Heimskringla - 25.01.1922, Blaðsíða 1

SenáUS ettir verTSUsta tll °?
Royal Crown Soap, Ltd. > /.v.
664 Main St„ Winnipeg: WHHlW
og
umbúðir
Sendit! eftir verTSlista tl
Royal Crown Soap, Lté
654 Maln St., Winnlpa*
XXXVI. ÁR
WINNIPEG, MANITOBA. MIÐVIKUÐAGINN 25. JANÚAR 1922
NÚMER 18
Þegar alt grét. —
Þá var eg svo ungur, aS eikki ég fann,
i'wer untdur í sorginni búa,
pig súzt 'vfldi isjón minni trúa,
er undrandi sá eig hvern einasta mann
jaugunum grátnum til ‘himinsinis ibiSjandi snúa.
■1 fuglanna hreimi var Iharmur ®ár,
og hrygSarsviip'ur á ölluim dýrum.
íUm jörSina dreífSuist daggartár
döpur, meS grátíbli ae skýrum.
i— ÞaS var þungt ytfir ölilum hjörtum.
Nema sólín ein hlió,
svo hieiSrúlkju slló
ifriá hilmmnutm, skínanldi (björltum.
iMér hitnaÖi’ um hjartaraetur
|og eg hlvílsllaSi liágt:
"Nú hlýtur einlhveir að eiga svio bágt
að allt — nema hiimiininn — graetlur."
— En df'tir atburði sfflíika
%
alftur varð ðorgin að glleSi.
t>á srpurði ég imiömmu, gramur í geði:
"Því grét ekki 'himininn ííka?” —
Eg Iman IþaS víst altaf, á meSan ég get,
ihvaS mamma varS döpur í bragSi.
— Hlún iþagSi. —
En 1 oks, dftir J>ögnina iþunga og langa,
þrýsti’ hún mér aS sér og isalgSi:
“Vi'S vituim di hót um þau íháleitu ifet,
isem himinsins Ijósvættir ganga.
— En sástu’ elkki, vinuT, aS guSssólin grét
geislum, sem þerruSu tiárin aff annara vanga?”
Jóh. B. Jónasson.
(ISunn)
BANDARlKIN.
Nýársdags samsæti
forsetans og forsetafrúarinnar í
“Hvfta Ihúsinu” í Wa'síhington, var virSi og ekki koma í veg fyrir
hætta búinn og áSur. Washington
fundurinn glæddi mjög þennan
skilining hjá báSum þjóSiunum.”
Hann mintislt á aS alþjóSa-
fundvr yfirfeitt væru álitnir lítils
CANADA
T'Í*S
Tekjuhalli Manitoba.
Þegar reikningar fylkisins
verlSa lagSir fyrir iþingiS, er mælt
aS þeir muni sýna tekjiuhalla stím
neimur $704,183.09. SíSastliSiS
ár nam tekjuhallinn $460,338.81.
Er hann Iþiví nú $243,846.28
meiri' en iþá. Útkomian er ekiki
betri en iþetta áriS sem leiS, (þrátt
fyrÍT slkattana, sdm á síSasat þingi
voru gerSir aS löguim ásamt öSr-
um tdkju'lindium sem opnaSar
voru fyrir fylkiS.
Eitt alf því sem itdkjurnar voru
fóllgnar í, var skattur sá sem llagS-
ur var á öll viSskifti í fylkinu.
Hefir mikiS fé hafst inn meS þeim
skatti, en oft varS ágreiningur út
hf hlonuim mllli þeirra er viSskilftin
ráku og stjórnarinnar. UrSu dólm-
stólarnir stundum aS akera úr og
töpuSiu þá aSi'lar sitt á ihvort. En
þaS varS tiíl Iþess aS tetkjur (þesæu"
urSu ekki fyllilega eins imiklar og
gerit var riáS Ifyrir.
BifreiSa-slkatturinn nýi var önn-
ur stór tekjulind sem aS lögum
var gerS; var sá skattur lagSlur á
bi'freiSar dftir istærS vélanna eSa
hestalflli 'þeirra, en ekiki viss upp-
hæS alf ihverri bifreiS eins og áS-
ut; jóik jþetta ttíkjur ifýllkisins mik-
iS.
HiS iþriSja var hækkaSur
sikattur á óbygSum landissvæSmn.
Hallii iþessi er sagSur hafa átt
sér staS í öl'luim deilduim stjórnar-
innar; ihö'fSu Iþiær hver um sig
annaShvort eytt meiiu en á-
ætlaSar tekjur feyifSu eSa ekki
tekiS inn eins milkÍS og áætlaS
var. Og afleiSingin er sú, aS
tekjiulhalllinn er ekki aSeinis jafn-
hár og í fyrra, heldur um $250,-
000.00 meiri.
Tímabær tillaga.
F. J. Dixon iþingm. fullyrSir aS
fyrir næsta fylkis/þing verSi lögS
tillaga um launalækkun ráSgjalfa
og tþingmanna. Á þinginu í fyrra
voru laun ráSgjafa haeldkuS úr
$5000. upp í $6000. og þing-
manna úr $1500. upp í $1800.
Segir Dixon aS krafa um launa-
laekkun sé orSin svo' miki'l og al-
varleg aS iframlhjá henni verSi
ekki gengiS. En til þessa Iha'fi þeir
sem lægst 'fá laun mest kent á því.
Tdlur hann péttara aS byrja iá|
þeim sdm haest iaun hafa. Df
nokkru sinni hefir komiS fram til-
laga á þingi sem alþýSunni hefir
gert glatt í sinni, þá er þaS þe’Ssi
réttláta og fyrir löngu tímabæra
fciilaga Dixons.
Verkföll ólögleg
Ef frumvarp till laga sem sagt
er aS verSi boriS upp í fylkis-
láSuneyti Manitoba. Verk þessar-
verSur samþykt, yerSa vetkföll
þar ólögleg.
Ný stjórnardeild.
iNý stjórnardeiAd er madlt aS
W. R. Cliulb, þ.m. ifyrir Norris,
fari fram á aS komiS verSi á 'fót í
ráSuneyti Manitoba Verk þesasr-
ar nýju deildar lá aS Vera aS sj á
um vegi og framraeslu í fylikinu.
Tdlur Clhib þaS verk svo mikiS,
aS einn maSur geti ekki sint
meiru. Hann ber tíBöguna upp á
þinginu innan skammis.
sótt áf 6,500 manns.
AS biSja um leyfi
til aS meiga selja “Ívollann
mjöS” salmlþyktu 52 á móti 6 af
bæjarráSsmiönnuim í Ghicago, og
er þess fariS á 'leit aS b'æSi fylkis-
istjórn og landsstjórn veiti slíkt
sem aMra fyrsit.
Dýpkun St. Lawrence fljótssns,
helfir eindregiS fylgi Hardings
forseta, samkvæmt ræSu þeirri er
hann; flutti á samtalsifundi bún-
áSarféllags landsins er haldinn var
nýllaga í Waslhingbon. Hann sýndi
'fram á hvaS stóra 'þýSingu þaS
ihefSi fyrir landlbúnaS allan aS
geta ilátiS hafskip ganga alla leiS
inn í mitt land og ferma þar og
áfferma vörur sínar er hlyti aS
stóium mun aS lækka alt flutn-
ingsgj ald..
Hætta vofir yfir
aS ihdldra fótkiS svo kallaSa í
borginni New York líSi undir lok
ef fæSing barna þess á meSal
fækkar jáfnmikiS og aS undan-
förnu dftir ummædum Dr. Royal
Scopdland aS' dæma. Á árinu sem
leiS fæddust aSeins 7 börn hjá
hverju þúsundi þdss á meSal.
Þýzk farþegaskip.
Nú eru Þýziku farlþegaskipin
byrjuS aftur aS ganga mil'li Banda
ríkjanna lo(g Þýzkalands. ÞaS eru
nú lliSin sjö og háilft ár SÍSan þau
urSu aS hætta stríSsin® veigna.
Þrjú skip New York-Bremen lín-
unnar (lögSu af staS ifrá New York
þann 23. iþ. m.
stríS. “Komi(þeir ekki í veg fyrir
strlíS, efla íþeir samt friSarhug-
myndíina. Ef aiþjóSafundur hefSi
júlí
sá rei'kningur ekki líikt því jöfnuSi
viS reykning Rússa. Og þaS
versta er, aS þennan háa reikning
þeirra geta samiband'sþj óSirnar
| dkki hrakiiS ti'l muna, því hann er
bygSur mjög á þeirra eigin mati
á herkostnaSi. FuBtrúar Rússa á
fundinum verSa þeir
Litvino'f'f og Rakowsky.
Krttssin,
BRETLAND
veriS haldinn í júlií 1914, hefSi
ekki StríSiS mikla ibrotist út í á-
gúst þaS ár,” isagSí Ihann.
ViSvíkjandi íríandi sagSi hann
aS nú í fyrsla sinni ihefSi þaS
stjórn, sdm alt Bretland væri á-
nægt meS.
Hann sagSist trúaSur á alþjóSa
félagiS. "Og þaS er ósk mlín aS
menn kynni sér möguleikana sem
í jþví fdlaSt ifriSi til dflingar, en
villdu eklki líta á þaS söm ómerki-
lega ifuglla sýniingu.”
Um Þýzkaland sagSi hann:“Eg
er einn af þeim seta hdld því ifram
aS Þýzíkajandi sé veittur gjald-
frestur. LardiS er á hdljarþröm
efnalega og á í harSara strt N' eS
aS verjast fálli en flestar aSrar
þjóSir. Fal'l þess er áumflýjan-
íegt ef okki er viS því séS. Og
því 'fyr þess betra.
Þegar LLoyd George kom fram
á ræSupallinn aettlaSi fagnaSar-
látunum og jófakjappi.ru ekki aS
linna. RæSan háfSi inikil áhrijf
á á heyrendurna og aS Ihenni lok-
inni var tekrS til tsömu láta.
Styrkur til avinnula rsra.
Stjórnin á Englandi 'hdfir veitt
atvinniulausuím mönnum þar
$500,000,000 síSan aS vopna-
hléS var samiSi.
, Fólkstala á Skotlandi.
er 4,882,288. Er sagt aS hún
'hafi þrefáldast síSan 1901. Þar
eru 185,482 fleiri konur en karí-
menn.
Tyrkja-Soldán hræddur
Soldáninn tyrknesíki kvaS enn
vera aS reyna aS fá Breta til þeiss
aS skerast lí leik á .móti þjóSerniiis-
sinnu'm í Litlu-Asíu. Ej: solldán
hræddur um aS þeir muni steypa
sér af stóli. En Brétar 'villja ekk-
ert skifta sér áf máium þeirra.
Ekkerit geta seinni fréttir um ann-
aS en aS Mustapha Ke.ti _I Pasíha
leiStogi þjóSei:"*s>nn v llfan v
og v«r 'hann þó sagöai cyr'.'ir, á
dögunuim.
Petrograd skýr Ö upp.
Upprunalega hét Petrogr td St.
nefnd eftii
Leiðtogi gagnvart aítur-
haldsftjórn St. Paul
bergar.
C. H. RICHTER
Bryce lávrSur dáinn.
SíSasttliSinn sunnudag lézt á
Englandi hinn frægi sitjórnmála-
maSur og rithölfundur Bryce lá-
varSur af Decihmont. Hann
83 ára gamailj. Heimskunnur var
hann fyrir ritverk sín og þaS er
ihann 'lagSi till allheimsmála. Hann
frámunalega glöggskygn á
var
isöguleg dfni öll og 24 ára igam-
all skrifaSi hann * ‘The Hoiy Rom-
an Empire”, (Helga RómaveldiS)
isvo ítarlegt ritverk aS notaS hdfir
veriS 'í hásikóllum sem kenslubók
út um allan heim. VerSur hans
nánar minst síSar.
Nýr stjórnmálaflokííur-
Nýjan stjórnmáláflolkk
ÖNNUR LÖND.
Páfínn dáinn.
Benediict pál'fi í Róm ’lézt s
v laugardag. Er þar merfcur og
góSur imaSur talinn hafa fallliS í
valinn. Hann sat dkki lengi á páfa-
stólli. Hann tók viS embætti af
Prusi X, sem dó áf áihyggjum eSa
°f mikiili áreynslu viS aS reyna
aS ifá stríSinu míkla aftraS. Bene-
dict páfi unni einnig mjög friSi
og var sfvinnandi aS því aS
hjálpa munSaSarlausium börnum
og fátælku fóiki eftir stríSiS;
hafSi meS dugnaSi og áskorun-
um til ýmfesa jþjóSa inn stórlfé til'
sem hjálipar nauSstöddum lýS. Verstu
Pétutslborg og var
Pétri rnilkla. 1 >yrjun stríSsins
var hún *«vrS Pdtroigrad úss-
nesku náfni, áf þvi aS h’’ þótrí
olf þýzkt. Nú er enn tálaS um a<S
breyta nafninu og káila
Leningrad.
Landi vor C. H. Richter sem
divajiS hefir í borginni St. Paull
mörg undanlfarin ár og llátiS mik-
iÖ t’:l sín tziika í opinlberum máll-
am borgaribúa og yfirfeitt í Minne
Kensla og kvikmyndir
ber nafnfS Nátional-Liberal flökk plágur heimsins sagSi hann þess-
urinn háfa þeh Uloyd George og
Winsfcon Ohurohill stoifnaS í Eng-
landi. Þetta ,er eflaust gert til
þess aS lolsna viS saunsteypustjórn
ar nafniS sem (þeim hdfir ekki lit-
ist á aS 'bera viS í hönd farandi
kosningar.
Bændabanki.
Bændur í Allberta samiþykitu á
ársfundi sínum tillögu, sem fer
framá aS 'fylkiistjsórnin þar, sem
er bændastjórn, sæki um heimild-
ir til aS leyfa istoifnun banka; en
þær heimillidir verSur hún aS fá
frá isamibandsstjóminni.
Fal*S nefnd.
MáliS u,m átvinnullieysi,
mesit og heitast var rætt um í þing
byrjun var faliS nefnd til ílhug-
unar. Á sú nefnd aS leggja seinna
fyrir þingiS álit sitt og, tillögur um,
hvernig hún sjái bó,t ráSna á at-
vinnuleysmu.
Stjómmála-ráSstefna
National Jaberál tfloklkurinn á
Englandi hafSi Ifund s. 1. laugaT-
dag og hélt Ll'oyd George þar
eina áf sinium ágætfe ræSum.
Hann mintist á Ifundinn sem
hálda á í Genf bráSjega til þess
aS reyna aS ráSa 'bóit á hinu bág-
borna ástandi Evró p uJþj ó S a nn a
og seim þær al'lar eru boSnar til.
“Til þess fundar er dfnt”, sagSi
hann, “af iþrvff aS vér æskjum aS
S m þessi lárfauisu sltrffS taki enda og
aS hætt sé aS blása aS þeim koll-
um sem stríS kiveikja.”
Um Washingfcon fundinn fór
hann Iþessiuím orSum: “HeimisfriS-
urinn getur hvff'lt á Bretlandi og
Bandaríkjunum; komi þau sér
saman, er ihonum ekki eins mikil
ar 'fimim: VirSingaríeysi fyrir
lögum sklort á bróSur'kæríeika,
skemtanaþorsta, fyrirlitningu fyrir
vinnu og bllindni fyrir því háa og
göfuga í lífinu. EftirmaSur Benie-
dicts er háldiS aS verSi Gasparri
kardinálli.
ÞjóSverjar no'ta ikivikmyndir
manna mest viS kendlu og háfa
lá'tiS smíSa sérstakar, ódýrar vél-
ar tiíl aS sýna kvikmyndir í barna-
,skólum. Myndirnar eru mjög ná-
kvadmlega váldar og þykja eink-
anlliega hentugar viS ken'slu í landa
fræSi og til þess aS sýna böm-
•unum ýmislk’Onar vinnuibrögS, t.
d. akuTyrkju, slkógarlhögg, skipa-
.smlíSar og fleira. TaliS er, aS
þessi kenisíliuaSferS muni mjög
rySja sór tií rúms ulm allan heim á
næstu árum. —
ftalski sendiherrann
í Kaupmannahöfn, barón Al'oise,
er nú staddur í Róm og hefir *þar
saigt Ifrá hátffSalhölld'um þeim er
voru í Khöfn í minningu um
skáidiS Dante. Hdfir hann stung'
iS upp á því aS <tiU endurgjalids
.fyrir þennan heiSur sem ItaJlíu
hafi veriS sýndur.verSi götu
Rómajbiorg gefiS nafn eftir Thor-
valdsen, sem dvaldi lengi á Italffu
og gerSi ýmis ibeztu verk sín þaT.
Uppástungan hdfir mætt góSum
viStökum, og eru Jíkindi til aS
þetta verSi framikvadmt.
Hlutlaus rannsókn á upptökum
ófriSarIns.
Sagt er aS vísindamenn meSal
óifriSarþjóSanna háfi skoraS á
Noreg, SvíþjóS, Holíland og
Sviss aS slkipa hlútlausa nefnd til
aS rannsaka aSalorsajkir ófriSar-
ins. Nefndin á S koima saman í
Kristj aníu eSa Haag í janúarmán-
uSd og er skipun hennar álgert
einkamál og stjórnmiálum óviS-
komandi.
Skuldakröfur Rússa.
Rússar aatlla aS Jeggja 'fyrir
fundinn í Genif íeíkniniga yfir
skulldir þær sem samlbandslþjóS-
irnar vestiliægu í strfSinu skulda
þeim. Eru þaS Bretar, Frakkar
og Bajndaríkm aSallega sem þaS
á hjá en svo einnig fleiri Evrópu-
þjóSirnar. UpphæS skuldarinn
ar er siögS svo mikiJ, aS stríSs-
skuldákröfur hinna þjóSanna
kváSu ekikí vera netma sem dropi
í sjóinn hjá henni. Reikningar ýf-
ir þaS sem Rússar skuldá öSrum
þjóSfum verSur jagSur fram á
móti þessu af samlbandslþjóSun-
um. En þó alt sé þar týnt til,
stjórnaillán,, alJar útlendar stoifn- anna’
anir og einstaklingsskuldir, nær
hanr P^jota ríkinu, hdfir nýliega unniS
stóran sigur -í nýáfstöSnum borg-
arklo’sningúin.
Mr. Ridhter var aSaJ lllorsprakki
ajþýSufóJksin'S sem vinna viM* aS
hreinni' og reigliusamiri baejarstjórn
sem allÍT borgarbúar hafi1 jáfna
hluttöku í, en á móti kúgnnar-
valdi sérstákra auSkýfinga er
stjórna vilja eftir eigin hags-
munailegu sjónarmiSi og reynt
háfa aS kúga 'borgina á sitt vald.
AS máhlm Ifyllgdu Mr. Ridhter
iflestir helzfcu borgatbúar og a4-
þýSan stóS aS baki þeim eins og
úrslit kosniniganna sýna og er um
leiS fallinn meiri hlluti bæjarstjórn
ar þeirrar er aS völdum.sat. At-
kvæSin féllu þannig, aS 15,937
atkv. voru meS gömílu stjórninni,
en 21,551 á rnóti. Til' þeiss aS fá
lögleidda Ibreyiting þá á grund-
vallartögum þeim er gamla bæj-
arstjórnin fór 'fram á, útheiimlti
60 prósent álJra atkvæSa, en þeir
fengu’aSeins 42 prósent, og er
því sigurinn fyrir Chrfetján H.
Ridhter stór-imikill.
Mr. Richter var forstöSumaSur
aSál-nefndarinnar er vann acS
þessum málium hrósar bllaSiS
“The St. Paul Daily News” hon-
um míkiS fyrir (framlmásitöSuna og
iflytur þaS ræSu hans er hann
'flutti aS fenignum sigri. I ræSu
þeirri gefcur Mr. Ridhter þess aS
félag íkvenna í borginni hafi unn-
iS dyggillega aS þúi aS veita þenn
an rruiikla sigur, einnig kennara/-
félagskapurinn.
Mr. Richter er miög vel þektur
um ált Minnesota ríkiS, því 'hann
hefir (ferSast imiikiS þar um í þarlf-
ir hinna ýmsu félaga er hann hefir
veifct forstöSu. Nú ’sem stendur
hann forseti “The Modern
Alþjó'Sabankinn.
Ameríski banikamaSurinn Van-
derbilt hdfir veriS á ferS í Evr-
ópu líyrri partinn í vetur í því
skyni aS rannsaka skilyrSi fyirir
allþjóSábanka, sem Bandaríkja.
menn setla aS setja á sfcoifn. Þessi
banki á aS vera JiSur í stahfinu
fyrir endurreisn Evirópu; hlutaféS
er 2000 milljónir döllara og háfa
amerfskir peningamenn þegar
skriifaS sig -fyrir því ölllu aS sögn.
Ameríska auSvaldiS færir þar
laglega út kvffarnar. En margir
vona, aS þetta geti orSiS til þess
aS festa peningagengiS milli land-
er
Samaritan”. Hann hefir veriS
forseti “'Proigreissive fl’okksinis” £
borginni og var einníg um eitt
skeiS forseti 'Rep>ubllica flokksins
í Ramsey County (flokksdeildinni.
Á æskuárum átti Mr. Ridhter
heima hér í Winnipeg og vann aS
myndagerS 'oig átti hann þá stóra
hluttöku í iframlförum ffslenlzku
Goad-Tempilara reglunnar; einnig
var hann einn af stolfnendum
Heimslkringlu og hefir ætíS látiS
sér ant um vdlferS hlaSsins. Þótt
hann sé nú kominn út úr íslenzka
hópnum hér vestanhads aS mesríi
leyfci, mun hann enn vera íslenzk-
ut í anda og ef á reynir sannur fs-
lendingur.