Heimskringla - 30.06.1920, Blaðsíða 2

2. BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 30. JÚNl, 1920.
I
A/aska.
Eftir Jórj Ólafsson, í enákri þýSingu eftir prófessor
Skúla Johnson.
(PýSi.ig þessi ibirtíiist í New York tímaaritiiiu
“Ams.i.jkij Soandir.avian Review”.)
"At rest I bide beneatib tlhe sihady trees
On 'lawn-clad shores witlh lofty*mountains nigh;
Here find3 my heart froom adhes and illis surcease,
Witlh singing birds and surging billows by.
Meilhinks I’ve heard ere this their sounds o'f peace,
Methinks that here my exile’s moans may die,
Methinks that here my soul may finil sweet ease,
Methinks ’tis good to dwelll 'beneath this sky.
Although at times ft iseems to me a sin
That sounds and human halbitation mar
Sudh haunts as these that have but nature known.
j
’Ti® not in vain if we our wish may win
And thou wilt us that Iceland’s orphans are
Mother, renew and make Éhy very own!"
Til Pálma.
Sterk er, Pálmi, staka þín,
stiltur málmi andinn;
fjannig “skálm” sé þrifin mín
þungur tálmar vandinn.
Er mér rólar efldur gegn
annar Bólu-Hjálmar,
myrkvast sólin, rótast regn,
Raun úr bóli skálmar!
Grátt um hauður greitt er ber
garpinn dauða’ úr slitinn,
eg samt trauður ýfast fer
ögn við rauða litinn-
Rússans galdrar rugli þig,
ríkra er valdi hrinda,
rauða skjaldarmerkið mig
megnar aldrei binda.
Blossar frjálsir hreinsa heim,
hruni tálsins flýta;
kossar bálsins glæða geim —
gneistar stálsins hvíta!
Hljóma málminn forna finn —
fram er skálma ótrauður;
um það hjálmur hitnar minn,
‘hnígur Pálmi dauður.
0. T. Johnson.
Edmonton 19. júní ’20.
Andatrú.
'ÞaS hefir allmíkiS veriS rætt!
og ritaS um andatrú nú á síSari
árum, sérstak'lega þó á Englandi.
BlöS og tímarit hafa öSruhvoru
veriS full af ritgerSum um þaS
elfni og fleiri og fleiri halfa hallast
aS þeirri skoSun, aS nú séu bein-
Knis stigin spor í þá átt, er sanni
itil hlítar ódauS'leika mannssálar-
innar og lífiS hinsvegar viS gröf
og “dauSa”.
Margir hinna beztu vísinda-
manna hafa beinlínis gert anda*
rciinnsóknir aS sérstakri starfs- eSa
vísindagrein sinni árum saman, og
á þann hátt reynt aS útskýra eSa
upplýsa þoikubólstra dularfullra
fyrifbrigSa hins daglega lífs.
Margir éSa flestir af vísindamönn
um þessum hafa byrjaS rannsókn-
ir síuar af forvitni eSa meS þeim
áaetningi. aS sanna hégóma eSa
tilgangsleysi þaS, er þeir álitu
andatrúna vera fulla af. En rann-
sóknir flestra þeirra hafa á end
gömlum prestlegum grundvelli
hafa veriS bygSar, eSa þá á
vanalegum kirkjulegum skoSun-
um, vil eg alls ekki minnast á í
þessu efni, þar eS þær innbyrSis
eru hyer annari andvígar, vegna
hinna mörgu og ólíku presta- og
kirknakenninga.
TrúarskoSanir andatrúarmannr
eru í sjálfu sér alls ekki andvígar
nokkurri trúarstefnu( aS öSru
leyti en því, aS þeir rista dýpra
og ná lengra. Kirkjurnar kenna
aS menn eigi aS deyja áSur en
þeir beinlínis komist í sambönd
viS dána vini. Andatrúin kenn'
ir, aS þeir, sem viS syrgjum sem
dána, séu aS reyna til aS komast
í samband viS oss og aS þaS sam-
band sé mögulegt og aS mörgu
leyti nauSsynlegt, og leiSi til
huggunar, göfgunar og þroska.
Bönd blindrar trúar eru brotim en
trú bygS á þreifanlegri vissu kom-
in í staSinn.
Merkur rithöifundur spurSi Sir
Arthur Conan Doyle fyrir
skömmu, hvort hann áliti anda'
trúna svo þroskaSa á því stigi,
semri hún er, aS hún gæti orSíS
viSurkend sem heimstrú. Spurn-
ingu þessari svaraSi hann hik-
iaust á þessa leiS:
SkoSanir andatrúarmanna eru
nú vel á veg komnar og standa í
fullu sambandi viS trúbök vora,
NýjatestamentiS, sem er “anda"
trú” frá upphafi til enda. Nýja-
testamentiS hefir bent á veginn
til þekkingar nútízku andatrúar
og stySur hana.”
Hvemig sem menn kunna aS
líta á þessa staShæfingu, er vissa
fyrir þvf, aS á stuttum tíma hefir
andatrúin læst sig um NorSur-
England eins og eldur í sinu, og
þó sérstaklega Skotland, svo aS
kirkjur þær, er hafa alvarlega
beitt sér á móti stefnu þessari,
hafa mist áhangendur sína aS
miklum mun, en fleiri og fleiri
hafa fylkt sér undir merki anda j
trúarmanna. Já, svona er þaS
“Kóngar aS síSustu komast í mát
og keisarar náblæjum falda;
og guSimir reka sinn brothætta
bát
á blindsker í hafdjúpi alda.”
ÞaS voru orS Þorsteins. En
þó aS eg á engan hátt vilji halda
málaheimi vorum og fólk láti sér
ekki lengur lynda blindar prest- J
kenningar og úreltar skoSanir, er
rót sína eiga aS rekja til klaustra
og húmkróka miSaldanna.
ÞaS þætti líklega talsvert ein- j
kennilegt aS fullyrSa þaS, aS
Grímur gamli Thomsen hafi ver- j
iS andatrúarmaður, en drauga-
trúarmaSur var hann*). enda bar
hann samtí Sinni þaS á brýn aS j
haéfileikinn til þess aS sjá verur |
(ófre'skjumyndir) væri útdauSur,
en aS fólk þyrfti
“meira aS eta en minna trúi,
í maganum flestra sálir búi.”
Fornsögur vorar og þjóSsögur
eru fullar af frá3Ögnum um anda,
sem aS alment voru þá kallaSir
draugar, Menn gengu aftur “ok
vitjuSu rekna sinna”, riSu húsum
o. s. frv. Sjaldan var þaS þó vel
liSiS eSa af góSum rökum runniS
því oftast voru draugarnir skaS-
ræSisgripir, þó hitt kæmi engu
aS síSur fyrir, aS þeir væru mein-
lausir og kvæSu vísur, eins og
Gunnar á HlíSarenda. En þann
j dag í dag er ifóIkiS geygaS viS
; drauga eSa Voifur, og jafnvel sára
fáir, sem neita því, aS ekki sé ein-
hver tilhæfa meS “reimleika” á
stöku stöSuim. ÞaS liggur í meS'
! vitund allra, aS fyrir utan mann-
j legan sjóndeíldarhring sé annar
! yfirnáttúrlegur heimur sem stund-
j um geri vart viS sig. ÞaS er ein-
! mitt þaS, sem svo margir sálfræS-
! ingar og andatrúarmenn hafa
kastaS sér yfir nú á seinni tímum,
og sem hefir orSiS andatrúnn; til
stuSnings. Menn hafa ekki get-
aS útékýrt fyriéburSina á annan
hátt, og svo hallast aS því, aS
hinir dauSu séu ekki alveg úr sög-
unni, en lifi og starfi. Sögurnar
sýna, aS illir menn halfi ekki
breyzt tiil batnaSar en séu jafnvel
! miklu verri, t. d. Glámur, ÞóróLf-
ur bægifótur og fleiri; jafnvel
góSir menn halfa stundum orSiS
1 verstu draugar, þó hitt sé vana'
legra, aS góSir menn hafi birzt
j vingjarnlega og meS þeim til-
! gangi aS láta eitthvaS gott af sér
leiSa. Alt þetta er í nánu sam-
I bandi viS nútízku andatrú. ÞaS
er einmitt álit margra andmæl-
enda andatrúarinnar, aS andatrú
sé skaöleg vegna þess, aS andarn-
ir geti haft iH áhrif á þá sem trúa,
þar eS aldrei sé vissa fyrir því,
hvort “vitranirnar” komi frá góS-
' um eSa illum anda eSa öndum,
j en eru mest á móti aÖlferS þeirri,
sem venjulega er notuÖ til þess aS
komast í sam'band viS andana.
Einn þessara manna segir aS sam-
band viS framliSinn vin sé alveg
eiginlegt, ef þaS sé framleitt gegn-
um “bænir”, þar sem aS upp'
skera bænarinnar sé ávalt góS, en
þaS, aS andatrúarmenn taki á
móti hvaSa anda sem ert sé alveg
óþolandi — þaS sé alveg óskylt
“bænum” o. s. frv.
Ummæli þessi virSast mér aS
mörgu leyti vera sanngjörn þó aS
þau "leiti ekki langt ’til fanga”.
AS neita því aS andar geti haft á-
hrif á iff vort á margan hátt, er
blindni. Til þess er 'heimurinn,
fortíS vor og nútíS, og sér í lagi
vor eigin meSvitund alt of rík af
rökum og vissu. Og aS halda
því fram, aS þeir, er aS andatrú-
arstefnunni hal'last, séu ávalt af-
vegaleiddir af miSlum eSa æfS-
um svikurum, sem kunna aS hafa
einhverjar eigingjarnar ástæSur
til þess aS þeim sé trúaS, er
barnaskapur. Til þess hafa altof
neSan viS myndina var ritaS meS
Crookes eigin hendi: “Gim-
steinagrafirnar viS Klipdam ná"
lægt Kimberley.”
Þess ber aS gæta aS film þetta
var fundiS og framkallaS mánuSi
seinna en miSillinn fyrst nefndi
nafniS “Klipdam”.
ÞaS hefir mikiS veriS talaS
um “svik” þau, er miSlar hafi
haft í frammi í sambandi viS
andatrúna, og enginn neitar því,
aS svo hafi átt sér staS. MiSil-
ástandiS er mjög örSugt og ó-'
þjált fyrir mannlegt eSli, og svo
virSist sem meSvitund hans eSa
eSli stríSi margoft allmjög á móti
merkileg, og margskonar tilraun" j þ“vT framkvæma vitranimar
ir veriS gerSar til þess aS skilja verSi stundum yfirsterkari og
þau til ifulls. MiSlar hafa t. d. | “svíki”. En þaS væri aS sama |
dregiS upp myndir eftir öSrum skapi ósanngjarnt aS segja aS þeir
myndum, sem hefir veriS haldiS «viki alltalf og aS segja,, aS þeir
uppi í öSrum herbergjum, jafnvel ®víki aldrei. Mér finst t. d. afar
þó aS þeir hafi áldrei séS frum- j ósæmilegt aS ætlast til svo miklu
myndina. Þetta hefir og átt sér nraeiri sanngirni af miSli en presti.
í Og þó miSlamir séu stundum
ekki alveg ábyggilegir sumir
þeirra, þá mætti þó virSa þeim
margir djúpskygnir vísindamenn
og andlegir leiStogar gefiÖ anda-
trúarstefnunni fylgi sitt, menn
sem eru margreyndir aS óeigin-
girni og ráSvendni.
Ennfremur — aS halda því j
fram, aS þaS sem menn álíti vera .
anda dauSra manna, geti veriS
hugsveifluáhrif (teJepathy) frá
“hringsitjendum” eSa öSrum lif-
andi mönnum eSa óþekt öfl, er
marghrákiS. Og þó þaS á engan
hátt væri hrakiS, væri vissa fyrir
því, aS hér væri um óþekt afl aS
ræSa, þess vert aS vera tekiS ti'I
rannsóknar og uimræSu.
“Hugsvei'fluáhrif” eru afar
G. A. AXFORD-'
LögfræSingur
415 Parln BldK-’ PortaKe ok Gnrry
Tal«fmlt 91 hIb 3142
WlNMPlúli
J. K. Sigurdson
Lögfræðingur
214 ENDERTON BLDG.
Phone: M. 4992.
Aml AnrierHon.....K. P. Qarland
GARLAND & ANDERSON
L#G FR(EBIS GAR
Phonei Maln 1M1
8*1 Klfrtrlc Rallwar Cbnbcn
staS, þó frummyndn hafi veriS
margra mílna ifjarlægS. Menn á- j
Jíta aS hugur eSa hugir þeirra j
manna, er haldi myndinni uppi t Þl vorkunnar, aS svik þeirra
eSa hafi séS hana, háfi ósjálfrátt 6X11 þeim margoft ósjálfráS! ÞaS
áhrif á miSilinn, og stjómi honum' atriSi ætti því alls ekki aS standa
á meSan hann er aS draga mynd- j fyrir þrifum eSa framþróun anda-
trúarstefnunnar eSa á nokkum
hátt aS teppa frekari rannsóknir.
ASal atriSiS er, aS trúin nái til-
RES. 'PHONB: F. R. I7S6
Dr. GEO. H. CARJJSLE
ílffariar
HHnrtnru
Nef Of Krerk
Terka^d^—
ROOM 71» STERLINO BANX
Phone: Mala 1294
■anum leitt til þess, aS þeir sjálfir þv; fram, aS meS andatrúar-
hafa sanrifærst og gerst öflugir stefnunni “strandi” vor gamli,
talsmenn stefnunnar. ! góöi guS, eSa taki á sig vofu-
Því verSur þó ekki neitaS, aS mynd og birtist almenningi í auS'
engu síSur merkir vísindamenn mýkt, þá lítur svo út, aS ekki sé
hafa aldrei getaö sannfærst, en Qf mikiS sagt, aS menn gætu t. d.
ihafa stöSugt beitt sér á móti öllu gr]ímt viS hann eSa haft nánara
því, er andatrúarmenn hafa íeitt samneyti viS hann í framtíSinni
ifram í ljósiS, og á þann hátt hafa en ný gerist — ef til vill eins og á
risiS upp þrætur, studdar meS Jögum Gamlatestamentisinsl
djúfjsettum rökum, svo erfitt hefir^ £n gvo ]angt hefir andatrúar-
veriS fyrir almenning aS fylgjast stefnan ekki stigiS enn, En létt-
meS, eSa bera um þaS, hverjir, -JyndisörS eiga hér varla viS, en
þetra mál verji. | aS sjálfsögSu er elcki illa aS veriS
RitgerSir þær, sem á góSum og þ0 nýjr straumar hreyfi viS trú'
I
•) AthM. Höf. er víst einn um þá
skoTSun aT5 dr. Gríniur Thomsen hafi
veriá draugatrúarmaöur. Veröur sú
ályktun tœplega dregin út úr kvæö-
um Gríms, þó hæSi kvehi hann um
Glám og Stokkseyrarreimleikann.
Annars er það ortSiö alt of títt atS bera
allskonar siSari tima skotSanir upp á
löngu látna merkismenn, og er þaíS
vafamál hvort minningu þeirra sé gert
rétt til. meS því. t “Stjörnu-Odda
dráum” talar Grímur um verkanir
fornaldarinnar á eftlrkomandi kyn-
slótSir, bætSi a?S því hvatS hinar sögu-
legu minningar orka, og svo andar
horfinna mikilmenna frá stööum þeim
sem þeir búa á. Allir muna eftir hinu
fagra erindi og einstaka í íslenzkum
ljótsum:
“Söguhetjurnar halda enn
hendi' yfir íslands bygtS.
Aftur ef verSa eigum menn
áa því veldur trygS."
Ritstj.
ína upp.
Þetta — aS sanna aS “fyrir-
brigSi” andanna séu ekki ein-
göngu "hugarsveifluáhrif" hefir
veriS eitthvert vandasaimasta at-
riSi andatrúarmanna, en þó full'
yrSa þeir nú aS þaS sé fullsann-
aS. Sir Oliver Lodge segir t. d.
aS framliSinn andatrúarmaSur
hafi á sama tíma vitrast mörgum
miSIum á ýmsum stöSum á hnett-
inum, og hafi boÖiS þeiim öllum
aS senda “skeyti” þaS, er hann
gaf þerrn til sérstaks manns. En
er skeyti þessi voru rannsökuS,
kom þaS í ljós aS þau voru kafli
úr gamalli bók eftir löngu liSinn
hölfund. ÖU voru Skeyti þessi á
latínu og samlhljóSa, og virtust
vera send til þess, aS sanna, aS
hugsveilfluáhrif væru útilokuS í
þessu efni.
Sir William Barrett hefir ný-
lega sagt eftifíarandi sögu því til
stuSnings( aS “vitranimar” komi
í raun og veru frá öndum, en séu
ekki hugsveifluáhrif frá lifandi
mönnum. Honum segist svo frá:
”15. september síSastliSiS ár
var eg viSstaddur, er kona nokk-
ur var miSillI. VitraSist henni þá
andi Sir Wílliam Crookes, hins
þekta X-geisla manns, sem í lif-
anda lífi halfSi verdS hlyntur
andatrúarstefnunni. Kona þessi,
er var þá miSflI, þekti lítiS eSa
ekkert til William Croolkes en hún
bar mér mál han's. Seinni hluta
aöfi sinnar hetfSi hann veriS aS
vinna aS því, aS eftirlíkja gim-
steina, og sagSi hann mér frá tiil*
raunum sínum í þá átt. Svo kom
hik á miSilinn og sagSi hún mér
þá, aS hún skfldi ekki hvaS hann
væri aS segja. Hann nefnd'
stöSugt orSiS “Klipdam”. Eg
lét í llj 03 a8 eg væri hræddur um
aS ihún hefSi ekki orSiS rétt elft
ir, þar eS eg skildi ekki hvaS þaS
orS þýddi. En miSil'linn var ekki
fær um aS gefa mér frekari skýr-
ingar, en hélt því fram aS orSiS
væri rétt haft eftir og væri áreiS
anlega “Klipdam".
Eg slkrifaSi því Mrs. Crookes,
og spurSi hana um þaS, hvort
ihún vissi til þess, aS orSiS Klip
dam stæSi í nókkru sambandi viS
ferSir manns hennar í Afríku.
Hún svaraSi, aS hiS eina, er orS-
iÖ miniti hana á( væri Klip-fljótiS
í Afríku. LeitaSi eg mér því
frekari upplýsinga um orS þetta,
hjá manninum, er halfSi veriS meS
Crookes á ferSum han® í Afríku,
en hann mundi ekki eftir aS orS
þetta gaeti staSiS í neinu sam-
bandi viS ferSir William Crookes.
MánuSi seinna kom dóttir
Crookes heim og spurSi eg hana
þá hins sama og eg hafSi spurt
móSur hennar. Sýndi hún mér
þá filmpakka, er faSir hennar
hafSi tekiS síSustu ferS hans ti
Afríku, en sem hún hafSi fundiS
er hún kom heim. Ein af þess
um myndum, er hún sýndi mér
var af ósléttu land', og á röndina
Dr.M.Et. H /liaraon
boyd ■mmsa
Tals.1 Maia 3*88. Cor. Port •* Eia.
Bdntar
05 aóra luni
rinna i. skril __ _
f.m. 05 kl. 2 til 4 e. m.~HMmlTi ati
46 Allaway Avo.
einvírtsunru kerklaoýki
inrnasjúkdéma. Ec «t>
rifstefu slnnt kl. ÍÍUI lí
hún
gangi sinum sem trú; aS
verSi til huggunar þeim, sem
hryggir eru og ilifa í ovissu og
myrkri og aS hún gölfgi og betri
þá, sem trúa, og á þann hátt leiSi
hug og hjarta manrilegrar tilveru
nær fótókör drottins.
Nei — eg get ekki séS aS anda
trúarboSskapurinn stefni í aSrar
áttir.
Pálmi.
TalHla.li Mala 5S*7.
Dr. J. G. Snidal
TANNLŒKNIR
614 Soaerart Blepk
Portase Ave. WINNIPBG
Rússland.
Fib.
XIII.
Lögreglan var lang sterkasta
stoS hinnar rússnesku stjórnar, hún
var eins og skjaldborg um einveld.
iS. Hún var í þrem deildum.
Almenna Iögreglan annaSist
venjuleg Iögreglustötf, aS halda
uppi reglu og gæta laganna.
Herllögreglan hafSi þaS á hendi
aS bæla niSur uppreistir.
Pólitíska lögreglan, leynilög'
reglumennirnir, átti aS komast fyr-
ir og Jjósta upp samsærum gegn
keisaranum.
Yfirmenn lögreglunnar 'höfSu
geisimikiS og lítt takmarkaS vald,
hver í sínu héraSi.
Allir, sem um Rússland ferSuS-
ust, bæSi inrilendir metwj og erlend
ir( urSu aS hafa vegabréf. 1 því
var nákvæm lýaing af ferSamann-
inum sjál'fum, og sagt frá trú hans(
erindi og stöSu. Var þetta gert
tíl þess aS gera lögreglunni hægra
um vik aS hafa hendur í hári þeirra
Dr. J. Stefánsson
401 HOYD BiriLBING
Hornl P.rtlfc Ave. 05 Krimoiloi gt
Stundar elacdnru iiim. eynna,
nef 05 kverka-ejúkdóma. i.% hlta.
frá klT 1» tll U f.h. ec kl. 3 tll $. e.k.
Phomet Matm M88
627 McMlllaa Ave. Wlnnlpeg
Vér höfum fullar htrctSlr hreia- f
metl lyfeeVfa y*ar Uaca«, vér k
— « r
uetu lyfja er melal*. K.all
fertmi raeSulfn aákvlamleca efUr
visunum lknanna. Tér alnatun
COLGLEUGH & CO. {
NMrr nea« .( tbfrhwk. ata. f
Phené ðarry 2196—2691 k
í
A. S. BARDAL
velur llkklwtur «g &nm«t tB Ét*
rarfr. Aliur útbúnaBur má. bmmiL
Bnnfremur eelur kann aHekenar
mtnalavarBa og Iacateláa. 1
•lt SHRRBROOKH BT.
•- «52 WMIIPM
AÐ HALDA f»ÉR VIÐ HEILSU
I SUMAR.
Yfir þessa löngu og heitu sumarj
daga tekur það mikla umhugsun
að halda heilsunni í lagi. Hitinn!
er þvingandi og hefir veikjandi á-
hrif á taugakerfið. Það er því
naaðsynlegt að taka eitthvað inn,
sem er styrkjandi fyrir iíkamann
og sem heldur við lífskraftinum
sem bezt. Triner’s American El-j
ixir of Bitter Wine er alveg rétta
meðalið til þessara hluta. Það
hreinsar innyflin, eykur lystina og
styrkir líkamann á allan hátt. Þá
má geta þess, og er það eigi hið
sízta: það er sérlega bragðgott.
Við kvefi á sumrin er Triner’s EI-
ixir of Bitter Wine óviðjafnanlegt.
En þú verður að vera viss með að
fá hið rétta Triner’s American EI-
irir, og gleymdu því ekki að biðja
um Triner’s- Hjá lyfsalanum get-
ur þú líka fengið hin önnur ágætu
Triner’s meðöl, eða hann útvegað
þér þau; svo sem Triner’s Ange-
lica Bitter Tonic, Triner’s Red
Pills, Triner’s Antiputrin o. s. frv.
— Joseph Triner Company, Cana-
dian Branch, 852 Main St., Winni-
peg, Man.
TH. JOHNSON,
Úrmakari og GullamiSur
Selur gi/tln*&leyft®br«.
Bérstar ‘ “ 7‘
OV V
248 Main St.

Phone M. MðC
GISLI GOODMAN
TIN8MIBCR.
VerkatætSl:—Horal Toroalo It. 01
Notra Dan
Toroato
io Ave.
Phooe
Sarry 2988
HelraUlo
Garry 89
J. J. Swaaooa
H. G. HÍDrlkn.a
J. J. SWAN50N
FA»TBiqNA»^|J
Talotml Mata 3
Fmrtm BnUdlas
& co.
•G _ —
Wlaalpec
J. H. Stranmfjörð
úrsmitiur og gullsmiður-
Allar viðgsrðir Qjótt og vel mt
hendi leystar.
676 Sargent Ava.
T&lsími Sherbr. 805.
Pólskt
Blóð.
Afar spennandi skáldasaga
í þýSingu eftir
Gest Pálsson og Sig Jónassen.
Kostar 75 cent póstfrítt.
Sendið pantanir tfl
The Viking Press,
Ltd.
Box 3171 Winnip«*