Heimskringla - 14.07.1920, Blaðsíða 1

r
VerÖlaua
fefín
fyrir
'Coupons’

Send#0 eftir vertSlista til
Royal Crowa Sonp, Ltd- , ,aj.
654 Main St., Winnipeg UmbUÖlT
V-______________________________ J
Verðlaun
gefin
fyrir
‘Coupons’
Sendit5 eftir vert51ista til
« Hoyal Crown Soap, Ltd.
umbuotr 654 Maln St.( Winnipef
------------------------------------*
XXXIV. AR.
WINNIPEG. MANITOBA. MIÐVIKUDAGINN 14. JÚLÍ 1920.

Kvæðaflokkur.
K ö r.
Hey-önn og uppskera!
A'f er þa<5 forSum var.
Mannfaeð þó mæSi enn
/ Mig vantar sjálfan þár,
Settur aS síSstu hjá
• Sæld minni: ykkur ljá
Alt mitt — en létta—IiS,
Lémagna stara á.
' \ *
Gulil'ax nú er mér og
Ilmgresi hugarraun,
þau sem mér fundust fyr
FagnaSar-verkalaun.
Ykkur meS eftirsjá
Einmana starir á,
Hey-önn og uppskera!
A'fmagna starfaþrá.
TízkublaS.
Tóm ótilunnin gæSi
Eg áskil mér. Mig búSu' um,
Þú, heimur minn! og ihlúSu’ um,
Sem gæilu-ibarn aS brúSum,
Svo manninn föng og fæSi,
Eg fái ált úr búSum —
Og krakkann litla líka!
Þá lifi eg sæl í friSi,
VerS öll í yzita sniSi
Sú utan-sálar ríka.
Kerlingabók.
Á áttatíu árum
Eg numdi fleira og fleira.
Mig fýsir enn aS kunna meira —
Eg hafSi undir árumn
Þær unnir af gleSi og tárum!
, ViS norSurljós átti í órum
Er skammleika-dagur á hálfskeiSi hné.
MeS syngjandi, vakandi vornóttum sté
Eg viku-dans, þegar aS sumariS fór ufh.
•
Og stökur og sögurnar stóru,
Þær stafrofskver mín vóru,
Og firSir og fjöll og brdkkur
Og rolkkur og söSull og stekkur. —
Minn skröklaus skólabekkur.
ViS norSurljós átti í órum
Er skammleika-dagur á hálfskeiSi hné.
MeS syngjandi, vakandi vornóttum sté
Eg viku-dans, þegar aS sumariS fór um.
AS verSa stór sem stúlkurnar,
Mín stærsta þrá og tilhlakk var —
En einlkum sem hún mamma mín —
/
Sú miSsól dregur enn til sín!
ViS norSurfjós átti í órum
Er skammleika-dagur á hálfskeiSi hné.
MeS syngjandi, vakandi vornóttum sté
Eg viku-dans, þegar aS sumariS fór um.
Til æfináms, og ein í ibekk
Og óútskrifuS, hingaS gekk!
Eg náms-sityrk einn frá feSrum fékk
I heimanmund áf hæSum,
Úr höndum verndargySju:
AS hvíla mig á kvæSum
Og ikeppa ifram til iSju, —-
ViS norSurljós átti í órum
Er skammleika-dagur á hálfskeiSi hné.
MeS syngjandi, vakandi vornóttum sté >
Eg viku-dans, þegar aS sumariS fór um.
Stephan G.
CANADA
Til þess aS skera úr þrætu milli
fram'bjóSenda í Rockwood kjör-
| dæmi hér í fylkinu, aS báSir þótt-
ust vera kosnir, voru kjörseSlar
taldir upp aftur á laugardaginn
var. Eftir þessari síSari talningu
féllu atkvæSi svo aS bændaflokks'
frambjóSandinn Mr. McKinnell
hlaut 978 atkvæSi, en fyrverandi
þingmaSur Mr. Lobb stjórnarsinni
977. Er því bændafuHtrúinn kos-
inn meS e’inu atkvæSi umfram
gagnsæk j and a.
Hveitisöluneífnd Canadastjórn-
ar gaf út tilkynningu á laugardag-
inn var, um aS bændum yrSi bætt
upp meS 30 centum á hvert bushel
á öllu því hveiti er þeir seldu inn-
anlands síSastliSiS ár. Framvísa
á arSmiSum er hveitikaupmenn
gáfu út síSastliSiS haust, um eSa j
eftir 15. júlí, á þeim stöSum sem '
nefndin tilskipar borganir. En
eigi eiga bændur aS láta miSa!
þessa af hendi, því gert er ráS fyr- j
ir aS önnur uppbót verSi gerS
seinna. Hefir nefndin ekki getaS
reikna*S saman hvaS mikla uppibót
mönnum beri fyr en þetta er borg-
aS. VerSur þá jafnaS niSur þeim
afgangi er eftir kann aS verSa á
bushelatöluna er viS þetta kemur
í ljós.
JárnbrautarsambandiS í Canada
ihefir sent beiSni til stjórnarinnar,
um aS mega haelkka alt flutnings-
gjald m'eS járnibrautum, sem svari
30%. Ber þaS fyrir aS verkalaun
og annar kostnaSur viS brautirnar
hafi hækkaS svo stórkostlega, aS
þær fái eigi boriS sig nema meS
þessari uppfærslu á flutningsgjald'
i þeirn sigurinn enn auSveldari, því
I Iagt hafi veriS svo mikiS kapp á af
hálfu vínsalanna aS vinna þessar
kosnmgar, vegna þess aS þeir álitu
aS þser myndu hafa mjög svo víS-
tæk áhrif á alla eftirfarandi at-
kvæWagreiSslu um VÍnsölumáliS,
aS þeir muni eigi fara út í sams-
konar baráttu aftur.
Allar skuldir sambandsins sam-
anlagSar námu 1. marz á þessu ári
$3,149,098,989.87. Þar eru tald-
ar allar þær ábyrgSir, er stjórnin
hefir gengiS í fyrir járnbrautaffé"
lög eSa umbætur innan lands.
Vextir á skuldiani yfir áriS meS 5
á hundraSi námu þá $157,454,-
949.50. Eignir ríkissjóSs á þeim
sama tíma námu $4,233,103,065,-
89. Mismunur á eignum og skuld-
um, er skuldir voru meiri, $1,915,-
995,924.00, eSa rúmar 2 biljónii
dollara aS viSlögSum vöxtum.
Nokkru áSur en þinginu sleit í
Ottawa var samþykt launahækkun
sambandsþingmanna, ráSherranna
og dómaranna. RáS'herralaun voru
hækkuS úr $7000 upp í $] 0.000,
forsætisráSherra úr $12,000 upp í
$15,000, lagaráSgjafans úr $5000
upp í $7000, minnihlutaleiStoga
úr $7000 upp í $10,000, forsete
bæSi efri og neSri deildar úr
$4000 upp í $6000, og varafor-
seta beggja deilda úr $3000 upp í
$4000, aS sömu hlutföHum voru
laun þingmanna og dómara hækk-
uS. Nemur þetta all mikilli upp-
tæS, en framfærslukostnaSur í
Ottawa hefir vaxiS stórum siSast'
liSiS ár.
ínu.
Sir Robert Borden lagSi niSur
stjórnarformensku a iföstudaginn
var. I hans staS var skipaSur
Arthur Meighen frá Portage La
Prairie, innanríkismálaráSherra. Er
þaS í fyrsta skifti síSan sambandiS
var myndaS, aS tilndfndur hefir
veriS maSur í þá stöSu er heima
hefir átt fyrir vestan stórvötn. Þyk.
ir þaS sýna aS VesturlandiS sé
fariS aS mega sín meira en áSur
var. Mr. Meighen er ungur maS-
ur, aSeins 46 ára gamall, yngri en
allir fyrirrennarar hans hafa veriS
í embættinu. Hann er talinn vit-
maSur og vel aS sér, en orS hefir
hann ifengiS fyrir aS vera all í-
haldssamur. Hann er sagSur mjög
einráSur og ákveSinn og enginn
miSlunarmaSur. Óttast því sum
stórblöSin aS honum verSi erifiS-
ara meS aS hálda samsteypu-
flokknum sanjan en fyrirrennara
hans, en vel láta þau yfir útnefn-
ingu hans — einkum vestanblöS'
in.
Þann 10. þ. m. fór fram at-
kvæSagreiSsla í New Brunswick
um vínbannslögin. lEftir ákvæS-
um fylkisiþingsins var leitaS álita
kjósenda um: 1) Hvoit gildandi
lög skyldu standa, er alla vínsölu
banna innan fýlkistakmarka; 2)
Hvort leyfa skyldi sölu og verzlun
á óáfengari víntegundum og bjór,
eSa 3) Hvort leyfa skyldi alla á-
fengissölu undir áSurgildandi vín-
söluleyfum ifylkisins'. AtkvæSa-
greiSslan féll þannig aS meS al-
gerSu vínsölubanni .voru 41,436
atkvæSi móti 20,769. MeS því
aS leyfa sölu qáfengra víntegunda,
bjórs og öls o. s. frv. voru 23,71 3
en móti 38,375. Bindur atkvæSa-
greiSsla þessi enda á baráttu 'bind'
indismanna þar í fylkinu. Sams-
konar atkvæSagreiSsla á aS fara
fram síSar í sumar í hinum ýmsu
fylkjum sambandsinsj og þar á
meSal í Manitoba. Er þaS skoS-
un bindindismanna aS þar verSi
BANDARIKIN
Dr. Orlando P. Sott, einn af hin-
um frægustu sáralaeknum í Chi-
cago, gerSi svo einkennilegan
skurS á sjállfum sér á mánudaginn
var, aS ekkert kemst til jafns viS
í sögu skurSlækninga í Ame-
ríku. Skar hann sneiS úr kálfan'
um á öSrum fætinum, 12 þuml-
unga langa, án þess aS viSháfa
nokkur deyfandi meSöl og ’lét
leggja hana á meiSsli, er kona hans
hafSi XorSiS ifyrir í bifreiSarslysi
fyrir sex vikum síSan. Lækna
háfSi hann viSstadda en verkiS
gerSi hann sjálfur. SkurSinn gerSi
hann meS skegglhníf og tók þaS
hann rúma klukkustund. Þykir
þaS íhrausfclega gert og eigi allra
eftir aS leika.
Eftir margfalda atkvæSagreiSslu
urSu þau úrslit á flokkslþingi Demo
kráta í San Francisco, aS James L.
Cox ríkisstjóri í Ohio var kjörinn
forlsetaefni flokksins, en Frank L.
Roosevelt varforsetadfni. NeitaS
var aS gera nokkurt ákvæSi í
stefnuskránni viSvíkjandi bindind-
isilöggjöfinni eSa aS viSurikenna
sjálifstæSi Irilands. Er ibúist viS
aS Bryan gangi þess vegna úr leik
og stySji eigi aS kosningu Cox.
TalaS er um aS stofna þriSja
stjórnmálaflokkinn í Bandaríkjun-
um, er útnefni forsetaefni er sæki
sem fulltrúi framsóknarmanna viS
kosningarnar í haust. Til orSa
heSi,r komiS aS Henry Ford, bif-
reiSa verksmiSjueigandinn, verSi í
kjöri. Fjöldi mesti er óánægSur
meS úrslit beggja flokksþinganna
og finst þar minst á munum hverju
báSir heita.
BRETLAND
Eftir síSustu fregnum aS dæma
frá Írlandi eru öll yfirráS í landinu
meir og meir aS komast í hendur
sjálfstæSismanna. Nú er svo aS
sjá aS dómstólarnir og réttarfar alt
í landinu þegar um nokkurn réttar-
gang er aS ræSa, sé í þeirra hönd-
NÚMER 42
m. Allur réttargangur viS dóm-
stóla krúnunnar gengur svo seint
og er svo hæpinn, aS jáfnvel sam-
bandsmenn (Unionistar) eru hætt-
ir aS vísa málum þangaS, en þau
máL sem fyrir þeim halfa legiS, eru
nú þaSan tekin og færS fyrir
"þjóSveldisdómstólana írsku”. —
VíSa um landiS hafa sjálfstæSis-
menn sett lögregluliS í staS lög'
reglu krúnunnar. Hafa þeir og
tekiS í sínar hendur alt eftirlit meS
áfengissölu, og gdfiS út skipanir
um aS vínsölúhús skuli eigi vera
opin nema vissa tíma dags, frá 8 f.
h. til 9 aS kvöldi. SkipaS er þeim
aS loka alla sunnudaga og á öSrum
helgidögum. Sett háfa þeir sér-
staka ^ögreglu til aS háfa eftirlit
meS þessu, og þykir ástandiS hafa
stórum batnaS viS þetta. ÁSur
voru áfengishús þessi opin helzt
allan sólaihringinn og sunnudaga
sem aSra daga. — Vagna' og vól-
stjórar á járnbrautunum er reknir
voru á dögunum vegna þess aS_
þeir neituSu aS fara meS lestir er
flytja áttu hermenn og skotfæri um
landiS, er sent hafSi veriS yfir um
frá Englandi, hafa nú í hó'tunum
aS lögsáekja járnbrautafélögin.
Segjast þeir eigi hafa fariS lengra
en lög fyrirskipuSu því samkvæmt
lögum fyrirskipuSuim af verzlunar-
ráSinu, sé bannaS aS flytja alt þaS
sem tilheyri þeim flokki er telja
megi “hættulegan iflutning" og í
þeim flokki teljist bæSi hermenn
og stríSsgögn öll. Hefir þetta
SlegiS miklum ótta aS formönnum
járnlbraútafélaganna. Búast þeir
viS aS málum sínum veiti þungt
fyrir dómstólum sjálfstæSismanna,
háfa því boSiS málamiSlun. Eigi
vilja þeir kannast viS aS ríkis-
stjórnin hafi skipaS sér aS reka
verkamennina, sem fyrst var sagt,
heldur hafi þeir sjálfir gert þaS
vegna þess, aS meS þessari synjun
hafi verkamenn brotiS regilugerSir
félaganna, og bafi þetta því veriS
nauSugur einn kostur til þess aS
halda viS aga og reglu meSal járn-
brautanþjónanna.
Póstflutninga og póstafgreiSslu-
staSi hafa og sjál'fstæSismenn víSa
tekiS í sínar hendur. Láta þeir nú
opna bréf og 'lesa, þar sem þeim
sýnist, og fylgja meS því fyrir-
dæmi ríkisins meSan á stríSinu
stóS. Bréf eitt fantet á dögunum,
er kona nokkur diafSi skrifaS til
hermálaráSuneytisins og biSur þaS
aS senda heriiS til Dyblinnar.
þegnhollu fólki ti'l varnar. Hún
var óSara gripin og færS fyrir rétt
og sektuS um I 50 pund.
RíkisvörSur hefir veriS settur
viS alla vegi er liggja inn til Dyfl"
innar, en aftur hafa sjálfstæSis-
menn dregiS saman her rnanns ut-
an viS borgina og skotiS þar upp
tjöldum. Er sagt aS engu líkara
sé yfir aS 'líta en aS borgin sé í
umlsá'tri, Þó er þar alt kyrt enn
sem komiS er.
Þíátt fyrir sterk og alvarieg
andmæli brezkra miSlunarmanna,
gegn því aS hálda hina áriegu Or-
ange manna hátíS í NorSur-Ir-
landi í ár, hafSi Carson Ulster-
fulltrúi þaS frarn, aS hátíSin var
haldin þar, sem venja er til á mánu
daginn var. Var komiS saman í
Be'lfast og hófst hátíSarháldiS meS
ræSuhöldum og var Carson aSáí'
ræSumaSur. Bar hann upp þá
fundarsamþykt, aS skoraS var á
stjórnina, “aS sýna staSfestu og
einbeittni í því aS bæla niSur hin
heiftúSugu og sviksamlegu upp-
hlaup, sem nú ættu sér staS á Ir-
landi.” Og á móti þeirri áskorun
hét hann “dyggri liSveizlu allra
Ulstermanna, aS reynast þegnlholl-
ir og rækja skyldur sínar vel sem
brezkir borgarar, ef á þá væri kall-
aS til aS brjóta á bak aftur hina
sérþóttafúllu og ofsafengnú sjálf-
stæSismenn". MeS aSra uppá-
j stungu var komiS, er sýna átti einn
ig stefnu Orangemanna, “aS
vernda borgaralegt og trúariegt
frelsi, er forfeSur þeirra heifSu bar'
ist fyrir í oruStunni viS Boyne”.
Hvernig uppástunga þessi hefir
hljómaS viS þetta tækifæri, fá þeir
gert sér hugmynd um, er kynt hafa
sér ástandiS á Iriandi. — Orustan
viS BoynefljótiS var háS (hinn 1.
júlí 1690 eftir gamla stíl, en þaS
svarar til 11. júlí eftir nýja stíl)
milli Jakobs II,, hins frárekna Eng.
landskonungs, og Vilhjálms III.
(Orange Vilhjálms). BeiS Jakob
II. þar ósigur eins og kunnugt er og
var þaS lokaorjrstan milli ríkis-
kirkjumanna Ihinna ensku á aSra
síSuna, er kjöriS hölfSu Vilhjálm
til konungs, og utan-þjóSkirkju-
manna á hina síSuna, er fylgdu Ja-
kob II., er tekiS hafSi kaþólska
trú, og úr lögum numiS aS eigi
mættu aSrir halda embættum á
Brefclandi en þjóSkirkjumenn ein-
•r> og veitt þau jöfnum höndum
kaþólskum og non'conformistum
sem öSruim. — Flökkur Vilhjálms
og þjóSkirkjunnar, sem þannig
barSist móti trúarjafnrétti í land-
inu, kendu sig viS ættarnafn kon-
ungs, og héldur árlega minningar-
dag orustu þessarar, sem fæSing-
ardag sinn. Eru þeir enn trúir
stefnu sinni aS synja öSrum um
trúarjafnréttiS, þótt flest annaS
muni nú gleymt er flolkkurinn tók
upphaflega á stefnuskrá sína. Hafa
þeir notaS þaS óspart gegn Irum,
aS þeir væru káþölskir. Fylgi-
spakir eru þeir og konungsvaldinu
og íhaldsmenn um flesl. — ViS
hátíS þessa í Belfast voru staddir
meSlimir reglunnar úr ýmsum
löndum, svo sem Canada, SuSur-
Afríku, Ástralíu, Bandaríkjunum
og víSar. Háldin var skrúSganga
um borgina, og sagt var aS þátt
tækju í henni um 20,000 manns.
HerliSi var skipaS til allra hliSa til
aS halda lýSnum í skefjum.
Hinn 9. þ. m. andaSist í Lund"
únum Fisher lávarSur. æSsti sjó-
liSsforingi Breta í hinu nýafstaSna
stríSi. Fisher lávarSur var fædd-
ur á eynni Ceylon áriS 1841. Var
faSir hans kafteinn viS herdeild
Hálendinga, er þar var skipuS
landvörn og löggæzla um þær
mundÍT. I sjoliSiS gekk hann I 3
ára gamall og var slkipaSur lautin-
ant í sjóhernum áriS 1 860. Eftfr
þaS hækkaSi hann í stöSunni jafnt
og stöSugt. Yfir sjóherinn var
hann settur áriS 1 904 til 191 0. Lét
hann á þeim tíma gera miklar og
gagngerSar breytingar á öllöm út
búnaSi herskipa. Bftir fyrirsögn
hans voru bryndrekarnir miklu
(Dreadnoug'hts) smíSaSir, er síS-
an hafa orSiS nafnkendir um heim
al’lan. Kunnugir menn hafa lýst
honum srvo, aS hann háfi veriS
byltingamaSur í ýmsu sem aS
hernaSi laiut, en harSdrægur og ó-
væginn. Er eftir bonum haft aS
hann hafi sagt nokkru áSur en ó'
friSurinn mikli hófst: “Ef eg á
aS segja fyrir í næsta stríSi þá yrSi
skipan mín þessi: ASalkjarni stríSs
er ofbeldi, hóifsemi er vitfirring.
Ver fyrstur til aS berja, ber af öll-
um mætti og ber í allar áttir".
Hann var mjög sfcrangur og aga-
samur, einráSur og þoldi eigi til-
ihlutunarsemi annara um þaS, sem
hann átti yfir aS segja. ASal
skemtanir hans voru aS sækja
kirkju og aS dansa. Var svo sagt
aS hann hefSi getaS dansaS sólar-
hringinn á enda, og í kirkju gat
hann setiS frá morgni til kvölds,
Hann var biblíufastur, en fremur
voru þaS orS Gamla en Nýjatesta'
mentisins er honum voru tíSast á
vörum. 1 ritgerSum sínum um
hermá! þótti hann kaldlyndur og
eigi um of miskunnsamur. Var
hann í öllu hermaSur á fornaldar-
vísu.
\
I