Heimskringla - 17.05.1922, Blaðsíða 2

2. BLAÐSIÐA.
H E I M S K R I N G L A.
WINNIPEG, 17. MAI, 1922
Andlegleiki.
Eftir próf. J. Brierjey
Öld vor er önnum kafin við
það að endurskoða niðurstöður
fyrri tíma í siðfræði og trúbrögð-
um. Þessarar aldar mönnum þyk-
ir ástæða til að láta í ljósi eigin
engillegum áhuga að ræða og á eftir fór. Oss hnykkir við að|.isakir þess að alt hans eðli er
rita um bréf Páls postula, en Iesa um siðleysið eftir daga þrungið andlegleika og í hinni
jafnskjótt og hann var Iaus látinn Cromwells, þegar Karl konungur; ínmlegustu návist við guð. Feg-
byrjaði hann aftur með jafnmikl- ?.nnar. komst. . aftur til vaida. | urstu lofsyrðin, sem Mr. Bryce
um brennandi ákafa á ólifnaði og
manndrápum. Þegar Sir John
Hawkins flutti skipsfarm af svert-
ingjum, er stolið hafði verið í
Hvernig gat slík breyting á kom- hafði um Gladstone, voru þessi:
ist, og það svo skjótlega?
‘hann lifði einnig þriðja lífinu,
skoðun á þeim efnum, er eldri i Afríku. til þess að selja þar í ný- afgk° j
-.............. • • ■ ■• —— c—'----------- 1-----hann
Sálarfræðin ieggur oss svarið hinu leynda lífi sálarinnar. Trúar-
upp í hendurnar. Feðurnir höfðu j brögðin voru, framar öllu óðru,
gengið fram af sér, höfðu fyrir
hugsunar. Það eru ávextir iðjunn í in skýrari, en þegar barnið er
ar er verða veittir vinnumanninum orðið að þroskaðri persónu, þá
fyr eða síóar, því það er hin rétta ! er hugsunin orðið svo að geta
borgun er lífið kann að láta í té. | margfaldast í huganum, og þann-
Það er skemtilegt að vera vel til íg geta þær aukist og margfaldast,
fara, hafa fagran og nothæfan j þegar umhverfið er fagurt, og
klæðnað. En það er skemtilegra viðmótið er gott, og myndast þá
að vera svo að hvar sem litið er' fögur þakkætis tilfinning við það.
lendum Spánverjá, hrepti
engum Sviíum!s “m »8 ?»■>• '» « eS. ekkerl aS eftirláta börnum
! sloppinn ur haskanum, mælti
kynslóðir höfðu talið með öllu
útrædd. Og
þykir þeim þessa brýnni þörf, en
þegar ræða er um þau efni, er
fela má í orðinu “andlegleiki”.
Þessi snjöllu orð Páls postula:“að
lifa eftir holdinu er dauði, en að
lifa eftir andanum er líf og frið-
ur,” er ein þeirra setninga, sem taka sem allra minstan þátt í störf
aldrei falla úr minni, er maður um Iífsins. Sapikvæmt þessari
hefir eitt sinn heyrt hana. Hún; skoðun flýðu hinir fornu einsetu-
ega areynslu tæmt sálar-
krafta sína, og höfðu því lítið
hann: “Guð vildi ekki leyfa það Í
að hans útvaldi færist.”
Aðrir hafa talið það skýrastan
vott um andlegleika, að loka sig
sinum. Hér höfum vér lausnina á
eirri furðuiegu sannreynd, að
börn Púrítananna fengu ímugust
á púrítanastefpunni, að synir
. , , • Cromwells voru lítt trúhneigðir,
algerlega ut ur manntelagmu og ^ . ....
_____ ____u'.T : ao systursymr Mutons, sem voru
aldir upp á heimili hans, rituðu
háðgreinar um púrítanastefnuna
I og birtu á prenti óþverra-kvæði,
og að dætur frægra prédikara
hefir læst sig óafmáanlega inn íjmenn út í óbygðir; einlífi var ^
mannlega meðvitund Ösjálfrátt talið eina leiðin til fullkomnunar.1 ^ á ^ ræmda leiksviði
hafa menn fundið að þarna var Að leggja stund a hst.r og vjsindi.. Karlungatímabilsins< þegar menn
. bent á djúpa sannreynd i mann- var talið bera vott um guðlaust, /leggja aUa , herz)una á að hiynna
legu lífi. En hvað er það, að vera veraldlegt hugarfar; aftur væn ^ emm ^ sá,areðhs 9Íns> en
guðrækileg starfsemi emgongu , , . c ■ r
,,, . 'i skeyta engu heildinni, ter jatnan
folgin i þv, að Isyngja salma, 1 ,,|a' ætli a|da|öng
andlegur? Á umliðnum öldum hef
ir þessi setning Páls fætt af sér
óteljandi þýðingar. Allskonar að-
ferðum hefir verið beitt til þess
að skýra innihald setningarinnar,
þylja bænir, lesa helgibækur, eða
þá mæla ekki orð stundum sam-
reynsla að vera búin að sannfæra
an. Hugsið um þá óskaplegu van- °SS.', . ,.
og nú höfum vér á þessum síð-: brúkun tímans í klaustrunum, er' Lm leið og ver nu litum yfir
ustu dögum ágætt tækifæri til að j Davíðssálmar voru endurteknir a”ar þessar sannreyndir, cr rett
ár eftir ár, 8 sinnum á dag; á aS *?era ser ' 1 verJu se
hvern einasta dag hlaðið þessum ■ fólgið að vera andlegur maður?
óþrjótandi orðastraum. Hver I stuttu máli má segja, að andleg-
þóknun mundi guði vera í þessu le'ki sé fólgmn í tvennu: skynjan
eða manninum sálubót? En hvað °S framkvæmd. Hann er með
an hátt fráburgðinn skoðun for-!þessi sífelda endurtekning hefir öðrum orðum þetta, að finna guð,
feðra vorra. Til þess að nefna hlotið að þreyta drottinn himins- sjá guð hvarvetna í sköpunarverki
eitt dæmi skal bent á, að útsýni ins, ef ekki mennina með! Væri hans, að veita viðtöku með auð-
vort er víðara. Samanburðar-; sannur andlegleiki fólginn í þessu, nijúkri gleði hinum margbreyti-
mundi það vissulega illa borga legu fyrirbrigðum, er þar birtast
sig fyrir jarðbúa að kaupa hann °g hinni margbreytilegu reynslu,
rannsaka niðurstöðurnar og ar
mynda oss skoðun um þær.
Þegar vér höfum myndað oss
skoðun um þetta efni, kemur í
Ijós, að dómur vor verður á marg
tt fráb
vorra.
er
rannsóknir hafa gert þröngsýni í
trúarbrögðum óalanda. Páll post-
uli var ekki fyrsti maðurinn, sem
skotið var í brjóst þesspri hugsun
um andlegleikann. Þessi hugsun
var töm miljónum mannssálna
öld
þessu verði. ! sem bar er a boðstólum. svo sem
f þessu sambandi hljóta hugs- nýrri opinberun frá honum Sá er
anir vorar að beinast að hrein- andlegur rnaður, sem . kvoldroða
trúarstefnunni (purítanastefn- Alpafjallanna, í sónötu Beethov-
(Eimreiðin)
Misjafnir eru manna-
dómar.
löngu áður en kristin öld rann unni), sem hér í landi er frum- ens* í stærðfræðilegu viðfangsefni
upp. Indverska heimspekin hafði j móðir þess, er áhnfamest er í trú- 1 aldagömlum viðburðum sögunn-
kent þenna sannleika a smn hatt ^ arcfnum þann dag í dag. Hver er ar» ■ hlátri ungbarnsms, í spurn-
aldir, hún sem líkti hinum
um
sýnilega
heimi við hverfulan
sú skoðun púrítana á andlegleik- ingum og svörum lífsreynslunnar,
anum? Óneitanlegt er það, að í dýrustu eftirlöngunum sálarinn-
skugga, en taldi hið ósymlega a'ð|sakir hmnar áköfu, járnhörðu ar ser hinn æðsta veruleika
baki hinn eina sanna veruleika. hfs_ og trúarskoðunar, hætti púrí- ýmrst dyb’a sið eða birtast, þenna
Og þegar vér flettum blöðunum í tonum mjðg vjð að taka sig út úr, aeðsta veruleik, sem rödd sálar
bok hmna dánu hja Egiptum,1 þ]aða allþröngan garð um sig. En hans seg.r honum að sé heilag-
með hennar dulkendu trúarsetn- þð kendi þessa ekki svo mjög leiki og kærleikur, og hjarta hans ,,
ingum og lifandi sannfæringu um. hjá fremstu forgöngumönnum þráir fremst og dýpst að sam- yfir þann olgusjo er umheimur
_ - .. ■ — _ _ • rvMmrl a u m »\ v Aii Ti 1 I n 11 m
tilveru annars heims, verður oss þeirra. Milton unni lærdómi og einast.
ljóst, að sálir þessara alvörugefnu þekkingu á öllum sviðum, og Og þessari skynjan fylgir fram-
dýrkenda, sem höfðu hugann: enginn samtíðarmanna hans hafði kvæmd. Með því að hinn andiegi
fastan við hið sýnilega< horfðu næmari skilning á fegurðinni. maður veit, að tilveran öll er and-
nákvæmlega eins við í þessu efni j Hutchinson ofursti var einn hinn legs eðlis og lög hennar heilög,
og orð Páls postula benda á og’ hreinhjartaðasti og göfugasti mað lætur hann það vera sitt dýrasta
það sem sterkust tökin hafði á j á starfið þá sé það uppljómað af Sú tilfinning kemur fram 1 gleði
hugsun hans og tilfinningum. j fegurð, mildi og mikilleik. Þá eru á ýmsan hátt; þegar sálin er glöð
Þetta er aðalsmark mannsinsi þaii sett á geymslunnar spjöld þá líður henni vel. En þegar eitt-
(menskunnar). Því hæna sem tíma og verða þar alla tíð sem hvað kemur sem veitir e.nhverja
vér hefjumst úr leirflagi dýrseðlis j menjar um þann er verkið ,vann. I sársauka tilfinning, þá líður henni
ms, því skýrar munum vér sjá Þess vegna er það gleðilegt að illa; það vekur einnig hræðslu og
.jeiminn i Ijosi andlc^Ieikans, p\í koma með alt það a moti umheimi er þá eitt af því vonda. Nú er
fremur finnum vér að: sem veitir honum víðari sjón-' orðið svo hart að finna eitthvað
“gegnum allan vorn holdshjúp j deildarhring, styrkir hugsunina, svo gott að ekki sé meira og
skýtur upp fögrum frjóöngum veitir hlýu, hægindi eða þrótt. ' minna af illu er slæðist inn í. Þetta
óendanleikans. j Það er í þessa átt við hið sama, kemur af þtí að rnenn eru orðn-
—Sigurður Gunnarsson þýddi. Þvj sa eSa sú er Serir» vekur. ir svo ósamstæðir við hið góða,
þekkmgu, og veitir þægindi og j og eru því meira og minna Tcomn-
þrótt; þessvegna er það gleðilegt ir í samfélag við hið illa, þegar
að vera svo búinn á líkamanum, það er haft of nálægt barninu.
1 Börnunum sem koma því illa af
stað. Þá er búið að flytja barnið
inn í vonda staðinn. og þar er
ekki gott að ala upp barnið. Þeg-
ar það er notað við barnið er
vekur gleði og fjör, þá er barnið
flutt inn í himnaríki, og þar er
gott að ala upp barnið. Þetta er
betra að aðgæta í tíma.
Það er nú bezt að láta heim-
inn vita að það er alt einn og
hinn sami geimurinn eða rúmið,
þessi staður sem við erum í, þar
sem alt Iífið aflar sér í. En það
hefir verið álitið svo langt á milli
þessara staða, sem er aðeins í-
myndun. Þegar aðgætt er hvar
er gott, þá skýrist þetta, en á
meðan hugsunin er svo illa á sig
komin þá skýrist þetta, en meðan
hugsunin er svo illa á sig komin,
að hún framleiðist af einhverri
illri hvöt eða erfiðri tilfinning,
þá má kalla það verri staðinn.
Hvað veldur hinu ömurlega á-
standi heimsins? spyrja margir.
Þeir finna hvað er höndlað rangt,
hvað rangt er 'úthlutað starfi, og
laununum fyrir það. En þeir vita
ekki hvað þessu veldur. Þeir hafa
nóg að vinna sumir, og nægilegj,
til sinna nauðþurfta; þeir eru svp
fastir við vinnuna, að þeir mega
bjarga sér, löngun til að seðja ekki vera að að hugsa um ástand
sig. .Næsti stafur er kæti; hana j hinna og eru hálfsofandi. En aðr-
Herra ritstjóri!
Mér datt í hug að senua þér
nokkrar i:nur t'.l að sýna þér
hvernig hugsunarleysið fer með
mig stundum; það fer svo langt
að eg kalla mig stundum öðru
nafni en mínu eigin, og eg til-
einka mér þá störf, er eg hefi
aldrei unnið. Eg gef þér í sjálfs-
vald hvort þú vilt láta nokkurn
sjá eftirfylgjandi línur er eg mælti
fram í hugsunarleysi, því eg hefi
nú þegar sannfærst um það, að
misjafnir eru mannadómar og þar
af leiðandi langar suma til að sjá
og heyra það sem aðrir álíta
einskis nýtt. Efíirfylgjandi Iínur
eru mitt 4lugsunarleysishjal.
H. F.
Seztu við stjórnvölmn og stýrðu
beint. Legðu frá landi vonanna,
villunnar, fáfræðinnar, heimsk-
unnar og hleypidómanna. Settu
upp seglið og segðu honum blæ
að ýta þér áfram á öldum lífsins
fela
i ser.
ur að lunderni; hefir kona hans takmark að laga breytni sína og
En til þess að skilja rétt hin j ritað æfisögu hans, sem talin er lunderni eftir þessu lögmáli. Lög-
áðurgreindu orð Páls verðum vér. hreinasta fyrirmynd æfisagna. málið er afar víðtækt. Öll þekk-
að ryðja úr vegi ýmsum fárán-' Þar stendur um hann ritað að mg, öll vísindi, öll snilli er falin í
legum misskilningi, er hefir hlað- hann .hafi haft skemtun af hauka- því. Snilli Mozarts í tónlist er ná-
ist utan um þau. Það munu vera veiðum, dansi og skilmingum, og skyld þeirri hinni ancflegu full-
fá orð á tungu vorri, er orðið oss verður Ijúft að lesa um “jarpa komnun. Alt hlýðir þetta sama
hafa, að líkindum,, fyrir verri(hárið hans, sem var mjög þykt í grundvallariögmáli. Og þess vegna
meðferð. Svo kynlegum skrípa- æsku, fínna en fínasta silki, og er andlegur maður hinn vjðsýn-
myndum af andlegu hugarfari og liðaðist mður um höfuðið í_ asti, en ekki hmn þröngsýnasti
og svo geðslegum hefir verið hald hrokknum lokkum.” Púrítanar meðbræðra sinna.
ið á lofti, að fjöldi manna hefir voru fráhverfir því að loka sig Slíkt efni sem þetta, ásamt mý-
fengið óbeit á sjálfri hugsjóninni inni í klaustrum eða láta sér nægja mörgu öðru, sýnir skýrlega hina
og hefir þetta valdið hræðilegri j tóman sálmasöng. Sagnaritarinn fögru samábyrgð mannkynsins
myndar. Farðu beint, fullhugi,
að friðarlandi; þar muntu svífa
með sól að brjósti; erfiðleikana
alla að baki. Vinina hoppandi á
vegi þínum. Njóttu þar ávaxta
íðju þinnar.
HVer sá sem hefir lesið það
sem lærdómur er í og hefir reynt
að opna með því hugsun áheyr-
endanna, hann á þökk skilið, því
sá sem reynir að kenna rétt og gott
er einn af þeim sem vinnur í
verkahring drottins.
Þegar eg var að hjálpa sjúk-
lingum mínum, þá reyndi eg að
örfa hjá þeim lífslöngun; koma
huganum til að hugsa um bata;
hugsa sem svo, að það væri bezt
að láta þetta veikindamók að eins
vera sem hvíld og safna kröftum
að geta veitt heiminum hlýju,
þekkingu og þrótt. Það er.því að
eins þannig, að sá er þetta gerir,
nýtur ávaxta iðju sinnar, og er
því í sínum dýrðarskrúða í öðru
Iífsins ástandi fyrir sín verk í þessu
lífi.
Það þykir stundum vansælá í
því að segja ósatt. Þetta er sann-
leikur og ætla eg nú næst að út-
skýra hvernig það sýnir sína á-
vexti; sín laun.
Þegar búið er að afljúka verki,
hvort heldur það er líkamleg á-
reynsla eða andleg, sem hefir
tekið til að framleiða það, þá er
verkið framkvæmt og er því lagt
lífinu til. ÖIl verk eru lögð inn í
reikning lífsins stjóra; þar er ná-
kvæm bókfærsla er hann hefir,
og það mun verða ein af vísinda-
greinum marinanna á komandi
tíð að kynnast hans bókfærslu.
Eg sagði að verkin væru lögð
inn hjá lífsinsstjóra. Nú er það
aðeins trú, sem menn verða að
nota til að taka þetta sem líklegt
á meðan þeir læra ekki fyrstu
stafina í stafrofi lífsins. Þeir
verða ð reyna að læra þá og þeir
heita, sá fyrsti: Löngun. Hana
fær barnið strax eftir fæðinguna;
löngun til fð lifa, löngun til að
siðferðislegri afturför. Því hefiriGreen hefir asgt: “Það voru Því að allir eru ekki sömu gáfu j fyrir ókomna tíð. Þetta varð oft
til þess að menn fóru að reyna
eins mikið og hægt var til þess að
geta staðist kvölina er veikindin
verið haldið fram að það, að j Púrítanarnir, sem gengu fast fram gæddir á þessu sviði. Lögmál
vera andlegur maður, væri sama' í því að reka á brott kúgarana gagnkvæmrar hjálpar er bersýni-
sem að vera fáfróður. Erasmus' spönsku úr Frakklandi og Niður- legt, þar sem sjáarinn hjálpar
frá Rotterdam hélt því fram í á- löndum. Það voru púrítanar, sem þeim manninum, sem ekki sér. lögðu á þá. Þannig varð þá úr
deiluriti sínu gegn múnkunum, að: brutust inn að ströndum Spánar Mundi guð síður elska praktiska | því speki er eg sagði, stundum í
meðal þeirra væri það talið heil- 'og sviðu skeggið á Pilippusi.” manninn, sem smíðar brýr og hús, gamni og stundum í alvöru. Nú
agmerki að vera ólæs. Menn hafa! Engu að síður er það svo, að en er alls ekki gæddur slíkri and-
áunnið sér og ávinna sér enn orðf- j meðal alls fjöldans kemur Ijós- ans skynjan, sem sjáarinn í næsta
róm fyrir það að vera andlega ( Iega fram þröngsýni í skoðun og husi, með sin þráðlausu skeyti
sinnaðir með því að hafa á hrað- breytni; þeir hugðust geyma frá ósýnilegum heimi. Og þó er
bergi ýmsar kreddukendar lær-J andlegleikann, en gjörðu það það svo, að sjáarinn styðst við
dómssetningar, er ekki hafa kost- j ekki. Hugarstefna þeirra átti ekki praktiska manninn í svipuðum
að þá hið minsta átak hugsunar- j rót sína j guðivígðu hugarfari, mæli og praktiski maðurinn við
«r. rt*.mi K.ivff írrvív »»^ ÍÁvnrt I 1 f____' l'i. 1 MT'ivonn Mc±imímnn má ón nvnr_
innar og engu þurft fyrir að fórna,1 eftir því sem vér lítum nú á. sjáarann. Heimurinn má án hvor-
hvorki inn á við né út á við. Á Spaugsyrði Randolphs, Dryden» ugs vera.
vissum tímum var það nægilegt Butlers og Cowley um hringhöfð- Engin hætta er á því, þrátt fyr-
til þess að fá á sig slíkt orð, að ana (púrítanana) voru ekki á- ir það sem á yfirborðinu bendir í
setja andlitið í sérstakar stelling- j stæðulaus. Púrítönum seytjándu .gagnstæða átt, að andlegleikanum
ar, að klæða sig á vissan hátt, aðj aldarinnar var gjarnt til að sjá verði hrundið burt úr heiminum.
tala í kjökurróm eða Iáta hvína í guð einungis frá einni sjónar- Það er ómögulegt, því að hann er
nefinu á sér. I hæð og einungis frá einni hlið þar og verður, óslitið. Ef þú ræk-
Menn hafa talið sér trú um að lífsins. Þessum mönnum virðist ir eitthvert heiðvirt starf af nógu
þeir væru andBega sinnaðir, af j aldrei hafa skilist að yfir hinum mikilli alvöru muntu óumflýjan-
því að þeir hefðu þessa eður hina ósýnilega andans heimi hvílir einn lega reka þig á hann. Gregorius
trúarskoðun, einkum ef henni ig gleði- og gamanblær. Hin víð- Thaumaturgus talar einhversstað-
væri samfara ofsalegt hrifningar-1 sýna mannúð rómverska skálds-1 ar um “hina heilögu stærðfræði”.
ástand, og það þótt þeir svo að( ins er segir: “Humani nihil a me Hann talar út frá sannri skynjan,
segja í sömu andránni leyfðu sérj’alienum puto,”, þ. e. “Ekkert því að öll þekking vísar leið að
hina siðlegustu breytni. Þegar j mannlegt tel eg mér óviðkom-1 einum og sama helgidómi. Eng-
Benvenuto Cellini var lokaður inni andi”, var þeim algerlega fjarri. inn maður er mikill sé hann
sem fangi í kastalanum st. Angelo J Og afleiðingar þessarar þröng- j sneyddur þessum mikilleik. Krist-
var hann með brennandi hita og sýni birtast oss í afturkastinu, er ur er í þessu efni meistari vor,
er eg hættur að láta hnífinn
stöðva meinsemdir. Eg er farinn
að brúka himneskar lækninga-
aðferðir.
Það hefir þótt nokkuð fallegt
að vera búinn svo að hafa alt-
saman, sem utan á líkamanum er,
lagt með fínasta silki af viðeigandi
lit. Það er fínn og hollur búning-
ur, því hann er þunnur og því
síður til þvingunar. Hann er fag-
ur og því síður til lýta. Hann er
hollur sé hann rétt notaður. Þann
ig er með þann mann í andlegum
heimi sem hefir haft þá löngun í
jarðarlífinu að vera altaf við-
kvæmur. Vera altaf tilbúinn að
láta öðrum líða vel, því það mynd
ar hlýju, notalegheit og hollustu
hjá þeim er fyrir mildinni verða.
Nú er það marg sagt, að þeir, sem
að sái, fái uppskeruna eins og
þeir sáðu. Þetta þyrfti að hætta
að hjala, því það er sú argasta
hugsunarvilla, og hefir verið hald-
ið fram nógu lengi af heimsku án
fá börnin fljótt að þekkja, séu
þau heilbrigð, og njóta réttilegr-
ar meðferðar. Sá þriðji er þekk-
ing; hana fær barnið er það þekk
ir þá sem eru að hjúkra því og
þannig má halda áfram þar til
stafirnir eru taldir, og hafa þá
fyrir þá bók er myndar lagabók
lífsins.
Þegar búið er að gæta að,
þá er það skráð í lífsins bók. Því
það verður goldið hverjum eftir
hans verkum í líkamanum, hvort
sem þau hafa verið góð eða vond:
Áfram streymir alt það hér,
er unað hefir í för með sér;
Svo er með hitt þó sé það hljótt
að safna ei kærleik en starfa
Ijótt.
Þgear búið er að gæta að
hvernig það vinnur hið góða og
hið vonda. Þá má segja að mað-
ur hafi kynst himnaríki og hel-
víti, því hið gÓða er tileinkað
himnaríki, en hið vonda helvíti.
Þessvegna er sá fróður sem hefir
kynst því vel. Eg hefi kynst svo
mörgu um dagana, og eg hefi
reynt svo margt, að eg er orðinn
,svo viss um það að geta aðgreint
gott frá vondu, og eg hefi því
ætlað mér að útskýra hvað er
gott og hvað er vont, því það er
þörf á að vita um það.
Þegar farið er að hugsa, þá
verða hugsanirnar góðar og vond-
ar. En hvað veldur hugsuninni.
Það er fyrst að athuga hvernié
hugsunin myndast. Hún mynd-
ast þegar sálin hefir fengið þann
styrk að geta kallast sjálfstæð
persóna. Það er skömmu eftir að
barnið fæðist því þá fara þau að
hugsa sitt upp á hvern máta.
Nú er það orðið sannreynt að
hugsunin lifnar við það að láta
falla eitthvað fyrir eyrað, augað,
nefið eða koma við hörundið ein-
hvernstaðar. Það vekur tilfinn-
ing og hrindir hungsun af stað.
Þegar barnið fer að hugsa, þá
ir hafa litla vinnu; fá hana ekki
nema stundum, og þeir fá lítil
laun; þeir eru að miklu leyti ör-
eigar og eiga að deyja drottni
sínum þegar stundin kemur. Það
er ekki að furða, þó þeir spyrji:
“hvað veldur?” er þeir sjá bræð-
ur sína lagða gulli og gimstein-
um, aðeins í dýrasta skrauti sem
til er, og hafa nóg af öllu er þá
vantar, og vinna ekki neitt, og
þeir segja ekki hvað veldur. En
þeir segja, að það þurfi að láta
fólkið vinna nógu lengi til þess að
það veki ekki óróa, því það geri
örbyrgð í landinu. Þannig er
hugsunin eftir kringumstæðunum.
Allir hafa rétt til að hugsa; sum-
ir til að tala og sumir til að drepa
hann bórðir sinn. En sumir segja
“hvað veldur?” Vill nokkur
kalla þessa aðferð, þetta ástand,
hið eina rétta. Vilja nokkrir
halda því fram, að þessir séu eins
og einn maður. Vilja nokkrir yf-
irfara þær bækur er sýna hvað
veldur. Þegar búið er að gera
jöfnuð í heiminum, þá þarf eng-
inn að kvíða skort eða örbyrgð.
En meðan menn vilja ekki viður-
kenna bresti sína, geta þeir ekki
skilið hvað veidur. Þegar búið
er að athuga hvað veldur, þá er
hægra að hjálpa áfram til vellíð-
unar. En þegar þeir skilja það,
þá verður ekki hugsunin að deyja
og fara svo í himnaríki strax í
æsku, og halda áfram að byggja
það hér í tímanum. Það er himna
ríkið er allir ættu að búa til, því
það er sælan að sjá öllum líða
jafn vel.
Það verður stundum erfitt að
átta sig á þv hvað er gott og nyt-
samt. Þetta er nú orðið svo marg
víslegt, því nú þarf maður að
vera viðbúinn að mæta ótal teg-
undum af svikum; lýgi cg öllu
‘því er henni er samfara. Þetta
hafa menn nú á dögum að stríða
við. Það tekur mikinn tíma frá
er það aðeins ljós hugsun. Þeg- nytsömu starfi. Það tekur vfða
ar það eldist, þá verður hugsun- mikið af efnum með sér á bug