Heimskringla - 08.06.1921, Blaðsíða 1

SendiW efttr TerBlteta tll Og
Royal Croirn f>onp, Ltd. i
654 Main SU Win-nipeg
og
nmbiíSir
SenditS eftlr rertilista til
Royal Cromi Soap, Ltd.
654 Maln St» Wtnnlpet
XXXV. AR
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 8. JONI, 1921
ND.IER 37.
CARðBA

Sambandsþinginu var slitið á
laugardagskvöldiS var. Er fimta
þingsár þrettánda kjörtímabilsins
þar meS lokiS. Má þing þetta all-
merkilegt heita, ekki svo mjög fyr"
ir löggjölfina er þaS hefir þó sam-
iS eins og fyrir þaS hve öllum
flökkunum þremur, hefir auSnast
aS leggja mál sín fyrir þingiS og
gera alþýSu stefnur sínar kunnar.
SíSustu stund þess var variS til
þess aS kveSja landstjórann og
frú hans, sem innan skamms fara
frá emlbætti sínu, sem Byng lá"
varSur tekur viS. Þá var og for-
sætisráSherra Meighen kvaddur,
sem nú er aS fara til Englands, til
þess aS sitja fund forsætisráS'
herra brezka ríkisins, sem haldinn
er þar í þessum mánuSi. H|ann
hefir komist allvel í gegn um erf-
iSleika þá er menn þóttust sjá
framundan á þinginu, og hefir aS
jafnaSi haft 20 í meiri hluta á
þinginu. Frá verkum þingsins er
óþarft aS segja hér, þar sem
þeirra hefir flestra veriS getiS áS"
ur í blaSinu jafnóSum og þau
gerSust. Stjórn á vatnsáfli “Lake
of the Woods”, sem Ontario hefir
veriS aS knýja á þingiS meS aS
veita sér, ihefir ekki veriS sam-
þykt; leit sambandsstjórnin sv/> á,
aS Ontario fylki væri aS fara fram
á helzti mikiS^ aS biSja um slíkt,
og vatnsafl landsins yrSi aS vera
hagnýtt öllu landinu í hag þar sem
þess væri kostur. Þá hefir nefnd
er sett var til aS rannsaka launa'
veitingar til hermanna lagt fram
frumvarp sem samþ>lkt var, og
géfur heimkomnum hermönnum
rétt til nokkurra áf launum þeim
er landiS skuldar þeim. Einnig var
samþykt frumvarp snertandi eftir-
lit (grading) á bændavöru, svo
sem smjöri, mjólk, o. s. frv. Eru
þetta síSustu verk þingsins, eSa
þau mál er þaS lauk viS. Talsvert
mörg mál bíSa þar til aS þaS
kemur aftur saman í september í
^’iaust.
Nefnd er Winnipegbær skipaSi
til þess aS rannsaka hvaS hægt
væri aS gera til þess aS bæta úr
húsaskortinum í bænum, hefir lagt
til aS hús séu bygS, sem leigja
megi út fyrir 30 dali á mánuSi.
KveSur nefndin kleyft aS byggja
þannig; verSi þaS gert, verSur
þaS mörgum gleSie'fni.
MaSur sem nýkominn er úr ferS
um Vestur'Canada, segir aS útlit-
iS, aS því er hveiti-akrana snertir,
sé betra en þaS hafi veriS síSast
liSin 10 ár. Er Lethbridge um'
hverfiS einkum blómlegt og útlits
gott. SömuleiSis þykja uppskeru"
horfur í British Columlbia mjög
glæsilegar.
Byng lávarSur af Vimy heitir
hinn nýi landstjóri Canada; tekur
hann viS embætti af hertoganum
af Devonslhire. Byng lávarSur er
velþektur maSur í öíllu Ibrezka-
veldinu vegna þess aS hann hefir
skipaS um langan tíma ábyrgSar*
miklar stöSur viS herinn og á
seinni árum veriS herforingi. Hann
hafSi umsjón canadiska hersins
viS Vimy Ridge á Frakklandi í
síSasta stríSi og sigur hersins
undir hans stjórn jók mjög álit
hans í augum Canada'manna.
Fyrsta herförin er hann tók þátt í
var Súdan"herförin 1 884, og hefir
hann síSan veriS meS í hverri her.
för er Bretland hefir tekiS þátt í;
hann var í búastríSinu, og hann
hefir veriS yfirkennari í herskól'
um. Hanfi er fæddur I 1. sept.
1862. FaSir hans var jarl af
Strafford. Hann giftist 1902,
Marie Evelyn dóttur Hon. Sir.
Richard Moreton, bróSir 3ja
jarlsins af Ducie. Eftir sigurinn viS
Vimy, fékk hann hærra embætti
í hernum, en eftirmaSur hans yfir
canadaherinn var þá skipaSur Gen
Sir. Arthur Currie, canadiskur
maSur, og nú háskólakennari í
Canada, sem kunnugt er.
Fyrir dómstólana í Winnipeg
hafa 178 manns komiS í apríl-
mánuSi; sektirnar sem þeir hafa
orSiS fyrir nema $4,720; var nær
helmiiigur af þeim sektum fyrir
brot vínbai.s slögunu.n.
sem' fimm hundruS manns mistu
lífiS og eignatjón var metiS
$3,000,000. 1 marz 1913 flæddi
Qhio-áin yfir borgirnar Dayton,
Hamilton, Zanesville, Columbia
og Cinncinnatee og mistu þar
700 lífiS og eignatjón nam $20,"
000,000. HiS stærsta flóS sem
til Englands í erindagerSum fyrir
stjórnina og þótti jafnan leysa viS-
fangsefni sín vel af hendi, hversu
erfiS sem þau voru. Hann hefir
veriS talsmaSur Danmerkur í fjár-
málum út á viS, og nýtur álits er-
lendra fjármálamanna, er telja
hann meS víSsýnustu og athugul-
íslending sýndur
verðskuldaður
heiður.
HANÐARIKIN
Hinn síSasti af ráSgjöfum
Grants, fyrverandi Bandaríkjafor'
setans fræga, hershöfSinginn
n .■race ,Porter, áSur sendiherra
Bandaríkjanna til Frakklands, er
nýlega látinn. Porter var aS
mörgu leyti mjög merkur maSur;
hann átti mikla hluttöku í friSar-
samningum þeim sem gerSir voru
milli NorSur og SuSurríkjanna’aS
énduSu þrælastríSinu. Hann stóS
fyrir söfnun fjár þess sem notaS
var til aS reisa Grant minnisvarSa
og var viSriSinn möag framfara
fyrirtæki þjóSar sinnar. Banda"
ríkjaþjóSin hefir þar af aS sjá,
einum af sínum gömlu merkis'
mönnum.
1 kringum $400,000,000 nem-
ur kauplækkun sú sem gengur í
gildi í Bandaríkjunum fyrsta júlí
hjá járnbrautum, ef samþykt sú er
gerS var af járrtbrauta umsjónar-
nefndinni, nær fram aS ganga.
Samþykt þessi nser til 31 verka'
mannafélagsdeilda og innibindur
104 járnbrautir. MeSaltal lækk"
unarinnar nemur sem næst 1 2 %
frá 1920 kapgjaldi og er frá 5 til
1 3 cents á klukkutímann. Eftir er
aS vita 'hvernig verkamannafélög-
in líta á mál þetta.
BlóSugur slagur hefir staSiS yf"
ir í borginni Tusla í Oklahoma-
ríkinu nú undianfamndi, og er þaS
á milli hinna hvítu og svörtu íbúa.
Stór partur borgarimnar hefir veriS (
brendur til ösku, og er álitiS aS 9
hvítir menn og 21 blökkumaSur
hafi falliS. Yfir 3000 blökkumenn
eru heimilislausir og allslausir, og
er séS um þá af náSarstofnunum.
Svertingjahatrinu er kent um ó'
hapfu þessa.
VoSalegt flóS féll yfir borgina
Pueblo, Colo., um síSustu helgi
og gerSi stórkostlegt eigna og lífs'
tjón. Sagt er aS um 280 manns
hafi mist lífiS og reis flóSaldan
eins hátt og 1 2 fet á sumum stöS-
um. Meiri hluti borgarinnar er
undir vatni; Ijóslaust er og vand'
ræSi meS mat og neysluvatn.
Minsta kosti tíu miljóna dollara
eignatjón er álitiS aS flóSiS hafi
orsakaS. Hjálp er veriS aS reyna
aS senda aS úr öllum áttum en
gengur mjög tregt því allar járn-
brautir á stóru svæSi kringum
borgina eru eySilagSar. Þegar
flóSiS skall á, hitti þaS marga far-
þegavagna sem voru á ferS eftir
brautunum og druknaSi fólk þar
hrönnum saman. FlóS þetta or-
sakaSist af því aS flóSgarSar
kringum Fountain ána skamt fra
Colorado Springs biluSu, en á sú
rennur í Arkana, og steyptist hún
yfir borgina Pueblo og nærliggj
andi bæi og héruS og tók meS
sér alt sem á vegi hennar varS.
Á síSa^tliSnum tíu árum hafa í
Bandnríkjunum týnst meir en tvö
þúsund mannslíf af völdum stór-
flóSa; nokkur þeirra skaSlegustu
eru þessi: Þegar MississippifljótiS
flæddi í apríl 1912 yfir stóran
hluta Louisiana, Mississippi, Ark'
ansas og Tennesee ríkjanna, þar
héruS.
Fjárhirzlan í Washington held'
ur $83,000,000 af óinnheimtum
frelsislán rentum, sem enginn geng
ur eftir.
Ný samþykt innflutningslög í
Washinton, leyfi aSeins innflutni"
ng sem nemur 3% frá útlendum
þjóSum, þeim sem borgarar voru
í rfkinu fyrir 1910.
sögur ,fara af var Johnstown-flóS'í ustu fjármálamönnum í Evrópu.
iS mikla í Pennsylvania, 31. maí MeSal annars vakti hann almenna
1889. HvaS margir fórust í því athygli á fjármálaráSstéfnunni í
flóSi varS aldrei fullvíst, en sagt Bryssel á síSastliSnu hausti.. —
er aS sú tala hafi ekki veriS færri; ÞaS er í rauninni alþjóSasamband
en 2,500. Hva«5a lífstjóni viS', iS sem á frumkvæSi aS þessum af-
víkur, þá kemur næst Johnstown’s1 skiftum • bandamanna af Ifjárhag
flóSinu Galveston-flóSiS mikldi Austurríkis. FjármálaráS AlþjóSa
sem skeSi í september áriS 1900,' sambandsins hefir setiS á ráS-
þegar flóSgarSarnir kringum | stefnu í París síSan um páska, og
Mississippi'Ana hjá Mexico fló- oinkum haft til meSferSar viS-
anum sprungu og stór sjóir féllu reign Austurríkis. Hafa banda-
yfir borgina og gengu langt á land; menn ákveSiS aS veita gjaldfrest
upp og eySilögSu bæi og blómleg’ á skaSabótum þeim, sem Austur-
ríki var gert aS greiSa, er friSur
var saminn, og til viSreisnar land-
inu hafa komiS fram tillögur, sem
kendar eru viS Ter Meulen, uitJ
þaS, hvernig bezt verSi bætt úr
ástandinu. ÞaS eru framkvæmdir
á þessum tillögum, sem Gluckstadt!
á aS sjá um. Þykir líklegt aS hann
muni takast þetta virSingarstarf á
hendur.
Dr. Sun Yat Sen fyrsti forseti
Kínaveldis, hefir í annaS sinn ver'
iS settur í Borseta embættiS þar;
þingiS kaus hann í einu hljóSi. Dr.
Sen er mjög áhrifamikill maSur og
hefir veriS kallaSur Garibaldi
Kínaveldis. Hann leggur hatur á
Japana og telur þá höfuSféndur
Kína; má því búast viS aS hann
geri isrtt til aS hnekkja áhrifum
þeirra þar. ÁSur en hann hlaut
forsetastöSuna, var sagt aS hann
væri aS berjast fyrir henni til þess
aS koma á sama stjómaríari og er
á Rússlandi. 'HvaS hæft er í þeirri
sögu, á eftir aS koma í ljós, þegar
hann nú er kominn til valda.
MaSur á Englandi er kunnugur
er háttum innfæddra íbúa Afríku,
segir, aS konur hafi hækkaS í
verSi hjá þeim sem svarar fjórum
kúm, síSan stríSinu létti.
Manntals'skýrslur Frakklands,
BíffiTLAND
ÞaS gengur seint aS jafna sak"
Vrnar aS því er verkfalliS á Eng-
'landi snertir. Lloyd George lýsti
íþví yfir aS frekari tilboSa frá
stjórninni yrSi ekki aS vænta, og
aS þau 10,000,000 sterlingspund,
isem hún hefir boSiS, verSi aS’
ivera þegin eSa hafnaS innan
itveggja vikna tíma. Er stjórninni
IáS þaS aS álkveSa tímann, en á'
istandiS út af kolaleysinu er aS
'verSa svo alvarlegt, aS hún sá sér
<ekki annaS fært. Stofnanir þær
<er séS hafa félausum verkfalls-
imönnum fyrir björg og hjálp eru
aS þrotum komnar. Og þegar nú
ibætist viS tölu vinnulausra manna
tenn hálf miljón manna, sem af"
'leiSing af því aS klæSaverksmiSj-
unum verSur aS loka, er ekki hægt
aS segja úditiS glæsilegt. Þar i sem nýlega hafa veriS birtar, sýna
■sem stjórnin ætlar ekki aS hlutast^ aS fbúatala landsins hefir fækkaS
'meira til um þetta mál, liggur fyrir
verkfallsmönnum aS semja viS
sjálfa kolanáma'eigendurna, enda
>er þaS sagt aS sé næsta sporiS
isem stíga á. Stjórnin hefir umsjón
'járnbrautanna, og er sagt aS hún
■tapi stórkostlega á þeim. Alls er
itapiS af Verkfallinu taliS kosta
istjórnina 9—10 miljónir punda
mánaSarlega.
George konungur og drotning
hans María er sagt aS ætli til Ir-
lands til aS vera viSstödd þegar
þingiS þar verSur opnaS. Kon"
ungurinn hefir ekki komiS þangaS
í 10 ár. Segja blöSin aS hann
muni áSur en hann heldur heim
aftur, heimsækja nokkra staSi á
Irlandi.
0NNDR lönd.
nærri 6 af hundraSi síSan 1911,
eSa aS þar er um 580,000 manns
færra en þaS ár.
Á Armeníuströndinni meSfram
Svartahafinu kváSu Tyrkir nýlega
hafa vaSiS um tvo bæi og drepiS
Grikki og Kristna menn í hópum
saman; kváSu strætin stráS dauS-
um mannabúkum. Sagt er aS
Bandaríkin hafi sent herskip þang"
aS til þess aS vernda bandaríska
menn þar.
Pólland er aS leitast viS aS fá
Eystrasaltslöndin í bandalag viS
sig. Eru þaS Finnland, Eistland,
Letvía og Lithuanía, sem hlut eiga
þar aS máli, og Pólland biSur aS
senda menn til fundar viS sig
þessu viSvíkjandi. HvaS fyrir því
vakir meS þessu er ekki ljóst, en
grunsamlegt mun þaS skoSaS, þar
sem lönd þessi lutu öll áSur Rússa"
veldi, og vinátta Póllands viS þaS
er sem kunnugt er, ekki á marga'
fiska.
Joseph T. Thorson hefir veriS
útneíndur rektor viS hinn nýstofn-
aSa lögfræSisskóla Manitoba'
fylkis.
ÞaS er ekki sjaldgæft aS ís'
lenzkir stúdentar hafi SkaraS fram
úr öllúm sem nemndur á háskól'
um þessa lands og unniS hæSstu
verSlaun sem skólarnir hafa veitt,
en hitt hefir'því miSur sjaldnar
komiS fyrir aS þeim hafi veitt ver.
iS æSstu embætti skólanna aS
verSugleikum, og er þaS eSlilegt,
því þjóSflokkur vor er svo fá"
mennur í þessu landi. Samt hefir
nökkrum sem langt hafa skaraS
fram úr öSrum veizt slíkur heiSur
og er Joseph T. Thorsson einn af
þeim fáu.
Joseph T. Thorsson er fæddur
í Winnipeg 15. marz 1889.
Foreldrar hans eru þau Stefán
Thorson (ÞórSarson) lögreglu"
dómari aS Gimli, og kona hans
SigríSur Þórarinsdóttir Tihorson.
Þau hjón komu frá fslandi áriS
1887 og settust aS í Winnipeg, og
er Joseph þar fæddur eins og áSur
greinir. Hann ólst upp í foreldra'
húsum og kom þaS brátt í ljós aS
hann var sérstaklega námfús og
gáfaSur, eins og hann á kyn til
aS rekja. Hann gekk því skóla'
veginn og útskrifaSist af háskóla
Manito'ba-fylkis áriS 1910 meS
hæSstu einkun og vann þar meS
Rhodes verSIaunin sem gáfu hon'
um tækifæri aS ganga þrjú ár á
Oxford skólann í Englandi. Gegn'
j um háákólagöngu sína viS Mani-
; toba háskólann vann hann á
| hverju ári hæSstu verSlaun í öll*
um þeim námsgreinum er hann
stundaSi. ÁriS 1912 útskrifaSist
hann meS heiSri frá Oxford há'
skólanum og var næsta ár veiitt
fullnaSar lögmanns réttindi á
Englandi og kosinn meSlimur í
I 'Honorable Society of the Middle
Temple”.
Eftir aS hann kom heim aftur
tilWinnipeg, var honum veitt fylk-
islögfræSisIeyfi og var hann fyrst
um tíma á IögfræSis skriístofu
þeirra Ro!thwell, Johnson & Berg'
mann, síSan meS Campbell, Pit"
blado & Co. 1 marzmánuSi 1916
innritaSist hann í 223. herdeild-
ina, scandinavisku deildina, var
gerSur aS Leautenant 1 0 apríl og
aS Captain 15. september sama
ár.
I maí 1917 fór hann meS her'
deild sína til Englands og fór svo
strax í júlí s. á., ásamt herdeild*
um Breta, á orustuvöllinn yfir til
Frakklands. f apríl 1919 voru for*
eldrar hans og vinir svo heppnir
aS heimta hann heim aftur heilann
og haldinn eftir aS hafa gefiS
fósturalndinu þrjú af beztu æfiár-
um’sínum, en þá var líka sigurinn
fenginn og hættan um garS gengin
Þrítugasta desember 1916
kvæntist Joseph og gekk aS eiga
ungfrú Aileen Scarth, konu af
canadiskum ættum.
SíSan Joseph kom til baka hef*
ir ,hann veriS í félagi meS lögfræS'
ingunum Phillips & Scarth og hef-
ir hann náS stórri hylli sem lög"
fræSingur og sést þaS bezt á því
aS hann skuli hafa veriS kjörinn
al allsherjar lögfræSingafélagi
Manitoba til aS gegna jafn vanda'
sömu starfi. Vér óskum Joseph
Thorson allra heilla og vér vitum
aS vér Vll ir íslendingar megum
vera stoltir af honum sem sam-
landfe vorum.
Bandamenn hafa nýlega fariS
þess á leit viS Gluckstadt etatsráS,
sem er formaSur í stjórn Land-
mandsbankans í Kaupmannahöfn,
aS hann taki aS sér aS koma skipu
lagi á fjármál Austurríkis. Sýnir
þetta framúrskarandi traust á þess-
um danska fjármálamanni, aS
honum er trúaS fyrir slíku starfi. i er mikinn þatt tok í stnSinu a
Gluckstadt etatsráS er einn þeirra | móti Póllendingum og SuSur'
j manna, sem danska stjórnin hefirj Rússlandi á móti Wrangel, Ihefir
! notiS mestrar aSstoSar af í ýms- einnig nýlega sundraS herflokkum
um vandamálum landsins, c-inkum þeim er í Ukraniu höfSu látiS á
j á stríSsárunum. MeSan ófriSurinn sér bera, og ætluSu aS gera Rúss-
stóS sem hæst fór hann 1 1 sinnum um óskunda. Bolshevikar kváSu
I Valdivastok hafa Bolshevikar
bælt niSur hreyfingu er þar var
aS komast á fót á móti þeim og
Japan stóS á bak viS, aS sagt er.
Budenny herforingi bolshevika,
vera aS Ieggja altaf meira og
meira undir sig af Síberíu.
Á lrlandi horfir ekki friSvæn"
legra viS en áSur. Eru Irar aS auka
herútbúnaS sinn alt sem þeir geta
og samtök þeirra á milli eru eins
mikil og nokkru sinni áSur. Hóta
þeir óspart aS hita brezka yfir"
valdinu þar viS taékifæri. LíSur
varla svo nokkur dagur aS lög-
reglumenn krúnunnar séu -ekki
skotnir niSur, og á hinn bóginn
eru menn þar teknir fastir og líf"
látnir fyrir landráSa-ærsli gegn
brezka veldinu. HvaS lengi þessu
heldur áfram, er ófyrirsjáanlegt
enn.
Lloyd George er sagjSur allmik'
iS veikur um þessar mundir. Skipa
læknar honum aS taka algerSa
hvíld. Hefir hann því frestaS öll-
um ráSstöfunum sem hann hefir
gert fyrir störíúm þessa viku til
óákveSins tíma. Oíþreyta af
vinnu er sögS orsölkin fyrir Veik"
inni.
málaráSherra Manitoba fylkis
stýrir athöfninni og Dr. B. J.
Brandson flytur ræSu á ensku og
próf. séra Rúnólfur Marteinsson
flytur ræSu á íslenzku. VonaS er
aS hægt verSi aS hafa þar horn"
leikaraflokk til þess aS spila viS
þetta taékifæri, og yfirleitt mun
nefndin reyna aS gera afhjúpun-
ina svo veglega, aS vel megi særfta
minningu hins látna mikilmennis.
ÓskaS er aS sem flestir Islending"
ar verSi viSstaddir athöfn þessa.
Ur bœnum.
Myndastyttan af-
hjúpuð.
ÁkveSiS er aS myndastytta
Jóns SigurSssonar verSi afhjúpuS
á þinghússvellinum í Winnipeg,
föstudaginn 1 7. þ. m. kl. 3. e. h.
Hon. Thos H. Johnson, dóms-
Á mánudaginn og þriSjudaginn
í næstu viku fer leikfélagiS ís"
lenzka niSur aS Arborg og River"
ton og sýnir þar hinn ágæta leik
HeimiliS sem þaS hefir variS
aS leika t íslenzku bygSunum
undanfariS og hvarvetna hefir ver.
iS tekiS meS fögnuSi og virktum.
Fólk á þessum stöSum hefir ef til
vilíl mörgu aS sinna, en geti þaS
tekiS sér kvöldstund á annaS borS
frá verkum, er henni áreiSanlega
ekki betur variS en meS því r.S
sækia leikinn.
GuSm. Magnússon biSur þess
getiS aS heimilisfang sitt verði
framvegis aS 594 Sherburn St. en
ekki 589 Eillice Ave.
Séra Albert Kristjánsson þingm.
frá Lundar, kom til bæjarins á
laugardaginn var; hann messaSi í
Unitarakirkjunni á sunnudaginn.
/