Heimskringla - 02.06.1920, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 2. JÚNÍ, 1920.
HF.IMSKRINGLA
5. BLAÐSIÐA
/mperial Bank of
Canada
STOFNSETTTJR 1875.—AÐALSKRIFST.: TORONTO, ONT.
HöfuSstóll uppborgaöur: $7,600,000. Varasjóöur: 7,500,000
Allar eignir....................$108,000,000
183 ðtbfl f Donainion *f Canda. Spariijóftsdeild f h*erju fltbfll, ogr nfl
byrja SpnrÍNjfl^welknins: með þvf að le|;sja lnn $1.00 eða melra. Vextir
erta borpraðlr af penlnerum yfiar frá lnaleKt;a-ðeg:l. öikað eftfr viðnkift-
nm yóar. ÁnrcJuleK viðnklftl acclaai og flbyrfit.
Útíbú Bankans ai Gimli og Riverton, Manitoba.
hinna eldri vilja eigi óska þess, að
'þeim megi auðnast það? Hverjir
vilja öfunda hinn unga af því, að
honum megi auðnast að komast
lengra og hærra, sjá meira, vera
meira, hafa víðtækari áhrif á sam-
félag sitt, en þeim auðnaðist sjálf-
ucm? Nei, það er sú stærsta bless-
un, sem lífið getur veitt, verði hver
framhaldandi kynslóð hinni meiri,
sem að baki er. Barnshöndin
reisi við þann steininn, er hinir
eldri gengu fram hjá, vörðuna sem
vísar veginn. Auðnuveginn kjósa
allir fyrir niðja sína í þúsund liðu.
fult í fangi meS að klaeða ho'ldi og
blóSi, og blása h'fsanda í, ef svo j
mætti aS orSi komast, svo nem'
endur hafi þeirra þolanleg not.
Slíkar bækur eru því alþýSu
manna meS öllu ónógar, þær eru
bæSi óaSlaSandi og torskildar.
Satt er þaS aS vísu, aS ekki er
ástæSa til aS kvarta undan því,
hvaS lítiS komi á markaSinn af \
bókum, en mest af því, sem eiri-
stakir menn gefa út, eru skáldrit, j
í bundnu og óbundnu máli, þýdd- j
um og frumsömdumi misjafnlega
góSuim hvaS efni og meSferS
snertir, jafnv. þýddu skáldritin eru
ekki öll sem bezt, þó þar sé úr |
J j nógu aS velja. ÞjóSinni væri þaS j
áreiSanlega stór hagur, aS minna * 1
hér á sýningunni í sumar sem leiS. | kæmi út af þessum skáWritum< en
Þorláksson, meS þess gtaS kæmi eitthvaS af al-
staS ódáinsveiga; eitur( sem lamar
þrek hennar og dáS, andlega og
líkamlega, en þaS er allur bölsýn-
is-skáldskapur( hvort sem hann er
í bundnu eSa óbundnu máli. En
þaS er þeirra verkefni, aS lyfta
henni upp yfir smámunasemi dag-
lega lífsins, opna fyrir henni fram-
tíSarlandiS, land trúar og vonar á j
ált, sem er gott og göfugt; færa j
henni nýjar hugsjónir til þess, aS |
Tifa fyrir, og efla þannig dug henn-1
ar og dáS, svo hún læri aS líta þaS
hátt, aS hún sjái geislana, er roSa
hlíSarnar, meSan dalimir eru
huldir skuggum.
Þorst. Finnbogason.
— Vísir.
eftir Þór. B. Þorláksson, meS
Heklu í baksýn, og sú mynd fær þý'Slegum fræSiritum.
einnig hrós í blöSunum. SíSastliSiS ár var af einum
PóstmeistaraembættiS á Akur- mentamanna vorra stungiS upp á
eyri er veitt GuSm. Bergssyni áSur hví nýmæli, aS ríkissjóSur ætti aS
póstmeistara á IsfirSi. I annast útgáfu slíkra bóka. Því
VerSur ekki neitaS, aS eitthvaS
Ný bændaför. BúnaSarsam- þarf ag gera tjj þess ag bæta úr
band SuSurlands raSgerir nú aS; þessum fræSibókaskorti> en samt
virSist mér uppástungumaSurinn
hafi aldrei hugsaS þá hugsun til
gangast fyrir því, aS flokkur sunn
lenzkra bænda fari í sumar kom-
andi kynnisför um NorSurland,
austur aS Jökulsá á Fjöllum. RáS-
gert er aS lagt verSi af staS 1 3.
Það er hin eina og sanna föður- og iúní °g verði Sprengisandur farinn
móðurblessun, sem þau geta þeim tíl baka.
beðið, jafnt fátækur sem ríkur,
jafnt lágur sem hár.
Þótt misjafn skilningur sé lagður
í það, hvað auðna sé, þá stafar það
meira af því, að of slfamt er hugs-
að, en hinu, að um það sé að vill-
ast. yAuðna er alt, sem göfgar
manninn. Og upphaf allran gæfu
og drengskapar er það, að láta eigi
á sér standa, þegar sæmd og dreng-
skapur kalla; og þó sigurinn sé
tvísýnn, er gæfan meiri, að bíða þá
lægra hlut með sæmdinni en að
hafa sigrað með vansæmdinni, eða
hafa staðið aftastur í þeirri sókn,
óg fá borið sér það í brest, að á-
huginn hafi enginn verið og því
snerti ósigurinn sig eigi. Sér hafi
staðið alveg á sama. “Enginn er
ríkur af sonum þeim”.
ÍSLAND.
Rvík 2 I. apr.
Þrír ísbimir gengu á land á
Homströndum þegar ísinn bar þar
aS fyrir sumarmálin, og var einn
þeirra skotinn.
Dáinn er hér 10. þ. m. SigurSur
E. Sæmundsson fyrv. kaupmaSur,
háaldraSur. Hann hefir síSustu
árin veriS hjá Eipari Markússyni
spítalaráSsmanni á Laugarnesi.
Dánarfregn. 1 gærdag andaS-
ist Otti GuSmundsson skipasmiSur
hér í bænum, atf slysi. Hann féll
niSur af/ palli á bátasmíSastöS
sinni og beiS bana af fallinu eftir
aSeins 2 kl.st. Han nvar sextug-
ur aS aldri.
Fálkinn tók aSfaranótt 1 6. þ. m.
6 botvörpunga sunnan viS land, 4
enska. I þýzkan og I franskan.
ASeins tveir áf þeim voru þó tekn-
ir viS veiSar í landhelgi, enskur og
þýzkur, en hinir voru meS vörpu-
hlera útbyrSis innan landhelgi og
fengu því aSeins lágar sektir.
SnjóflóS grandaSi tvei^fn mönn-
um á VopnafirSi 2. páskadag,
báSum frá HvámmsgerSi. Þeir
hétu Ólafur Grímsson og SigurSur
Þorsteinsson.
enda. Fyrst og fremst mun erfitt
aS finna þann mann, er væri svo
ja'fnvígur á alt, aS hann væri fær
til aS sjá um val bókanna einsam-
all, eins og hann ætlaSist til, og í
SápugerS er nýlega byrjuS hér öSru lagi er þar eingöngu átt viS
í bænum af Sigurjóni Péturssyni þýðingar útlendra fræSirita, sem
kaupmanni. Þessi nýja sápa hans auSvitaS eru aS meira eSa minna
heitir “Seros” og þykir góS. j leyti rituS á þeirra þjóSa grund-
(Eftir Lögréttu.) V*lli, og frá þeirra þjóSa sjónar-
___________x__________ miSi, er þær eru ritaSar fyrir, í
samræmi viS staShætti þeirra og
fleira, sem sucnt hyaS ætti hér ekki
viS. Hbnnfremur er þar ætlast til,
aS í þessu safni, er ríkissjóSur kosti
útgáfu á, yrSu jafnvel stór ritsöfn
skáldmæringa erlendra þjóSa. en
Tilfinnarflegusiu skörðin
í bókmentum vorum.
Manni verSur þaS ósjálfrátt áj
aS spyrja, hvort Islendingum,! slfkt virSist liggja ríkissjó^i fjarri
sjálfri söguþjóSinni, sé þaS vansa-! aS kosta, þaS l»gi nær, aS hann
laust aS eiga enga heildarsögu legSi ríflegan skerf til útgáfu sögu
þjóSarinnar, aS smá kensluágrip- þjóSarinnar og annara alþýSlegra
um undanskildum, sem ætluS eru fræSirita eftir lslendinga sjálfa;
til náms í skólum. Ætli útlend- þvi þaS ætti ekki aS vera ofvaxiS
ingum, sem kynst hafa fornbók- j mentamönnum vorum aS fylla þau
mentum vorum, finnist ekki, aS skörS sæmilega, án þess aS binda \
vór séum nokkuS miklir ættlerar í
því sem öSru.
ÞaS virSist varla til of mikils
mælst af mentamönnum vorum,
aS þeir létu þaS ekki dragast mjög
lengi enn, fram eftir öldinni, aS
gefa alþýSumönnum kost á aS
kynnast sinni eigin sögu í heild, en
sem væri jáfnframt þannig rituS,
sig aS öllu viS þýSingu erlendra i
fræSirita.
Ef marka mætti ritdóma um
sum rit yngri skálda vorra, ættum
vér ekki aS þuría aS leggja mikiS
í sölurnar til þess aS gefa út rit er-
lendra skálda, svo vér eignuSumst
góS og göfgandi skáldrít. Því
eftir ritdómunum aS dæma, eru
aS hver meSaf greindur maSur sumir þessara nýgræSinga í bók
h^fSi hennar full not, og almenn- mentaakri vorum, sannköIluS and'
ingur gæti'þfautalaust haft elju til ans ofu?menni. ÞaS mætti því
aS lesa hana! ÞaS er aS vísu satt,1 ætla, aS þessir menn kæmu fram (
aS HiS íslenzka bónmentafélag a ritvöllinn til þess aS kveSa þrek
er aS gefa út Islendingasögu Boga og dug í þjóS sína, vekja hana til
Th. Melsted, en bæSi vinst þaS andlegrar og líkamlegrar elju og
verk seint. og þar aS auki munu atorku, því þaS hefir veriS eitt af
tiltölulega fáir, sem hafa ánægju af æSstu markmiSum skáldanna frá
aS lesa þá sögu — hvaS því veld-1 aldaöSli.
ur, skiftir minstu, úr því svo er í | Rn þvi miSur koma ýmsir þess-
raun og veru, — svo aS litlar líkur ara manna, er ritdómararnir lofa
ísl. Iistasýningin í Khöfn hefir
fengiS góSa dóma í dönskum blöS
um. Hr. Valtýr Stefánsson hefir
mest annast um útbúnaS hennar.
BlöSin tala eingöngu um málverk-
in. Eitt elzta blaSiS, National
Tidende, segir aS áhrifin séu frum-
leg og hressandi. Annars eru dóm- um
arnir um hin einstöku málverk
mjög svo mismunandi, og eins um
einkenni málaranna, hvers um sig.
Þórarinn, Ásgrímur, Jón Stefáns-
son, G. Tborsteinsson og Kristín
Jónsdóttir fá yfirleitt öll hrós fyrir
málverk sín. ÞaS er skrifaS frá
Khöfn, aS konungi og drotningu
hafi mest þótt koma til sumar-
kvöldsmyndarinnar stóru, sem var
eru á, aS sú bók bæti úr þessum
skorti aS miklum mun, þó hún
komist út.
Sama er aS segja um Mannkyns'
sögu. Hana eigum vér enga, því
hin eina mannkynssaga í stærri stíl,
er vér höfum átt, er löngu útseld,
og því aSeins í fárra manna hönd-
um, enda uppfyllir saga Melsteds
ekki kröfur nútímans, hvaS slíka
sögu snertir, þar sem hún er nær
eingön-gu stjórnarfars og hernaSar-
saga, en flestir nútíSar-sagnaritar-
Georg: Brandes
og verkamennirnir.
“Lestrarfélag Verkamanna’’ í j
Khöfn fór þess nýlega á leit viS j
Georg Brandes, aS hann veitti i
einhverja aSstoS til aS ná saman fé
handa félaginu. Brandes svaraSi
meS bréfi, sem síSar var birt í fé-
lagsblaSinu, og sagSi í því dönSk-
um verkamönnum svo alvarlega til;
syndanna, aS ýmsum öSrum blöS- !
um hefir þótt ekki lítill "matur" í. ;
Brandes segir meSal annars:
"Eg vinn í L6—18 stundir á
sólarhring hverjum, verkamenn 8
og varla þaS, sjáldan svo vel.
Verkamenn fá vinnu sína miklu
betur borgaSa en rithöfundurinn,
ef hann er til nokkurs nýtur. Rit'
höfundurinn getur aldrei fengiS
nokkurt viSvik gert ifyrir sig, nema
meS óendanlegum eftirgangsmun-
um. ÞaS má heita ómögulegt aS
(fá sæmilega bundna bók, og ekki á
skemri tíma en hálfu ári. Verka-
mennimir hlaupa frá vinnunni aSra
hverja viku til þess aS fá meira
kaup. Dönsk vinna er ósjaldan
viSurstygS. HúsiS, sem eg bý í,
er svo ilfa bygt, aS engin hurS og
enginn gluggi fellur sæmilega.
Veggir og gólf eru þannig aS alt
heyrist í gegnum. Ef eg gkaupi
mér skáp, þá er hann bráSlega
orSinn þannig, aS enga skúffu er
hægt aS opna og engri aS loka.
..... Ágjarnir borgarar og bænd-
ur eiga auSvitaS aSal sökina, ef alt
fer til helvítis. En verkamenn eiga
ríflegan þátt í því. Einu sinni var
eg aS telja mér trú um, aS einhvers
væri aS vænta af þeiim, eg trúi
engu slíku framar.
VirSingarfylst.
• Georg Brandes.
(Þér megiS sýna þetta bréf,
hverjum sem þér viljiS.)”
(Vísir.)
Skjaldarkirti linn.
og áhrif hans á vöxt dvergs
og dýra.
svo mjög, almenningi fyrir sjónir í
grátkvennagerfi, sí-sönglandi um í-
mynduS ástrof og harma, er þeir
sumir hverjir þekkja víst frekar af
"eldhúsrómönum" en eigin reynd. j
Sumir þeirra eru líka á þeim aldri, |
er mönnum er eSlilegast
......aS bera létta lund
líf þó skrykkjótt gangi ....../
enda er þaS hálf-kátbroslegt, aS
heyra unglinga, sem ekki er sprott-
in grön stagast sí og æ á skugga-
hliSum lífsins. En jafnframt er
ar leggja meiri áherzlu á menning-j þaS sorglegur vo^tur þess> hvaS
ar- og framþróunarsögu þjóSanna,
i andlegum þroska þjóSarinnar er á-
þegar um almenna mannkynssögu j bótavant> og meSan bún er þann-
er aS ræSa. ig væri þaS þvf stór vel'
Þetta eru hvorttveggja alltilfinn- gerningur, gagnvart þjóSinni, fyrir
anleg skörS í bókmentum vorum, j þá menn aS þegja, sem lítiS annaS
og varla samboSiS menningar- og f geta boSiS henni en bölsýni og ör-
bókmentaþjóS á tuttugustu öldinni vingjun; hún á nóg og meira en
aS láta slík skörS sjást í bókment-j nóg af slíkum fjársjóSum, þó and-
sínurr^ því þessi fræSigrein j legir leiStogar hennar örvi ekki
liggur þjóSinni svo niærri, er svo, þessa eiturlind, sem á síSari tímum
aS segja hold af hennar holdi, frá hefir svo aS segja grafiS sig inn aS
dögum hinna fornu sagnaritara! hjartarótum þjóSarinnar, og er og
vorra. verSur þjóSinni til stór hnekkis,
Almennar fræSibækur í öSrum bæSi hvaS andlegar og líkamlegar
fræSigreinum eigum vér heldur framfarir snertir.
tluS til
I fyrra mánuSi var getiS hér í
blaSinu um tilraunir, sem vísinda-
maSurinn Júlíus Huxley í Oxford
hefir nýlega gert, og eru í því
fólgnar, aS hann getur látiS unga
froska og fleiri dýr vaxa hraSara
en þeim er eSlilegt, meS þ-ví aS ala
þau á vökva úr skjaldarkirtlinum
sVokalIaSa. sem er viS barkakýli
manna og dýra.
Þessar tilraunir hafa orSiS til
þess aS enskúr læknir í L°ndon
hefir nýskeS reynt þenna Vökva á
16 ára gömlum dreng, sem var
dvergur aS vexti og lítt vitiborinn.
Árangurinn varS sá, aS drengur-
inn tók aS vaxa og hækkaSi um
einn þumlung á tæpum mánuSi, og
fór aS sama skapi fram um gáfna-
far.
(Vísir).
engar, nema sma agnp, æt
Skáld og mentamenn, er miSla
notkunar í skólum, en mörg eru þjóS vorri af andans auSi sínum,
þau meS þvi marki brend, aS vera hafa jafnframt þeirrar skyldu aS
beinagrindur, sem kennarar húfa gæta, aS byrla henni ekki eitur í
Skipaöldungar.
Clark Russell sagSi eitt sinn( aS
meSalaldur skipa, gerSum úr tré,
væri 1 5 ár. Svo getur veriS. Þó
var í desember síSastl. selt í Car-
diff skipiS “Good Intent”, sem
smíSar var í Plymouth áriS 1 790.
Þetta skip er á 1 30. ári, og nú eins
Sterkt og upphaflega þó þaS sé
ekki nema 25 tonn aS stærS.
"The Seal" var smíSaS í Sout-
Til þeirra, sem
augiysa í Heims-
kringln
Allar samkomuauglýsingar kosta
30 cent fyrir hvern þuml- dálkslengd-
fir — í hvert skifti. Engin auglýsing
tekin í blaðið fyrir minna en 25 cts.
—Borgist fyrirfram, nema öðruvísi
só um samið.
Erfiflóð og æfiminningar kosta 13
cent fyrír hvern þuml. dáiksiongdar.
Ef mynd fylgir kugtar aukrcitis fyrir
tilbúning á prent-“photo” — eftir
stærð. Borgun verður að fylgja-
Auglýsingar, sem settar cru í ídað-
ið án þess að taltaka timann, ?em
þær eiga að birtast þar, verða að
borgast upp að þeim tíma, sem oss
er tilkynt að taka þær úr biaðinu.
Allar auglýsingar verða að vera
komnar á skrifstofuna fyrir kl. 3 á
briðjudag, til birtingar í blaðinu þá
vikuna.
The Viking Press, Ltd.
«■________________________________________/
B0RÐVIÐUR MOULDINGS.
^ ____________________________
ViS höfum fullkomnar birgðir af öllum tegundum
VerSskrá verSur send hverjum þeim er þess óskar
THE EIYIPIRE SASH & DOOFCOLID.
Henry Ave. East, Winnipeg, Man., Telephoae: Main -Í511
ÞJÓÐRÆKNISFÉLAG ÍSLENDIMGA í VESTURHEIMI.
P. O. Box 923, Winnipeg, Manitoba.
í stjórntirnefnd félagsins eru: Séra Rögnvaldur Pétursson
forseti, 650 Maryland St., Winnipeg; Jón J. Bíidfell vara-forseti,
2106 Portage Ave., Wpg.; Sig. Júl. Jóhannesson skrifari, 917 Ing-
ersoll St-, Wpg.; Ásg. I. Blöndal, varaskrifari, Wynyard, Sask.;
Gfsli Jónsson fjármálaritari, 906 Banning St-, Wpg.; Stefán Ein-
arsson vara-fjármálaritari, Riverton, Man-; Asm. P. Jóhannsson
gjaldkeri, 796 \ictor St., Wpg.; séra Albert Kristjánsson vara-
gjaldkeri, Lundar Man.; og Fimiur Johnson skjalavörður, 698
Sargent Ave., Wpg.
Fastafundi hefir nefndin fjóröa föstudagskv. hvers mánaöar.
hampton árið 1810. ÁriS 1832
rak þaS á land í ofviSri, en var sett
á flot aftur og áriS 1912 sigldi þaS
frá Englandi til Durban í Natal,
eSa um 6000 enskar mflur.
The Emanuel”, skonnorta, var
smíSuS 1 794, Sagt er aS "Ema-
nuel” hafi í æsku sinni veriS hraust
ur og illur sjóræningi. Þegar hann
tók aS eldast varS hann stiltari.
Hann tók pS sér timburflutning og
hefir staríaS aS honum í hálfa öld.
Hafi honum ekki veriS sökt í stríS-
inu er hann vafalaust viS starf sitt.
ÁriS '1902 sýndu skipaskrár
ýmsra landa aS til voru um 24 skip
sem plægt höfSu öldur hafsins yfir
1 00 ár í ýmsar þarfir.
Án efa var þeirra elst ítalska
barkskipiS “Anita”, sem líktist
mjög Santa Maria”, skipi Colum"
busar, sem hann stýrSi er hann
fann Ameríku. Hún var skrásett
í Genua, og smíSuSu þar áriS
1548. Hún var eyfar sterkbygS og
hafSi staSist ofviSri í öllum hö/fum
heims.
SíSasta ferS “Anitu” var frá
Neapel til Teriffa. Hún sigldi frá
Neapel í marzlók 1902, komst
heilu og höldnu til ákvörSunar-
staSarins, var seld þar og höggin
upp. Þó virSist sem svo gámalt
skip hefSi átt aS geyma til endur-
minningar seinni tírr^a mönnum.
"Þó “Anita” halfi veriS allra
skipa elzt( má þó geta skipsins
"Betzy Caius”, sem fórst áriS
1827, er þaS strandaSi á Tyne-
mouth Bar. Skip þetta hét eitt
sinn “Princess Mary” og áriS 1 688
flutti hún William prins af Óraníu
til Englands er hann gerSist kon-
ungur þar. Enginn veit hversu
gömul hún var þá.
(Úr Daily Mail).
Kaupið söguna '
Pólsk
Blcð.
Fæst á Heimsksinglu.
Hús til leigu
á góSum staS í BreiSuvíkinni,
skamt frá Hnausa station. Gott
fyrir litla fjölskyldu yfir sumar-
mánuSina. Fast viS vatnsbakk-
ann. i
Gunnar Thordarson, 638 Victor
St., eSa Magnús Magnússon aS
Hnausa, gefa upplýsingar.
Reiðhjólaaðgerðir
leystar fljótt og vel afhendi.
Höfulm til sölu
Perfect Bicycle
Eáinig gömul reiðhjól í góðu
standL
Empire Cycle Co.
j. e. c. WILUAMS
eigandL
641 Notre D«me Ave.
- ---------------------*