Heimskringla - 02.06.1920, Blaðsíða 3

'WINNIPEG,
BLAÐSIÐA
ítiaetti sízt án vera. Þess vegna an þar í landi fór t>á sívaxandi.
var ákveðiS aS bæta landeigend-j Stjórnin harSbannaSi hverskonar
aS fullu tjón þeirra viS land- fél.skap um landsmál, en þá gerSu
tökuna, meS fjárgreiSslu úr ríkis- Pólverjar búnaSa.ifélögin pólitísk
sjóSi. ÞaS var geisismikiS fé, og og efldu fjandskap á móti Rússum
til aS gjalda þá skuld aS fullu, j Loks hófu þeir uppreisn 1 863,
varS aS leggja þunga skatta á hina voru lítt undirbúnir, enda veitti
nýju bændur. Landleiga sú var Rússum auSvelt aS bæla allan
miSuS viS þaS, aS lausnargja'ldiS mótþróa niSur meS hervaldi.
yrSi alt greitt á hál/fri öld, meS . Rússastjórn ákvaS nú aS ger
jöfnum árlegum afborgunum. eySa þjóSerni og tungu Pólverja.
Þetta urSu bændunum mikil von- j þa§ var lögð þung hegning viS aS
brigSi. Þeir höfSu gert ráS fyrir, ta]a pólsku, nema í samræSun
aS þeim yrSi gefiS frelsiS. En bú- ínnan húsa. Jafnvel guSsþjónust
jarSirnar töldu þeir sig eiga. Þá f ur gkyldu jafnan fara fram á rúss
þótti þeim landsdrotnar velja sízt necku, þó aS allur þorri alþýSunn
af betri endanum; ha;fa sjálfir þaS ar
bezta, en afhenda ófrjóustu blett-
ina. Ennfremur töldu þeir of lít-
iS land fylgja hverju býli, og verS"
iS of hátt. Stjórnin, eSa öllu
heldur umboSsmenn hennar höfSu
aS dómi flestra óhlutdrægra
manna, dregiS taum landeiganda
meira en góSu hófi gegndi. Ó-
ánægjan meS skifting og afborgun
■jarSanna leiddi sumstaSar til upp-
reisna og blóSsúthellinga. En
stjórnin bældi niSur allan mótþróa
meS harSri hendi.
Landskifti þessi mynduSu ekki
'fyrst um sinn sjálfstæSa smá-
baendastétt, á vestræna vísu.
Löndin í hverju hverfi urSu í raun
og veru sameign alira ábúenda.
Hver slík bygS var kölluS mir, þ.
e. sameignarhverfiS. Allir hús-
feSur í hverri bygS höfSu rétt til
aS kjósa sér oddvita, og var hann
forsjármaSur þeirra í hvívetna
bæSi um afgjöld, skatta og verk-
stjórn. öll atvinna hverrar bygS-
ar var rekin í félagi, þlægt, sáS og
^ppskoriS. Enginn bóndi mátti
úr þorpinu fara, þótt aSeins væri
um stundarsaikir, nema meS leyfi
granna sinna; annars átti hann á
haettu aS býliS væri af honum tek-
iS.
Álhrif frelsisgjafarinnar komu
eigi fyllilega í ljós fyr en riý kyn-
alóS hafSi vaxiS upp viS hin
breyttu kjör. Ein afdrifamesta af-
leiSingin var aukinn fólksstraumur
til borganna og vaxandi stóriSnaS-
ur. Frelsisgjöfin varS ekki til aS
gera bændurnar ánægSari meS
hlutskifti sín. Þvert á móti urSu
þeir nú harSari í kröfum, enda
’hefir bændastéttin rússneska átt
mikinn þátt í byltingum þeim, sem
orSiS hafa þar í landi á síSari ár"
um.
Aliexander II. lét sér eigi nægja
aS létta bændaánauSinni. Alt
réttarfar Rússa var mjög úrelt,
ranglátt og gerræSisfult. Frelsis-
gjöfin haifSi gerbreytt Iffi þjóSar-
innar. Nýir borgarar og ný deilu-
efni höfSu komiS til sögunnar.
Þess vegna var nýtt skipulag á
dómum og réttarfari orSiS óhjá-
kvæmilegt. Keisarinn lét gera
nýja lögbók, bygSa á vestrænum
fyrirmyndum. Allir þegnar skyldu
vera jáfnir fyrir lögunum. KviS-
dómar fjalla um sakamál, nema
stjómmála-afbrot, og
vera óafsetjanlegir. Til aS venja
þjóSina viS sjálfsforræSi, þótt í
litlu væri, gaf keisarinn héraSs- og
fylkisstjórnum vald tij aS ráSa all-
miklu um skólamál, vegi. sjúkra-
hús og búnaSarframkvæmdir inn-
an hvers fylkis, undir yfirumsjón
keisaralegra emlbættismanna. Þá
leysti Alexander keisari og um
®tundarsakir hömlur þær, sem faS"
ir hans hafSi lagt á kenslu og vís-
índalegar rannsóknir. Háskólun-
um var veitt nokkurnveginn viSun-
anlegt sjálfsforræSi. Mentaskól-
um var skipaS meS tvennum hætti,
eftir þýzkri fyrirmynd. Mátti
velja um náttúrufræSi og nyju
málin, eSa taka grísku og latínu
fyrir höfuSgreinar. RitskoSun á
blöSum og tímaritum hvarf aS
mestu leyti. ÞjóSin tók aS vænta
betri tíma.
Pólverjar höfSu veriS kúga^ir
meS hervaldi 1832, en sjálfstæSis-
nndinn var þó ekki meS öllu kuln-
at5ur út. ASallinn og hin kaþólska
klerkastétt voru þar í fararbroddi
°8 héldu fast viS trúna á endur-
misn þjóSarinnar. Alexander vildi
fara mannúSlega meS Pólverja, en
þverneitaSi aS gefa þeim aftur
stjórnarskrána frá 1815. Óánægj-
skildi eigi þá tungu. Til aS
hindra óeirSir í framtíSinni, ákvaS
stjórnin aS láta aSalinn pólska og
klerkastéttina kenna á hörSu, svo
aS eigi þyrfti aS óttast þær tvær
stéttir framar. Fjölda mörg klaust
ur voru lögS niSur og eignir þeirra
lagSar undir krúnuna. Sérstök
nefnd grísk-kaþólskra manna var
skipuS í Pétursborg til aS hafa
æSsta vald í kirkjumálum Pól-
verja. Undi þjóSin því hiS versta
Samt varS aSalIinn ver úti
klerkastéttin. Rússast j órn leysti
bændaánauSina í Póllandi á þann
hátt, aS gefa lénsþrælunum lönd
þau öll, er þeir höifSu nytjaS, oig
komu engar skaSaibætur fyrir ti
aSalsins. Og í ofanálag var bænd-
um gefinn ítaksréttur í skógum og
beitiföndum sinna fyrverandi land-
drotna. Mikill fjöldi aSalsmann
anna pólsku lenti á vonarvöl viS
llandbrigSin og týndi um leiS for-
ustuá’hrifum í landinu. Á hinn
bóginn háfSi landgjöfin aS nokkru
leyti tilætluS áhrif á pólska bænd
ur. Þeir urSu ófúsari til uppreisna
en áSur. þó aS eigi fyrirgæfu þeir
stjórn Rússa harSræSi hennar og
ójöfnuS.
Uppreisn Pólverja háfSi þau á
hrif á Alexander II. aS hann fór
aS e'fast um, hvort frjálslynd stjórn
arsteifna ætti viS rússneska þjóS-
hætti. Þótti honum, sem hver
umbót væri launuS meS vanþakk-
læti og auknum sjálfstæSiskröfum.
Byltingarhugur þróaSist heima fyr-
ir meS hverju ári sem leiS, og
nokkrar tilraunir voru gerSar til aS
ráSa keisarann af dögum. Kom
þar loks, aS Alexander þóttist til-
neyddur aS grípa til sömu kúgun-
arúrræSa eins og faSir hans. Rit-
skoSunin var hafin aS nýju. Njósn-
armenn settir til aS gæta háskól"
anna. Allir þeir,' sem grunur féli
á um óleyífilegt frjálslyndi, voru
teknir höndum og reknir í fangelsi,
til Síberíu, eSa teknir af lífi, án
þefs aS nokkur eiginleg rannsókií
eSa dómur gengi um mál þeirra.
TBE WBITE WAN FOLLOWS
WBERE TBE INÐIAN LED
SallkelduvatniS í Little Manitou Lake,
Saskatchewan, var um ótai ár notaS af
Indíánum til þess aS lækna sjúka
hruma.
Nú á tímum er þetta undravatn tilreitt til
lækninga í fínu og hreinsuSu dufti, sem
kallaS er
SAL MANITOD
EFFERVESCENT
SALINE
Glas af því, uppleystu í vatni og tekiS á hverjum
morgni, er hressandi og styrkjandi. ÞaS hreinsar
taugakerfiS, losar þig viS höfuSverk og færir þér líf
og fjör.
Kauptu flösku af þvi næst þegar þú kem-
ur í lyfjabúS. ÞaS er ómissandi á hverju
heimili.
Martin’s Manitou Health Salt, freyS
andi, á aS nota í hægum tilfellum.
Martin’s Manitou Ointment _____
undraverSur hörundsgræSari.
Fæst hjá kaupmönnum og lyfsöl
um út um landiS.
SkrifiS eftir bæklingi.
STáNDARD REMEDIES Ltd.
Wir.nipeg, Man.
VORIÐ
ER
KOMIÐ
RJOMI
óskast keyptur.
Vér kaupum alLar tegundir af rjónxa. Hæsta verS borgaS
undireins viS móttöku, auk flutningsgjalds og annars koartn-
aSar. ReyniS ökkur og komiS í töliu okkar sívaxandi á-
nægSu viSskiftaimanna. Islenzkir bændur, sendiS rjómann
ykkar til
Manitoba Creamery Co. Ltd.
846 Sherbrooke St.
A. McKay, Mgr.
V.
Um miSja 19. öldina byrjaSi á
Rússlandi gerbyltingastefna sú, er
kölluS var níhilismi. Fjölmargir
Rússar, sem höfSu ferSast um
Vestur-Evrópu eSa stundaS þar
nám, höfSu orSiS fyrir djúiJt ekum
dómarar akrifum af frelsisihreyfingum þeim,
sem gengiS höfSu yfir Vesturlönd.
Þegar þessir menn komu heim aft-
ur til ættjarSar sinnar, varS þeim
átakanlega ljós mismunurinn. f
Vesturlöndum hafSi þjóSunum
veriS aS fara fram, jafnt og stöS-
ugt í margar aldir. En í Rúss-
landi var tóm kyrstaSa og miS
áldablær, bæSi á hinu andlega lífi,
atvinnurekstri og öllum stjórnar-
háttum. Þeim virtist alt, sem var
rússneskt, vera úrelt og spilt. ÞaS
er þess vegna mjög auSskiliS,
hvers vegna þessum ungu hugsjóna
mönnum fanst mest nauSsyn á aS
rífa niSur, áSur en hægt væri aS
byggja upp hiS nýja Rússland, sem
gæti átt samleiS meS hinum siS-
fáguSu framfaraþjóSum álfunnar.
SkáldiS Turgeniev lýsir níhílista
þannig: “ÞaS er maSur sem neitar
aS beygja sig fyrir nökkru valdi,
tign eSa trú”. Einn hinn fyrsti á"
hrifamaSur meSal níhílista var
Alexander Herzeni Hann var aS-
alsmannissonur, lenti snemma í
andófi viS stjórnina og flýSi úr
landi til Lundúna. Þar stofnaSi
hann blaS, sem hann nefndi “VarS
klukkuna", og stýrSi því lengi.
Herzen var gáfaSur, mælskur,
(Framh. á 7. bls.)
Automobi/e andGas Tractor
Experts.
Will be more in demand this epring tshan erver before in the history
•of this counitry.
Why not prepare yourseif for this emergency?
We fit you for Garage or Tractor Work. t
All kinds of engines, — L Head, T Head, I Head, Valve in the
head, 8"6-4-2-1 cylinder engines are used in actual demonstration,
also more than 20 different electrical system. We also have an
Automobile and Tractor Garage wthere you wifl receive training in
actual repairing.
We are the only school that makes batteries from the melting
lead to the finished product
Our Vuloanizing plant is considered by aH to be the most up to
date in Canada, and is above cotmparison.
The results shown by our students p/oves to our satisfaction that
our methods of training are right.
Wrilte or cail 'for information.
Visitors always welcome.
GARBUTT MOTOR SCHOOL, LIMITED.
City Public Market Bldg. Calgary, AlberU.
Abyggileg Ljós og
Aflgjafi.
Vér ábyrgjumst ySur varanlega og óslitna
ÞJONUSTU.
ÐEPT. UmbobsmaSur vor er reiðubúinn aS Fmna yíur
ao máh og gefa yöur kostnaoaráætlun.
Winnipeg Electric Railway Co.
A. IV. McLimont, Gen'l Manager.
Borgið Heimskringlu.
^ SkepnufóSur er bæði vandfengiS og dýrt um þessar mundir, og
þú munt kenske nú aS hugleiSa hvernig þú getur haft hesta þína í
standi fyrir sáningartímcinn.
Vér getum hjálpaS ySur meS okkar
PEERLESS STOCK TONIC.
Hreinsar taugakerfiS, drepur oitma og óheilindi og færir hestum
og gripum þróitt og ifjör. Gerir hesta þína hæfa til þungrar
vinnu á skemmri túna en nokkuS annaS. Sparar þér hafra og
er fimm smnum næringarmeira. VerS: 3.0 punda fata $5.00;
1 5 punda fata 33.00 og 5 punda pakíki $ 1.00.
?EFRLES CALF MEAL
Hjáipar bér til þess aS ala upp hrausta og væna kálfa, eins og þá,
aem vasiu ným;ólkuraldir. Má einnig nota handa 'folöldum og
svmum i staS mjolkut.'. MikiS notaS meSaiI stærri gripabænda.
ReyniS þaS og sannfæ et. VerS: 100 punda pokar $8.00, 25
punda pokar $2.25.
PEERLESS SHEEP LKSC
JV'íSuur í veig fyrir fjíi -pestir og hreinsar kviSinn af ormum og
invorts óhreinindraa. VerS: 50 punda fata $5.00.
PEiERLESS HOG TOi\iU
t Eltar svínin þin á einum mánuSL Hvers vegna þá aS eySa góSri
komvöru; hver munnfylli er peningavirSi. PantiS í dag. JJ)0
punda poki $9.00, 25 punda poki $2.25.
DE-PEN-DON GROWING MASH
Árangurinn er mestu varSandi. Reyndu þetta “Mash”, og þu
áttt ekki framar í sitriSi viS skitupest á alifuglum eSa kindum.
MeSlmiæli beztu alifuglaræktara. VerS: 100 punda poki $6.25
stór pakki 80 oent , *
DE-PEN-DON CHICK FEED " •
SamanaoSin og heiinæm hænsnafæSa. Hefir inni aS halda all-
ar beztu fæSutegundir, sem hænsin þurfa, alt frá ungum til gam"
J^ensa. VerS: 100 punda poki $ 7,2 5, stór pakki S1.00.
DE-PEN-DON EGG MASH
Er önnur ágætis hænsafæSa. Má nota bæSi uppleysta og
'purra. Ellf }>ú vilt eiga margar haenur og láta }>aer verpa vel
meS lidum tilkostnaSi, þá er þetta bezta hænsnafæSan. 1 00
pundin kosta $6.00, 50 pund $3.25.
DE-PEN-DON LOUSE KILLER
Ef þú viilt losa hæns þín, kindur og annan fénaS viS lús og kláSa-
maur, þá notaSu þetta lyf. ÞaS er ábrigSult Fæst í 50 centa
dósulm. Einnig 15 punda fötur fyrir $3.00 og í 30 punda föt-
um fyrir $5.00.
WHITE DIARRHQEA REMEDY
Fáir dropar alf þessu lyfi í drykkjarvatni er bezta vömin viS skitu-
___ P®?* 9® l^knar hana á hvaSa stigi sem er. Kostar 60c póstfrftt
PEERLESS ABSORBENT LINIMENT
Er ágætt viS meiSslum, gigt, stirSleika, rispum, biti, sámdum og
fótaveiki. Flaska af þessum áburSi er órmssandi á hverju heim-
ffl. JáfngóSur fyrir menn og skepnur. VerS 11.25 flaskan.
©E^PEN-DON ROUP CURE
Er gott yiS hósta, Dyptheria. “roups canker” o. s. frv. Ábyrgst
sem obngSuk. MissiS ekki fuglana £Sar þegar fáein oent geta
/ ibjargaS þeim. VerS 60 cent póstfrítt.
PEERLESS VETERINARY LOTION
Lögur þessi er fyrirtak til þess aS þvo vírrifur á skepnum, sár
imeiSsli, hringorma o. s. frv. GræSir bæSi fljótt og vel, svó
_ ^r aS 9Tá hvar meiSslin hafa veriS eftirá. Flaskan 75 cent.
DR. BELLS MEDICAL WONDER
í>etta er kynjalyf, sem búfræSingar mæla meS. Þú baSar ekki
upp úr því, aSeins berS þaS a tunguna og batinn kemur eftir ör"
skamma stund. Flaskan kostar $ 1.00.
CURRIE GOPHER KILLER
ÓeitraS og ekki sprengiefni, sem hætta getur stafaS af fyrir gripi.
Pess_yegna óhætt aS nota þaS hvar sem er á bænum, kringuin
útihús eSa á ökrum úti. Drepur Gopherinn í holu sinni, einnig
úlfa, skunks, rottur o. fl. VerS: $2.50 í pökkum; 10 pakkar
kassar $22.50.
DE-PEN-DON GERMICIDE and DISENFECTANT
Ágætt til sótthreinsunar í gripahúsum, búiS til úr koltjöru og öSr-
um sótthreinsandi efnum. NauSsynlegt á öllum bæjum. Drepur
bakteriur og hreinsar EindrúmsloftiS. VerS /2 gall. dósir $1.50
Gallon dósir $2.50
PEERLESS MOLASSES MEAL
Er samsuSa af bezta sýrópi og hveiti “bran", sett saman aS jöfn-
um hlutföllum. Nærandi, heilnæmt og hressandi fóSur fyrir
pipi, hesta og kýr og kindur. MeS því aS nota þaS, ná grip-
irnir aS mnsta kosti 25 prósent meira næringargildi úr fæSunni.
Er pú er t áfram um aS spara, en þó láta gripi þína vera í góð-
JZ* holdum, þá máttu ekki án þess vera. VerS 1 00 pd. pk. $6 00
DE-PEN-DON HEAD LICE OINTMENT
HöfuSIýs á hænsnum eru hættulegar, en þó algengar. Þær valda
hænsnum Óþæginda og spilla fyrir varpi þeirra, og þaS er þitt
tap ef þeim er lofaS aS vera. Hér býSst óbrigSult drápsmeSal,
sern drepur lýsnar viSstöSulaust, og gerir hænsnunum engan
skaða. VerS 50 cent dósin, 60 cent með póstgjaldi
PEERLESS CALL OINTMENT
Margir góSir hestamenn og bændur kjósa mjúkan áburS til aS
bera a meiSsli hesta sinna, er þei rhafa núist eSa særst undan ak-
tygjum. Þessi áburSur er fyrir þá gerr og hefir reynst vel. Lækn
ar meSan hesturinn er í brúkim. VerS 50 cent 02 75 cent
PEERLESS DISTEMPER CURE
Árlega deyja skepnur þúsundum saman úr bráSapest eSa Dis-
temper, og tapa bændur á því stórfé. MeS því aS brúka lyf
þetta geta þeir læknaS þessa voSa pest meS litlum tilkostnaSL
rlawkan aSeins $1.50.
Allar þessar vörutegundir og lyf hafa hlotiS meSmæli stórbænda og
búfræSinga.
Peerless Products Ltd., Brandon, Man.
Otsölumenn:
SIGURDSSON & THORVALDSON, Gknli, Hnawa, Riverton.
LUNDAR TRADING CO., Liædaí ErikSSe. J