Heimskringla - 16.08.1922, Blaðsíða 1

XXiXVL AR________
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 16. ÁGÚST, 1922.
NÚMER 46

V
CANADA
KólavcrkfalliS í Nova Scotia.
Kolaverkfallinu í Nova Scotia. er
búist var vifi 15. ágúst. er a8 öllum
likindum afstýrt. FormaSur verka-
manna og námueigendur hafa komiö
sér saman um nrilliveg í kröfum stn-
um . Verkamenn fá ekki alveg það,
sem þeir báöu um, en um 40c hsekka
laun þeirra á dag. Þessi samningur
er geröur frá 1. júlí 1922 til loka ars-
ins. Samt er nú eftir aö vita, hvern-
ig verkamannafélögin taka þessu, því
þeir veröa aö greiöa atkvseöi um mál-
i'ö áöur en þaö skoðast samþykt frá
hálfu. En likur eru miklar til,
aö þeir sætti sig viö sámninginn, er
formaöur þeirra hefir gert viö námu-
eigendur. Er með þvi komiö i veg
fyrir verkfall þetta, sem betur fer.
Mótmæli.
Mótptæli hafa stjórninni borist frá
bændafélögunum í Alberta fyrir aö
greiöa þingmönnunum $250.00 hverj-
nm fyrir vikustarfiö þeirra á bráöa-
■birgöaþinginu, seiTi saman kom til aö
gera út um stofnun kornsöhinefndar-
innar.
t
— V
Sverðfiskur drckkir manni.
Við strendur Nova Scttia, skamt
frá Halifax, var maður einn á báti á
veiöum nýlega. Hann hafði skutul
r.ieö sér og komst i færi við svet öfisk
og skaut á hann. En fiskurinn tók á
rás, kipti manninum út úr bátnum, en
hélt svo áfram með bátinu tómann.
Annar bátur, er var þarna á veiöum
litlu siðar urn daginn, sá bátinn á
bKtnandi ferð og þófrti þaö einkenni-
legt, þar sent ekki var sjáanlegt, hvað
knúöi hann áfram. Fór.því að grensl-
ast eftir þessu og sá. hvað um var aö
vera. Maöurinn fanst dauður á floti
all-langt frá bátnum.
Kornnefndin.
Forsætisráðherrar' Alberta og
Saskatchewan höfött fttnd nteð.for-
sætisráðherra Manitoba s.l. viku viö-
vikjandi stofnun kofnsölunefndar-
innar.
Þó skoðanir manna séu misjafnar
nm stofnun kornnefndarinnar, nittn
•samt veröa revnt að koma henni á
laggjrnar i haust. ‘Þeim, sem boðiö
hefir'veriö að taka að sér rekstur
hennar nú, eru John McFarlane frá
Alberta, forseti 'Calgary Alberta
Pacific Elevator félagsins, og John
R. R. Murray varaforseti United
Grain Growers félagsins í VVitinipeg.
flvort þeir taka við embættum þess-
vm er enn Avist. Vesturfylkin virð-
ast ákveðnai-i í að koma kornnefnd-
irini á undir eins, en Manitoba.
■ ■ * .
Bcland í Winnipeg.
Hon. H. S. Beland. ráðgjafi deild-
ar þeirrar í-sambandsstjórninni, sem
eftirlit hefir meö hermönnum, er
staddur í Winnipeg sem stendttr.
Flann kom véstán aö. Hefir veriö á
ferð um Vesturlandið til aö líta eft-
ir hag hermannanna.
■ ,, Stonnur
mikill, sem líkastur var fellibyl, datt
á í Gladstone, s.l. sunnudagskvöld og
gerði stórkostlegan skaöa; lagði nið-
ur gras á ökrum, reif ttpp tré og tók
þök af kofum.
\
Kosúing ákpeðin.
Eftir ummælum forsætisráðherra
Brackens að dæma, verður kosningu
frestað um mánaðartíma enn í kjör-
dæmunum í Manitoba, sem ókosið
er í. /
/ / ■ %
JárnbrautaverkfaUið. €
Nefndin, sem skipuð var að rann-
st.ka, hvort að lögin skipuðu svo fyr-
• ir, að járnbrautaeigendur' í Canada
hefðu leyfi til að setja kaup verk.T-
manna niður ,án þess aö spýrja verka-
menn aö, hefir kv,eðið upp þann
dónt. að járnbrautafélögin hafi ekki
leyfi til þess. Stendur nú þar hníf-
urinn í kúnni. Járnbrautafélögin
vilja ekki kannast við það. Er nú
beöið eftir að sjá. hvað stjórnin ætlar
sér að gera. %
BANDARÍKIN.
Kolavcrkfallið.
Með fráfalli Griffiths er mjög
rnetkur maður meöal írsku þjóöar-
innar fallinn t valtnn. Hann unni
rnjög sjálfstæði Irlands og var fremst
ttr í flokki þeirra manna, er Sinn l . ,
t emhverrt
I'ein felagsskapinn stofnuðu. Hann ;
var»ritstjóri Sinn Fein blaðsins “Un-
ited Irishmen” og síðar blaðsins
‘ Natioiiality”. Þaö, sem fyrst vakti1
eftirtekt á honum, var það,i er hann
'fór aö halda því fram, að hætt væri
aö senda írska þingmenn til West*
minsterþingsins á Englandi. Varð
þaö byrjunin að stofnun Dail Ereann
‘þingstns, sem Griffiths hélt uppi mál-
Urðu ekki samhljóða.
fundinum á Frakklaitdi ttm Iramálin
1919. Og í fjarveru Ea'monn de Val-
era, er var í Bandaríkjunum, var
hann forseti Sinn Fein félagsins og
æss með höndum.
I
Utlitið er heldur sagt að skána, að 'staö fvrir bæði heima á Irlandi og á
því er kólaverkfalliö í Bandaríkjun-
tint snertir. Námueigendur og verka-
menn þafa komið sér saman um aö
ltafa fund í Philadelphia þessa viku.
Námueigendur bjóða til fundarins.
Verkamannaforinginn John L. Lew-
is segir, “að hinn rúmi grundvöllur,
sem boðið hvíli á, gefi vonir um góð
málalok á fundi þessum.”
JárnbrautaverkfaUið.
Ekki gat stjórnin t Bandaríkjunum
komið neinum sættum á t sambandi
við járnbrautaverkfallið, sem hún þó
reyndi til. Er haldið, aö hún skifti
sér fyrst um sinn ekki frekar af því,
en láti járnbrautafélögin og þjóna
þess glíma sanian. Þetta járnbrauta-
verkfall er orðið svo víðtækt, að
segja nta, að gangur járnbrautarlesta
se stöövaður í Randarikjunum. Ott-
ast tnenn stórskaða af þesstt. I vest- s’n :i miiii in at samningum þessum,
hefir Griffiths ekki tekið milTtnn
þátt. Collins hefir beitt sér þar fyr-
Ráðgjafar sambandsþjóðanna hafa
e I. viku setið á fundi í Lundúnum, og
hafa verið að reyna aö komast að
niðurstöðu ttm, hvaö gera
skyldi í skaöabótamálunum þýzku.
En svo sleit þessttm fundi, að fáð-
] gjafarnir komu sér ekki saman um
í.neitt í því efni. Frakkar vildjt annað
en F.nglendingar. og hvorugir máttu
nokkttð slaka til fvrir hinum. ' Talað
er um. að fundur verði haldinn eitt-
hverntíma seinna ttni málið. en þaö
ætla sittnir sagt til að draga úr afleið-
ingum þessa fundar og gefa t skyn,
að samkomulag Frakka. og Englend-
inga sé betra en það er.
hafði öll mál þ^s
I nóvember 1920 var Griffiths tek-
inn til fanga t Dublin og settur í
v^trðhald. Kom De Valera þá heim
frá Bandaríkjunum og tók við stjórn
Sinn Feina. Griffiths var 7 mánuði
i fangelsi. 1. júnt 1921 var á. fttndi
t Lundúnttm samþvkt, að þjóða leið-
togttm frelsissinnanna írsktt á ftmd
við ráðuneytið brezka, með þeim á-
rangri, aö samningar fengust, sem
kitbnugt er, milli Ira og Breta, sem
irska þjóöin samþykti við almenna
atkvæðagreiðsht. Samningar þessir
voru undirskrifaðir af Griffiths og
Coltins fyrir hönd Irlands.
1 stríði því, er Sinn F^inar hófu
urfylkjúm Bandarikjanna liggja ó-
sköpin öll af aldimim fyrir skemdttm,
vegna>þess að ekki er hægt að koma
þeim til ntarkaðar.
BRETLAND
NorthcUffe lávarður dáinn.
Northcliffe lávarður, blaðakóng-
urinn enski, lézt s.l. mánudag á Eng-
landi. Hafði hann verið veikttr all-
lcngi, eða síðatt að hann kotn heim
úr Asiuför sinni. Og fyrir 2—3 vik-
um óttuðust menn, að veikin tnyndi
leiða hann til bana, sem nú er raun á
otðin.
Meira num ensku þjóðinni ekki
hafa orðið um, að heyra lát annara
1 stnna manna en'Northcliffes. Enda
er það ekki aö ftjrða. Engtnn mað-
útr í hans stööti hefir haft viðtækari
áhrif en haján. Og það er ekki brezka
þjóðin ein, sem þau ertt ljós; North-
chffe og starfsemi hans eru kunn um
allan heim. Og þegar menn nú fafa
að líta yfir sögu hans og störf í heild
sinni, og taka að lesa saman alla þá
þætti, er að því stuðluðil, að þessi fá-
taki og umkomulattsi drengur, sem
einu sinni var, varð aö þessum vold-
uga blaðajarji, sem allur heinturinn
leit tií, getur ekki hjá því farið, að
þjóðin hans fyllist undrunar og að-
dáunar, af þyí aö hafa átt slíkt mik-
ilmenni. 1 þessari frétt vérður ekki
farið út í að lýsa þessum ntanni eða
störfum hans. Það ^verður reynt að
cinhverju leyti síðar. Nú nægir að
geta þess, aö Northcliffe átti yfir 60
blöðum að ráða. Og þegar hann
beitti þeint fyrir einhverjar skoðanir,
sem honum var ant um, voru þeir
ekki ntargir, sent héldu sínu fyrir
þeim. Northcliffe var altaf hrifinn
aí Bandaríkjunum og þar átti hann
marga kunningja og vir.i.
Arthur Griffiths látinn.
S.l. laugardag. lézt í Dublin á Ir-
landi Arthur Griffiths, forseti Dail
Ereann þingsins. Hann dó mjög
snögglega af orsökunt heilablóðfalls,
að sagt er. Griffiths var skorinn upp
viö kirtlaveiki í hálsi nýlega, ei var
oröinn svo frískur, að hann gegndi
skrifstofustörfum sínum. Daginn, er
hann lézt, var hann eins frískur og
hann átti að sér, en hné alt í einu
niöttr magnlaus og Iét að stuttum ’ saman um það,
t tima liðnum. 1 “spennandi”.
ÖNNURLÖND.
John G. 1'Vooley, . *
sa er greinin birtist eftirium vínbann-
ið á Islandi í Heimskringlu nýlega,
heldur áfram að skrifa í “The Ame-
rican Issue” um sama ntál. Heldur
hann, af hinum góðu undirtektum
yínbannsvina út um allan heim, að
ekki þurfi að slaka á vínbanninu
framvegis á Islandi, þó samningi
þeim, et' Island geröi við Spán, verði: dvaliö hér vestra, er nú á förum heint s^temt;s|ir^nn;
ekki breytt þetta árið. Um Island og -til Islands, eins og getið Vár um í
Reykjavík sérstaklega og íslenzku
þjóðina skrifar Wooley ennfremur.
Kannast hann við villu sina á þýð-
PRÓF. SUEINBJORX SUEINBJORNSON.
Þetta fræga tónskáld íslenzku þjóö- biörnsson er meö þessari samkomul
arinnar, sem undanfarin ár hefir a$ kvefija Vestur-íslendinga, og a
eru flest lögin eftir;
. ,, v. , . hann. Satnksman verður á föstudag-
siðasta blaðt. Aöur en hann fer, °
heldur hann söngsamkotnu í Good- inn kemur' Búist er viS fjölmenni því
templarahúsinu. Gefst mönnum þar margir munu finna hvöt hjá sér til
ir á inóti De Valera og hans fylgis-
mönnum. En eigi að síður er þeirri
h’ið málsins nú eftirsjá tnikil aö
Griffiths. Hann var talinn mjög
praktiskur maður og laginn við að
koma á samkomulagi; hafði oft ineó
þeim áhrifum stntim komið í veg
fyrir, aö ofsi og ráðlevsi réði í
trsktt málunum. Hantt var fæddur i
Welsh, og segja blööin hér, að hann
hafi þaðan erft þenna góöa hæfileika
sinn sent sáttasemjari.
Það vetður auðvitað enhver til að
skipa sæti hans, forsetasæti Dail Er-
eann þingsins. En í svip horfir það
n.i sarnt svo við, sem söknuður sé að
því, aö Griffíths skipar það ekki, því
cnn þarf á gætni og sannsýni að
halda, ef ekki á að hljótast verra af
irsktt málunum.
Giffiths var um fimtugt, er hann
lézt.
%
"Vantraust”.
Ergi mikil er í sumutn blöðum á
Fnglandi við Canadastjórnina út af
því, að hafa ekki metið hluthafaféö í
G. T. járnbrautinni að neinu. Bla'ðið
Times kveður svo að orði um það, a'ö
Canada hafi ótilhlý'ðilega brugðist
t’vausti þeirra manna á Englandi. er
fé leggi í fyrirtæki þar, og nema þvt
aðeins, að hluthöfum sé bættur skaði
sittn veiki það, tt'aust lánveitenda á
Canada.
Bók um stríðið cftir Lloyd Georgc.
Þó að Lloyd George hafi haft í
ýmsu að snúast síðústu árin, hefir
hann samt haft tima til að semja bók
utr stríöjð. 'Hann er nú langt kont-
inn eða nærri búinn með fyrri hluta
þessarar bókar. Síðari hlutann ger-
ir hann ráð fyrir að ljúka við að ári
liðnu. Er griðarmikil eftirspurn eft-
ir bókinni. Hafa útgáfufélög á
Elnplandi, í Bandaríkjunum og Can-
ada boðið tit samans 90,000 ster/ings-
pund eða vfir $400.000 í útgáfurétt-
tnn, og er það sá dýrkeyptasti út-
gáfuréttur. sem menn vita að boðið
hafi verið í nokkra bók. — A Eng-
ktndi ræða blöðin það talsvert, hvort
ekki geti nú átt sér stað, að ýmislegt
verði birt i bókinni, sem ekki ætti að
birtast og Lloyd George veit einn um,
sökum stöðu hans. En öllum kemur
að bókin verði
ingu orðsins Islánd. Það sem hann
hefir um íslendinga að segja og þjóð
lífið. er alt gott. Er h’ann hissa á
þvi, á hve háu stigi þeir standa menn-
ingarlega. Erm Reykjavík segir hann
alnient talað utan lands, annarsstaðar
enfc á Norðttrlöndum, sem verstöð
eina. En þeir, sem kynnist bænum,
verði brátt varir við, að hún sé ver-
stöö menningar og fróðleiks fvrst og
ítemst, en ekki aðeins viðskiftastöð.
Vinbannsvitmr látinn.
Eftir að fréttin að ofan er skrif-
uð, ketnur skeyti frá Spánr vestur
um haf um þaö, ;ið Jahn G. Woolev,
scm nýlega feröaðist til Islands, og
f'.eiri landa Evrópu í þarfir vtnbanns-
ins, hafi þann 13. þ. tn. látist á Spáni.
Hann var bindindisfrömuður hinn
mesti og sótti eitt sinn um forseta-
stöðu í Bandaríkiunum undir merki-
um bindindismanna.
"Yfirsjónir keisarans.” ,
v /
' Það er nafnið á bók, er Viviani,
sent var forsætisráðherra í Fyakk-
landi á stríðsárunum, er byrjaður að
semja. Á bók sú að vera svar Frakk-
lands á móti staðhæfingum Þýzka-
landskeisara í hinni nýiu bók hans
um stríðið. Viviani var tregur til að
leggja út í verk þetta, en 'Sagð>t- þó,
að hjá þvi yrði ekki komist vegna
Frakklands. Og þess vegna sagðist
hann ekki vilja skorast undan því, er
hann var beðinn af stjórninni, að
takast það á hendur.
Konur langlifari cn karhnenn.
Þrátt fvrir fleygnu og ermalausu
trevjurnar. og hælaháu skóna, sem
kvenfólkiö gengttr í, ér það langlíf-
ara en karlmennirnir í þvkku treyj-
unum sinum og-tneð hælalágu skóna.
Þctta bera skýrslur frá Bandarikjun-
um méð sér, sem nýlega hafa verið'
gefnar út. Meðal aldur karlmanna
úti í sveitunum er 55 ár. en kvenfólks
57. Aftur er aldurinn í bæjttnum
nokkru lægri. Þar verða karlmenn
51 árs en kvenfólk 54. Þetta er með-
alaldur hvítra mann flokksins í öllu
landinu. I einu fylki, kansas. verð-
u- folk elzt að jafnaði. Verður fólk
þar rúmum 5 árutn eldra en þessar
tölur af meöalaflri sýna. Ketjiur þar
eíl^ust til nokkurra greina, að IMkatt-
sas hefir vínbann verið i nærri 40 ár.
Svertingjar verði ekki eins gamlir og
hvitir menn. Meðalaldur karbnanna
at þeim mannflokki er 40 ar, en
kvenfólks 42 ár.
tækifæri einu sinni enn að hlýða á þess að þakka honum skemtistundirn-
snillinginn. En þar sem það, því a,- ker vestra og árna honum heilla.
miður, verður í siðasta sinn, sem þess sjá skemtiskrána á öörum stað i
er kostur hér vestra. ættu menn ekki
að sleppa því tækifæri. Próf. Svein-
blaðinu.
ltalíustjórnin.
Stjórn Signor de Facta á Italiu
sagði fyrir sköinnui af sér. Var fyr-
verandi fotsætisráöherra Bonotfi beð-
inn að . ntynda nýja stjórn. En nú
hefir
fært.
,af verzlun og hefir mikla reynslu í
| þeim-, efnum. Hann veit t. d,. hvað
, það getur verið óþ^ilegt, ef lögitt
eru svo úr garði gerö. að rnenn lenda
i allskonar vandræði nteð að selja
. ‘ , eignir, sem þeir eiga ekki. Slíkir,
hann tilkvnt Victor Emanuel.
, „ , ' ... , „ r, . i þroskuldtr geta orðið fyrtr ntonnum
konungi að hann sjat ser það ekkt . .
a oþæguegustu stoðum. Um etna
sölu hér í bænum var þetta kveðið:
' “Þetta árans real estate is rotten,
reynt er nú aö bosta guð með því.
Þú ættir að hafa Torrens title, drott-*
inn,
ftl að halda þínu propertv.”
Skáldið sýnir hér t þessu hjart-
næma erindi, hversu' hörmulega get-
ur farið, ef ekki ,er vendilega utn alla
hnúta búið. Lögberg getur þess utn
Gleðiboðskapurinn
í Lögbergi.
r
Lögberg ræður sér haumast fyrir
fögnuði út af þeitn stórtíðindum, að
Islendingur skuli hafa verið kosinn íj. ag honum mistaUist
nefnd af lögmannafélagi Winnipeg-1þy. ag hann reigi $ig aldre, '4
börgar. og birtir t tileftii af því ferm-' ., ... . v ... • ,
&“ 1 ■ tnviljantr eða hopp, en vtnnt verk stn
ingarntyndina af ntannitnim. Sumir ... , ,v . , . , c. *
, _ I jnfnan svo vel, að a hvorugt þurft að
hafa átt dálítið erfitt með að átta sig I x . 01M . ,x ,r .
, a, rciða stg. Slikt verðttr ekkt sagt
. fagnaðat efninu. Aðiit hafa ln'Hst | nenta um hina slingustti menn, sem
þess. að það er svo margt. sem a.nað: ah vergur a5 gvliii í höndunum á.
hefir að blaöjnu siðtistu vikurftar. óg, Jónas Haljgrímsson getur um einn
þeir hafa skilið, að þaö var ekki, aT þessum snillingufn í hinu ódattð-
nenta éðlilegt að þvi yrði nokkuð ntik
ið um, þegat'það loksins heyrði getið
einhverrar fréttar um stuðningsmenn
sína, sem ekki væri þeitn til háðung-
ar. Og það\er ekki netna éðlilegt, að
Vöggur verði iitlu feginn, þegar svo
stetidur á. Fle'stir verða ósiálfrátt
lítilþægir, þegar hordattðinn er ann-
arsvegar. I þetta skifti líkist gleði-
fréttin niest beini, sent kjötiö vantaði
á. Það var ekkert á því annað en
S
þefurinn af Lögfræðingafélagi Win-
tupegborgar. En það virðist hafa
sina kostt lika. Sumir geta órðið
saddir af lyktinni einni í fréttaliungr-
inu. Eftir því sem blaðið segir sjálft
frá. þa hefir Lögfræðingafélagið
þurft á nianni að halda .setn samið
gæti lög til varnar þvt, að almenn-
ingur gæti keypt vörur sínar vægu
verði. Það þurfti lög til varnar því
að smærri kaupmenn gætu selt al-
menningi vörur stnar t slöttúm nteð
stórsöluverði. Til þess að fyrir-
bvggja það ægilega tjón, sem ai þvt
gæti hlotist. hafa menn svipast um
eftir hentugum manni. og Lögberg
segir, að hlutaðeigendur hafi fundið
hann. Vér efumst ekki ttm, að Lög-
berg fer þar rétt með. Maðttrinn
h.efir fengist við .ýmiskonar tegundir
lega erindi:
“Samvizkuna seldi
henni varð ekki
eldi eg
d vat ii
silfri fyrr,
ð betur.”
x.
ISLAND.
Dánarfregn. — Hr. Stórkaupmað-
ur Þórður Bjarnason og frú Ijpns
hafa orðið fyrir þeirri sorg að missa
son sinn, Hinrik að nafni. Hann and-
aðist t fyrrinótt úr heilabólgu eftir
þunga legu. Hinrik heitinn var 13
ára að aldri og var aö taka próf inn
i mentaskólann, þegar hann veiktist.
Snemma í júlí heimsóttu skozkir
knattspvrniimenn Reykvíkinga, til að
keppa við þá, og fóru Revkvikingat;
halloka fvrir þeim, eins og viö var að
búast, þar sem þetta er þjóðaríþrótt
Skota og Englendinga. og þeir hafa
fratn til þessa tíma skarað fram úr
öllum þjóÖutn í henni. — Islendingar
tóku vel á móti Skotunum og héldu
þeit^i samsæti eftir kappleikana. —
F.innig fóru þeir með þá til Þingvalla
og voru þeir hrifnir af þeirri för.
-----------X------------ i