Heimskringla - 22.08.1923, Blaðsíða 3

WINNIPEG, 22. AGOST. 1923.
HEIMSK.RINGLA
3. BLAÐSÐA
akurbletti, aldinreiti og matjurta-
garða.
Á tiessu m sviQum inætti segja frá
' fva uúrskarandi dugnað og smekk-
vísi nokkurra landa. Það var mjög
erfitt að hreinsa landið og laga
fyrir framleiðsluna, en nú hafa
margir landar lífibrauð af nokkr-
um ekrum, sem þeir keyptu fyrir
fám árum yfirklæddar af trjárót-
um og viðar-rusli. Það er livf
vissulegt sæmdarstarf ,sem ]>eir
leystu af hendi á þeim og öðrum
verklegum sviðum yfitleitt.
Á verzlunarsviðum fóru þeir
hjótlega að reyna að ná sínum til-
töluiega hlut, 'sem þeim yfirleitt
heimaðist fremur vel, og áunnu sér
traust og virðing í viðskiftalffinu.
Það virðist að Isl. í Blaine hafi
sókst mikið eftir opinberum stöð-
um þar í bæ. Þó liafa nokkrir
þeirra tekið ]>átt í bæjarstjórn,
lögreglu og dómiárastöðum, og
hafa sumir lieirra vakið á sér at-
hygli fyrir þátttöku sína í vel-
ferðamálum Vþæjarins.
Svo má einnig geta þass, að einn
af fyrstu innflytjendum til Blaine
hefir áunnið sér ])á tiltrú, að vera
þeim hlotnist ríklegt og hagkvæmt
endurgjald góðverka sinna.
Þó eg þ.ifi t ‘kið þjóðræknis-á-
stand þessa sérstöku umræddu
byggðar til aihugunar, þá er ]rað
aðeins sýnishorn af hinni almennu
þjóðrækni Isl. hér-megin hafsins,
en ekki, að þessi umræddi litli
samferðamanna-flokkur, sé nokkur
\
afbrigði frá öðrum.
Nú vil eg svo athuga f fám
dráttum hinar sameiginlegu félags
framkvæmdir íslenzka þjóðflokks-
ins hér f landþ — svo sem þjóð-
ræknksfélag, trúníy41ia< eðia kirkjuj-
félag, gamalmennahæli og Jóns
Bjarnasonar skóla.
Hvað þjóðræknisfélagið sneftir
þá er auðvibað markmið þess. að
fullnægja, sem bezt tilgangi sínum,
að hefja þjóðina upp menningar-
lega innbyrðis og láta áhrif þeirrar
menningar breiðast út í þjóðlífið
og með því ávinna þjóðarheildinni
sæmd. Vonandi er, að sneitt verði
hjá öilum flokkadrætti og félagið
hafi ekki of takmarkaða útsjón á
starfsviðum sínum.
Um trúmálaistarfsemina, eða
kirkjufélagið hygg eg að óhætt sé
kosin á löggjafarþing ríkisins, sem ! afi fullyrða að tilgangur l>ess sé, að
haldið er annaðhvert ár í Olympia loiða menn frá íslenzkri ])jóðrækni
og alls þess sem 4-slenkt er.
Starfs aðferð þess og kenningar
eru efalaust í fullu samræmi við
þekkingarstig og andans útsýni
Washington. og hvað sem • öðru
líður, sannar ]>etta áræði og fram-
sókn, sem eru sæmdar-einkunnir
ljvers manns, og hverrar þjóðar.
Enda hygg eg, að íslendingar séu meðlimanna, sem þeir hljóta að
ríkari af þeiin einkennum, en ! fy 1 gfja í öllum framkvæmduín sfn-
margar aðrar þjóðir. um
Næst kem eg þá, að hinu inn-j a mega] hérlendu þjóðar-
byrðis félags og menningarstarfi i,nnar mnn kirkjufélagið halda sín-
landanna í Blaine.
Ef eg man rétt. var fyrsta félags-
gtofnunin þeirra kvenfélagið
"Lfkn” það er enn lifandi og stari-
andi. Þá var og snemma stofnað
um hlut, í sæmdarstarfi ýmsra
kirkjuflokka Iandsins. En jafnvel
þó tilgangurinn sé góður og starfs-
framkvæmdirnar eðlilegar miðað
við menn ingar-ástandið, þá er ]>að
lestrafélag, sem enn er til, og á nú samt sárt að sjá íslenzka skilnings-
stórt bókasafn, og þar á eftir voru gáfu og rannsóknar-þor vera óæft
svo stofnuð margskonar félög, svo 0g ónotað, eins lengi og hlustað er
sem deild af lífsábyrgðarfélagi. : á helgisagna tómhljóð málssvara
rökræðufélag og höfðu meðlimir gamalla erfðakenninga og miðalda
þess marga ánægjulega og upp-. trúarjátningar, sem lítill gaumur
byggilega siamfundi. Þá var einnig er gefin nú á tímum-, fólkið hætt-
stofnað annað kvenfélag, sem bar ;r ilvf gmátt og smátt, að horfa á
nafnið “Framsókn,” sem bendir ber- hinar úttiauguðu helgimj^ndir, og
lega á tilgang þess. Það starfaði finnur sig standa þá andspænis
í nokkur ár, en er nú hætt.
Um þessar mundir var söngfélagi
veruleikanum og sannleikanum.
Oamalmennahælið er mannúðar,
komið á fót, sem starfaði á sínu 0g göfug þjóðræknijnstofnun, og til
sviði í nokkur ár, í því var fríður sæmdar út í frá fyrir þjóðarbrotið
hópur af ungu sönghæfu fólk, og hér vestra.
nokkrir eldri menn. Þetta félag j>á kem eg að Jóns Bjamasonar-
veitti samkvæmislífinu mikla á- ^ skóla. Það hefir verið mér ráð-
nægju og menningarsvip. Seinast gáta sfðan hann var stofnaður, með
var komið á fót safnaðarfélagi, og hvaða rökum að hægt sé að rétt-
hafði ])að þjóniandi kirkjufélags-, ]æta tilveru iians, svo hann sé sönn
íslenzk þjóðræknis og menni.ngar-
miðstöð í þessu landi.
Mér hefir skilist, að tilveruréttur
hans byggist einungis á hinum
þrem bekkjarstigum, sem teknar
eru að láni úr hinu lögboðna skóla
kerfi þjóðarinnar, og sem ungling-
arnir hafa aðgöngurétt að, á öllum
svo kölluðum miðskólum landsins.
Ef skólinn hefði ekki getað átt sér
stað án þessara umræddu* lánuðu
keh'shigreina, þá hefur hann aldrei
átt erindi inn í hina íslenzku
presta í nokkur ár, það félag starf-
ar enn.
Það má að nokkru leyti sjá af
þessú framianritaða, hina innbyrð-
islegu menningar starfsemi land-
anna í Blaine. En svo er líka ann-
að ráð til að skíra málið. Það er
haft eftir einu íslenzka skáldinu:
Ef þú vilt þekkja menningar á-
stand einhvers bæjar eða sveitar,
þá farðu á samkomur þeirra.” Það
.vili nú svo vel til, að við hendina
er prentaðar skemtiskrár frá þeim
sönn þjóðrækni geti aðeins átt sér
stað, þar sem heilbrigð siðmenning
og andlegt framsýni á sér stað.
Menn mega ekki stansa á lág-
myndunum, til þess, iað sjá ]>aðan
sörau óbreyttu myndirnar eins og
kirkjan og aðrir mannfélagsflokkar
hafa um langan tímia svo oft gert í
forntíðinni.
Mannkynið, liefir verið og verð-
ur altaf að klifra upp visku-fjallið,
og hvert fótmál upp á við stækk-
ar útsýni þess og sýnir því breytt-
ar og nýjar myndir, og því hærra,
sem mennirnir komast, þess stærri
og dásamleg verður útsjón and-
ans, og þess fegurri og fjölbreyttari
tilverumyndirnar, þangað til þeir
komast upp á absýnis tind, sem er
æðsta stefnu-mið á þroskunarleið-
um manns-andans.
Vígsla séra Friðriks A.
Friðrikssonar.
(Grein sú er séra Friðrik Frið-
riksson frá Wynyard mintist á í síð“
asta blaði, að send hefði verið til
birtingar í blaði heima á íslandi,
hefir nú komið út og hafa umræð-
ur nokkrar spunnist út af lienni
heima milli Einars H. Kvarans
söguskáld, og Jóns Helgasonar
biskups. Með því að marga Vest-
ur-íslendinga mun fýsa að sjá
hvað þeir leggja til þessa máls, 'er
hér birt það, sem þeir hafa nú
þegar skrifað um það.)
f Morgunblaðinu 15. þ. mán.
skýrir séra Friðrik A. Friðriksson
í Wynyard, Sask., Oanada, frá þeiin
örðugleikum, er urðu á leið hans,
þegar hann ætlaði að fá prests-
vígslu. Eg hafði heyrt nokkuð frá
þeim örðugleikum sagt, en trúði
ekki frásögninni, hélt, að hún færi
að minsba.kosti til muna á milli
mála. Nú hefir séra Friðrik sagt
sjálfur á prenti, hvað'gerst hafi, og
mér kemur ekki til hugar, ^ð hann
halli réttu máli. Honum segist
meðal annars svo frá:
“Sá orðrömur hafði borist til
eyrna biskups, að söfnuðir þessir"
(þeir er hann þjónar, “og Sam-
bandssöfnuðurinn í W’innipeg, er
telur nokkra Únitara innan vé-
banda sinna. Tæru þetta sumar að
mynda með sér samband. Neitaði
biskup að vígja til þeirra prest, ef
svo væri.”
Eg þykist vita ]>að, að bi-kupi
beri engin lagaskylda til þess að
vígja prest til nokkurs safnaðar ut-
an íslands^ Hann hefir vígt presta
fyrir Vestur-lslendinga af góðvild í
því skyni, að sjálfsögðu, að gera
þeim auðveldara að fá kristindóm-
inn boðaðan á sinni eigin tungu.
Áreiðanlega liafa margir menn,
sem ant er um að samband haldist
með Austur- og Vestur-lslending-
um og að íslenzkt þjóðerni fái sem
lengst notið sín í Vesturheimi, ver-
ið honum þakklátir fyrir þetta. Eg
cr einn í þeirra hóp. En við hinu
hafði eg ekki búist, að liann mundi
gera sér slíkan mannamun, sem hér
hefir raun á orðið. Og svo mun
vera um marga fleiri.
Eins og allir sjá; hafa engar
brigður verið bornar á réttrún-
að safnaðanna. Aldrei hefir annað
heyrst en að þeir standi á sama
] trúargrundvelli sem l)jóðkirkjan
hér á landi. Eins og séra Friðrik
tekur fram: ‘%>eir eru prýðilega
einhuga og samtaka um það, að
halda sem fastast í stefnu þá, er
núverandi biskup Islands barðist
af alefli fyrir hér vestra í þeirra
eigin samkómusölum”. Það eina,
sem að þeim var fundið, er l>að, að
þeir hafi ætlað að mynda samband
, við söfnuð í Winnipeg. Hann er
ekki í heild sinni únítariskiir, en
einhver hluti hans hefir únítara-
skoðanir. Þetta er talin næg sök
til þess að neita þessum söfnuðum
um að vígja fyrir þá prest!
Hvernig er þá þessi Winnipeg-
söfnuð.ur, sem Wynyard-söfnuðirn-
ir máttu ekki gera bandalag við?
Fleira er um hann að segja en
það, að í honum sé eitthvð af Úní-
törum. Hann .sækist eftir af fá
prest úr þjóðkirkju Island. Hann
fær að lokum kennimann, sem er
útskrifaður frá guðfræðideild há-
J skóla íslands, lærisveinn biskups,
i mann, sem áreiðanlega hefir orðið
I fyrir miklum áhrifum af kenslu
biskups, þegar hann var prófessor.
| mann, sem.ekki er kunnugt um að
hafi aðrar skoðanir á trúmálum en
I biskupinn sjálfur. Ú.r þessari átt-
inni vill 'þessi söfnuður leita sér
; fræðslu og næringar fyrir sitt and-
lega líf. Og þessum manni, sem
(Frtunhald á 7. sfðu)
Dr. Kr. Austmann
848 Somerset Block.
Sfmi A 2737
Viðtalstími 7—8 e. li.
Heimili 469 Simcoe St.
Sími B 7288
DR. C- H. VROMAN
T annlaeknir
jTennur ySar dregnar eSa lag-jj
aSar án allra kvala.
Talsími A 4171
|505 Boyd Bldg. Winnipeg|
Iscsrmm::
Dr. A. Blöndal
818 SOMERSET BLDG.
Talsími N 6410
Stundar sérstaklega kvensjú'k-
dóma og barna-sjiúkdóma. Að
hitta 10—12 f.lh. og 3—5 e.h.
Heimili: 806 Victor St
Sími A 8180.......
tíma, siem bera með sér ánægju- félags starfsemi og
lega og víðsýna siðmenming.
Næst vil eg þá yfirvega þær athafn
ir þessara umræddu samferðá
nianna, sein byggjast af tilfinninga-
lffinu, svo sem samúð, meðlíðan,
hjálixsemi, og yfirhöfuð kærleiks-
rík velferðar-umhyggja fyrir þjóð-
bræðrum sfnum. Því þetta eru
alt þjóðrækniskostir. Það mun ó-
hætt að fullyrða, að íslendingar
ræktu þessa kosti mjög vel. En
sérstaklega gjörðu kvenfélögin það
að hlutverki sínu. Og yfirleitt
gerði fólkið sér mjög ant um, að
græða meinin og gleða og styrkja
þá, sem örlðgin gjörðu ósjálfbjarga.
Að því er mig sjálfan snértir hef
eg ekki farið varhluta af umhyggju-
semi þess og góðvild; sérstaklega
síðan cg varð blindur.
. Margt af ])ví hefir vitjað mfn, og
og gert mér glaðar stundir, veitt
mér gjafir og annan greiða, sýnt
mér virðing og sæmd í ræðu og
riti, og yfirhöfuð leitast við að
létta mér byrði lífsins* En svo hafa
einnig bæði gamlir og nýjir vinir
mínir út um landið gert mér sömu
skil.
Eg ber því minúingu um þetta
gamla og nýja samferðafólk mitt,
og ainnara vina minna, í hlýjum og
þakkiátum hug, óska því og þeim
ánægju og farsældar og bið að
fráleitt, sem
hins látnia
minningai'stofnun
kirkjuniálaleiðtoga.
Mér finnst ]>að veria lítilsivirðing
fyrir fsl. ])jóðflokkinn, að hafa ekki
nóg fsl. efni til að kenna á umrædd-
um smáskóla, sem kallaður er ís-
lenzkur og kostaður er af íslenzku
samskotafé.
Þjóðræknisgildi hans virðist því
vera fremur lítið, bæði innbyrðis
og út á við. Eg sé ekki, að li^nn
,sé sæmdar auglýsing fyrir þjóð-
flokkinn út á við. En svo er skól-
Inn eðlileg afleiðing af tilfinninga-
lífi, skilnings og menhingarþroska
fólksins, sem kostar hann og stjóm-
ar honum, og er að því líiyti aug-
lýsing þess, enda ætti það að hafa
Sinn fnlla rétt að stjóma og við-
hialda stofnun þessari eftir sfnum
efnuíu og ástæðum.
En sianniarlega væri það virðing
þjóðræknisgildi, að fá sett á stofn
ísl. kennsludeild, við einn eða fl.
háskóla landsfns og fá lmnnig
sæmdarviðurkenning fyrir þjóðina
og bókmentir hennar, hjá santborg-
urunum eða þjóðarheild landsins.
Enda er það eini vegurinn til þess,
að viðhalda íslenzku máli, íslenzk-
um bókmentum, og íslenzkum sér-
kennum hér í landi í framtfðinni.
Eims og sjá má af þvf framanrit-
aða hefi eg gengið út frá þyf, að
Talsímar: N 6215 og A 7127
Bonnar, Hollands & Philp,
lögfræðingar.
5034 Electric Railway Chambers
WINNIPEG
ViSgerSin á skóm yðar
þarf að vera falleg
um leiB og hún er varanleg og
með sanngjörnu verði.
Þetta fáið þér meS því að koma
nieö skó yðar til
N. W. EVANS
Boot and Shoe Repair
Á horni Arlington og Sargent
t-----------------------------
Phones:
Office: N 6225. Heim.: A 79%
Halldór Sigurðsson
General Contractor.
808 Great West Permanent Loan
Bldg.. 356 Main St.
Abyggileg ljós og
Aflgjafi.
Vér ábyrgjuæat yíSur varanlega og óalitna
ÞJONUSTU.
ér asskjum vir8ingarfvl*t viSskifta jafnt f>TÍr VERK-
SMIÐJUR Km HEIMILI. Tala Msin 9580 CONTRACT
DEPT. UmboSsmaSur vor er reiSubúmn a8 tinna y8ur
i8 máW og gefa y8ur kostnaSaráaetlun.
Winnipeg Electric Railway Co.
A. W. McLimont, Gen'l Manager.
KOL!- - KOL!
HREINASTA og BESTA TEGUND KOLA.
bæði tíl HEIMANOTKUNAR og fyrír STÓRHÝSI.
Allur flutningur með BIFREIÐ.
Empire Coal Co. Limited
60.3 Electríc Ry. Bldg.
Simi: N 6357—6358.
flýjar vörubirgðir
Timbur, Fjalvi’ður af öllum
tegundum, geirettur og aB»-
konar aðrir strikaðir tiglar, hur&r og giuggar.
Komið og sjáið vörur. Vér erum ætíð fúsir aÖ sýua.
Jjó ekkert sé keypL
The Empire Sash & Door Co.
L I b I t i d
HENRY AVE EAST
WINNIPEG
’ 3' Augnlælcaar.
204 ENDERTON BUILDING
Portage and Hargrave. — A 6645
Kemur til Selkirk hvern laugardag*
Lundar einu sinni á mánuðL
VV. J. Lindai J, H. Lindal
B. Stefánsson
Islenzkir lögfræSingar
? Home Investment Building,
(468 Main St)
Talsími A4963
Þeir hafa einnig skrifstofur að
Lundar, Riverton, Gimli og Piney og
eru þar aC hitta á eftirfylgjandi
tímum:
Lundar: Annanhvern miðvikudag.
Riverton: Fyrsta fimtudag í hverj-
um mánuði.
Gimli: Fyrsta Miövikudag hvers
mánaSar.
Piney: Þriðja föstudag i mánuöi
hverjutn.
Aml Anderaon
K. P. Oarl«a»4
GARLAND & ANDERSON
iFR.EÐ I \ (. \ K
l*houe: A-21UT
NOI Llectrlo Kuilwny ( haabera
Á Afborg 1. og 3. þriöjudag h. ■
H. J. Palmason.
Chartered Accountant
307 Confederation Life Bldg.
Phone: A 1173.
Audits, Accounting and Income
Tax Service.
Dr. /17. B. Halldorson
401 Boyd Bld(,
Skflfstofusíml: A 3674.
Stundar sérstaklega lungnasjúk-
dóma.
aíJ finna á skrifstofu kl. 11_u
f h. og 2—6 e. h.
Heimill: 46 Alloway Ave.
Talsími: Sh. 3168.
TaUfrnl: AHSS9
Dr. y. Q. Snidal
’l'ASÍJTLIEKSm
814 Someraet Blovk
PortaKC Ave,
WIXNIPKtJ
Dr. J. Stefánssos
Hornl 'kVontá yA ^ Gra ham!
Stundar elngrðneu aumia-. errua-.
nef- „g kverka-.JOkdömaT**^
AS hitta frft kl. 11 tU 13 f. v
oB kl. 3 tl 5 e- k.
Talsfml A 3531.
Helmll 373 Blver Ave. j,. m
Talsími: A 3521
Dr. J. Olson
Tannlæknir
216 Medical Arts Bldg.
Cor. Graham & Kennedy St
Winnipeg
Daintry’s Drug Store
MeSala sérfræðingur,
“Vörugæðr' og fljót afgreiðsla”
eru einkunnaorrð vor.
Horni Sargent og Lipton.
Phone: Sherb. 1166.
A. S. BARDAL
selur Hkklstur og annast ura út-
farlr. Allur útbúnaíur sA beztl
Ennfremur selur hann allskonar
minnlsvarða og legstetna_
843 SHERBROOKE ST.
Pbonet N 8807 WINNIPKG
MRS. SWAINSON
627 Sargent Ave.
hefir ávalt fyrirliggjandi úrvaU
birgSir af nýtízku kvenhittum
Hún er eina íslenzka konan aeit
•líka verzlun rekur í Winnipeg
lslendingar, látið Mrs. Swain-
son njóta viðskifta yðar.
Heimasimi: B. 3075.
ÁRNI G. EGGERTSON
íslenzkur lögfræSinguy.
hefir heinúld til þess aS flytja
máJ bæSi í Manitoba og Saak-
atchewan.
Skrifstofa: Wynyard, Sask.
R ALP H A. C O OP B R
Registered Optometrist & Opticimn
762 Mulvey Ave., Ft Rouge.
WINNIPEG
Tal.sími Ft. R. 3876.
Övanalega nákvæm augnaskoöun,
og gleraugu fyrir minna verö en
vanalega gerisL 0
TH. JOHNSON,
Ormakari og GulLmiSui
Selur giftingaleyfisbrét
ftéretakt athygu veltt pöntunum
o* vlugjöroum útan af iandl
264 Main St. Phone A 4637
J. J. SWANSON & CO.
Talsími A 6340.
808 Paris Building, IVmnipef.
Eldsábyrgöarumboösmenr
Selja og annast fasteignir, át-
vega peningalán o. s. írv.
UNÍQUE SHOE REPAIRING
Hi8 óvíSjafnanlegaata, bezta og
ódýrasta skóviðgeriðarverkatæSi |
borginni.
A. JOHNSON
660 Notre Dame eigandt
!S
KING GE0RGÉ H0TEL
(Á horni King og Alexandra).
Eina íslenzka hótelið í baenum.
Ráösmaöur
Tk. Bjanuwa \