Heimskringla - 24.08.1921, Blaðsíða 5

Heimskringla - 24.08.1921, Blaðsíða 5
WINNIPEG, 24. ÁGÚST 1921 HEIMSKRINGLA 5. BLAÐSÍÐA Samheldni gegn eyðslu MeS því aS innvinna þér tuttugu d'olla á viku og leggja tvo dollara af ]oví á 'banka, ertu betur staddur ef í nauSirnar rekur, en sá er innvann sér hundraS á viku en eyddi því öllu. SparisjóSsreildin veitir þér hugrekki og mátt. Kurteisa og fullkomna þjónustu ábyrgjumst vér þér í Öllum bankadeildum vorum. IMPERIAL BANK OF canada Riverton bankadeild, H. M. Sampson, umboSsmaSur Útibú aS GIMLI (330) d! í'siendinga, ef þeir læra aS rétta svona bróSurbendur yfir skoSana. ágreininginn, þegar eitthvaS minn- ir þá sérstaklega á þjóSræknis- bandiS, sem bindur þá alla saman. Nú þótti mér vaent um aS fá eina nýja sönnun fyrir því, sem eg hafSi svo oft haldiS fram viS menn, sem vildu finna Jóni alt til foráttu; sem töluSu um uppskafn. ingshátt hans á alixianna færi; afturhaldssemi, óeinlægtii og klikkuskap hans í kirkjumálum og um skilningsleysi hans og Jón- isku í pólitík. Eg hafSi sem sé haldiS því fram viS þessa menn, aS þeir gætu þó aS minsta kosti ekki haft þaS af Jóni aS hann heíSi veriS ósíngjarn og trúí í einu máli — og þaS væri þjóS-: ræ'knismáliS. Hann hefSi sýnt þaS og sannaS meS því, meSal ann- ars, aS vera reiSubúinn til aS leggja klikkuskapinn og þá eigin. girni, sem er samhaldsafliS í öll-1 am klikkum, á altariS sem fórn fyrir ræktarsemi sína viS íslenzkt þjóSerni. Eg las áfram. Jón fer nú aS telja upp afreksveifk þingmanns- ins: “ÞaS fyrsta var, aS hafa þrek til aS gera&t merkisberi íbænda- j flokksins þar í kjördæminu.” I Ekki spilti nú þetta góSri byrjun. | Og svo mikiS skilst Jóni þó, aS i eitthvert þrek muni til þess þurfa- aS beita sér fyrir málefnum ( þeirra manna sem halloka fara í lífsbarátttunni, og sem hvorki hafa fé eSa frægS aS bjóSa aS launum. En svo er líklegt aS þeim finnist meira um þaS þrek er til slíkra hluta þarf sem sjálfir hafa öSruvíisi valiS. Mér fanst nú satt aS segja aS eg eiga ekkert sérstakt lof skiliS fyrir þaS “þrek”-virki aS fylla þann flokk sem eg er fæddur og uppalinn í; flokk þeirra manna sem neyta síns brauSs í sveita síns andlitis — álþýSuflokkinn. En ölium þykir lofiS gott — og svo kom þetta svo óvænt, úr þeSsari átt. ÞaS var ótrúlegt, en samt var þaS satt. ÞaS stóS þarna svart á hvítu, á ritstjómarsíSu Lög'bergs. Krafta. verk hafSi virkilega skeS. Þama stóS eg, sem sekur hafSi veriS fundinn aS “Lögbergi" — sekur um trúvillu; sekur um aS tala um friS í kirkjunni; sekur um aS ámæla faríseunum og hinum skriftlærSu; sekur umaS efast um rétt hinna fáu til afrekstursins striti fjöldans (þetta sem Jón meinar þegar hann talar mest um lög og landsrétt) ; sekur um aS tala máli þeirra sem strita (hvort sem þaS er meS exi eSa reku, plóg eSa herfi) ; sekur um aS tala yfir- leitt of mikiS. — Hér stóS eg og baSaSi mig í blessuSu sólskininu á Sherbrooke Street og mál friSar og sátta hljómaSi nú til mín frá “Lögbergi”. Eg leit niSur á blaS- iS, sem eg hélt á. Nú tók eg fyrst eftir því aS þaS var komma, en ekki púnktur, þar sem eg hafSi hætt lestrinum. Svo setningin var þá ekki búin. Hún hafSi byrjaS á því aS hrósa mér fyrir aS hafa haft þrek til aS gerast merkisberi ibændaflokksins; en hún hélt á- fram þannig: “eftir aS vera bú- inn aS sverja sig í sveit meS hin- um æstustu verkamanna leiStog- um, sem um þaS leiti létu hvaS mnest á sér bera.” Nú rann upp nýtt ljós fyrir mér. Eg las nú greinarstúfinn til enda. “Og þar meS var draumurinn búinn.” Þetta, sem eg hafSi í einfeldni hjarta míns tekiS fyrir friSarmál var þá bara bergmál meS nokkr- um ámjátlegum hljómbreytingum og útúrdúrum, eins og verSa vill þegar hljóSiS verSur aS þræSa ýmsar krókaleiSir. ÞaS var sama gamla “Berg"-máliS — bergmál af Free Preiss. ÞaS 'blaS beitti öll- um brögSum síSastliSinn vetur til þess aS gera mig og a'fstöSu mína í þinginu tortryggilega. Eins og önnur auSvaldshlöS í landinu leit- ast þaS viS aS rægja alþýSuflokk- ana saman. Verkamenn eru taldir á þaS aS bændum sé aSallega um þaS aS kenna hvaS HfsnauSsynj- ar séu i háu verSi. Bændum er aft- ur talin trú um þaS aS ósanngirni og iheimtufrekja verkamanna sé aSal orsökin í erfiSleikum þeirra. Þelssa “rullu” hefir Lögiberg svo aS sjálfsögSu lært. Ef einhver ein- staklingur úr þessum flokkum kemst í þá afstöSu aS geta haft bein áhrif á landsmálin þá er engin lýgi of örg; engin rógburSur nógu ósvífinn, sem Hklegur er til þess aS hjálpa til aS ráSa pólitískum niSurlögum þess manns. FreePress vill mig feigan (í pólitískum skiln- ingi). Lögberg vill auSvitaS þaS sama. Free Press fnnur lejSirnar. Lögberg eltir, — En máske meir um þetta síSar. , Jb.' Jí 'í2‘ Rógurinn, sem Lögberg er nú í áminstri grein aS leitast viS aS bera milli mín og kjósenda í St. George, er í því innifalinn aS telja kjósendunum trú um aS eg hafi svikiS bændaflokkinn, aS eg hafi dekraS viS þann flokk og verkamannaflokkinn á víxl, og aS meS því aS gerast flokks- leysingi rétt fyrir þinglok, hafi eg svikiS þá báSa, og sé nú “ekki neitt”. Og svo verSur ákafi rit- stjórans mikill aS hann segir aS eg hafi “skiliS viS alla þingflokka." •— Eins og eg hafi veriS þeim öll_ um háSur! Sannleikurinn er ofur einfaldur og auSskilinn. Eg skildi aldrei víS Norrisflokknn, því eg tilheyrSi honum aldrei. Eg skildi aldrei viS conservativa flokkinn, því eg til- heySri honum aldrei. Eg skildi laldrei viS verkamannaflokkinn, því eg 'tilheyrSi honum aldrei.. Eg skildi viS flokk, sem myndaS. ur vctr eftir kosningar í fyrrasumar og kallaSi sig: “The Independent 'Farmer’s Party.” Þegar eg sagSi mig úr þeim flokk, tók eg fram, í opnu þingi ástæSurnar fyrir því. Free Press gat aldrei um þær á_ stæSur — og Lögberg ekki held- ur. Eg áleit þá aS ástæSurnar væru fullnægjandi, skoSaS frá sjónarmiSi skyldu minnar sem þingfulltrúa kjósendanna í St. Ge- orge. Eg hefi alls ekki breytt skoS- un minni í því efni síSan. Eg lít svo á aS eg hafi veriS kosinn til aS fylgja stefnu en ekki mönnum. (Þetta veit eg aS Lögberg muni eiga erfitt meS aS skilja). Spurs- máliS sem kjósendur mínir þurfa aS greiSia úr er þaS hvort eg eSa fyrv. flokksbræSur mínir hafa svikiS málefni bænda á síSasta þingi, úr því eg og þeir gátum ekki átt samleiS. Úr því ritstjóri 'Lögbergls er aS leitast viS aS gera þaS líklegt í augum manna aS eg hafi svikiS bændur í því aS segja imig úr þessum svokallaSa bænda- flokk á þingi, skora eg nú á hann aS gera grein fyrir tveimur atriS- um í þessu samibandi, eSa játa aS þessi grein sín sé hreinn og beinn rógburSur. (l.)HvaSa loforSum var eg bundinn kjósendum í Sl. ■George um aS tilheyra bænda- tlokknum á þingi? (2.) I hvaSa máli á þinginu reyndist eg ótrúr bændastefnunni? ÞaS er eitt aS bera óákveSnar dylgjur og vek)á tortrygni milli manna og flokka; þaS er annaS aS færa rök fyrir máli sínu. ViSvíkjandi afstöSu minni gagnvart verkamönnum, hefi eg aeldur ekkert aS dylja. Jón Bíld- fell vest aS eg er alls ekki sekur um neinn feluleik í því sambandi. Hann veit aS skoSanir mínar um verkamanna mál eru eins ákveSn- ar eins og skoSanir mínar um .bændamál, og hann veit, aS eg hefi jafn ákveSiS látiS þær skoS- anir í ljós. En hann veit líka aS hvenær sem þessir tveir flokkar læra aS þekkja sinn vitjunartíma og berjast hliS viS hliS móti sam_ eiginlegum óvin, er þeim sigarinn vís, og þá um leiS ósigurinn þeim sem lifa á því aS flá þá. Bændur og verkamenn tóku hönd'um saman í Ontario og stjórna nú því fylki. Bændur og verkamenn tóku höndum saman í aukakosningunum í Medicine Hat í sumar og þingmannsefni Meighenstjórnarinnar tapaSi veS- fénu. Bændur og verkamenn tóku höndum saman í Alberta fylkis- kosningunum síSast, og Liberal- stjórnin þar valt af stóli. Rétt núna barst mér 'blaS frá Alberta þar sem sagt er meSal ann- ars frá bænda og verkamanna sámtökunum til undirbúnings í sambandskosningum. Og alt þetta þrátt fyrir alla viSleitni Lögbergs og húsbænda þess til aS rægja þessa flokka hvern viS annan. Jón segir aS eg hafi setiS gleSi- boS "í Winnipeg út af sigri verka- manna í síSustu kosningum, Var þaS synd? Var í því innifalin nok'kur sviksemi viS kjósendur mína í St. George? Ef hann álítur þaS, þá sýni 'hann í hverju þaS liggur. v; 1 •• Eg hefi aldrei “snúiS baki viS verkamannaflokknum,” og eg hefi á engan hátt svikiS bændaflokk- inn. Þessi persónulega árás Lög.. bergs ritstjórans á mig er eg sann- færSur um aS er ekki sprottinn ar neinum sérstökum illvilja hans til mín. Hún er bara partur aéf þeirri pólitík sem ekkert lætur sér fyrir brjósti brenna; sem þekkir ekki mannúS, réttlæti eSa sann- leiksást. — Þeirri pólitík sem fólk- iS í Canada er nú loksins fariS aS skilja, og sem þaS kastar fyrir borS' eins fljótt og þaS skilur hana (þó Jón eigi bágt meS aS skilja þetta “óviSráSanlega ó- yndi,” og “ósegjanlegu breytingar þrá,”sem hafi“gripiS alla menn”) ÞaS er partur a'f þeirri pólitík, sem eitthvert náiS samband hlýt- ur aS hafa viS VelferS ritstjórans, eins og hann skilur hana. Annars mundi hann ekki vilja alt á sál sína leggja fyrir' hana. Hálf lúalegri ómensku finst mér þaS lýsa hjá ritstjóranum aS nota tækifæriS til aS núa því um nasir verkamanna, sem lentu í verkfalls málaferlunum aS þeir hafi veriS “lögbrjótar, sem sátu í fangelsi . En svo hefir hann sjálfsagt álitiS aS löghlýSnir borgarar þessalands mundu signa sig alla og krossa, þegar þeir hugsuSu til þess aS hafa fyrir þingmann mann, sem hefSi nokkurn tíma komiS nálægt svo bersyndugum lýS eins og verka- mönnunum í Winnipeg. Hér hefir nú kunningja mínum aS Lögbergi samt yfirsést. Hann er hér orSinn langt á eftir Free Press. Flestir í Jóns flokki eru nú farnir aS vilja helzt aS sem fyrst fyrnist yfir þau mál. En segjum nú aS Lögbergs- pólitíkin yrSi einhvem tíma svo illa liSin aS Jóni yrSi gerSir tveir kostir: annaShvort aS þegja um hana eSa leggja fram jafn dýra fórn og þessir “lögbrjótar” gerSu fyrir sínar skoSanir. Skyldi hann ekki kikna undir krossinum, bless- aSur. Eitt af því sem ritstjórinn telur mér til vansæmdar er aS eg sé nú flokksleysingi á þingi. Kallar hann þaS aS vera “ekki neitt”. Vitan-! Iega eru til þeir menn, sem geta ékki veriS neitt, nema í skjóli arífcara. ÞaS ástand skilur hann sýnilega, og álítur þaS svo al- ’ment. Annars er ekkert nýstárlegtj sSa sérstakt viS þaS aS menn sitji þannig á þingi, og hefir ekki mér ; vitanlega veriS 'lagt þaS til lasts. í mínu tilfelli læt eg þess eins get- iS aS sinni í þessu sambandi, aS undir kringumstæSunum gat eg ekki annaS gert án þess aS svíkja stefnu mína eSa sýna afstöSu mína til flolcka og mála í röngu ljósi. Þetta er eg reiSubúinn aS skýra frekar hvenær sem þörf ger- ist. SíSustu málsgreinina í ritsmiSi Jóns átti eg lengi erfitt meS, þar sem hann ber mér þaS á brýn aS eg sé aS ferSast um St. George kjördæmiS til aS ‘mæla meS Norrisstjórninni og Lögbergi. Og svo vaknaSi aftur í huga mín- um spurningin: HvaS kom ritstjór- anum til aS rySja þessum skömm- um úr sér núna? Skyldi eitthvert “óviSráSanlegt óyndi” hafa grip- iS hann líka? Mér þótti vissara, úr því eg var staddur á Sher- brooke Street hvort sem var, aS fara og vita hvernig honum liSi, og þaS gerSi eg. Þar fékk eg ráSning gátunnar. Hann sagSi mér sjálfur hvernig stæSi á því aS svona grein hefSi komiS í Lög_ bergi núna. Hann hafSi frétt aS eg hefSi veriS aS ferSast um kjör- dæmiS, og aS eg hefSi notaS mér tímann sem Lögberg gat ekki kom iS út til þess aS telja menn á aS hætta aS kaupa blaSiS. Þetta var vitaskuld álveg tilhæfulaust og þaS sagSi eg honum. Hann lét í ljós aS hann trySi mér og aS sér þætti vænt um. Þá benti eg á aS jafnvel þó þessi fregn hefSi veriS sönn gæti hún naumast gefiS til- efni til allrar greinarinnar, enda væru ekki nema tvær síSustu Hn- Urnar, sem gætu lotiS aS þessu atiSi. Þá fékk eg þessa einföldu játningu af vörum ritstjórans: “Mér var sögS þessi saga. Eg trúSi henni, og eg reiddist.” Nú fanst mér eSlilegt aS hann gerSi bragarþót í næsta blaSi fyrir þetta frumhlaup sitt, Næsta Lögberg kom — og vonir mínar brugSust(l) 'En þaS skringilegasta er, aS sumir af vinum Lögbergs hér, sem trúa öllu sem stendur í 'Lögbergi (og eru líklega líka bókstafstrúar menn) hafa ekki tekiS eftir upp- hrópunar merkjunum viS enda greinarinnar, og standa enn gap- andi af undrun yfir því undra- verSa fyrirbrigSi aS eg sé farinn aS mæla meS Norristjórninni og Lögbergi. Eg segi þaS satt, aS eg lái þeim ekki þó þeir yrSu hissa. z A. E. KRISTJÁNSSON áriS 1876, og fóru þau þá til Nýja Islands, svo sem flestir innflytj- endur þeirrar tíSar, og settust þar aS fyrst í staS. En brátt leituSu þau burtu þaSan, því aS fjórum árum liSnum fluttust þau til Win- mpegbæjar og dvöldu þar um þriggja ára skeiS. En aS þeim tíma liSnum stefndu þau til Banda ríkjanna og námu þá aS nýju land í Víkur-bygSinni fögru í N. Dak. Þar bjó svo Ólafur meS forsldrum sínum svo lengi sem þeim entist aldur. En er þau voru látin flutti hann til tengdabróSur síns, Jóns Jónssonar í GardarJbygS. Þar giftist hann eftirlifandi konu sinni, Rósu Jónasdóttur, áriS 1900. HöfSu þau hjón því búiS saman í ástríku hjónabandi í nærfelt tuttugu og eitt ár, þá er dauSa hans bar aS þann 1. dag júnímán- aSar þetta ár. Þeim hjónum várS 10 barna auSiS; eitt þeirra dó í æsku, en hin öll lifa hjá móSui sinni. Til þessarar ibygSar fluttist Ólafur frá Markerville, A'lta, áriS 1910, og reisti bú sitt suSur af Wynyard, þar sem héimiliS er enn. Var þaS og er enn aS mörgu leyti fyrirmyndarheimili. Þar hefir margan boriS aS garSi og allir mætt þýSri gestrisni og Ijúfmann- legri góSvild því hjónin voru sam valin í því aS gera vel viS gesti sína. Æfisaga Ólafs er aS ýmsu leyti ný og svipuS æfisögu margra frum býlinganna íslenzku í þessu landi- Hún er ekki sérlega viSlburSarrík, en ber þaS meS sér aS mikiS hef- ir orSiS aS starfa og vel aS fara meS efnin; en aS slík lífskjör hafi þó alls ekki kipt úr greiSvikninni og fúsleikanum til aS aSstoSa þá er væru hjálparþurfar. Hún er og líka saga þessarar samvizkusemi, trúmensku, nægjusemi og dugn- aSar sem sífelt einkennir sögu þeirra frum'býlinga. Þar er og Hka hiS góSa einkenni, sem víSar í þeim hópi, aS þrátt fyrir annirn- ar miklu viS hversdagsstörfin, vinst tími til þátt-töku í félags^ starfi og sveitalifi yfirleitt, og and- inn lætur ekki of mjög fjötrast í böndum þess hversdagslega starfs. Ólafur var áreiSártiega í tölu þeirra manna sem ekki vilja hylja ljós sitt undir keri, heldur láta þaS skína öSrum til góSs. AS heimilinu var haldin hús- kveSja laugardaginn fjórSa júni, og einnig útfararathöfn í kirkju Quill Lake safnaSar, sem hinn látni tilheyrSi. Voru svo hinar , jarSnesku 'leifar hins látna lagSar til hvíldar samdægurs í grafreit Quill Lake safnaSar. Kom þá sem oftar í ljós hversu vinsæll Ólafur var, því mikill fjöldi fólks fylgdi honum til grafar, og mátti merkja aS söknuSur var mikiill í hugum fólks. Drottinn huggi syrgjandi ást- menni hans, og blessi bæSi þeim og öSrum minningu hins látna. VINUR. Frá Guðrún Bússon Horfin ertu héSan brott heilladísin bjarta; öllum vildi gjöra gott þitt gæzkuríka hjarta. SólarljósíS hér í heimí huliS þrátt er skýjadrögum, bliku dregur upp aS aftni; alt er bundiS skuldarlögum. Þar um sakast þó ei tjáir — því aS vitum, kæru bræSur — aS alvizkan sem öllu stjórnar allri lífsins göngu ræSur. Hér er sigin sól til viSar, sól, er aldrei göngu breytti, öllum þeim er á fékk skiniS yl og blessun sína veitti. é Sú vor fróma félagssystir, frjáls er studdi kærleiksandi, orku sinni allri varSi aSra til aS verja grandi. Söm var hennar ætíS iSja, unga jafnt sem gamla stoSa tálbrögS heimsins til aS varast, treysta guSi, forSast voSa. Töld í fyrsta flokki kvenna, færa vildi alt til bata. Gef oss drottinn dýrSarínnar dygSaferil slíkan rata. Fáir hennar finnast líkar — fer því tíSum ver en skyldi, findust þeir um veröld víSa, *i væri dygS í hærra gildi. * ( * Mi, FarSu, GuSrún, guSs í friSí, GuSs í nafni hér skal kveSjastr. síSar viS í sælla heimi saman munum fá aS gleSjast.. LifSu sæl um allan aldur, aldrei þé»»vér skulum gleymar meSan Iíf í brjósti bærist þlessaSa þíqa minning geyma. í nafni Good-Templara S. J. JÓHANNESSON Olafur Péturssoa. 1865—1921. SorgartíSindi þóttu þaS mikil, | þá er um hásumar spurSist lát Ól- j afs Péturssonal, sem búiS hafSi stóru rausnatbúi skamt suSur af Wynyard bæ. Ólafur hafSi stóra fjölskyldu og stórt og vaxandi bú. Framkoma hans í félagsmalum sveitarinnar var ávalt drengileg, og gestrisni hans og góSsemi var hvarvetna viSbrugSiS. Hann var því harmadauSi, ekki aSeins ætt- ingjum sínum, heldur og fjölda mörgum samsveitungum, sínum. Hann hafSi veriS sjúkur um all- langt skeiS, og æSi lengi þungt haldinn, svo aS þeir sem bezt þektu til voru aS vísu aS nokkru leyti viS sorgartíSindunum búnir. En þrátt fyrir þaS, svo sem oftar var þaS þeim sem nærri stóSu reiSarslag mikiS. Ólafur (GuSmundsson) Péturs- son var fæddur 1 4. nóv. 1 865 aS SmiSsgerSi í Kolbeinsdal í Sgaga- fjarSarsýslu á Islandi. Foreldrar hans voru þau hjónin GuSmund- ur Pétursson og Þorbjörg Finn- bogadóttir. MeS foreldrum sínum fluttist Ólafur til Amer»ku snemma á innflutningsárunum fyrstu, eSa m Að heiman og heim Út viS heimskautiS grá Hengu dúkar viS rá, Þegar byrjaSi burtu var stýrt Yfir úSþrunginn mar, GnoSin öldumar skar Undra-landiS þaS sást ekki skýrt. Margur sá-þaS nú seint Þó aS siglt væri beint A3 saknaSar stigiS var spor, Burt frá æskunnar auS Sem aS átti ekki brauS Bara ylfléttaS sólgeisla vor. Höfug heim á leiS sá Þessi þjóSbúndna þrá Sem aS þekkir öll takmarka skil— Þegar móSurjörS hvarf Hlaut vher minninga arf, og viS mundum aS hún var þó til. Ó, þú alda er frjáls MeS þinn alhvíta háls Þú ert úthafsins streymandi foss; Veittu barni þá bón Sem er burtstrokiS flón, BerSu mömmu þess skilnaSar koss-. Kystu hana á kinn Kæri haf-fossinn minn Flyt þú henni þann fagnaSar óS: Yfir ókomin ár Munu útflutnings-tár VerSa árdögg á frumibyggjans lóS Æska gleymdist í grát Samt er GuS ekki mát — Nú er öldungur annaS sinn barn; Hrynja heimfarar-tár Um 'hans haust-klökku brár ÞýSa helfrosiS útlegSar hjarn. “Elsku mamm’ — mamma mínt Má eg koma til þín?” “Kom þú deyjandi drengurinn minn, Hlýtt er hjarta mitt enn, Hlýna tekur þér senn, Falinn skalt þú i faSm mínum inn” JAK. JÓNSSON r >

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.