hopa þegar á hólminn er
komið.
------o------
Síra Friðrik J.
Bergmann.
RÆÐA
flutt í TjaldbútSarkirkju
af
síra Páli Sigurðssyni.
“Til þín hljóður, Guð minn góður,
græt eg eins og barn hjá móður.”
Viðkvæmar og angurbliðar voru
l>ær tilfinningar, sem 1 brjósturn
vomm bærðust, þá er oss barst til
eyrna fregnin uim hið sviplega and-
lút þessa framliðna merkiismamis,
inæta drottins þjóns, og góða heim-
ili'sföðurs.
Viðkvæmar og angurbliðar em
tilfinningar vo¥Sir í dag, þegar vér
söfnumst hér í Tjaldbiíð Guðs ó
meðal mannanna, í kring um iík-
kistu Tjaldbúðarprestsins. Nær og
fjær er harmur í hjarta og sorg í sól,
því hér hefir margur »vo mikið inist.
Viðkvæmastur er harmur sá eðli-
lega í hjörtum þeirra, sem unnu
honum liugástum, vinaskarans, sem
hér grætur Játinn son, eiginrnann
og föður,—
Já, það er einmitthin djúj>a, inni-
lega viðkvæmni, í sambandi við
þenna soi'garatburð, og í sambandi
við þetssa soi’garatiiöfn, »om valið
hefir ífyrir mig textann, sem eg las
hér upp og fylgi nú, þar sem hinn
mikli Drottins þjónn, Páll postuli,
á efri árum sínum, með dauða sinn
fastákveðinn fyrir augum, gelfur
sjálfum sér vitnisburðinn, að af-
stöðnu prófi í skóla lílisins: “Nú er
svo komið, að mér er fórnfært,” »eg-
ir hanin, “tíminn er kominn, að eg
taki mig upp. Eg :hefi barist góðu
baráttunni, fullkomnað skeiðið,
varðveitt trúna.” Og hann hefur
augu sín til-himinis, og þar isér 'hann
sér sVeig geynndan, “sveig réttlætis
ins,” og þar sér hann “sinh náðuga
Drottinn og frelsara.” Og seina.st er
eins og hann iyfti.st á léttum væng,
upp í hinn "mikla dag”; en ó flug-
inu er sem hann breiði faðminn út
á móti öllum þeim, sem liann nóði
til, og ihonum, og nnálefni því, sem
hann bar fyrir brjósti, treystu —
“öllum þeim, sem elskað hafa opin-
beran Drottins vors Jesú Krists.” —
það er sem hann á fluginu breiði
faðminn á móti þeira öllum, að þeir
mættu fylgja sér til ljóssins sala.
Manntjón í Canadahernum frá stríÓs byrj-
un hefir verið sem fylgir:
Fallnir menn á vígvellinum 25,912; dán-
ir af sárum, 8,671 ; dánir af sjúkdómum,
1,956; særðir, 106,185; fangar 2,736;
horfnir og haldnir dauðir, 3,938; manntjón
af ýmsum orsökum, 7.90.
Um 41,000 ungir Canadamenn í alt hafa
látið líf sitt síðan stríðið byrjaði.
1 Iok ræðu sinnar hallaði Sir Róbert sér
eingöngu að herkallinu nýja og skýrði það
frá ýmsum hliðum. Kvað hann þörf nú svo
brýna á auknum liðstyrk fyrir herinn, að
herkall þetta væri með öllu óumflýjanlegt.
Engin annar vegur væri sýnilegur til þess
að mæta þessari þörf tvo að notum mætti
koma. Sumir kynnu ef til vill að segja, að
framleiðsla landsins myndi bíða við þetta
hinn mesta hnekkir, en vonandi yrði þó
hægt að bæta úr þessu með einhverju móti.
Sir Robert kvaðst fúslega viðurkenna hve
mikils virði framleiðslan væri — eins og
sakir nú stæðu væri mest um það vert, að
geta mætt óvinunum á vígvellinum í þeirri
von að geta unnið sigur.
Sir Wilfrid Laurier tók næst til máls og
andmælti herkalli þessu sterklega. Kvað
hann menn þá, sem nú væru fram kallaðir,
koma að betri og heppilegri notum ef þeir
væru látnir aðstoða við framleiðsluna. Eftir
þessu að dæma er öll aðal framleiðsla lands-
ins í Quebec fylki; þar hafa flestar undan-
þágur verið veittar og þar er meginþorri
þeirra ungu manna í Canada, sem eru á of-
angreindum herskyldu aldri. En þó Quebec
sé mannmargt fylki, munu fáir Sir Wilfrid
samdóma í því, að fylki hans framleiði meiri
jarðarafurðir hlutfallslega en önnur fylki
landsins.
•Þenna vitniisburð powtulans inikla
uim sjálfan sig, »em í fljótu bragði
gæti virzt að væri sjálfshól, en er
sannleikur, svo sannur og trúr
sjálfum sér, sam «á maður einlægt
var — vil eg nú Ihiklaust nota sem
sannan vitnisburð, og ekkert hól,
um þenna Drottins þjón, sem mitt
á ineðal vor, í hinsta sinin, hvílir nár
á börum. Og enn fremur vil eg nota
'þessi postuli'egu orð til sanninda-
inerkiis þess, sein eg hér kann að
segja um þenna framliðna vin og
embættisbróður. —
“En nú er svo komið, að mér er
fórnfært, og tíminn er kominn, að
eg taki mig upp.”
Einilægt var síra Friðrik sál. Berg-
mann að fórnfæra sér. Með fullri
vibund og ehilæguim viija var hann
stöðugt að slíta sjálfum sér út fyrir
aðra. Þessi göfuga sál, þetta hlýja
hjarta, þessi brennandi andi, var sí
og æ að leggja líf sitt í sölurnar,—
fyrir vinaskarann sinn ástkæra, fyr-
ir söfnuðina sína, sein hann bar svo
einlæga umlhyggju fyrir, fyrir aila,
sem þassi víðfeðmni riierkisrnaður
náði til, f ræðu eða riti. — Hann
vildi öUuin svo vei. Hann fómaði
sér í þjónustu sannleiks, réttlætis
og kærleika. Hann fórnaði sér í
þjónustu síns dýrðlega Dnottins og
herra, sjálfuim sér og honum alt af
trúr. 1 þessu fórnarstarfi sinu lifði
hann, og í þeasu íórnarstarfi stnu
dó hann, «vo sviplega og öllum svo
óvænt, þegar tíminn var kominn—
alt f einu, og fyr en nokkurn varði,
—að ihann tæki sig upp, 11. þ. m.
—Hann, sem svo margra sáina var
búinn að vitja um æfina, hann
deyr, þegar hann er að vitja elnmar
ástríkrar sálar, sem áft hefir svo
bágt að undanfömu, konunnar
sinnar, sem hann elskaði og unni.
Á leiöinni varö hann bráökvaddur.
DODD'S NÝRNA PILLUR, góÖM
fyrir allskonar nýrnaveiki. Laakna
gigt, bakverk og sykurveiki. Dod-cþa
Kidmey Pills, 50c. askjan, sex öskj-
ur fyrir $2.50, hjá öllum lyfsöium
eða frá Ðodd’s Medicine Go., Ltd„
Toronto, Ont.
Og hefði ihonum enst aldur fjóra
daga longur, þá hefði liann orðið
sextugur að aldri.
Síra Priðrik Jónsson Bergmann or
fæddur á íslandi 15. apríl 1858, son-
ur hjónanna Jóns Jónassonar Berg-
inanriis, bónda á Ijaugalandi í Eyja-
firði, og Hailldóru Bessadóttur konu
iians, sem fjörgömul harmar ihér son
sinn látinn. Þessi mikli fram'liðní
mientamaður lagði ungur inn á
mentabrautina 'hftima á ættlandi
sínu, og læröi undir latínuskólann
hjá síra Jóni Jónssyni Austmann á
Halldórisstöðum í Bárðardal. Inn-
tökuprófi í latínuskólann mun
hann Ihatfa lokið, en fær jþki haldið
námi sínu áfram þar; hann veiktist,
og upp úr þeim veikindum stefndi
hugur hanis til hins nja lands.
Vestur um haf flyst hann 17 ára að
aldri 1875, og heldur áfram námi hér.
gengur á Luther College, Decorah,
og útskrifast þaðan 1880.
Að því loiknu leggur hann aðal-
liega stund á guðfræðdsuám við
háskólann í Kristjaníu í Noregi, og
við Thiel College í Plhiladelplhia:
lýkur hanm því mámi um 1885, og er
þá vígður til prests að Gardar, í
Norður-Dakota. öllum ísl. söfnuð-
ununum í Dakota þjónar hann svo,
með frábærri elju og trúmeusku í
16 ár, þrátt fyr.ir heilsuloysi, sem
steðjaði að. En frá því um alda-
mót og ait til þessa tíma, hefir
iiann átt hér heinia í Winnipeg,
verið prófeswor við Wosley College
og presfcur þessa safnaðar. — Á
prostskai>arárum sínum að Gardar
kvæntist hann Guðrúnu Thorlacfus,
sem oftir uærfelt 30 ára fanssæfca
saimbúð, verður nú mieð veiikuin
kröftuin að bera þann iþunga kross,
að sjá 'honuin á bak, sfnum elskaða
vini og ihetoilisstoð. 7 börn hafa
þau hjón eignast, og af þeiin eru
fjögur enn á lífi, som við ihlið móður
sinnar gráta hér ástríkan föður
sinn.
Hér hvílir lliann þá rótt í friði.
hoimilisfaðirinn ástríki og hirðirinn
góði. 1 seinasta sinni er hann hér
vor á meðal í kirkju Krists, í kirkju
sinni. En ekkert hljóö, engin hugs-
un og ekkiert orö heyrLst ihér framar
af vörum haus. Einungis “bergmiál
frá æfinnar Jiðnu dögum, af hljóm-
grunni hugans vaknar. —
“Eg hefi barist góðu baráttunni,
fullnað 'skeiðið, varðveitt trúna.”
Lfkkistan þessi minnir oss öll á
margra ára svæsna baráttu og hart
stríö. Og vér iniiinumst þoss uui
loið moð djúpri lotningu og klökku
þakklæti, að baráttan sú var íháð
oss, eftirlifandi kynslóðoim, til bloss>-
unar og heilla. það var góöa bar-
áttan, þar sem um það or aldrei að
ræða, að hlífa sjálfum sér, holdur
þvert á móti að leggja alt af fram
alla sína krafta meðbræðrum sfn-
urn og systrum til blossunar og
heilla.
ffíra Fiiðrik 'sál. Bergmann va;
hinn mikli stríösmaður Guös alla
tíö. Ávalt ileitaðist hann við að
berjast undir merkjum Jioss, se«i
gott er og fagurt, satt og rétt, f þeiin
myndum, sem iþað iblasti við sjón-
nm hans á hverri tíð. Og ávalt skip
aði ilrann sér undir fána frelsarans
og hélt ihonum á lofti, já, liann deyr
með merkið hans rlst f lmg sinn og
hjarta. Á sfnu aðal-starfssviði, sviöi
guöfræðinnar og prestsskaparins.
stóð hann í fremstu röð, hvar sem
leitað er nm kristinn heto, og að
ýmsu ieyti er hann, án efa, lang-
fremstur, á meðal sinnar þjóðar í
Vesturheimi, í þeirri grein. Lær-
dómsmann og mentamann í guð-
fi'æðiieguni ofnuin, eiga Vostur-ís-
lendingar engan á borð við síra Fr.
Bergmann, og ekkort líkt því. Um
það má sanníærast af ritum hans
um þau efni, og af sainanhurði
þeirra og því, 'Sem aðrir guðfræðing-
ar hér hafa um þau efni skrifað. Urn
það mátti og sannfærast af því að
heyra hann um þau efni tala. Og
um það rná sannfærast enn af þeim
feiknamikla og fjölskniðuga bóka
foröa, sem læssi mikli Iærdómsmað-
ur Ihofir afiað sér.
Og starfsviljinn og starfsþrekiö
var óþrjótandi og dugurinn frábær.
Aldrei vildi hann bregðast siniM