Heimskringla - 23.05.1923, Blaðsíða 1

SendlB eftir vertfliata til
Royftl Crown Soap Ltd.
654 Main St.. Winnlpeg.
VerSlann
gefin
fyrir
Coupons
og
umbúðír
Coupons
Qg Sendltl eftir verSlista tli
Royai Crovrn Soap Ltd.
UmbúSír 654 Main St.. Wlnnlper
XXXVII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 23. MAI. 1923
NÚMER 34
Getur sér ágætan
orðstír.
Canada.
AGNAR R. MAGNÚSSON, B.A.
Á hækjum frá Chicago til Ottawa
Tveir jnenn sem hver um sig
hefir mist fót í stríðinu, eru á
leið frá Calgary, Aita. til Ottawa
á hækjum .sínum. 3>eir heita G.
W- Hinks eg M. McDougall. Þeir
lögðu af stað 25. appíl s. 1. og
komast um 15 mílur á dag. Frá
Calgary til Winnipeg eru 840 míl-
ur, svo þeir ættu nú að vera komn
ir helming leiðarinnar hingað.
Hru því 4 vikur ennv þar til þeir
koma til Winnipeg. Télag héV sem
stofnað íiefir verið til þess að
sinna fötluðum mönnum, tekur á
móti þeim með veizlu, er til Winni-
peg kemur.
Sunnudaga-ferðirnar
íslendingar gieðjast í livert skifti J ^ l*ag el’ 11 ^ist við úrskurði um
sem einhver landi þeirra vinnur sér l,að / áfrýunarrétti Manitoba, hvort
til frægðar, það er eins og þeim að járnbrautalestir skuli ganga á
finnist að með því sé kastað ljóma Bunnudö*um út að sumar-skemti-
á islenzka þjóðernið yfirleitt, og ^öðunum. Það var samþykt á síð-
að l.ver og einn íslendingur eigi &ílta en l)að var haldið o-
sinn skerf at heiðrinum, og þeir! samkvæmt lögum um helgidaga-
halda frægðinni á lofti. Þetta er ilalfl skoðaði félagið Lord’s Day
eðilegt og réttmætt, því hver sá' Alliance að sambandsstjórnin ein
maður sem vel gerir, er þjóðerni ^æti samlþykt slík lög, en fylkis-
sínu til sæmdar, liann sýnir það stjórnin ekki. Dómsinálaráðherra
og sannar, að þjóðerni hans er Cms lagði spurningar fyrir réttinn
þess megnugt að ala upp menn, senl sterklega mæltu með úrskurði
sem jafnfætis standa góðum mönn þingsins, og hefir þráttið um þær
um frá öðrum 'þjóðflokkum. En staðið lengi; kemur nú loks úi-
hér er ekki rúm til að fjölyrða skurður æðsta dómistóls hér um
frekar um þetta, ]>ó að ýmislegt l,að- /
mætti segja um sambandið milli (
hæfile.ka manna og þjóðern’.s Banki ræntur
þeirra. j Toronto-bankinn á Mather, Man.
Sá sem að þeSsu sinni er um að Var ræntur í vikunni sem leið. Bóf-
ræða, er Agnar Rae Magnússon, arnir þrutust inn í hann að nætur-
frá Lundar, Manitoba.' Við há- jagi, bundu 'bankaþjóninn er þar
skólaprófin í vor útskrifaðist hann svaf, spergdu upt> öryggisskápinn
í almcnnttm mentum (Arts<| og og náðu þar í $3000 í peningum.
hlaut ágætis einkunn (IA), og Verðbréf snertu þeir ekki. Haldið
auk þess verðlaunapeninga úr er að þetta hafi verið sömu menn-
gulli bæði fyrir labínu og stærð- irnir og þeir er ræntu bankann í
fræði, og mun það sjaldgæft, að Dallard, Sask., 9. maí og höfðu það-
sami maður taki verðlaun í tveim atl rneð sér $6000.
jafnerfiðum námsgreinum. — Það
er áreiðanlegt, að til þess þarf Burðargjald á bréfum.
bæði ágæta hæfileika og mikla á- J . . , . ,.x
B i Það var fynr nokkru síðan gefið
stundun, enda mun Agnar hvor-
Islcudiiiiiar írá háskólanum í Manitoba
Hér eru myndir af þeim íslenzkum nemendum, sem “Bachelor of Arts” stig hafa tekið rið Manitoba-
háskólann í vor. Til einkunna þeirra má vísa í skrá íslenzkra nemenda úr öllum bekkjum skólans, sem birt
er á öðrum stað í blaðinu. Nöfn þeirra, sem á myndinni eru, er úr fjórða bekk hafa útskrifast í ýmsum
námsgreinum, fara hér á eftir, og þekkjast þær af tölunum við nöfnin:
(1) Hannes Hannesson, B. Sc., frá Selkirk — (2) Fannie May Sigurðsson, B.A.', WTinnipeg. — (3) Cornell
Thomas Eyford, B. Sc. E. E., Winnipeg. — (4) Axel Vopnfjörð, B.A., Winnipeg. — (5) Halldór J. Stefánisson,
B.A., Elfros. — Kristján B. Sigurðsson, B.A., Otto — (7) Jón V. Straumfjörð, B.A., Lundar. — -(8) Jón
Ragnar Johnson, B.A., Winnipeg.
Tveir ísiendingar tóku Master of Arts stig við háskólann í ár. Eru það þeir Jóhann P. Sólmundsson
og Valentinus Valgarðsson, báðir frá Gimli og því báðir Ný-íslendingar. Myndir af þeim gátu ekki orðið
tilbúnar fyrir þetta blað, en hirtast ásamt greinum um ]>á í næsta blaði.
ugt skorta. En þó bindur hann
sig ekki svo við námið, að hann
gefi sér ekki tíma til að taka þátt
í ýmsum öðrum málum. Hann hef-
ir á undanförnum árum starfað
niikið að málum íslenzka stúd-
entafélagsins, tekið þátt í kapp-
ræðum þess og starfað í stjórnar-
nefndinni, auk ýmislegs annars,
sem hann hefir gefið sig við. —
Hann er íslenzkur í anda og les
allmikið /íelenzkar bækur, sérstak-:
í skyn, að burðargjald á bréfum í
Canada myndi lækkað um eitt cent.
Póstmálastjórinn var því hlyntur,
en Jiegar til kasta Fieldings fjár-
niálaráðherra Canada kom, var ekki
við þetta komandi, svo sem vænta
mátti.
Önnur lönd
Bonar Law segir af sér.
lega kvæði. enda hefir hann sagt Stanley Baldwin verður forsætis-
það, að eitt af áhugamálum sínum ;
sé það, að fullkomna sig i ís-'
lenzku, því bann álíti, að hún sé
meira virði mentalega en margt
annað, sem menn þó leggja frem-
ur stund á.
Aðaikennarar Agnars áður en
ráðherra.
Andrew Bonar Law forsætis-
ráðherra Bretlands sagði vembætti
sínu af sér s. 1. sunnudag. Orsökin
til þess er heilsuleysi. Þessi rniklu
tíðindi koma fólki ekki með öllu á
óvart, því kunnugt var um van-
hann tók að ganga á háskólann,; hei]su forsæti.sráðherrans. Samt
munu hafa verið þeir J. Magnus | yekja þau nú mikla eftirtekt, enda
Bjarnason skáld og séra Hjörtur haf& gf tJJ ym færri búlgt við þeim
J. Leó, og má eflaust að nokkru l gyo )jrátt gem raun er nú á orðin.
leyti rekja til þeirra gengi hans,jf hverju veikin er falin vlta menn
enda minnist hann beggja þessara ógetla Blöðjn hafa ekki greint fr4
manna með þakklæti og virðingu.
Og ekki má gleyma foreldrahús-
unum, því gott uppeldi hefir mest
áhrif á æfi hvers manns.
Agnar er fæddur um aldamótin,
í Mikley í Nýja fsiandi. Foreldrar
hans eru Ágúst Magnúsison sveitar-
skrifari á Lundar og kona hans
Ragnheiður. Hann ólst upp skamt
frá Lundar og fékk þar barna-
skóiamentun sína, undir umsjón
J. Magnúsar Bjarnasonar, sem áð-
ur er getið. Síðan stundaði hann
niám við Jóns Bjarnasonar skóla,
þvf næst við Wesley College og nú
síðast við Háskóla Manitoba.
þvf. Síðastl. mánudag var skurður
gerður á hálsi forsætisráðherrans,
og er minst á að veikin hafi þar
aðset'ur. Yonir virðast menn hafa
um að bráð hætta vofi ekki yfir
honum-
Þogar ffegn þessi barst hingað,
sendi forsætisráðherra Canada sam-
hygðarskeyti , sem fleiri lönd hafa
gert. Er þess í skeytinu getið, að
Canada sé stolt, sem aðrar nýlend-
ur Breta, af að nafn slíks manns
skuli vera þeim viðkomandi. En
Canada hlýtur að bera dálítið aðr-
ar tilfinningar í brjósti gagnvart
þessum manni en aðrar nýlendur,
vegna þess, að hann er fæddur í
þessu landi, í New Brunswick og
féklk sína barnaskólamentun þar.
Eftirmaður Bonaris Law verður
Stanley Baldwin sem áður var fjár-
málaráðgjafi. En við fjármálaráð-
gjafa enibættinu tekur aftur Sir
Robert S. Horne., Hinn nýi for-
sætisráðherra er maður sagður
miklum hæfileikum gæddur og hag-
sýni, en svo hefir hann annað til að
bera, se.m ef til vill hefir greitt
fyrir honum að ná í þessa stöðu,
og það er að hann á meiri vinsæld-
um að fagna hjá alþýðu en nokkur
hinna ráðgjafanna. En hann á áliti
og vinsældum víðar að fagna en í
heimalandi sínu. í Bandaníkjunum
er hann mikilsvirtur fyrir, skarpleik
og áhrifin sem hann hafði þar f
sambandi við samningana um
greiðslu 'á skuldum Bretlands. Og
slíkt mun álit á honum víðar, eða
þar sem hann er að nokkru þektur.
Rússar og Bretar
Sættir hafa ekki komist á enn
inilli Rússa og Breta út af botn-
vörpunigunum sem Rússar sektuðu
fyrir það að vera að veiðum í land-
helgi meðfram Murmansk-etrönd-
inni. Rússar neita, að gerðir þeirra
hafi í nokkru verið ósanngjarnar,
en ráðstefnu vilja þeir hafa með
Bretum til þess að ræða bæði land-
helgismál og önnur mál, er þeim og
Bretum fara á milli. En Bretar
vilja að Rússar slaki á klónni fyrst
í botnvörpungamálinu. Rússar segja
stefnu Breta gagnvart Rússlandi og
Asíu mjög á huldu, og krefjast að
komfet sé að einhverri niðurstöðu
f því efni; til þess vilja þeir efna
til ráðstefnu. Bretar eru að kom-
ast, sem stendur að auknum hlunn-
indum í Persíu, en Rússar hafa þar
sem annarsstaðar eystra reynt að
beita álhrifum sínum og útbreiðn
stjórnmálakenningar sínar. Er ekki
ólíklegt, að þar sé orsökin til þess-
arar óánægju, sem nú ríkir milli
Rússa og Breta. En mál þessi
standa enn þannig, að óvíst er að
Bretar verði við heiðni Rússa um
að hafa nokkra ráðstefnu- Er útlit-
ið því það að sendiherra beggja
þessara landa verði kallaðir heim
þegar minst varir og friði og sam-
bandi slitið.
Hlunnindi Breta í Haza.
Soldáninn í Njed, hefir veitt Bret-
um, eða brezku félagi umiáð yfir
40,000 fermílna svæði af landi í
Haza-héruðunum fram með Persa- J
flóanum. Ætla Bretar að leita þar ;
að olíu sem haldið er að ógrynni J
sé af þar f jörðu- Soldáinn áskil-
ur sér einn finita af auðnum sem j
þarna verður gripinn upp og hugs- J
ar hann sér að nota það fé að s
mestu til þess að gera þetta Haza-1
hérað að sérstöku ríki sem Bretar
og hann hafi yfirráð yfir, en það
tilheyrði áður Njed. Bretar haia
borgað soldán læssum 5000 st.pd. í
laun á mánuði til þessa, herma
fregnirnar, — en þessi ágóði
olíurekstursins á nú að koma f
þeirra stað, svo þau laun verður
hætt að borga.
“Eins og við sögðum ykkur”
Þetta segja Japanar nú við Vest-
urlandaþjóðirnar í tileifni af stiga-
mannamppþotinu í Kína. “Þarna
•'egja þeir að Bretar og Bandaríkja-
þjóðin sjái, að Kína sé ekki fært
um að stjórna sér sjálft. Ef Japan j
hefði stjórnað í Kína, hefði þetta
manna-rán og þessi endalausu upp-
bot g?gn vestur þjóðunum aldrti |
átt ,-ér stað,’ segja þeir.
Háskólaprólin.
Þeim lauk í byrjun þessa mán-
aðar, en einkunnirnar komu ekki
út fyr en í sfðustu viku. Eftirfar-
andi íslenzk nöfn höfum vér orð-
ið varir við:
Arts. — L ár. ...
Angantýr Árnason, 1B.
Leifur Bergsteinsson, 1B.
John A- Bíldfell, 1B.
Einar Einarsson, 1B.
Fredrick Frederickson, 2.
- Bergbhora John, 2.
Garðar Melsted, 2.
*
Theodore Sigurðsson, 1B.
Arts. —r- n ár.
Hrefna Bíldfell, 2.
JóVi Bildfell, 1B.
I nt var Gíslason, 2
Thorvaldur Pétursson, 1B.
Harold J. Stephenson, IA.
Arts. — HI. ár.
Wilhelm, Kristjánsson, 2.
Arts. — IV- ár.
Jón R. Johnson, 1A.
Agnar R. Magnússon, 1A. —í
ensku blöðunum stóð 1B, en það
var villa.
Fanny M. Sigurðsson, 1B.
Kristján B. Sigurðsson, 1B.
Halldór «T. Stefánsson, 1B.
Jón Y. Straumfjörð, 1A.
Axel Vopnfjörð, 2.
M. A,
Jóhann P- Sólmundsson.
V. Valgarðsson.
Pre Medical — L ár.
Wilfred Thorleifsson, 2.
Pre-Medical — II. ár.
*
^Peter B. Guttormsson, 1B.
Guðmundur Paufeon, 1A.
Pre-Engineering.
Carl Ingimundarson, 1B.
Herbert S. Samson, 2.
Norman Olson, 2.
Engineering — n. ár.
H- I. S. Borgfjörð. 2.
G. Eggertsson, 1B.
G. Thorgeirsson.
Engineering — m. ár.
George F. Long. 1B. ($75 Scholar-
ship).
.Tón Sigurjónsson, IB.
J. Samson, 1B
Engineering — IV. ár.
C. T. Eyford, 1A-
Science — I. ár.
Helgi Johnson, 2.
Science — IV. ár.
Hannes Hannesson, IB.
Verið getur að einhver nöfn hafi
fallið úr, og biðjum vér hlutaðeig
endur afsökunar, ef svo er.— Þesa
skal geta. að læknaskólaprófin eru
enn ekki afstaOin, en þar verða
nokkur íslenzk nöfn.
Tölurnar aftan við nöfnin merkja
einkunnirnar.
Frá Alþingi.
4 april
/ e/ri dcild var stuttur fundur í
gær og var þó unnið það þrek-
virki, að afgreiða vatnalagafrum-
varp stjórnarinnar til þriðju um-
ræðu. uriSu umræður engar um
frumvarpið, og óverulegar breyting-
ar é því gerðar. •
/ neSri deild voru rædd og af-
greidd þrjú mál: Frv. til laga ura
varnir gegn kynsjúkdómum, a-fgr.
þegjandi til efri deildar aftur, frv.
til laga um sýsluvegasjóði, samþ.
til 3. umr., og loks var rætt frv.
stjórnarinnar um afnám þjóðskjala-
varðaremibættisins. Um það mál
urðu alllangar og snarpar umræður.
Hafði meirihluti aíllsherjarn. lagt til,
að frumv. yrði samþykt, en eiira
refndarmanna, Magnús Jónsson, að
það yrði felt. Framsögu af hálfu
ineiribl. hafði Magnús Guðmunds-
son, en aðallega áttust þeir þó við,
Magnús Jónsson og forsætisráð-
herra, sem sótti það fast, að frv.
yrði samlþykt, en Bjarni Jónsson
gékk í lið við Magnús Jónsscm. Að
lok'iim var svo frv. felt með 13 atkv.
gegn 11. að viðhöfðu nafnakalli. 4
þm. voru fjarverandi.
7. apríl
....1 efri deild voru séx mál á dag-
skrá i gær, 5 til þriðju umræðu, en
það sjötta var frv. Jónasar Jónsson-
ar, um takmörkun á húsaleiku í
kaupstöðum, er umræðu var frestC.S
um á dögumim, Um það fór nú
svo, eftir hin sviplegu afdrif húsa
leigureglugerðarinnar í bæjarstjórn
inni kvöldið áður, að það var enn
tekið út af dagsákrá, og umr.
frestað samkvæmt ósk framsögu-
manns aWsTierjarnefndar, Jóns Mag-
nússonar, en nefndin 'hafði áður lagt
til að málinu yrði vísað frá með
rökstuddri dagská.
/ néðri deild voru 10 mál á dag-
skrá. Fyrsta málið, þingsályktunar-
tillaga um innlenda baðlyfagerð, var
tekið af dagslkrá. Þjóðvegafrv. var
tekið af dagskrá. Þriðja málið var
tjórnarskrárbreytingarfrv. Magnúsar
Guðmundssonar, og varð ekki lokið
annari umræðu um það eryi, en hún
hófst á miðvikudag. Auk breytinga-
tiU. M. G. eru komnar fram merki-
legar breytingatillögur frá Magnúsi
Péturssyni, að þingið verði ein mál-
stofa. landslkjör þingmanna felt nið-
ur og þingmönnum þannig fæklkað
um 6, en þing háð á hverju ári.
Telur flm., að að þes9U geti orðið
eins mikill sparnaður eða meiri, en
þótt þing væri háð að eins annað
hvert ár, vegna þess að þingtíminn
stvtttist svo mjög við það, að efri
deild væri afnumin. —
9 apríl
Bragðdaufar eldh úsdagsumræður.
Á laugardaginn var svokallaður
’ “eldhúsdagur” í neðri deild, .eða
framhald fyrstu umræðu fjárlag-
anna. Hafa menn sájlfsagt búist við
því, að “eldhúsdags”-umræðurnar
yrðu hvassari en þær urðu, því að
öllum áheyrendum kom saman um
það, að þær hefðu verið ákaflega
daufar. Og “Morgunblaðið” segir
slíkt hið sama. Og hvað ætli þeir
segi, kjósendumir út um landið,
þegar þeir frétta það, að Olafsmál-
ið alræmda, náðunaróhæfan mikla,
hafi verið látið alveg óátalin af hin-
um eiginlegu andstæðingum stjómar-
innar, sem mestan “hvellinn” gerðu
út af því máli í sumar, rétt fyrir
(Framh. á 5. bls.
/