Heimskringla - 17.05.1922, Blaðsíða 1

XXXVI. AR________
WINNIPEG. MANITOBA. MIBVIKDDAGINN 17. MAI1922.
NOMER 33
CANADA
sönn, virðist lítil ástæða fyrir mig
að vera að klóra í bakkann.”
Bókasafn handa börnum.
Sambandsþingið.
Síðastliðna viku var á þimginu
rætt um isjóher Oanada. Stjórnin
hefir fækkað liðinu um 5 skip. Eiga
J)ví nú l>rjú skip við hvora strönd-
ina, austur og 'vesturströndina, að
nægja. Skip hau, er sett verða í
naust, eru Aurora, Patriot og Patri-
cia, en iþau skenkti Bretland Can-
adá eftir stríðið. Hin tvö skipin eru
neðansjávarbátar. Sjóher l>e»si var
aldrei •stór. En okki l>arf að búast
við nidru af honum eftir þetta-
Meighen kvað hann góðan, ef ekk-
ert reyndi á, eða í friði. En i ó-
friði, ef á þyrfti að halda, hélt hann
að lítið legðist fyrir hann. Bæki-
gtöðvar þesaara strandvarnarskipa,
er nrr eru eftir, verða í Halifax og i
Esquimalt, B. C. Ejárveiting til
hersins á komiandi ári nemur
$2.701,400.
Radioistöðvar var mirtst á, og
verður eitthvað gert til þess að
korna upp nokkrum af þeim; voru
um $440,400 veittir til þess.
A fluglið var minst. Bretland
hafði látið Canada fá $5.000,000 virði
af loftförum og ýmsiun útbúnaði
lútandi að loftsiglingum- En lítið
mun eiga að nota þessi flugtæki.
Einn þinigmanna sagði bezt að
gleyrna .þeinn, því stjómin áliti ekki
annan hor þurfa i Canada en ská-ta-
fSlagið.
Um Wrangeleyjuna, er Yilhjálm-
•ur Stefánisfion nam og skenkti Can-
ada, urðu nokkrar umræður. Töldu
þeir þingmannla, er um það
hfýfðu fjallað, engan efa á, að Can- ið hann. Drengurmn týrfhst þann^
. # _l ri* n A ln\n nn nnn #1 I V\.r\r\ v\ O n \m w.. I
í þorginni Toronfo verður innan
skams byrjað áað byggja hús mikið
yfir bókasafn handa börnum, sem
þar er veriö að sitofna. Þetta mun
vera fyrsta l>arnabókasafnið i Can-
ada.
Þingmanr,sefni í Manitou-
1 Manitou hefir bændaflokkurinn
útnefnt Geoi-ge Compton fyrir þing-
■uannsefni við næstu fylkiskosn-
inigar. Sækir liann á móti núver-
andi þingmanni, J. S. Ridley, f-
haldsinanni.
Ellistyrk.
Tillaga hefir ko-mið fram um það
á sambandsþinginu, að stjómin
semji einhverja reglugerð fyrir elli-
styrksveitingum. Dr. J- E. La-
Pontaine, liberal frá Hiull, bar upp
tiMöguna. •
Smjör frá Manitoba.
^Arið 1921 voru 108 jámbrautar-
vagnhlöss af smjöri send út úr
Manitoba. Það eru 2,316,000 pund
og nema að verði $857,000. Mestur
hluti þesea smjörs fór til Montreal,
Toronto og til Bretlands; aðeins
lítið eitt til Chicago og New York.
Týndur og fundinn.
Mrs. Louise F. Lesueur, sem heima
á í Boston, hefir nú 25 ár leitað
má*. að syni sínum Everett o-g loks fund-
ada bæri eyjan. Og því sem við
höfum, höldum við, sögðu þein
Eullyrt var, að Bandarfkin mundú
e>kki gera neinar kröfur til eyjai-
inniar. Leiðangur mun hafa verið
gerður þangað af stjóminni.
Vatnsflóðiö ígrend viö Winnipeg.
Áflæði úr Assini'boia-ánni liefir
verið aifar miikið undanfarna daga-
I Baie St. Paul héraðinu, vestur at
Winnipeg, hefir ftoatt svo yfir jarð-
irniar, að 12 ábúendur hafa þegar
tekið sig upp og flutt sig og bvi-
slóð sína og skepnur til Marquetbe.
Yar vatnsflóðið þá orðið svo mik-
ið, að vfða varð að sundreka skepn-
urnar. Búslóðin var fluttá bátum.
Lfikt þessu Hiefir víða átt sér stað.
Við Reaburn flæddi yfir C. P. R-
brautina, svo hún varð ófær- Cg
yfir veginn út frá Portiage kvað
ílæða á tv-eggja ntílna svæði. Aust-
ur aif Popiiar Point er yfir að iíta
sem hafsjój’ væri. Við bakkana lvjá
Headingly er vatnið aðeins 6. þuml.
fyrir -neðan bakkann. Og að áflæo*
ið skyMi þá og þe-gar yfir Wininpeg
bæ, óttuðust margir um tíma. Svo
varð þó okki. En lítið nran WTinni-
pegbær standa hærra en Headingly
og mun því verða hætt, et vatniö
hækkar mikið úr þessu. Og ennþa
berast ekki fréttir af, að áflæðið sé
að minka- Hver skaði af því hlýzt,
áður en því iýkui1, er auðvitað ekki
hægt að segja um. Orsökin til
þesisa áflæðis er sú, að áin er ein-
hvers-staðar stffluð af ís. Hefir ver-
ið reyn-t að hrjóta upp sum Isihöftin
■f henni, en þau eru ©flauist fleiri eiii
ennþá hafia fundist.
Verðlækkun.
liefir átt sér stað í Montreal, sér-
sbaklega á einni vörutegund. En
það er bjór! Kepni milli ölgerð-
arhúsana veldur, en ekki það, að
bjórinn sé okki keyptur!
Dettur fram úr rúmi og deyr.
Níu miániaða gamalt pilbbam, son
ur hjóna er Sherman Wilson heita,
og 'heinna eiga í Suite 5 Ashlknd
Court hér í bænum, datt fram úr
rúmi sínu síðastliðinn sunnudags-
morgun og dó af því; höfuö baros-
ins hafði slegist á rúmifiótinn um
leið og það kom niður.
Eftir lestur ræðu Doyle’s.
Maður að nafni Perey Brown, er
átti heimia íTorontobor-g, fanst einn
morgun dauður i herbergi sínu-
Herbergið var fult af gaslofti. Hjá
rúmi hans fianst úrklippa úr dag-
blaðinlu, sem filutti ítarlega frelgn
af ræðu Sir Arthur Conan Doyle og
höfundur kallaði: “Dauðinn er fag-
ur og kvalir em honum engar sam-
fara”. Hjá úrklippú þessiari var
blað með þessu áletruðu: “Eg er
79 ára gamall. Eg er að tapa sjón-
inni. Sé fregnin á þassari úrkMppu
ig, að konan sendi hann 3 ára gaml-
an á harnaheimili. Þaðan var hann
tekinn tii fósturs af canadi'skri
fjölskyldu. En hver þessi fjöl-
skylda var, komst móðir drengsins
aldrei að. Nú nýiega var henni til
kynt af yfirmanni lögregluliðs
Nxirð>resturlandsins, að drengurinn,
sem liún hefði verið að leita að,
væri í lögregluliði þeirra, en som
stæði væri liann norður í óbygð-
um. Móðirin bíður með óþreyju
eifitir að hann komi til haka, þ\i hún
þráir nú melra en nokkru sinni fyr
að sjá hann.
Fellibylur.
Fellibylur mikill varð í Molson,
um 38 mílur austur af Winnipeg,
síðastliiðnn miðvikudag. Þar som
bylurinn fór yfir fuku síinastaurar,
um koll og \drar slitnuðu. Tele-
graphrvírar C- P. R. félagsins, vírar
Winnipeg Hydro plöntunnar og
Eleetric Railwiay félagsins, voru all
ir slitnir. Þetta stöðvaði um tíma
verk á öllum þeim stöðum í þænum
er afl sitt hafa frá aflstöðvum þess-
ara félaga. Auk þess sló eldingu
niður í aðal afltaug Eleotric félags-
ins skamt frá Lac du Bonnet og
sleit hana. En alt komst þetta
furðu fljótt í samt lag aftur og urðu
þó skemdir miklar af bylnum.
Skrásetning.
Sk rásetn Ingad ag a r í bæjunum
(Winnipog, Portage la Prairie, AJs-
slniboia o. s, frv.) eru frá 22—26. þ.
m. Allir, sem atkvæði ætla sér að
greiða í fylkiskosningunum, verða
að komast á kjörskrá einhvern þess
ara daga.
að varla nokkurt heimili sá óhult
vegna hennar. Porter, forseta ut-
anríkisdieOdarnefndarinnar hefir nú
borið upp frumvarp í þinginu í
Washiugton gagnvart innflutningi
þess í iandið, og sum rfkin, eins og
California t. d., hafa tekið það á
dagskrá sína.
Verkamannaleiðtogar hanHteknir
3>rír leiðtogar yerkamannafélags-
ins í Oiiieago voru teknir fastir af
lögreglunni þar og kærðir fyrir
þátttöku í uppreisninni, er þar
varð fyrir skömmu, í hverri að lög-
regluþjónar biðu bana og fleivi
særðust. Menn þessir eru “Big
Tim” Murphy, Fred Mader og Cor-
nelius Shea-
Yfir tvö þúsund verkamenn hætta
vinnu.
Verkstæðum Dwight Manufactur-
ing félagsins í Chieopee, Mass., hefir
verið lokað um tfma og mistu við
það yfir tvö þúsund verkamenn at-
vinnu.
Sala fylkislanda í Norður-
Minnesota.
LTm 48,000 ekrur af fylkislöndum
verða seldar af Minnesotarfkinu á
næstkomandi sumri. Mikið af lönd
um þessum liggja í Louis County og
eru míest megnis skógar og engja-
lönd.
Flutningsgjald akuryrkjuverkfæra
lækkuð.
Sambandsþingið virðist vera sam-
huga um, að ifauðsynlegt sé að
lækka flutningsgjöld á öllum akur-
yrkjuverkfærum nú þegar í stað, og
hefir slíkt mikla þýðingu fyrií
bændur yfirleitt.
BANDARÍKIN.
Morfin útflutningur frá Síberíu.
Áitta hundruð tonn af morfiíni er
sagt að verði flutt til Vesturheims
frá Síberíu á komandi ári og fer
megn þess til Bandaríkjanna. Fé-
lag hefir verið sett á laggirnar í
Vladivostok til að höndia vöm
þessa eingöngu og hefir Soviet-
sitjórnin veitt því einkaleyfi á að
selja það út úr landinu og gera alt
annað opium upptækt, sem ekki er
látið ganga geignum verzlun þess.
N/otkun þcssa voðalyfs virðist hafa
aukist að mun í Bandarlkjunum nú
á seinni árum, þrátt fyrir laga-
ákvæði, sean gerð hafa verið til að
ú'trýina því- Hryllileg afdrif ótelj-
andi af æskulýðnum hafa átt rót
siína að rekja frá notkun þessa lyts
og hafa nú sum stórblöð landsins
kveðið upp herör gagnvart hættu
þessari, því þau halda því fram,
Kolaverkfallið-
Nú virðist vera að draga að því,
að senn muni sjá fyrir enda kola
veiikfallsins, som staðið hefir yfir
undanfarandi fcíma. Stjórnin hefir
nú gert uppkast að samningum, er
álitnir munu aðgengilegir fyrir
bóða málsaðlla.
Fort Worth flóðið.
Ellefu fórust og yfir 1500 urðu
heimilislausir af orsökum Fort
Worth flóðsins, og um $600,000
eignatjóni er sagt að það hafi
valdið.
Auðæfi Uncle Sams.
$18,000,000,000 hefir útlöndum ver-
ið lánað frá því strfðið hófst 1914
svo við, að hesturinn varð sam-
stundids róilegur. Mun klárinn liata
huffsað, að þar væri koininn annar
hestur, er hann sá sig í speglinum!
Hér er stunduin talað um það, þar
sem ekki er nema einn hestur eða
ein kýr í húsi, að þeim leiðist. Ef
til viM er- hér fundið ráð við þeim
leiðindum — að minsta kosti er út-
látalítið að reyna þetta ráð-
1835 vinnulausir.
Samkvæmt ráðstöfunum tVash-
ingtonfundarins, um ta.kinörkun á
sjólier, varð nýlega að vísa 1835 sjó-
li'&sfonnigjum frá vinnu á Bret-
iandi.
Útbreiddasta blað heimsinp
er Daily MaM í London. 31. desem-
ber hafði l>að 1,483,754 kaupendur.
Blað þetta er eitthvert áhrifamesta
hlað á Englandi. Dað er gefið út
á hverjum degi í Lóndon og Man-
chester samitfmis, og útgáfa af því
fyrir írveginlaind Evrópu er dagloga
prentuð í París, svo að það er les-
ið um alt Frakkland og víðar á
sama tfma sem á Englandi á degi
hverjum. Það er sent með flugvél-
um út uin álfuna-
Earl Balfour-
Sir Arithui' Balfour, fyrrum för-
sætisráðherra Bretlands, hefir hlot-
ið jarlsnafnbót, Verður hann hér
eítir kallaður: Earl Balfour of
Whiftinghame.
írland.
Kosningar fara frant ó frlandi 15-
júnf n. k. Eins og kunnugt er, eiga
þær kosningar að skera úr því,
•hvort meirihluti íbúa landsins sé
með stjórnarbót þeirri, cr írland
hefir fengið, eða hafni henni og
haldi þá áfram baráttunni fyrir
fuMiköminni lýðstjórn, eins og De
Valera berst fyrir. Haldið er að
samningarnir verði samþyktir.
i
Biskupsminni Norðlendinga.
Héi kristni parf, sem kveikir líf og anda, D
hér kristni þarf, er segir: Verði ljós, .
og skapar ljós, en fælir sérhvern fjanda, i
er frosti myrðir hverja nýja rós. jjj
Hér kristni þarf, sém kristna menn ei svíki, »
með kreddum þeim, sem byggja dauðan svörð;
hér kristni þarf, sem kallast himnaríki,
og Kristur með oss skapar hér á jörð.
Hér kirkju þarf, sem ekki er bygð á auði
né ógna-valdi bundins klerkalýðs;
hér kirkju þarf, sem býtir lífsins brauði
á báðar hendur mitt á velli stríðs.
Hér kirkju þarf, sem kærleik bindur alla;
hér kirkju þarf, sem skilur Drottins raust
og meðan þúsund þúsund raddir kalla
ei þekkir nema Krists. Sú ein er traust.
Hér biskups þarf, sem bundinn anda ley’sir;
hér biskups þarf, sem vekur frjálsa trú;
hér biskups þarf, er sjúkar sálir reisir
og segir skýlaust: Dygð er lífsins brú.
Hér biskups þarf, sem þorir vits að neyta
og þýðist ekki hverja gamla skrá,
en veit, að takmark lífsins er; að leita
að ljósi Guðs með frjálsri sannleiksþrá! ,
Nú skyldi kristin kirkja vera að fæðast
og koma fyrst í ljós með réttri mynd!
Nú skyldi aftur Kristur holdi klæðast,
en kvalir hætta, blóð og tár og synd!
Alt skyldi nýtt, og nóttin brott hin forna,
sem naumast mátti heita kristin tíð;
i>ví sál vor eygir enn þá fegri morgna
en alt til þessa glöddu kristinn lýð.
ÖNNUR LÖND.
Genúa.
Ekki er Genúafundinnni slitið
enn, en litlar Mkur eru til, að þar
verði miklu afkastað hér eftir í
^varfir Evrópuþjóðanna. Fundurinn
strandaði á þessu, að Vestur-
Eviróipulþjóðirnar, einkum Frakkar
og Belgir, vildu enga samninga gera
1
í
O
I
I
o
!
!
BRETLAND
og er það hinn lang stærtsi auður, I við Rúissland, nema með því móti, 5
er nokkuififcfma hefir verið. lánaður eignarréttur á landshlutum og
af nokkru landi. i bygigingum, er kaupsýislumenn frá
þeim löndum áttu í Rússlandi, yrði
viðunkendur. Rússar skoðuðu það
sem spor í áttina til að brjófca
grundvallarlög landsins, því jarðir
og lóðir eru þjóðeign undir Soviet
fyrirkomulaginu. Þeir gátu því ekki
gengið að þessum sanwiingum.
Lloyd George og lið hans er sagt að
fara muni bráðlega heim af fund-
inumt Eifct hvað er þó búist við, að
fundiurinn' sfcandi lengur yfir- En
annar fundur hefir nú verið ákveð-
iinn í Haag á Hollandi. Á sá fund-
ur að byrja 15. júní. Er liann sýni-
lega framihald af þessum Gienúa-
fuirdi. llefir Lloyd George sent
Bandai-íkjunum skeyti og boðið
þeirn þátttöku í fundinum. Hefir
BandSaríkjastjórnin tilboðið til yfir-
vegunar; Er talið hálf-vafasamt, að
þau mumi sinna fundimim- — l>ann-
ig er þá þeissum málum komið. En
hvað sem sagt er um Genúiafundjnn
miá Lloyd George eiga það, að hann
hetfir gert einlæga tilraun til að
hrinda velferðarmálum Evrópu-
þjóðanna áfram. Hann leit á mál-
in meira frá efinalegri hlið en póli-
tísikri. Var það auðvitað eina
ráðið til þess að hrinda einhverju,
sem vteruleg uimibót var að, í fram-
kvæmd. En pólitískt ofstæki hinna
vestlægu þjóðanna olli því, að það
kom í þetta sinn ekki að notum.
Pái hann Bandaríkin I lið með sér á
nælsta fiundi, 'er eikki að vita nema
að meiru verði í verk komið af hug-
sjónum hanis. Annar maður á fund-
inum í Genúa, seín lipra framkomu
hefir sýnt, er Tchicherin, formaður
rússnesku seaidinefndarinnar- Þó
æ-ö færl, að hann gæti ekki sam-
þykt samninga vesturþjóðanna, hef-
10 ára verkfallshlé?
Frank Hodges, mjög leiðandi mað
ur í liópi verkamanna á Englandi
og sá er stjórn kolaverkfallsins
milkla hafði á hendi, hefir birt i
blööunum áskorun til verkveitenda
og verkamanna mn að koma sér
sarnain um 10 ára hlé á verkföllum.
Hivort liægt verður að gera sainn-
inlga á milli beggja aðila um þetta,
svo þeim vel líki, er þó eftir að
viba.
Ummæli Roberts Cecils-
Robert Cecil lávarður, sem und-
anfarið hefir verið konservatív. og
var f ráðuneyti Loyd Goorges 1916—
1918, hefir í ræðu, er hann hélt ný-
lega, lýst því yfir, að hann geti ekki
unnið með samísfceypustjórninni og
heldur ekki með verkamannaflokkn
um á Englandi. Það væri samvinna
með ga.mla konserivatívaflokknum.
sean hann kysi helzt, eða jafnvel
Grey lávarði, sem er mjög leiðandi
m/iður í liiberalflokknum. Þykja
u.mmæli hans um samvinnu við lib-
eralflökkinn mjög eftirtektarverð.
•
Speglar í hesthúsum.
Enskur herföringi, er átti nokkra
hesta, varð þesis var, að of hann
skildl einn hestinn eftir inni í hest-
húsi, þá varð hann mjög óróelgur,
meðan hinir voru úti. Til þess að
hæta úr þessum leiðindum hests-
ins, sem eftir var skilinn, lét her-
foringinn hengja spogil á hesthúss'-
vegginn fyrir framan hann, og brá
Því andinn lifir, andinn skapar, skapar,
og alt er nýtt, ef kantu rétt að sjá;
og heimska mannsins tapar æ og tapar,
en tákn og undur brúa lönd og sjá.
Hver, hver vill æðrast? Einskis er að sakna,
Því eitt er ríkið; Guð í vorri sál. <
En sálin þarf að þros'kast — vakna, vakna,
Því vöknum allir: Kristm vorrar skál!
Kom heill og sæll, J>ú biskup vor og bróðir,
í bygging Guðs að leggja nýjan stein!
Á tímans rústir, sjá, vér horfum hljóðir,
og hvít til skurðar bíður akurrein. 5
Kom heill að leggja hendur vorar saman; • |
kom heill ,í lands vors rúða jurtagarð!
Kom heill með ráð og vit og frægðar-framann |
að fylla aftur kirkju vorrar skarð!
M. J. |
O
(Einn af kaupendum Heimskringlu sendi oss f
ipetta kvæði og bað oss að endurprenta bað. Það
er tekið úr “Breiðablikum”. |
I °
orð Lloyd George um hann og
nefn'dina frá Rússlandi, em þau,
að þeir séu af blöð'Um og annara
pjóða siendinefndum á fiindiniim
hafðir fyrir röngum dómum, því
þeir hafi í engu farið lengra en
jsann'gjamt \Tar og verið fúsir til
siamvdnnu.
Tigrisdýrakjöt.
Tigrisdýrakjöt þykir góð manna-
ifæða á Indlandi. Sækjast sumir
efltir að eta það, vegna þess, að
saimkivæmt gamalli þjóðtrú, á sá, er
þess neytir, að erfa nokkuð af
þrótti og vitkænsku dýrsins-
ir hann reynst samvinnulipur. Og
Mentunarskortur.
í Portúgal ór sagt að mentun sé
á lægra stigi, en í nokkru öðru
landi I EvtSjvu. Yfir 60 prósent af
ifbúum landsins em hvorki læsir né
skrifandi.
Betra seint en aldrei.
Þýzkalandskeisarinn sæli kvað
vera orðinn s\’o guðhræddur, að
liann situr hálfa dagana við að lesa
bihlíuna og ræður kristlegs efnis;
einnig heldur hann bænir mjög iðu
lega. Hann er enn á Hollandi og
líður líkainlega vel. En andlegt
ástand hans eru vinir hans mjög
hnæddir um að sé að tapa jafnvægi.
Munaðarleysingjar.
Sagt er að tólf miljónir barna í
Evrópu og Asiu hafi músfc feður sfna
í síðasta stríði og séu því munaðar-
iaus-
ör fjölgun.
Prófessor nokkur í París hefir
gefið sig við að komast að raun um,
hve ört flugum fjölgi. Hann full-
yrðir, eftir tilraunimar, að 6 flugur
eigi eftir 4 mánuði 3,985,696,387,755
afkomendur.
Dýrt keyptir hjónaskilnaðir.
Re ik n ingsl istarmaður einn í
Bandarfkjunum hefir komist að
vissu um það, að helmingi meira fé
sé eytt til þess að fá hjónaskilnaði
/þar, heldur en til þess að giftast.
I
Kirkjuklukkur-
Kirkjuklukkur sjást aldrei í must
emm eða bænahúsum Múhameðs-
trúarmanna. Þeim er illa við hring-
ingar — og skoða jafnvel illa anda
samfara þeim.
Almanök.
Almanök vom fyrst prentuð á 15.
öld. Kalendarium Novum hét það
fyrsta f Evrópu og var gefið út af
Ungverja, er Regiomontanus hét.
Kom l>að út árið 1475 og svo ekki
aftur fyr en 1492 og 1513. Það var
selt á 10 krónur og var keypt á Ung-
verjalandi, Þýzkalandi, Frakklandi
og Englandi- Fyrsta almanakið á
Englandi var Sheplands Kalander,
gefið út árið 1497,
--------O-------- j