Heimskringla - 09.05.1918, Blaðsíða 5

'WINNIPEG, 9. MAI 1918
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐSIÐA
ólfcson, áður prestur ’í SpanisJi Fork,
LTtah, síðar vestur við Kyrrahaf og
eiðast í Grenjaibœjarsókn á íslandi.
En of fámennir voru landarnir til
þess að sijá sér fært að launa presti.
Um þær mundir .fluttu og mai-gir
frá Sayreville, og eigi allfáir til Can-
ada. Eittlhvað af ]>ví fól'ki er í
Winnipeg. En orð hafði eldra fólk-
ið & jvví við mig, að ]iað saknaði
þess mikillega að beyra aldrei fe-
ienzka messu. En sumt les húslestra
á sunnudöguim, og kirkju sækir ]»að
atanent, ])ó guðsþjónustan fari fra-m
á ensku. Og undantekning er ]>að,
erf ekki hafa öill börn verið skírð og
hin eldri fennd Jíka.
Og nú kann eg ekki sögu þessa
lengri.
Sigurður Magnússon.
Tilkynning!
Hér með auglýsist, að eftirfar-
andi löglegir helgidagar verða
haldnir og öllum verzlunarbúðum
þá lokað:—
Victoria Day, 24. Maí.
Dominion Day, 1. Júií.
Labor Day, 2. Sept.
Christmas Day, 25. Des.
Verzlunarbúðum lokað hér eftir á
þriðjudögum, fimtudögum og laug-
ardögum kl. 7 e.h.
Mánudögum, miðvikudögum og
föstudögum kl. 8.30 e.h.
Dagsett að Lundar, Man.,
26. Apríl 1918
Maple Leaf Creamery Co.
Lundar Trading Co., Ltd.
Breckman Bros.
Halldorson Bros.
Skúli Sigfússon.
J. M. Ayre
Þessi Þvottavél
verður að borga
fyrir sig sjálf.
EINU slnni reyndi matiur ati selja
mér hest. Hann saghl ati hestur-
inn væri gótiur og ekkert væri ah
honum. Mig vantahi gótsan hest. En eg
var ekki frótiur um hesta og svo þekti
eg ekki mann þenna heldur nógu vel.
Svo eg sagtii honum,
ati eg vildi fá at
reyna hestlnn í mán-
uti. Hann tók vel 1
þati og sagtii: "Gott
og vel, en þú vertiur
ati borga mér fyrst og
eg gef þér peningana
til baka, ef hesturinn
er ekki gótiur.
Mér féll þetta ekki
sem bezt, var hrædd-
ur um ati hesturinn
væri ekki "í alla statii
góbur”, og eg myndi
mega bítía lengi eftir
peningunum aftur. ef
eg borgatíi þá svona _
tit. Svo eg keypti ekki
hestinn, þótt mér lægi á honum. —
Þetta varö mér umhugsunarefni.
Því, sjáiti þér, — eg bý til þvottavél
—"1900 Gravity” Þvottavél.
Og eg hugsatii meti mér: margt
fólk hugsar nú kannnske eins um
Íiessa þvottavél og eg gertil um hest-
nn og manninn sem átti hann.
En eg myndi ekki vertía þess á-
Bkynja, því fólkiti myndi ekki skrifa
mér þati.—Eg nefnilega sel þvottavél-
ar minar í gegn um póstinn (meS
bréfaskriftum). Er allareibu búinn a®
selja hálfa miljón þanntg.
Svo eg komst aS þeirri niSurstöSu,
aS réttast væri aS lofa fólki aS reyna
þessa þvottavél í mánuS, ábur en þati
borgar fyrir hana, alveg eins og eg
vildi fá aS gera meti hestinn.
Jæja, eg veit vel hvaS mín ‘1900 Gra-
vity” Washer getur gert. Eg veit aS
hún þvær fötin án þess ati rífa þau og
skemma, á mlnna en helmingi styttri
tima en hægt er ati gera meti hand-
þvotti etia í nokkrum ötirum vélum.
Eg veit ati hún getur þvegiS fullan
bala af óhrelnum fatnabl á sex mínút-
um. En eg veit ekki af neinni annari
vél, sem getur gert slíkt, án þess ati
tæta fötin 1 sundur.
Mín "1900 Gravity" þvottavél vinnur
svo létt ati barn getur rent henni, elns
vel og sterkur kvenmatiur, og hún ríf-
ur ékki fötin, rekur ekki upp ratiir og
brýtur ekki hnappa eins og atirar vél-
ar gera.
Hún bara spýtir sápuvatninu i gegn
um fötln, eins og afldæla myndi gera.
Svo eg komst ati þeirri nltSurstétiu,
atS gera eins meti þvottavél mína og eg
vildi ati maburinn gertil meti hestinn.
Eg bara bíti ekki eftir ati fólk beitiist
þess, heldur býti þati sjálfur fyrst—og
efni botiitS æfinlega.
Liofatiu mér ati senda þér mina “1900
Gravity” þvottavél til mánatiar reynslu.
Eg borga fiutningsgjalðiti sjálfur og ef
þú vilt ekki hafa vélina eftir mánati-
ar reynsriu, þá borga eg flutningsgjald-
it5 til baka aftur. Er þetta ekki rými-
legt tilbot5?
Sannar þati ekki, atS "1909 Gravlty”
þvottavélin hlýtur ati vera eins gótS og
eg segi atS hún sé?
Og þú getur borgatS mér þatS sem
vélin sparar þér. Hún borgar sig alveg
á fáum mánutSum, einungls i þvi, atS
hún fer vel meti fötia; og svo sparar
hún 60c. tll 76c. á viku á kaupi þvotta-
konunnar. Ef þú kaupir véllna eftir
mánatiarreynslu, þá máttu borga fyrir
hana úr því sem hún sparar þér. Ef
vélin sparar þér 60 cts. á viku, þá
eendu mér 60c. unz hún er fullborgutS.
Eg er ánægtSur meti ats taka svona
borgun og bitSa eftlr penlngum mínum
þar til vélln sjálf vlnnur fyrir þelm.
Sendu mér lfnu í dag, og lofaou mér
atS senda þér bók um þessa "1900
Gravity” Washer—sem þvær þvott á
sex mfnútum.
SkrtfitS utan á þannlg—H. L. Barker,
Pept. H. 1840 Court St., Binghamt«n, N.
Y. Ef þú lifir i Canada, þá slfrlýatSu
til 1900 Washer Co., Dept. H, 367 Yonge
St„ Torouto, Oat.
Hemskringla til ársloka, ein saga og
striðskort fyrir |1.00 — En í heilt ár
sendum vér Heimskringlu fyrir $2.00
og gefum í kaupbætir tvær sögur og
stríðskortið. — Sendið nöfnin og
dalina, vér önnumst um hitt.
Danir í vorn garð
(Úr íblaðinu “Tíminn”)
I.
í Danmörku eru tvö félög, sem
séretaklega liafa lislandswnál á
stefnuiskrá sinni. Hið eldra er At-
lantsihafseyjafélaigið og er það gam-
alkunnugt hér á landi, þótt ekki
verði fyn-i íerlll þess rakinn að
sinni. Hið yngra er Dansk-ísfenzka
félagið.
Félög ]>essi eru spegilil >af huga
Dana í vorn garð, þeirra sem eitt-
hvað uim okkur vita og ihugsa. En
meginþorri Dana veit ®em ekkert
um okkur, neinia 'helzt einihverjar
ýkjasögur, og gerir sér ]>ví litla
grein fyrir ]>vf, hvað iuin okkur
verður, eða livernig okkur Jíður.
Með því að athuga framkomu
þcssara félaga gagnvart íslending-
uin — meðal annars út af fánamál-
inu nú — niá sjá það ljóslega, að
mjög skiftir I tvö horn um hug
Dana til okkar. — Er okkur íslend-
inguin hoJt að gera okkur þess fulla
grein.
Verður hór fyrat ihonfið að eldra
félaginu, AtlantsJiafseyjafélaginu.
Nokkru fyrir áramiótin var hald-
inn aðalfundur í félaginu, en fund
argerðin er nýkomin hingað. Var
])á ibirtur árangur af stjórnarkosn-
ing. Fór hún á þá leið, að allir
voru endurkosnir, neina einn, en
það var Bærentsen ainfmaður frá
Færeyjum. í hans stað var kosinn
Knútur Berlín, sem aikunnur er af
hinum óheiliavænlogu afskiftum
sfnum af íslandsmáium, sá maður,
sem mest hefir gert til þess að spilia
fyrir eðliiegum og farsælum fram-
gangi máia vorra í Danmörku.
Hlaut Knú ur Berlín meir en helm-
ingi ifleiri atkvæði en Bærentsen.
Prófessor Finnur Jónsson tók
þegar til in'áls er úrslit kosning-
anna voru kunn, og mælti á þessa
leið:
“Eg hefi iheyrt úrs-lit kosninganna
og þykir mér mjög hafa miður farið.
Það er nú komið frarn, scm eg vildi
ekki leggja trúnað á. Agæt-um og
nákunnugum miálsvara eins rfkis-
hlutans hefir verið kastað út til þess
að koina að manni, sem ber ekki
annað til brunns en lögfræðisþekk-
ing sína, en er fuJltrúi pólitfeks
undirróðurs, sem Jiefði átt að hlífa
féiaginu við. En eg veit það af eig-
in reynslu, að ifrá vissum hliðum
hefir ekki mikið komist að af sér-
þekkingu, upp á sfðkastið. Það
skal nú sagt með íullri áherzlu, að
kosning prófessoris Berlíns er högg f
andlit öllu því, sem islenzkt er. Með
henni er íullkominn endi ibundinn á
störf félagsins viðvíkjandi íslandi—
og þykir mér mjög fyrir. Félagið
getur lalgerlega strikað ísland út af
stefnskrá sinni. Það verður óhjá-
kvæmileg afliðing af þssari kosn-
ingu. Mig brestur orð, sem séu nógu
sterk til þess að Jýsa þessu, eins og
það á skilið.”
Próf. Finnur Jónsson, gekk því
næst burt af fundi félagsins.
Með þessurn orðuin hefir próf.
Finnur Jónsson fyrir hönd allra
fslendinga, sagts kilið við Atiants-
hafseyjafélagið. Svo á það að vera
um alla. ísJendinigar þeir, sem enn
ern f íélaginu, gera ekki skyJdu sína
gagnvart íslandi, ef þeir ekki segja
sig nú úr félaginu. Aðrir hafa gert
það áður, við íyrri framkomu fé-
lagsins. Þessi síðasta tekur af öll
tvímæli bvert það stefnir.
Þvi að ]>að er áreiðanlega engin
tiiviljun að Knútur Berlín er kos-
inn f stjórn félagsins og það einmitt
nú og með svo miklurn meirihluta.
Það verður ekki skilið á annan hátt
en þann, að fólagið taki nú að sér
s-tefmi hans gagnvart ísiandl. Og
þeir, sem ekki fara nú úr félaginu,
taka sörnu stefnu um afstöðu til ís-
lands og Kni'itur Berlín hefir barist
fyrir — stefnuna að rísa gegn öllum
kröfum okkar — stefnuna að halda
f okkur sem fastast til þesis að ekki
minki “nýlendu”ríki Dana, né svæði
það, sem danskur fáni blaktir yfir.
— Hvort sem okkur er það ljiíft eða
leitt. Hvort sem okkur er það til
liags eða tjóns. Til þess að lialda í
lengstu iög f æru og ríkisveldi Dana.
Á þessum anda hefir áður bóað í
félagimi. En nú hefir hann aJger-
lega fengið yfirhöndina. Lengi hafa
suimir íslendingar borið hann með
þolinmæði. Þegar próf. Finnur Jóns-
son tekur sv-> af skarið—en hann
er í þeirra manna flokki, sem ekki
vildi stofna til slíks ófriðar fyr en í
seinustu lög — þá mega aHlr íslend-
ingar ganga að því vísu að andi fé-
lagsins í okkar garð er ÖJJurn okkur
óþolandi. Félag, sem kýs argasta
mótstöðumann okkar í stjórn sína
undir þessum kringumstæðum, get-
um við okki skoðað öðru vísi en
okkur fjandsamlegt.
— Og þetta er annað og ]>að cJdra
félag í Danímörku, sem tckið hefir
séstaklega felenzk mlál á stefnuskrá
sína. Hvernig er liægt að Jiugsa sér
áframhaidandi samiband við Dani á
þessum grundvelli? Það er óhugs-
andi.
Aðalspurningin er þessi: Hversu
mikill hluti Dana er það, sem fylgir
Atlantshafseyjafélaginu um þessa
afstöðu gagnvart okkur íslending-
urn?
Að það sé tölverður flokkur, má
telja víst, úr því félagið tekur nú
stefnuna svo eindregið og beitir
Knúti Berlin fyrir sg. Það má og
ráða af framkomu danskra kaup-
manna, sem á mjög óviðcigandi og
niðrandi hátt fyrir íslendinga hafa
ráðist á próf. Finn Jónsson út af af-
skiftum 'lians af málinu. -
ir.
Það er sem betur fer svo, að ann-
ars anda gætir í okkar garð Islend-
inga, af hátfu Dana, en þess sem lýst
var hér að framan, en ]>að var í At-
1 antshaf'seyja.fé 1 aginu. Ræður það
að líkindum, að við eiguin marga
góða vini meðal Dana. Munu þeir
hafa fundið hvert stefndi í Atlants-
hafseyjaféiaginu, sem áður var eina
félagið í Danmörku er íjaJlaði sér-
slaklega uin íslandsmál, og stofn-
uðu því nýtt félag, “Dansk-íslenzka
félagið.”
Um það féJag er ekkert annað en
gott að segja. Það er aigerlega ó-
pólitískt. Það hefir það markmið,
að auka þekking Jivorrar þjóðar-
innar um sig á hinni, og er það hin
rétta stefnu um að koma því sam-
bandi á, á milli landanna, sem eðli-
legt er, í því trausti að hvorir um
sig 'hafi nokkuð af hinum að læra.
Meginstofu læss félags er íslend-
ingar í Danmörku og menn af fs-
lenzku bergi brotnir, og lýð'háskóla
mennirnir dönsku, enda liafa þeir
lengst af lesið mest um ísland að
fornu og nýju og sú stefna er einna j
frjálslyndustu og víðsýnustu í Dan- j
inörku. Hefir þetta þráfaldlega
komið fram, því að í “Höjskolebla-
det”, som er blað lýðskólanna, hef-
ir mála okkar íslendinga ávalt ver-j
ið getið af mastri sanngirni og hlý-
leikl í öJlum dönskum blöðum.
Dansk-íslenzka félagið hefir nýlega 1
gefið út ibók um fsland, sem nefnist:!
“Island. Sti'eiflys over Land og Foik” ,
Er það eins konar Islandslýsing —
lands og þjóða — og má hiklaust
telja ]ie.ssa bók Jiina beztu og rétt-
ustu slíkra bóka á útlendu tungu-
máli. Þó er ])°,ð oifmælt, sem sagt
er í ritdómi um bókina í Lögr., að
þar sé “skýrt rétt frá öJlu.” Því að
einmitt f þeim greinum, sem það er
sagt um, eru töJuvert margar villur
og sumar nokkuð meinlegar.
En það skiftir litlu máli. Það er
samt bezta af slíku tagi, sein
komið hefir út, og alsteðar skin
í gegn einlæg ást til landsins og (
þjóðarinnar, og megum við Islend-
ingar samróma þakka féiaginu fyrir
bókina.
Danskn'.slenzka félagið hefir ekk-
ert slíkt látið frá sér heyra og At-
lantsiiafseyjafólagið, út af fánamál-
inu, enda er félagið ópóJitfskt. En
tvœr raddir liafa heyrst í Iiöjskole-
bladet frá mönnum, sem að því
standa, önnur frá þektum lýðhá-
skólamanni dönskum, hin frá for-
manni félag.sins, Arne Möller presti.
Kemur þar fraim alt aninar Jiugur í
okkar gaið, en í Atlianitshafeeyjafé-
laginu.
Báðir láta þeir það að vísu í Jjós,
að þeim væri það hrygðarefni, kæmi
nú til sklnaðar milli landanna, út
af fánamáJinu. En þeim kemur ekki
til Jiugar að koma fraun með það,
að það sé af því þá rírni vegur
Dana, eða þrengist það svæði, sem
danskur fáni biakti yfir. Yegnia
landanna sjálfra ihrj-ggir það þá, að
þau sMti samibandinu. Af því að
þau eigi bæði að geta haft gott af
því. Benda á það um leið, að ]>ekk-
ingarskortur hvorrar þjóðarinnar
um sig á hinni, sé þessu valdandi.
Gg það sé öfug stefna, að Danmörk
og ísland skilji nú, þegar sterkar
raddir heyrist um meiiri samvinnu
og samlband milli allra Norður-
landa.
Af velvlja til okkar og engu öðru
hyggja ]>eir ekki gott til skiJnaðar.
—Á hinn hóginn keimur það þó
ekki fram, að þeir vilji eins og sakir
standa nú, láta okkur fá fánann.
Við þessa menn er okkur ánægja
að tala. Og væru Danir allir þessa
hugiar, væri ekki mikil vandræði að
hugsa áfram til sambands við þá.
Það væri engi hætta á því, að ekki
mæíti greiða úr öllu, sem á milli
her. Og vafalaust myndú aliflestir
fslendingar vilja una áfram við sam-
bandið, ef gert væri ráð fyrir því að
braðlega ríkjasamiband Norður-
landa, og yrði ísland þá fjórða fuil-
valda ríkið.
En—ihvað mega þeir sín mikils,
þessir vinir okkar í Danmörku?
Hvað megum við gera ráð fyrir að
þeir eigi mikil ftök í hugum Dana
yfirleifct?
Það er því miður margt, sem bend-
ir í áttina til þess, að þau séu ekki
ýkja mikil.
Fyrst og fremst þetta, hvernig At-
lantsíiafseyjafélagið hefir nú snúist
og fylgja ]>vf vafalaust margir og
það einmitt úr þeirra manna flokki,
sem kunnugir eru fslendingum.
Og í annan stað er það eftirtekta-
vert, að höfundar'bókarinnar um
ísland, sem áður var nefnd, eru all-
ir annað hvort fslendingar, eða af
íslenzku hergi brotnir. Það gcfur
manni óneitanlega ástæðu til að
æ'la, að Dansk-íslenzka félagið og
hinar velviljuðu raddir sem heyrst
harfa út af fánainálinu, nái ekki ú.
fyrir tiltölulega Mtirin hóp.
En hvernig sem alt veltur, þá er-
u/m við þakkiátir hinum dönsku
vinum okkar, þótt fáir kunni að
vera. Og Dansk-felenzka félagið
þykir okkur vænt um, og ef til skiln-
aðar dregur, þá getur það orðið
okkur mikið gagn, að eiga þá vini
vísa, um að slíta ekki öll bönd þótt
ríkjasam/bandinu sé siitið. Því að
Iivað sem öðra líður, þá erum við
frændur, og getum Jært hvorir af
öðrum. Eigum við ísféndingar ekki
sízt margt ónumið af Dönum um
skólahald og samvinnufélagsskap.
Prentun
Allskonar prentun fljótt og vel af
hendi leyst. — Verki frá utanbæj-
armönnum sérstakur gaumur gef-
inn. — Verðið sanngjarnt, verkið
gott.
The Viking Press, Limited
729 Sherbrooke St.
P. 0. Box 3171 Winnipeg, Manitoba.
SANOL
NÝRNAMEÐAL
HIN EINA
AREIÐANLEGA LÆKNING
VIÐ
GALL STEINUM, NÝRNA
OG BLÖÐRUSTEINUM OG
ÖLLUM SLÍKUM OG ÞVt
LlKUM SJOKDÓMUM.
Tilbúið úr
JURTUM og JURTASETÐI
The Proprietory or Patent
Medicine Act No. 2305
VERÐ: $1.00 FLASKAN
Burðargj. og stríðssk. 30c.
The SAN0L MANUFACTUR-
ING C0. 0F CANADA
614 Portage Ave.
Dept. "H” WINNIPEG, Man.
The úominion
Bank
HORM NOTRE DAMIC AVK. 0«
SHERÐROOKE ST.
liafntisHUl, npith. ......* IDM.MO
VnraaiöDar ...............9 TAOO.Of*
Allnr rlarnlr ............878.0*04««
Vér óslcum eftir vltSskiftum varzl-
unarmanna og ábyrgjumst a15 fifa
þeim fullnaBgju. Sparisjótisðelld ver
er sú stærsta sem nokkur banki
heflr i borglnnl.
lbúendur þessa hiuta borgarlnnar
ðska atl skifta vib stofnnn. sem hetr
vlta ah er algerlega trygg. Nafn
vort er full trygging fyrlr sjálfa
ybur, konu og börn.
W. M. HAMILT0N, Ráðsmaður
PHONE GARRY 3450
KAUPIÐ K0LIN STRAX!
Útlitið með eldsneyti fyrir næsta vetur er
MJOG ALYARLEGT.
ENGIN (Anthracite^) harð kol fáanleg fyr-
ir staði vestar enn Winnipeg.
Brúkið Bestu tegund af Alberta kolum—
og það er áríðandi að panta STRAX,
ella muntu líða fyrir kolaleysi í kuld-
anum næsta vetur.
Járnbrautar vagnar verða allir uppteknir
við flutning matvæla fyrir Evropu eftir
September 3östa. Það er ástæðan tyrir
því að kol VERÐA AÐ YERA keypt
NÚ STRAX.
Sjáið kola-sölumanninn uppá þau kol er
ÞÚ þarft STRAX.
T. R. DEAC0N,
Provincial Fuel Administrator
GYLLINIÆÐ
ORSAKAR MARGA KVILLA
—ogr þú getur
helt öllum þeim
meöulum í þigr,
sem peningar fá
keypt;
—eöa þú getur
eytt þínum síö-
asta dollar í aö
leita á baöstaöi
ýmiskonar;
—eöa þú getur
látiö skera þig
upp eins oft og
þér þóknast—
Og samt losast
þú ALDREI viö sjúkdóminn, þar
til þínar (iylllnlirðar eru læka-
nðnr aÖ fullu
(Sannleikurinn í öllu þessu er,
aö alt sem þú hefir enn þá reynt,
hefir ekki veitt þér fulÞan bata.)
TAK EFTIR STAttH.EFINGU
VORRI NC!
Vér lækiinin fullko«ilega öll
tilfelli af GYLLINIÆÐ, vœg, á-
köf, ný eöa langvarandi, sem
vér annars reynum aö lækna
meö rafmagnsáhöldum vorum.—
EÖa þér þurfiö ekki aö borga
eitt cent.
Aðrir sjúkdómar læknaðir
án meðala.
DRS. AXTELL & THOMAS
503 McGreevy Block
Winnipeg Man.
Ljómandi Fallegar
Silkipjötíur.
til að búa fil úr rúmábreiður —
“Orazy Patchwork”. — Stórt úrvai
af 8tórum silki-'afklippum. hentug-
ar í ábreiður, kodda, scssur og fl.
—Stór “pakki” á 25c., fimm fyrir $L
PEOPLE’S SPECIALTIES CO.
Dept 17. P.O. Box 1836
WINNIPEG
Hafið þér borgað
Heimskringlu ?
:nfi!
HRAÐHITARA
0G B0KHALD-
ARA VANTAR
Það «r orðið örðugt að ti
ceft ikrifftofufólk vegna
þess hva? margir karlmenn
hafa gengið í herínn. Þeir
eem lært hafa á SUCCES3
BUSINESS College ganga
fyrir. Sneeess ikólinn er aá
■trarati, eterkaetl, ábyggUeg-
aati venlanarekóU brajarinj
Vér kennam flelri nemend-
um en hinir aUir til samans
—höfum einnig 10 deildar-
skóla víöavegar um Veatur-
landiö; lanritnm meira ea
5,000 nemendur árlega og
eru kennarar vorir seföir,
kurteiiir og vel starfa tía-
um v&xnir. — Innritist hve-
nrar sem er.
The Success
Business College
“ ' ■(, .( Edmo
WINNIPEG