Heimskringla - 25.01.1922, Blaðsíða 2

2. BLAÐSIÐA.
HEIMSKRINGLA.
WINNIPEG, 25. JANÚAR 1922
HÚSBÓNDI OG ÞJÓNN
Eftir Leo Tolstoi.
(Þýtt úr ensku.)
‘*Og ihvers vegna? ’ Ihélt hann ennfrem'ur áfram.
“Vegna iþess, a<5 eg helga starfi mínu hugann og
legg hart aS mér, en ligg ekki í leti uppi ,í rúmum
hálfa daga og geri mig að viÖumdri, eins og svo
mörg daemi eru til um aSra. Eg sef ekki állar naet-
urnar út. Ónei. Þurfi eg aS koma einhverju í verk,
ilæt eg Ihvorlki náttmyrkur né veÖur Ihamlla mér ’frá
þrví. Til eru iþeir sem hanlda miig Iháilfvita og hlægja
iaS gróSraviSleitni minni. En Vaissilli igamli þarf ekki
aS taka sér sllíkt nærri og mun eikki leggja árar í bát
þó hann kenni til lítila háttar veikjar í höfSinu. Ef
nauSsyn krdfur, þá eyddu heldur nóttinni undlir
þerum himni, eins og nú, heldur en aS gera ekki
skyldur þínar. — Fástu heldur ekki um hvort þaS
verÖur til Iþess aS þú tapar svefni eSa ekki. AS
geta hugsaS þannig, er ,í sjálfu sér einnig hverjum
manni styrkur,” ályktaSi hann drýgindalega.
“Sumir viröast ha'fa iþá skoSun, aS menn verSi
ríkir af tilviljun. Sú hégylja! ÞaS er ekki nema einn
Mironoff af hverri miljón manna. Nei. Vinn lát-
laust K>g guS sér fyrir árangrinum. Ef hann lánar
þér heílsu og krafba, þá er alt fengiS sem nauS-
synlegt er til þcss aS komast í elfni.”
Og hugsunin ein um þaS, aS hann yrSí ef til vill
emhvemtíma miljóncueigandi eins og MÍTonoff,
kveikti svo metorSafýsn Vassili, aS hann aeskti þess
aS geta nú talaS viS einhvern um þaS. En þarna
var enginn. Jaeja — þegar hann var komirn alla
leiÖ til Goviatchkina, þá gæfist sér tækiíæri 8
tala viS jarSeiganda — og þá eigi síöur aS e’ga
kaupskap viS hann! .
"En sú hiríS, herra minn ti^Pj” 'hugsaSi hann
um léiS iog hann hej-rSi hríSina lemjast upp aS vind-
hlífinni sem svignaSi í mestu vindhviöunum. Von-
andi hleSur ekki svo niÖur í nótt aS viS komust nú
ekki héSan á morgun.”
NáttmyrkriS og bylurinn grúSu yfir öllu. Vassili
gat aSein séS aS Brúnn stóS sem áSur hjá sleSan-
,um og sá ekki nema í hausinn og tagliS útundan
striga-teippinu, sem Nikita óf utan um hnn. Hornin
á teppinu lyftust af og til upp, en aS öSru leyti var
alt í sömu skoröum og Ifyr. Umhverfis sleSann gat
ekkert aS líta utan hríSin'a, aSra stundina ofurlítiÖ
léttari, en hina aftur glóruilausa og kold'imma.
‘TEg var vitlaus, aS anza nokkiu því sem Nikita
lagSi tíl," hiugsaSi hann. ”ViS hefSum átt aS fara
aiftur áf staS. EitthvaS hefSum viS komist. Ef til
vill hefSum viS náS til Gristkinó og þá getaS gist
hjá Taras gamla. En nú verSum viS aS vera hér í
ailla nótt! Um þaS þýSir nú ekki aS fást. GuS gef-
ur þeim sem hjálpa sér sjálfir, en ekki slaepmgjun-
um iOg ifyrirhyggjulausum bjálfum. Eg ætl'a aS reyna
aS kveikja í vindling aftur.”
Hann settist upp. Þegar hann hafSi náS í vind-
ling, lagSist hann á grúíu og reyndi aS skýla log-
anum á eldspítunni meS lafinu á yfiihöfninni. En
stormurinn var þrálátur og gat ávalt náS inngöngu
einhversstaSar og slökti á hverri eldspítunni eftir
aSra. Loksins hepnaSist Vassili aS halda lifandi á
einni og byrjaSi hann nú aS reykja. Honum fanát
hann hafa unniS talsvert þrekvirki meS þessu, og
þó aS stormurinn nyti reyksins meira en hann sjálf-
ur, náSi hann þó fáeinum sogum, sem glöddu lund
hems mikiS. Hann lagSist svo ifyrir eins og áSur og
byrjaSi á ný aS yfirvega áhugamál sín. En því hélt
hann ekki lengi áfram, því hann var áSur en haim
varSi sofnaSur.
Aít í einu fanst h,cmum eitthvaS hreyfast í kring
um sig í sleSanum og þaS vakti hann. ÞaS er ekki
ómiögulegt aS þaS hafi veriS Brúnn, aS draga í sig
hey-hár úr hvíIúbeSi Vassili. En þaS gat Kka hafa
veriS eitthvaS annaS. HvaS sem um þaS er, vakti
þaS hann, og hjarta Vassili barSist ákaft í barmi
hans; hann hafSi ekki oft kent svona miki'ls hjart-
sláttar áSur. Hann lap'k upp augunum. Umhverfis
hann var alt aS líta sem áSur aS því undantóknu
aS þaS var öfurlítiS bjartara.
“ÞaS hlýtur aS vera liSiS aS dögun,” hugsaSi
hann meS sjállfum sér. “ÞaS verSur ekki langt aS
,bí8a morguns úr þessu.”
lEn þá imundi hann alt í einu eftir því, aS þaS
var hugsanlegt aS þessi birta stafaSi af tunglsljósi.
Hann reis upp á handlegg og hugaSi aS hestinum.
iBrúnn sneri sér undan vindinum og skalf eins og
hrísla. TeppiS hafSi fletst upp á hrygginn óveS-
■urs rnegin og hausinn og faxiS og ennistoppurinn
var alt klepraS og hríÖbariS. Nikita lá í sömu stell-
ingum og áSur oig hnipraSi sig saman. ÞaS ha'fSi
skelft ofan á fætur og höfuS honuim og hlífSi fjós-
svuntan sem hann hafSi ofiÖ upp um höfuSiS vit-
'unum ifrá aS fyllast aif snjó.
“Þessir garmar kala aldrei,” hugsaSi Vassrli um
leiS og hann leit aftur fyrir sleSann og virtí rúm
Nikita fyrir sér. “Niei, þrátt fyrir fataræflana sem
hann er 1 ma reiSa sig a aS hann sleppur óskemd-
'ur, sem 'betur fer. En heimskur er hann eins og
'fteiri nótar hans, og af þeim eru til fleiri fylkingar.”
Vassili datt í hug aS taka tóppiS af Brún og
veifja því utan um Nikita. En þaS var of kalt til aS
standa upp tíl þess. Hann var einnig hræddur um
aS þaS dræpi þá hestrnn úr kulda.
“Til hvers í ósiköpunum var eg aS ha'fa Nikita
meS mér í þessa ferS?” spurSi hann sjálfan sig.
‘Eg á aS þakka þaS heimsku hennar,” og hann
hugsaSi til klonunnar sinnar. Hann lagSist a'ftur fyr-
“Frændi minn lá einu sinni úti eins og viS heila
nótt og þaS sakaSi hann ekkert,” hugsaSi Vassili. |
‘Sobastian varS einnig aS ,grafa upp úr fönn. En
ihann dó, enda var hann heikalinn. Eg vildi gefa mík-
iS til aS hafa aldrei fariS frá Grishkino!”
Hann óf yfirhöfninni vandlega aS sér til þess aS i
ekkert f þeirri hlýju sem hún ga't verndaS fyri for- j
görSum. AS því búnu lokaSi hann augunum og
reyndi aS sofna aftur. En þrátt fyrir al'lar tillraunir j
hans lánaSist þaS ekki og 'hann var nú eins glaS-
vakandi og hann hafSi nokkru sinni áSur veriS.
Og enn einu sinni byrjaSi hann aS hugsa um kaup-
sýslu og ryfjaSi upp fyrir sér útistandandi skuldir
sínar. Og hann gat aS því loknu ekki fundiS ann-
aS en aS árinni hafi hann alstaSar komiS vel ifyrír
borS og hrósaSi ejálfum sér áf því hve framsýni
’han9 hefSi oft komiS honum aS góSu haldi.
En eigi aS síSur fóru nú aSrar hugsanir aS slæS-
ast imn í þessar hversdags og vanalegu hugsanir
,hanis; þær fóru aS blandast einihverjum óljósum
ótta og sjálfsásökun fyrir aS hafa fariS frá Grish-
'kinó.
"AS hugsa til þess,” muldraSi hann, “aS hafa
átt kost á aS liggja í hlýju og mjúku rúmi nú í staS
þess aÖ veTa hér-”
Hann bylti sér á hliSarnar til skilftis til þess aS
reyna aS láta sér líSa vel. RúmiS var ómjúkt og
vimdurinn fann oftast mær smugu til þess aS leika
um hann. En hver ný tílraun 'sem hann gerSi varS
ti'l þess, aS heldur ver fór um hann en áSur. Löks
settist héinn upp og þjó um sig öSru vísi en fyr,
breiddi vandlega ofan á fæturna, og lagSist fyrir
aS nýju; hann lokaSi augunum og lá grafkyr. En
jþaS leiS ekki á löngu, aS han fengi sinadrætti í
kálfana eSa vindurinm nædd’i einhversstaSar um
hann og héldi vöku 'fyrir honum. Ergilegur hugsaSi
hann nú um þaS, aS hann hefSi þó átt kost á aS
láta fara betur um sig í Grishkino. Hann reis áftur
upp og hagræddi sér og lagSist aftur fyrir. Einu
sinni heyrSist honum hani vera aS gala í fjarska.
Hann hýrnaSi viS og bretti niSur kragann í skyndi
og hlustaSi. lEn hvernig sem hann hlustaSi gat hann
ekki heyrt þaS aftur og ekkert utan blátriS í storm-
imum og slkrjáfiS í klútnum og hríSinni.
Nikita 'lá enn í kút eins og hann lagSist fyrir um
kvöídiS. Hann hafSi hvorki hrært legg né liS og
ansaSi Vassili engu sem nokkrum sinnum hafSi kall-
aS til hans.
Hamn á ekki bágt meS aS sofa,” hugsaSi VJass-
ili önugur í iskapi, um leiS og hann leit aftur fyrir
sleSann til þess a8 vita hvernig Nikita IiSi, sem
'fentur var í kaf í snjó.
Alls hefir Vassili hlotiS aS setjast tuttugu sinn
um upp og leggjast fyrir aftur. Honum virtist þessi
nótt aldrei aetla aS IíSa.
“ÞaS hlýtur senn aS vera kominm morgunn,
hugsaSi hann eitt sinn er hann settist upp og leit í
'kring um sig. “IHvernig væri aS vita hvaS klukkan
er? Nei — yfirhöfninni má eg ekki hneppa frá mér.
Mer kolnaSi ofmikiS viS þaS. Ef maSur samt sem
áSur vissi aS ekki væri Tangt tíl morguns, væri þaS
strax skarra og þa mætti fara aS leggja aktýgin á
hestinn.”
Dýpst í vitund sinni, var Vassili þess þó á-
skynja aS þaS mundi enn langur tími til morgunis.
'Sanmleikurinn var sá, aS taugastyrkurinn var altaf
laS minka. Og Vassili var þaS Ijóst, þó hann reynidi
aS telja sér trú um annaS. Loks réSi hann þaS a'f,
aS afhneppa ylfinhöfnina og þrýsti hendinni inn í
barminn lOg niSur í vestisvasann. Þar dró hann
upp úr siilfurúr meS mörgum fagurlega útskornum
blómum á umgerSinni. Hann reyndi aS líta á þaS,
len þaS var án Ijóss ekki hægt aS sjá hvaS framorSiS
var. Hann reis þá upp viS olnboga og sneri sér á
grúfu eins og þegar hann kveikti í 'vindlingnum,
tók upp eldspítnakassann og byrjaSi aS kveikja.
Hann var orSinn talsvert æfSur í þessu, enda tókst
honum, eftir aS hann var búinn aS leita aS eldspítu
meS stórum brennisteini — aS kveikja í fyrsta
sinni. Hann bar úriS upp aS loganum og gat varla
trúaS sínum eigin augum! Klukkan aSeins tíu mín-
útur eftír eittl öll nóttin fór enn í hönd!
“Ó, þessi leiSinlega langa nótt!” muIdraSi hann
io-g fansit sem kaldan storminn JegSi niSur bakiS á
sér. Hann vafSi yfinhöfnimni aS sér og hallaSi sér
upp aS vindhlífinni eins og ihann væri aS búa sig
undir aS taka meS þöIinmæSi á móti því er aS
höndum ibæri.
Alt í einu iheyrir hann hljóS, gegnum gnauS
stormsins — og aS þaS er hljóS í lifandi skepnu.
ÞaS varS hærra og hærra, en dvínaSi svo aftur og
dó íoks út. Enginn efi gat veriS á því 'hvaS þaS
var. ÞaS var úlfs-gól. Og þaS var ekki neitt ýkja-
langt í burtu Vassili tok kragann frá eyranu og
hlustaÖi gaumgæfilega. Brúnn sperti upp eyrun og
hlustaSi einnig. En þegar hljóSiS var dáiS út, tví-
isteig hann og frísaSi vdkluliega. Eftir þetta var
,allt annaS en Vaissili gæti sofiS; hann átti bágt meS
aS halda taugunum í skefjum þó ekki væri nema
eitt augnablik í senn. Því dýpra seím hann reyndi aS
sökkva hugsunum sínum niSur í kaupskap og reikn-
'inga og völd og virSingar. því meiri tökum náSi
óttinn ylfir honum. Og ein spuming blandaSist inn í
allar hans hugsanir, sú: "Hversvegna hann hafSi
ekki gist í Griahkinó?”
Framhald '
Kir kj utónlist
eftir Jón Leifs, (Leipzig).
íslenzkir lesendur hafa frétt,
hversu mjög kirkjutónlist er iSk-
uS í MiS-,Evrópu. Listfengan org- [
anleik má þar heyra í flestum I
kirkjum. Organin eru ákaflega
fullkomin, enda margra tugi þús-
und króna virSi. ViS guSsþjón-
ustur þar syngja liistæfS kór, ým-
ist meS eSa án undirleiks orkest-
urs. Ymiskonar hljóSfæialeikiur er
iSkaSur, bæSi í einleik og sam-
leik. VíSa er þaS siSur, aS 'fast-
ar tónmessur eru haldnar, meS
margskonar skipulagi. Þá syngur
blandaS kór, orköstur leikur, org-
an er leikiS, ritningarkaflar eru
upptesnir, blessanir og bænir eru
haldnar, o. s. frv.
Þannig hefir tónlist um langt
skeiS veriS iSlkuS í kirkjum a'lTra
trúarflokka lMiS-iEvróp>u. Samt
heyrast nú sífelt raddir um, hví-
lík nauSsyn þaS sé, aS nota list-
ir meir í þágu trúaibragÖanna. I
blöS og tfmarit hefir veriS um
þetta ritaS. Sýningar, fundir og
mót hafa veriS hatdin í sama til-
gangi. iEn eitt stærsta sporiS í
þessa átt mun þó hafa veriS stig-
iS meS sérstofnun nokkurri viS
tónlistarskólann í Leipzig. Sér-
stofnun þessi heitir “Institut fur
ICirchenmusik (stofnun fyrir
kirkjutónlist), og var hátíSlega
opnuS sunnudaginn þ. 23. októ-
ber þ. á. í viSurvist boSsgesta.
Var þ ar samankomiinn fjöldi fu'll-
trúa opiniberra stofnana ríkis-
stjórnarinnar, borgarráSsins, sam-
banda kennimanna og Teikmanna,
blaSanna o. fl.
ll 'byrjun h'átíSahaldsins lék
kennari stofnunarinnar, Thomas
organisti Gunther Ram'in prelúdi-
,um og fuga (g-mol'l) eftir J. S.
Bach. Því næst voru haldnar
ræSur. Mesta eftirtekt vakti ræSa
próf. Straube, Thomaskontors og
f.orstjóra sérstofnunarinnar. Mál
hans skal hér stuttlega rakiS:
“Nú skal lýst markmiSum stofn
unar þessar. Fjárhagsásta..diS
veldur mörgum áhyggjum. Full-
yrt er, aS kifkjutónlistina skorti
fjárhagslegan grundvöll. Ahugi og
forn'fýsi geta unniS bug á slíku.
Þýzka kirkjan fer nú í gegnum
sama eldinn og franska kirkjan
áSur. Eftir skilnaS ríkis og kirkju
sögSu ibeztu organleikarar þar
ekki upp stöSum sínum. Þó lælkk-
uSu launin svo, aS sliíkur lista-
maSur sem \Vidor ha'fSi aSeins
eitt þúsund franka, en áSur fékk
hann 12 þúsund franka. Lista-
menn þýzku kirkjunnar standa nú
nokkuS betur aS vígi, þar sem
mótmælendakirkjan hefir eindreg
inn vilja á því aS halda aSalslöS-
unum og tryggja þær.
Mörg eru rotnunarmerki þessa
tíma. Vér 'höfum kvikimynda'leik-
hús, kaffihús, fjölleikahús og lé-
lega skemtistaSi allra tegunda.
FuIIyrt er, aS kraiftur trúarinnar
sé aS hverfa. En menn varist.aS
dæma eftir stórborgipium. Trúar-
andinn er til og hann ber aS
þroska. Þar nær áhugi allra þjóna
kirkjunnar aS -mætast. Trúin, í
orSsins víStækustu merkin^u, er
sá óbifanlegi grundvöllur, sem,
veldur öllúm þroska og allri fram-
faraleit. Tónlistamenn kirkjnunn-
ar verSa aS hafa samvinnu viS
hina þjóna kirkjunnar og gera sitt
ítrasta til þess aS hrífa söfnuS-
inn, skapa og þroslka trúargrund-
völinn. Þessi sannfæring sýnir
oss æSsta takmark staTÍs vors.
Þetta er tilgangur isltofnunar-
innar. Ekki er nóg aS' menn Tæri
hér aS leika vel á organ og stjóma
kóri, heldur læri menn aS færa
sér í nyt allan tónlistarauS mót-
mælendakirkjunnar, aíli sér enn-
fremur þékkingar á skipulagi
guSsþjónustanna og öllu þar aS
lútandi, og læri aS hafa samvinnu
viS prestana þannig,, aS guSs-
þjónustan sem heild, verSi aS
sönn,u listaverki.
Tvaþólsku kirkjunni er sagt þaS
tíl lofs, aS hún hafi listfengar og
áhrifamiklar guSsþjónustur. Mót-
mælendakirkjan hefir engu minna
efni, ef vel er á haldiS. ViS guSs-
þjónustur ber aS leggja meiri á-
herzlu á kantötuna(söngverk meS
undirleik) KirkjusiSunum verS-
ur aS sýna meiri rækt. Nemendur
vorir geta aldrei lagt næga al-
vöm í nám sitt og starf. Þeim
verSur bezt óskaS trúaranda
Bruckners og J. S. Bachs, þ. e. aS
vinna í smáu aS mikllum tilgangi
soli eo gloria”.
RæSu þessari var tekiS meS aíl-
mennri hrifningiu. Leikmenn og
kennimenn studdu máliS fast.
Fu'lltrúi háskólans og guSfrlæS-
isdeiTdair hans, Geh. Kirchenrat D.
Kittel tók þaS sérstaklega fram,
aS háskólinn helfSi ákafann áhuga
á aS kynnast öllum aSferSúm,
sem leitast viS aS göfga og
styrkja tónlistarh'luta guSsþjón
ustanna.

Ful'ltrúi “isafnaSarsambands
borgarinnar Leipzig’’ og prests-
stjórnar Thtomaskirkjunnar, dr.
Sdhroeder prestur, lagSi sérstaka
áherzlu á þau himnesku áhrif, sem
kirkjutónlist hefSi.
FulTtrúi ríkilslstjórnarínnar Geh.
Regiemngsrat Frh. v. Oer, ful'l-
trúi borgarinnar og ráSsins yfir-
bogarstjóri dr. Rothe o. fl. lýstu
samúS og áhuga meS líkum orS-
um.
AS lokum söng Thomanakór-
iS a capeíla (án undirleiks) "Jesu
meine Freude”, fimmraddaSa
motettu dftir J. S. Bach. Kór 'þetta'
mun vera eitt bezta a capella-kór
heimsinls .M,eSliSir em 60, en
sjaldan syngja fleiri en 55. MeS-
limir em aS eins nemendur
Thiomasskólans. Til upptöku út-
heimtílst almenn kunnátta í söng-
fræSi og nokkur kunnátta í aS
syngja frá blaSi. Teknir em aS
eins 9—14 ára gamlir drengir, en
alment ald urstalkmank er 10—12
ára. KóriS er clft æft daglega,
enda syngur þaS opinberlega oft
I í viku og aSstoSar viS guSsþjón-
I ustur. Raddlmyndun er ekki ken'd
sérstnjklega. Tbcxmaskantor hefir
á hendi stjórn 'kórsins, en fjómm
kórssöngvaranna er kend kór-
stjórn og stjórna þeir kórinu einn-
ig opin'berlega. Drengirnir verSa
margir siíSar duglegir listamenn,
I enda skerpa ifáar tónlistaiSlkanir
eyraS meira en vandaSur sór-
söngur.
Þannig hagar til í 'landi sem aS
gjáldþroti er korniS. Þar sveltur
^ mikill hluti þjóSarinnar. ViS tón-
1 listarháskólann í iLeipzig kenna á-
í gætis listamenn fyrir rnk. 7,50 (þ.
e. 15 aura) um tímann.
Á Isllandi er kvartaS um neyS.
I höfuSborg ríkisins em um 2000
nemendur, en ekkert listkór, iekk-
ert orkestur og enginn tónlista-
skóK.
Islenzk iól. Menn Teita burt Ifrá
því hversdagslega, hugsa til þess,
sem þeir þekkja fegurst, til ælfin-
týraljómans, sem stáfar af frásögn
um um hámark litt þektrar listar,
sem enginn jarSinesk hugtök á.
Næmar sálir fá ekki forSast sár-
an söknuS. 29. 11. '21
----o—----
Hvort er sómasamlegra?
Öl'lum Isilendingum er þaS
kunnugt, aS þjóS vor er fátæk og
fámenn. Atvinnuvegir vorir ó-
nógir, eins og þeir eru nú reknir,
til þesá aS framfleyta landsmönn-
um eskuldlitluim meS góSu 'lífi. —
Ymsir mdnn 'hafa á umliönuim ár-
um yfirgefiS landiS vegna þess,
aS þeir hafa ekki “komist hér af’,
en oirSiS vel efnaSir í öSrum lönd
um. Sýnir þaS, aS möguleikar til
a(S komast áfram eru meiri út um
heim en hér. Ræktun lands Vtors
er dýr, veSaráttan köld og dufl-
ungálynd, lliíf mannia hér fátæk-
legt og tílibreytingalítíS áf því aS
efnahagurimn er yfirleitt mjög
þröngur. ÞjóSaTeinkenni vor hafa
veriS: Þrautseigja, ófélagslyndi,
óþrifnaSur, sparsemi.tillbreytinga-
leysi, bókfýsi. En nýlega háfa
bæst viS skrautgirni og kæru-
leysi. Og í staS sparsemi er kom-
in eySsltusemi. Þykir mörgum
þaS 111 umskifti.
lEn vér viTjum koma “sóma-
sámllega fram”, sem kallaS er.
Embættismennimir hafa TátiS
rigna yfir þingiS styrkbeiSnum og
launaviSbóta áslkorunum. Em-
bætti hafa veriS stofnuS til þess
aS bjarga velsæminu. Nýjasta em-
bættiS mun vera einkariltari for-
sætisráSherra. Vér höfium fengiS
hagstofu, sendiherra, rnarga ráS-
herra og ráSunauta. En þó fer
fjárlhagur vor áltáf versnandi og
eg er vi'ss um aS þaS er emlbætt-
ismanna 'fjölda vors fátæka ríkis
aS kenna.
Vér höfum ekki ráS á aS borga
um 3 miljóinir kr. til embættis og
sýslunarmanna á ári eins og nú á
sér staS. ÞaS er stagaast á eSlli-
legri fjárkreppu, sem muni llíSa
hjá. Hún sé aSeins sem væg um-
gangsvei'ki. En þaS er misskiln-
ingur. Fjárkreppa Islands er orS-
in ' kroniskur” sjúkdólmur. Bakt-
erían er í þjóSlílkamamum, og er
tvenskonar, heitir önnur tegundin
launagræSgi emgættismanna, en
hin eySsluseimi þings og þjóSar.
Hún endúrlekur sig oft dæmi-
sagan um “mýju Ifötin keisarans ”.
ÞaS var barn sem kvaS upp úr
meS þaS, aS hégómagjami keis-
arinn væri ber, þegar hann þótt-
ist bera hin óviSjáfnanllegu klæÖi.
Og þó aS eg verSi áf ýmsum kall-
aSur pó'litfskt Ibarn, þá er þaS
sanníæring mín, aS mörgum og
dýrum embæ'ttum og klaufalegri
fjármíálastjórn sé fjáikreppa la-
lamds aS kenna, meira en rás tím-
anna.
Vér hölfum orSiS aS kaupa
dýrar vörur á StríSsárunum og
íratn til þessa, en vér Ihöfúrn lengst
af fengiS gott verS fyrir vörur
v,orar og engan beinan herkostn.
aS orSiÖ aS greiSa.
Vér höfum ekki kunnaS aS
spara.ÆttjarSarást vorra leiSandi
manna hdfSi átt aS koma frarn
þainnig, aS hvetja aiUa embættiis-
menn og Ifésýsilumenn ti'l aS ‘spila’
gætilega þessli vandræSa ár og
vinna fyrir sem iminst svo hagur
þjóSarinnar yrSíi sem beztur. En
því var ekki aS hell'sa. Alldrei
háfa aSrar eins árásir veriS gerS-
ar á rfkissjóSinn meS ’launaviS-
bætur og aldrei hdfilr meira fé1
veriS 'lagt á haettu og stundum
tapasit e'ims og stríSsárin.
En svo eru hinar merkilegu
bjargráSaráSstafanir. ÞaS átti aS
kenna mönnum aS spara. ÞaS átti
aS forSa mönnum frá aS kaupa
mikiS af óþarfa, og lög um þaS
munu enn vera í gildi. ÞaS var
sett á stöfn dýr skrifstofa (álíka
nauSs^mleg og bæjarstjóra-em-
bættíS á Akureyri) til þess aS
tempra óþaifa innkaup Islend-
inga. En í staS þess aS gera sí-
garettur, átsúkkulaSi og fleira
þessháttar óþarfa aS bannvöru,
hefir kaupmönnum meS mikllu ó-
maki og dýru veriS veitt leyfi til
aS halfa svo mikiS af þessum og
fleiri óþarfa, aS a'll'ir hafa getaS
fengiS meira en nóg lf þessu og
öSru álíka góSgæti.
'Og hvaS er svo unniS viS þess-
ar ráSstáfanir, Jú, þær hafa veitt
nokkrum mönmum igóSar tekjur
og gert menn ámægSari líkt og
syndakvittunarbréfin. En þær
háfa veriS verri en ekkert eins og
aflátslbréfin. Menn vissu um inn-
flutnings erfiSleikana, pöntuSu
því olft meira en þeir annars hefSu
gert, festu á þann Wátt of mikla
peninga ifyrfr vörur, sem fallnar
voru í verSi, áSur en þessa miklu
birgSar voru uppselldar. Á þetta
éinkum viS síSustu tvö árin. Háfa
ýmisir áf mifclum móSi sungiS
þessum ráSstöfunum Ipf og dýrS.
En sannleikurinn er sá, aS mikill
hluti þeirra er verri en ekkert.
Um vöruútvegun Tandsstjórn-
arinnar, meSan sigilingateppan var
mest, er þaS aS segja, aS hún var
óhjákvæmileg þann 'tíma-
Og aS fyrirbyggja okur er
skylda stjórnarinnar, og úm þaS
þaxf aS semja lög. Landstjómin á
ekki aS verzla og festa fé lands-
ins í vörum. En hún á aS láta
semja lög um hvaö mest megi
leggja á hverja vörutegund og
háfa eftirlit meS aS íshættu hafn-
ir hafi nægar matarbirgSir undir
veturinn. Kaupmenn hafa” okraS,
Og þeir gerla þaÖ, |éf ékkji e®(
stemt stigu Ifyrir. Fjöldi dæma