Heimskringla - 04.01.1922, Blaðsíða 7

WINlNIFlÐG, 4. JANÚAR, 1922.
IIEIMSKRINGLA.
7. B L A Ð S I Ð A.
The Dominion
Bank
HORM NOTR£ DAMB AV B. OB
SHBRBROOKB ST.
Höfuöstóll, uppb.......$ 6,000 000
VarasjóSur .............$ 7,700,000
Allar eignir, yfir ....$120,000,000
Sérstakt athygll veltt viðskíft
um kaupmanna og verzlunarfó-
aga.
Sparisjóösdeildin.
Viextir af innstæðutfé greiddir
jafn háir og anniarsstaðar við-
gengst.
PHOME A 02.13.
P. B. TUCKER, Ráðsma'ður
Nýárshugleiðing.
AS þakka. — Út frá þessu hug-
taki vildi eg ganga á þessum tíma
mótum. Og hver er sá maSui
eSa kona, sem lifaS heíir 69 jóia-
nætur, aS hann hafi ekki fyrir
margt aS jþakka. Og mér finst í
réttasta og fullkiomnasta ski’ningi,
aS æfi vor, vegferS öll og samleiS
sé þá aSeins á réttri leiS, þegar
vér samferSamenn og konur höf-
um hvert öSru mikiS aS þakka.
E.n hver á fyrstu hökkina á und
an öllu öSru? Hlana á guS a!-
mattugur. BlessaSur himnafaSir-
inn. Hvort sem trú manna er
einföld eins og mín, eSa marg-
bro'tnari, þá er þaS samt hann,
sem er og hefir veriS lífiS, ljósiS
og styrkurinn lí gegnum alt. Hon-
um, ibÍessuSum himniaföSurnum,
séu eilífaróumbreytanlegar þakk
ít fyrir alt, frá hvers manns ó-
spilitri hugsun og hjarta.
Þótt lífsleiSin sé á fleygiferS —
eins og skáldiiS kvaS — iþá hefir
mér ailla tíS Ifundist aS áramótin,
þessi okar takmörk í tímasikift-
ingunni, séu eins og áfangastaSir
vorrar vegferSar, og frá þeirrii
sjónarhæS ættu menn aS líta yfir
farinn veg. ÞaS er ekkert smá-
ræSi, sem mönum getur mætt og
þráfaldlega mæ'tir á ársvegalengd-
inni. Eg iheld aS menn græddu
mikiS á því, átt sanngirnis og rétt
lætis aS yfirvega meS gætni og
glöggsýni farinn veg. Ekki ein-
ungis sína eigin takmöekuöu braut
heldur líka sviS sarníerSamanna
vorra innan iþeirra vébanda, sem
sjóndeildarhringur vor og samleiS
er háS og viSbundin.
Til eru þeir menn, sem íhafa
þekt og þreifaS á aS leggja upp í
langlferS imleS öSrum mönnum,
þar sem viS mátti búast erfiSleik-
um og toríærum, og Iþó þar ættu
ekki 'hlut aS máli skilgetnir bræS
ur eSa systur, þá var manndóms-
skyldan ætíS sú, aS halda saman
og Ihjálpa og liSsinna hver öSrum
í gegnum alla ferSina, þ^r til
heim var komiS og öll þraut unn-
in. Þetta mátti meS réttu kalla
fóstbræSralag, og í gegnum örS-
ugleikana og óvæntu æfintýrin,
sem þe'ssum ferSum fylgdi, urSu
menn tryggir og traustir vinir, er
geymdu þakklátar endurminning-
ar hver til annars alla æfina út
eftir þaS.
I víSari merkingu, eins og fyrir
'mér vakir meS þessum línum, þá
er langferS vor og samleiS ekkert
annaS en eitt fóstbræSralag. —
Hver, sem ekki getur þaS séS, þá
skortir hann veganestiS, sem er
dýrasta drottins gjöfin; og þaS er
ifyrst sanngimi, göfugleiki og
manndómur. A3 efnum og öllu
atgerfi til sálar og líkama eru
menn mjög misjafnlega útbúnir í
þessa ferS. En alheimsráSstöf-
unin hefir æfíS hagaS því þann-
ig, aS annar hefir meira en nóg til
aS miSIa þeim, sem skortir, bæSi
í andlegum og verzlegum efnum.
Og einmitt fyrir þenan mismun —
ef rétt er skiIiS og rétt er úr bætt
— þá kemur öilil fegurSin og iljós-
iS iog gleSin inn í líf manna, og
þá kemur þessi hreina þakkláts-
semi inn í Ihreinustu og helgustu
meSvitund manna, hver til ann-
ars, sem ekki á skylt viS neina
lága smámuni. ÞaS er hélg og
göfug fillfinning, sem menn bera
hver til annars.
ÞaS er sagt, aS líkamii manns-
ins, meS sínum dýrmætu líffær-
um, sé meistarastykkii, eins og
reynidar alt frá hendi skaparans.
En þaS er ekkeTt minna meistara-
stykki aS skoSa, meS gætnum og
glöggum augum, mannlífslestina
sem áfram keppir aS sama punkti,
aS sörnu dyrum, aS sama hvlíld-
arstaS. Og eiginlega finst mér aS
sama ákvörSumin vaki fyrir öllurn,
aS vinna sjálfum sér og mannfé-
laginu gagn. En þær hugsjónir
afvegaleiSast of oft, sem á aSal-
lega irót sína í því, aS sarriferSa-
mennirnir eru ekki þeirra fóst-
bræSur í hinum rétta ski'lningi. —
Þegar vér lítum yfir mannlífslest-
ina — þetta margbrotna meist-
arastykki — þá verSa aSaldrætt-
irnir i þeirri stóru mynd þessir;
æskan og ellin, veikleikinrt og
hreystin, fávizkan og hygnin,
sorgin og gleSin, fátæktin og ríki
dæmiS. Og fleira mætti telja, en
þama er alt í jafnvægi hvaS viS
annaS, og svo mætti segja um alt
anmaS, f. d. göfugleikann og smá-
sálarskapinn, tildTÍS aS sýnast og
staSfastan manndóm. lEkkert er
stakt, engin mannlífsmein svo ti'l,
aS ekki iséu líka meSöliin til sem
bæta og viS eiga. En þar í ligg-
ur skuldin og skekkjan hjá oss,
aS réttu meSölin eru ekki viS-
hÖfS, og fóstbræSrailagiS slitiS.
Ekkert fegurra orS er tð, en orSiS
kærleikur. En mér finst aS vér
menr.Vnir þyrftum alls ekki aS
brúka þaS göfuga og iháleita orS. j
ASeins sannan manndóm. — Er
þaS kærleikur af hraustmenninu,
aS hlaupa til og fleygja klyfinni j
upp aftur, sem hrökk ofan hjá
veikbygSum samferSamanni? —
Nei, þaS er manndómur. Sama
er aÖ taka 'barn af handlegg ^
þreyttrar og veikbygSrar konu.
ÞaS er manndómur. Og eiins þaS, |
aS gefa svöngum samferSamanni |
Vínum máltíS, ef r.óg er í þínum j
mat, en hans tómur. Þetta alt og j
svo margt og margt, sem of langt |
yrSi upp aS telja, er manndómur
en ekki kæirleikur, í orSsins fylstu
merkingu. Á undan öllu öSru á
samleiSinni ættum vér aS sýna
manndóm. Kærleikurinn er geisli
af guSs dýrSarljóma, og hann á
al'Ia þökkina fyrir hann. — En eg
kann illa viS öll svoköl'luS kær-
leiksverk mannánna. Mér finst,
aS í flestum tiilfellum séu blettir
og formyrkvan á mannkærleikan-
um. En ihreina, stóra sálin, sem
manndóminn sýnir, hún er öllu
æSri á minni vegferS og í gegn-
um m'ina lífsreynislu.
Ofurlítil saga.
ÞaS var frostaveturinn mikla á
Íslandi, 1881—2. Þegar komiS
var fram undir páska og fjöldi
manna í heyþröng, þá segir Gunn
a.r heitinn Halldórsson í Skálavík
viS IsalfjörS viS Samúel fjármann
sinn: “Nú ætla eg á morgun aS
skera 20 gemilinga, eina kú og eitt
hross, og fyrir þaS get eg haldiS
skepnunum mínum viku lengur,
ef harSindin haldast." — Eg
held þér væri nœr aS reka af þér
12 gemlingana hans Ásgeiis og
sumt f’leira, sem þú hefir tekiS og
aSrir eiga, áSur en þú ferS aS
drepa niSur þínar skepnur," segir
Samúel. “Þú þiekkir mig þá ekki
rétt eftir a>llan okakr samveru-
tíma, Sami minn, ef þú heldur aS
eg fari aS reka af mér aftur þehna
litla stofn, sem fátækur maSur á
og getur munaS dálítiS um aS
missa, en eg sitend jafnréttur þó
eg fargi þessu hjá mér.”
Var þetta kæTleiikur? Nei,
þetta var sannur manndómur.
Mannkærleikurinn segir vana-
lega: ÞaS er gustúk aS hjálpa
honum eSa henni aumingjanum;
og þegar bróSir minn eSa systir
eru búin aS gera mig eSa þig aS
gustukamanni, íþá finst mér aS
sundiS milli okkar sé orSiS svo
breitt, aS eg sjái ekki velgerSa-
mann minn í gegnum götótta kær-
ieiksblæjuna.
Manndómssálin á ekkert gust-
uka- orS til. Hún segir eins og
gamla Bergþóra kona Njáls:
“HvaS eruS þiS aS fjasa um aS
BARNAOULL
öll börn haifa gaman af hest-
um, einkum litlum 'hestum. Heima
á Islandi er þaS mesta ánægja
barnanna, ef gést ber aS garSi,
aS fá aS koma á bak hestinum
hans. Og þegar sveitamennirnir
koma í kaupstaSina, þá hópast
börnin utan um þá, til aS fá aS
koma á bak hestunum. Eg hefi
séS kaupstaSabörn tví- og þrí-
menna á hesti og ferSamanninn
teyma undir ----- börnin himinliif-
andi af ánægju og manninn bros-
andi góSmannlega. — MeSan
hörnin eru 'ung, fá þau ekki aS
stýra hestinum sjálf, heldur er
teymt und'r þeim og þau halda sér
báSum höndum í söSulbogann
eSa hnakkbrúnina. En þegar þau
fara aS stálpast, fá bau taumhald-
iS og hleypa bá alt hvaS af tekur.
— Ósjaldan iber þaS viS, aS
drengirnir heima á íslandi stelast
til aS ,tska 'hestana í haga, binda
upp í þá snærisspotta og setjast
svo á bak á þeim ósöSluSum.
Eif margir strákar eru saman í ein-
um bóp, þá er fariS í kappreiS
og er þá þeyst yifir hvaSa tor-
færu sem fyrir verSur. — Fá
strákamir stundum illar byltur
í þeim kappreiSum, því þaS kem-
ur fyrir, aS hestamir reynast
þeim ofjarlar og setja þá af sér.—
Annars eru hestar oft miklu gæf-
ari viS börn en fullorSna; þaS er,
eins og þeir finni, aS þeir eigi
viS smælingja og vilji því ekki
beita sér gagnvart þeim.
Börn hér í 'landi munu og hafa
gaman af hestum; en þau fá
ekki eins gott tækifæri á aS kom-
ast í kynni viS þá og leika sér aS
belm; því fyrst og fremst eru
.lestamir hér stórir og klunnalegir
yfirleitt og alls ekkert barnameS-
færi; og í öSru lagi er þaS miklu
a'mennara, aS rnota hestana til
aksturs en reiSa^, cg 'börnin iæra
bv' ekki aS hafa gaman af aS
koma á hestbak. En í sve’tunum
á fijlandi eru börnin svo aS
segja alin upp á hestbaki.
Hér á myndinni ajáiS þiS
Shetlandshest. Hann stendur
meS framfæturnar upp á kassa,
en lítiil stúlka heldur í tauminn.
J. T.
Nýársvísa l>tlu stúlkunnar.
BlessuS nýárssólin
breiSir IjósiS inn
á vangann á henni mömmu
og vekur pabba minn.
Eg rýk svo upp meS rjóSa kinn
og rek upp strákinn hann bróSur
minn.
ViS skulum bæSi bera inn
í bæinn geislann og fögnuSinn.
Jón Thorarensen.
Litli fuglinn minn.
ÞaS var napurt haustkvöld.
JörSin var alhvít af snjó og kald-
ur vindur þyrlaSi honum til og
frá, sópaSi af hólum og hæSum
og fylti allar smugur örsmáum, ís-
kölldum snjókornum. Grundirnar,
sem um sumariS höfSu veriS
þakltar blómum, voru nú hvitar af
snjó, aSeins nokkur strá stóSu
upp úr og ýlfruSu ömurlega þegar
vindurinn hristi þau; þaS var eins
og þau væru aS kyTja líksöng yfir
hinni fölnuSu fegurS sumarsins.
Bak viS lága mosaþúfu lá lítill
fugl; hann stakk höfSinu undir
vænginn og hríSskalf af kulda;
hann var svangur og þróttlaus og
sýndist sofa, en þaS var samt
ekki, því hvernig átti hann aS
geta sofiS, er hann leiS svo sárar
kvalir af sulti, kulda og þreytu?.
Hann ryfjaSi upp fyrir sér þaS,
sem á daga hans hafSi drifiS frá
því hann kom úr egginu. Hann
sá blómin á grundunum og heyrSi
yndislegan söng í loftinu alt í
kringum sig. Þá hafSi hann ver-
iS sæll hjá systkinum sínum og
foreldrum; þau sungu og hopp-
uSu og tíndu fræ og skordýr.
En svo kom haustiS. Fuglarn-
ir fóru aS búa sig undir ferSaiag
til fjarlægra landa, þar sem hlýtt
er og Iblítt, þegar hér er vetur og
kulldi. Foreldrar og systkini hans
bjuggu sig undir ferSina eins og
aSrir fuglar, en litli fuglinn vildi
ekki fara meS þeim, --vildi ékki
yfirgefa landiS, þar sem hann
hafSi lifaS svo marga gleSistund.
'H’ann þekti ekki annaS en sum-
arblíSu og alt baS bezta, sem nátt
úran hefir aS bjóSa; hann þekti
ekki óblíSu vetrarins og foreldrar
hans gátu lítiS sagt honum um
hana. Þau vildu hafa hann meS
sér, en hann læddist 'frá þeim
nóttina áSur en þau fóru af staS
og síSan hafSi hann ekki séS þau.
Hann hafSi dváliS á þeim stöSv-
um, sem hann hafSi IifaS frá því
hann mundi fyrst eftir sér. Fyrst
gekk alt vel meSan veSrin voru
góS, en svo fór aS kólna og loks
kom snjórinn og frostiS. Þá fann
veslingurinn ekkent til aS éta og
varS aS leggjast fyrir svangur í
snjónum. Loksins sofnaSi hann
og þá dreymdi hann, aS hann
væri kominn til foreldra sinna og
systkina og þau ætluSu aS fara
til ókunnra landa. Hann var svo
léttur á sér og alt var svo unaSs-
legt í kringum hann. Svo breiddi
bann út vængina og flaug af staS
út í geiminn, burt frá fallvaltri
fegurS og 'blíSu, langt, langt
burtu, þar sem vindur og snjór
aldrei hrekja og hrjá vesalings
litla fuglinn.
Islendingar, ungir og gamlir!
HugsiS um litlu, tryggu fuglana
okkar, sem ekki villja yfirgefa
kalda landiS okkar, heldur bíSa
hel, ef svo vill verkast. KastiS til
þeirra moSi og matarmiolum, er
snjórinn bannar þeim bjargirnar,
þá vinniS þiS góSverk.—Æskan.
Gunnar vin vorn vanti hey og
mat, þvií fariS þiS ekki strax og
biigiS han nupp, þar sem vér
höfum gnógt af ö'llu?"
ÞaS er manndómurinn, sem á
og fær hreinni þakkir en nokkur
tunga getur nefmt. Og þaS er
skortur manndóms og sanngirni,
sem leiSir alt böl yfir fóstbræSra-
lagiS og samleiSina. En eg biS
menn aS villast ekki þannig á
þessum illa fram sejttu hugsjónum,
aS þeir haldi, aS eg sé aS benda
á eSa fara í kringum jafnaSar-
kenniinguna; þaS er af og frá. Eg
hefi aldrei getaS komiS hreinum
manndóm þar aS, en þaS mætti
kanske drusla utan um hana göt-
óttri' kærlei'ksblæju.
Af öllu hjarta þakka eg bræSr-
um mínuim og systrum á samleiS
minni í gegnum lífiS, aillan hrein-
an manndóm, mér og öSrum í té
látinn. Og af öllu hjarta vildi eg
óska þess, aS næsti áfanginn yrSi
osIiitiS fóstibræSralag meS sönn-
um manndóm, frægS og frama.
Mín dáS hefir veriS smá og
styrkleikinn veikur, til aS taika
fall af öSrum. Samt hefi eg held-
ur viljaS reisa en fella mína sam-
ferSamenn, og aldrei reynt aS
setja utan á mig falska gylling,
sem er mest andstygS af öllum,
sem eg þekki í gegnum mitt líf ;og
eins langt frá sönnum manndómi
og austriS er frá vestrinu.
SíSast en ékki sízt þakka eg
þér, kæra Heimskringla mín, fyr-
ir aJt, sem viS höfum saman átt;
þú hefir meS augum manndóms
og sanngirni litiS á veikleika minn
og annara, og þú íhefir reynt aS
leiSrétta og bæta alt, sem þér
hefir veriS hægt; og fyrir þaS
áittu verSskuldaSa hylli allrar al-
þýSu hér vestra. — Eg óska þér
og öllum þínum lesendum, og öll-
um mönnum, árs og friSar, gleSi
og farsældar á komandi ári.
MeS þökk og vinsemd til allra
samlferSamanna.
Lárus GuSmundsson.
Stærsta skip heimsins.
White Star eimskipafélagiS
enska hefir lagt mikiS kapp á þaS
aS eiga stærsta skip í heimi. Flest-
ir kannast viS “Olympic” og “Tit-
anic”, sem voru eign þessa félags
og um eitt sinn voru stærstu skip
í heiiimi. En félagiS átti örSugan
keppinaut, þar sem var Hamburg-
AmeríkrufélagiS. — Fyrir stríSiS
lét þetta félag smíSa skipin "Vat-
erland’’ og “Imperator”, sem
voru (y;n stærri en ensku skipin,
og sama áriS sem ófriSurinn hófst
lögSu þeir kjölinn aS nýju skipi,
sem var enn stærra en en hin áS-
urnefndu. Skip þetta var skírt
"B smarck" 0g er 56 þúsund smá
lestir aS stærS.
(ÞjóSverjar urSu aS afsala sér
íikipinu meS friSarsamningunum
og eignuSust Englendnngar þaS,
og seldu W'hite Star félaginu. Var
þaS ekki 'fullgert og hafa nýju
eigendurnir látiS gera þa3 sem á
vantaSi og breyta ýmsu. — Er
skipiS nú altilbúiS til siglinga og
hefir veriS endurskírt "Majestic”
L.engd skipsins er 956, borSiS
frá kili upp á bátaþiiifar 102 fet,
og breiddin 100 fet. Ymsar ráS-
stafanir hafa veriS gerSar til þess
aS afstýra hættum, vatnsheldar
milIigerSir víSa í skipinu, marg-
| faldur botn og eldvarnarveggir.
SkipiS tekur 4000 faiþega og far
1 rýmin eru þrjú. BorSsalurinn er
I 1350 ferfet aS flatarmáli og 31
fet hár undir loft og auk hans eru
þrír stórir samkomusalir í skipinu,
sundlaug meS 8 feta djúpu vatni
og bókasafn. Átta eldhús eru í
skipinu, þar af eitt, sem sérstak-
í lega er ætlaS gySingum. Á öSru
1 farrými er rúm handa 545 far-
þegum og þriSja farrými er miklu
stærra. Þar er útbúnaSur einnig
injög góSur, reykskálar, setustof-
ur og kvennaskálar.
Svo telst til aS í einni ferS yfir
AtlantsháfiS verSi notaS af ,mat
vöruum m. a. 26,000 pund af
rýju kjöti, 48,000 egg, 28»000 pd
af grænmeti og I 5,000 pottar af
mjólk, ef fult er af farþegum.
Vil eg aS endingu óska þet',
aS íslenzki fáninn megi komas-t
sem víSast um heim og eiga sem
víSast eins góSa talsmenn eins og
þá Siemsens.bræSur í Lubeck.
Norðurlandavikan í
Lubeck og Isiand.
Jafnan vekur þaS fögnuS ís-
lendingsins er hann sér fána sinn
blakta viS hún fjarri fósturjörS-
unni úti í iSu stórborganna, þar
sem alt er stórkostlegra en hér.
Þannig fór mér einnig er eg kom
til Lulbeck í haust. Þar stóS þá yf-
ir hin svonefnda NorSurlanda
vika, kaupstefna sem einkum er
helguS NorSurlandEþjóSunum og
mörg þúsund kaupsýslumenn voru
geistir í borgiinni. AlstaSar blöctu
viS fánar NorSurlandaþjóSanna,
NorSmanna, Svía, Dana, Finna og
— Islendinga. Eg hafSi ekki bú-
ise viS aS sjá íslenzka fánann á
þessum staS, en þar var hann
samt, bæSi stór og fagur, og ís-
lenzka skjaldamerkiS einnig,
skreytt blómum. HafSi mig ekki
dreymt um þaS í Stokkhólmi
1912, þegar okkur fslendingum
var meinaS aS sýna þar fána okk
ar, aS eg mundi eiga eftir aS sjá '
hann í Lubecck áriS 1921.
Þeir sem sýndu íslenzku licina
á NorSurlandavikunni voru tvedr
góSi.r fslendingar, sem nú eru
báSir búsettir í Lvibeck, Árni og
Theodor Siemsen, synir Franz Si-
emsen Ifyrv. sýslumanns. Er Árni
eigandi aS stórri heildsöluverzlun
þar' í borginni og stýrir henni meS
miklum dugnaSi, Theodor veit
ir smásöluverzlun forslöSu. Þess-
ir menn bera merki íslendinga í
Lubeck, og þaS á þann hátt, aS
landinu er sómi aS. Hafa þeir í
hyggju aS greiSa fyrir viSskiftum
milli lslendinga( og ÞjóSverja >og
vera lslendingum hjálplegir í þeim
efnum, og vil eg eindregiS mæla
meS því, aS menn snúi sér til
þeirra
Sigurjón Pétursson
Mbl.
-
ft$ m '
ERVINE
Læknar: — Svefnleysi
taugaveiklun, höfuð-
verk, hjartvieiki, melt-
ingarleysi, krampa
flog, Nauralgia móð-
ursýki og St. Vitus
Danee o. fl. o. fl.
Dr. Miles’ Nervine
er búin til af sérfræð-
ingum og er br.-f á-
byggileg Og óbrigðul.
Seld aðeius í stó' um
flöskum beztu iyf-
sölum um heim alLn.
Kr
PTtpujti by Íht
Dr. Miles Medical Co.
TORONTO, CANADA