Heimskringla - 22.08.1923, Blaðsíða 4

4 BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 22. ÁGCST, 1923.
HEIMSKRINGLA
ÍIM)
Kmir M I hv«r|ui ■ft«rlki(l«ci
Klgrendari
THE VIKING PRESS, LTD.
•Ot •( «65 9AHUBNT AVE, WIHHIPBO,
Ttiatatlt AAU7
Tw« MtMu «r H.N irfuorin kotar-
tot frrte (rtta. Alltr btrgulr IW
rlbttatttl MtMtt.
STEFÁN EINARSSON, riutjóri.
H. ELIASSON, ráðsmaSur.
Vtullkrltt til «1
HelmtkriiiKla New* *V Pnbllthlng: Co.
Lessee of
THH TIKItra PHIH, I*<«, Htl WH.
Wta.ttrc. litt.
Vtulthrm tU rHtlllr.u
RBfTOH flBIMSKRIHGLA, Bti ««
Wta.ttu. Mmm.
The 'HeimskWngla” is printed and pnh-
lished by Heimskrlngla New* a*4
Pubiishing Co., 853-885 Sargent Aye.
Winnipeg, Manitoba. Telephone N-6537.
WINNIPEG, MANITOBA, 22. ÁGOST, 1923.
Sakirnar.
Um fáa menn hefir blöðum orðið eins
tíðrætt og dr. Alexander Meiklejohn. Eins
og kunnugt er, var hann formaður Amherts-
skólans í ellefu ár, en var nýlega vikið frá
embætti.
Hvers vegna? Hvaða syndir hafði hann
drýgt, að hann þurfi að gjalda þeirra þann-
Þó ótrúlegt sé frá að segja, voru brot
hans fólgin í því, að maðurinn var frjáls-
lindur í skoðunum.
Já, svo frjálslindur, að Lögberg skrifar
dálkslanga ritstjórnar-grein um byltingar-
anda hans, fásinnu í að hafa gengið svo
langt í breytingar-áttina, að engin hliðsjón
hafi verið höfð af því, sem hagkvæmt var,
Og blaðið minnir á Rússland, sem dæmi af
hvað af slíku geti hlotist.
Svo er myndin, sem Lögberg dregur upp
af þessum manni, og það bregður henni upp
fyrir almenningssjónir mönnum til alvarlegr-
ar viðvörunar!
En hver er nú þessi varasami maður?
Hann er einn af fremstu mentafrömuðum
heimsins, eftir ummælum dr. Frank Cranes
að dæma. Skólann litla, sem hann hefir
veitt forstöðu í ellefu ár, hefir hann hafið
upp í tölu fremstu og eftirtekta verðustu
skóla Bandaríkjanna. Ræðan, sem hann
hélt í vor við uppsögn skólans, er ein sú
fagrasta og göfugasta ræða, sem við slík
tækifæri hefir verið haldin. Birtist hún í
Heimskringlu 18. júlí s. 1., í þýðingu eftir
séra Guðmund Árnason, og lesendur sjálfir
geta dæmt um, hvort hér er ofmikið um
hana sagt. Og að því er byltingar-andan
snertir hjá þessum manni, má lýsa honum
með orðunum: “Sýnið trú yðar í verkuné
um”. Hann minnir Bandaríkin hógvært.
en alvarlega a það, að um lýðfrelsi geti ekki
verið að ræða hjá þeim, eins lengi og hug-
sjónirnar um sérréttindi fárra, auðstöður og
þjóðfélags-klíkur séru eins ríkjandi og nú
er; það standi sannri mentun fyrir þrifum.
Það, sem háleitt sé, og fagurt og réttlátt bíði
tjón við það. Hugsjónir þeirra, sem lyfta
vilja mannkyninu á hærra stig, geti ekki sézt
í verkunum. Það er mergurinn í stefnum
þessa manns, sem Lögberg varar menn við.
“Skólanefndin vék honum frá embætti
vegna þess, að hún áleit hugsjónir hans ó-
framkvæmanlegar, nema með því, að um-
turna núverandi skipulagi”, segir blaðið.,
En þess er ekki getið, að maðurinn, sem
síðastliðin þrjú ár hefir kappsamlegast unn-
ið að því, að reka Meiklejohn frá embætti og
var nú sem fyr, forkólfur þeirrar tilraunar,
var Dwight Morrow, einn af kumpánum J.
P. Morgan auðsamkundunnar. Þar voru
menmrnir, sem ekki gátu umborið frelsis- og
mentamála-stefnu Meiklejohns. Lögberg var
nógu þefvíst til að sjá það um leið og það
fór að leggja til þessara mála. Um and-
mælin gegn athæfi þessara manna, er ekki
getið í Lögbergs-greininní heldur. En sex
kennarar skólans sögðu embættum sínum
lausum, er- Meiklejohn var vísað frá skólart-
um, og tólf námsmenn neituðu að taka burt-
fararpróf'vegna gerða skólaráðsins. Og að-
stoðar-ríkisstjóri, George R. Lunn, í New
York ríkinu, sagði daginn eftir afsetninguna
þessi orð í ræðu er hann flutti, og sem var
tekið með dynjandi lófaklappi: —
“Er það tímabil nú þegar runnið upp A
Bandaríkjunum, að peningavaldinu sé feng-
ið í hendur stjórn og tilhögun mentamál-
anna? Eftir engu er nú eins sózt og frelsi
og jafnrétti, bygðu á mannúð og mentun.
Fyrir þrem árum sagði maður mér, sem
kunnugur var innan vébanda Wall-Street
— auðsamkundunnar, að dr. Alexander
Meiklejon væri fordæmdur, að auðsvaldið
væri staðráðið í því, að hrekja hann frá
stöðu sinni við Amherst-skólann. Og það
er eftirtektavert fyrir þetta land, að Dwight
Morrow, félagi J. P. Morgan, skyldi vera
andlegi forkólfurinn í því að svifta þjóðina
leiðsögn eins síns kærasta og aðdáunar
verðasta andlega leiðtoga — Alexanders
Meikejohn — hámentaðs manns, óviðjafn-
anlegs kennara, guðelskandi og kristins
manns, þess manns, er þeim hugsjónum hélt
að Bandaríkja þjóðinni, er hún nú frekast
þarfnast. Að hann er rekinn frá embætti
sínu, gengur glæpi næst. Það er högg, sem
reitt er til höfuðs heilbrigðri, frjálsri upp-
fræðslu í Bandaríkjunum.”
Á ummæli þessu lík má benda í þúsunda-
tali um þennan mann, sem verið er að fræða
íslenzka lesendur um, að sé vanhygginn
byltinga eða æsingamaður.
Walter Lippmann, alkunnur rithöfundur,
segir í blaðinu “New York World” þetta
meðal annast: —
“Á nemendur sína hafa fáir eða engir*
kennarar haft slík áhrif og Alexander Meikle
John. I hópi námsmanna eru þeir algerlega
sérstakir, svo lifandi, sönn og heilbrigð er
mentun þeirra og hugsana heimurinn sól-
skinsríkur, frjór og víður og frjáls. Ákjós-
anlegri æskuleiðtoga er ekki hægt að hugsa
sér. En hvernig leiðtogi var hann hinna
fullorðnu? Slæmur, eftir því sem nú er
komið í ljós af málunum við Amherstskól-
ann. En fullorðnir menn eru oft — eins og
allir vita — dálítið blindir! ”
Hvað sem annars er um þetta mál sagt,
dylst það engum, er kynnir sér það, að það
voru Wali-Street auðmennirnir, sem Meikle-
, john ráku frá embætti — sömu mennirnir,
* og standa háum hugsjónum í vegi, sömu
mennirnir og fræðslu berjast á móti, vegna
þess að hén getur skert auðsafns-kenningu
þeirra, sömu mennirnir og alþýðufrelsi og
jafnrétti hata, vegna þess, að þá vantar eina
að sitja að frelsinu og réttindunum; sömu
mennirnir og með peninga-valdi sínu gera
heiminn að mæðu- og táradal fyrir fjöldan,
en skoða sér einum úthlutuð gæði hans.
Það eru mennirnir, sem þannig hugsa, sem j
gleðjast nú yfir því, að menta-frömuðurinn
dr. Alexander Meiklejohn fær nú ekki beitt
sínum góðu áhrifum fyrir lýðinn og upp-
vaxandi kynslóðina við Amherst-skólann.
En “óvinafagnað” má það kalla og hefði
Lögbergi verið betra, að vera utan við hann.
Óvinur rómantízku-
stefnunnar.
Irvin Babbitt er maður nefndur. Hann
er prófessor við Harvard háskólan. Franska
og frakkneskar-bókmentir eru aðal kenslu-
grein hans. Bækur hefir hann nokkrar
skrifað. Hin síðasta er kom út eigi alls fyr-
ir Iöngu heitir “Rousseau and Romanticism”.
Ræðst hún hlífðarlaust á rómantízku-stefn-
una. Hefir bókin sætt afarmiklu umtali í
blöðum og ritum bæði á Englandi og
í Bandaríkjunum. Einn ritdómaranna
Stewart P. Sherman prófessor við háskól-
ann í Illinois, segir um hana, að engin bók,
sem skrifuð hafi verið vestan hafs, knýi
menn eins til að hugsa og hún geri.
Á helztu atriði hennar gæti því verið
bæði gagn og gaman að benda. En það er
erfitt í stuttu máli. Sérstaklega þó vegna
þess, að höfundurinn hefir áður skrifað
þrjár bækur um sama efnið. Kom sú fyrsta
út árið 1908. Laut hún að því, að sýna
fram á hvernig rómantízka sefnan ylli hnign-
un í bókmentum og uppeldismálum í Banda-
ríkjunum. Aðra bók gaf hann út árið 1910
og benti hann þar á veikleika manna í því
að greina á milli þess er sönn list væri og
þess er ekki væri nema stæling. Árið 1912
skrifaði hann bók um bókmentastefnu
Frakka á 19 öldinni. Eru þessar bækur ail-
ar fyrir-rennarar þeirra skoðana, er í síðustu
bók hans eru birtar, og lúta að því, að sýna
fram á, að rómantízka stefnan sé stærsta
mein þessarar aldar og standi andlegri þrosk-
un og framförum fyrir þrifum.
Prófessor Babbitt viðurkennir það um
leið og hann byrjar árás sína á rómantízku
stefnuna, að það sé við atriði að glíma,
sem afar djúpar rætur eigi í mannlegu eðli.
“Hugsjónir óþroskaðra manna hafa ávalt og
á öllum tímum”, segir hann, “verið róman-
tízkar .Mannkynið hungrar og þyrstir eftir
því, sem æsir, hrífur eða ögrar. Öll börn,
flest kvenfólk og mikill meiri hluti karl-
manna, hafa ávalt og verða ef til vill á-
valt rómantízk.” Innan vissra takmarka
skoðar höfundurinn rómantízku stefnuna á-
kjósanlega og nauðsynlega. En hún hefir
eftir hans skoðun gengið svo langt á síðustu
tímum, að sjá ekki fótum sínum for-
ráð og hefir verið blönduð öðrum stefnum
eins og því t. d., að taka sér náttúruna sem
mest til fyrimyndar og kalla það svo, að þeir
séu börn hennar, er þeirri stefnu fylcja.
“Öfgarnar, sem menn hafa lent tit í með
slíku ögra nú því, sem er undirstaða sjálfs
þjóðféiagsins”, segir hann. “Meðvitundinni
um ábyrgð hefir verið ítt til síðu fyrir kröf-
unum um það, sem æsir og gagntekur menn.
Siðferðis hugsjónin hefir sljófgast. Og svo
höfum við kórónuna á heimskuna, seril af
þessu sprettur, þar sem stríðið mikla er.
Aldrei höfum við séð óráðið óforsjálna, og
æði huga vors betur í nokkrum spegli, en
þeim sem bregður fyrir sjónir vorar frá síð-
asta stríði, þar sem af líf og sál er unnið að
því með öllum fullkomftustu vísinda-tæ'kj-
um nútíðarinnar, að gera heiminn að helvíti
fyrir mennina að búa í. Það hugarástand,
er ekki á marga fiska sem umber annað eins
og finst jafnvel að það svali með því ein-
hverri þrá, sem í huganum býr.”
Babbitt heldur fram eins og Emerson,
að manninum séu tvö lögmál gefin að fram-
fylgja. Annað snertir manninn sjálfan, en
hitt h'lutina í kring um hann. En í því er
stóra villan fólgin, segir hann, að þessa er
ekki gætt og svo er stöðugt verið að reyna
að sameina hugsjónalíf mannsins og eðli
þess, lögmáli hlutanna eða náttúrunnar.
Og vegna þess, að sá veldur altaf miklu
sem upphafinu veldur, er Babbitt óvæginn í
dómi sínum um Roussean — höfund róman-
tízku stefnunnar. Hann skoðar sem hann
hafi ekki gert sér þessa réttu grein fyrir hug-
sjónalífi mannanna, sem hann sjálfur álítur
óbrigðula. Guðspjall hans, segir hann vera
það, að menn eigi aftur að snúa sér að nátt-
úrunni. 1 bók sinni “Social Contract”
byrjar Rousseau með orðunum: “Maðurinn
er fæddur frjáls en er þó alstaðar í hlekkj-
um.” Þar segir Babbitt, að hann leggi
náttúrufræðisheimspeki sína til grundvallar
í skipun þjóðfélagsmála. I “The New Helö-
isa” og í “Confessions” (játningum) hefir
Rousseau holdlegar ástríður upp til skýanna.
Og í “Eimile” ver hann eðlis-dygðir barna.
Hann hallast alstaðar að því að skoða dygð-
ír þroskaðrar sálar hinar sömu og hvatir
mannsins á frumstigi sínu.
í fótspor Rousseau hafa svo mörg af
átrúnaðargoðum og augasteinum manna á
skáldskapar og bókmentalega vísu gengið.
Og þeim vill Baibbitt öllum hrinda úr há-
sæti sínu. Eru þar á meðal Shelley, Worcjrt
Worth, Whitman, Lowell, Browning, Blake,
Byron, WSlde, Ruskin, Poe, Hugo, Nietzsche,
! 1 olstoi, Bergson og MeaterlinkJ Veígrlar
hann sér ekkert við að kalla þessa menn einn
í sem alla fals-spámenn. Guð segir hann, að
J þeir setji í samband við nautnir og óhóf og
skemtanir. Og hverjar verða hmar æðstu
skyldur mannsins með svona stefnu fyrir
leiðarstein? spyr hann.
Nokkra af þeim er heilbrigðum stefnum
fylgja nefnir hann. Eru þeirra á meðal
Búdcflia, Confucius, Kristur og Aristótel. Þeir
eru boðberar þess siðalögmóls, er maðurinn
þarf að fylgja til þess að þroskast.
Gyllingin, sem sett er á rómantízku-
stefnuna, virðist í fljótu bragði fögur, segir
Babbitt. Og þessvegna eru áhrif hennar ó-
takmörkuð. En þau áhrif lúta oftast að
því, að skapa óhollar hugsjónir, og stefnu
hjá mönnum, og leiða í raun og veru mann-
kynið til baka. Á daglega sviðinu nefnir
hann ótal dæmi þessu til sönnunar. Eitt
dæmið, er það, að fólk geri sér svo háar
vornir um hjú-skaparlífið, að ómögulegt sé
að þær rætist. Af því l^Íi svo vonbrigði,
óánægju, hjónaskilnaðí — og yfirieitt mis-
skilning á lífinu og sorg, sem oft sé svo
reynt aðdrekkja, með því, að sökkva sér of-
an í dyflisu siðleysis.
Skáldskaparlist þessara manna viður-
kennir BaMjitt fyllilega. I sjálfu sér nær
sökin ekki til þeirra nema að því, er skáld-
skapar-stefnuna snertir og hin veikjandi á-
hrif hennar er þeim óljóst um, og öðru
vísi en ósjálfrátt nær því ekki til þeirra.
Að þessu athuguðu virðist aðal-gallinn
að skoðun Babbitt á rómantzku stefnunni
sá, að hún haldi sér of mikið að eðlis-ein-
kennum eða hvötum þeim sem á frumskeiði
mannsins ber mest á. En eftir að hugsana
lífið sé þroskað, beri minna á þessum hvöt-
um, og þá taki alt annað lögmál við; og það
lögmál eða hvatir mætti segja, er það sem
íyf.t hefir og Iyfta mun manninum á hærra
stig. Það er þroska-skilyrði hans. Það
er ekki nóg, að vitna í náttúruna. Maður-
inn er sjálfur skapandi afl. Það afl hans
stjórnast af viti hans og verður að gera það,
ef sanns þroska á að verða auðið. Heim-
spekin og trúin, sem menn segja að eigi ræt-
ur að rekja til rómantízku stefnunnar, eru
af þessu sálar-afli mannsins sprotnar og
stjórnast því af alt öðru og æðra og mann-
inum eiginlega afli, en rómantízku-stefn-
unnar. Það er hindurvitna átrúnaðurinn og
óskynsamlegar hugmyndir og hégiljur alls
konar, sem frækorn rómantízku stefnunn-
ar má telja.
Andmæli gegn þessari skoðun Babbitt,
hefir lítið enn orðið vart, en eflaust eiga
þau eftir að koma fram; svo ótrauða-fylgj-
endur á rómantízka-stefnan bæði vísvitandi
og óafvitandi.
Kvittun.
Eg hefi verið íjarstaddur úr bæn-
um um hríð, og hefi þessvegna
ekki fyr en nú, haft tækifæri tii
þess að svara ‘‘Málalokum” sára
Adams Þorgrímssonar í Lögbergi
2. ágúst s. i. En eg vil ekki alveg
lát-a það undir höfuð leggjast, þó
dálítið sé frá liðið. Mér finst ekki,
að þessum skrifum okkar sr. A. Þ.
megi ljúka svo, að eg þakki honum
ekki fyrir. Eg er orðinn töiu-
verðs margs fróðari, heldur en
eg var, er hann hóf að “ávíta” mig.
Fyrst og fremst hafa bæði eg og
aðrir lesendur blaðsins, sem hann
hefir skrifað f, fengið vitneskju um
að hinu lúterska kirkjufélagi er þó
að þokast dálítið áfram, þrátt fyr-
ir hinn einiæga vilja á því, að
standa í stað. í>á vitneskju fengu
menn þegar í fyrst.u grein hr. A. Þ.
Þar afneitaði hann hinum orþó-
doxa skiiningi kirkjudeiidai-innar
á þessu efni, sem við höfum rætt
um, altarissakrarmentinu. Og hann
hefir enn ekki verið rekinn. Þetta
er alveg óvænt og gleðileg fram-
för hjá félaginu.
Þá verð eg að þakka fyrir hvað
hr. A. Þ. gerir sér f síðustu grein
sinni mikið far um, *að menn fái
skiiið mína bágbornu og óljósu ís-
lenzku. Það er vitaskuld engu síð-
ur þakkarvert, þó tilefnið hafi ekki
verið neitt. Mér vitanlega hefir
enginn misskilið neitt í þessari
margumræddu ræðu minni fyrir þá
sök, að hún væri ekki nógu Ijóst
orðuð. Mér hefir aldrei dottið í
hug, að hana mætti ekki orða bet-
ur. En sé 'ekki verið að ieiðrétta
íslenzkan þrófstíi, þá er gjörsam-
iega áistæðulaust að hengja hatt
sinn á þeirri setningu, sem hr. A.
Þ. gerir svo mikið veður út af. Og
hvað þá viðvfkur, að ekki sé hægt
að segja á íslenzku, að “hætta
sveiflist á milli tveggja öfga”, þá er
eg áreiðanlega ekki einn um það,
að geta ekki komi.ð auga á, i
hverju yfirsjónin sé fólgin. Eg hefi
sagt, að hætta gæti af þessum sið
stafað. Á þeirri hættu eru tvær
hliðar. Annarsvegar er Scylla vit-
leysunnar, og hinsvegar er Carybd-
is hræsnimar. s
Þá þykir mér vænt um þá nið-
urs'töðu séra A. Þ., að vér verðum,
er vér kveðum upp dóm í öðru eins
máii sem þessu, að reyna að gera
oss far um, að sá dómur verði í
samræmi við kenningar Kriets, eft-
ir því sem vér getum frekast gert
oss þeirra grein. Eg er þessu alveg
sammála. En séra A. Þ. reynir að
láta líta svo út, sem aðalmunurinn
á stefnu Sambandss.afnaðar og hins
lút. kirkjufélags sé sá, að hið síðar-
nefnda hviki aldrei frá kenningu
Krists, en bæði eg og söfnuður
minn “óhlýðnist boðum Jesú og vé-
fiengi hann”. Ofurlítið gætilegar
finst mér þessi vandlætari og ávít-
ari hefði gjarnan géta farið í sak-
imar. Það þarf mjög mikinn
ókunnugleika á kristni-sögu íslend-
inga hér í landi, eða óskamrnfeilni,
tii þess að fullyrða, að þetta
kirkjuféiag hafi aldrei vikið frá
kenningu Jeeú. Og dálítið hæpinn
(Staðhæfing er, að Sambandssöfn-
uður hafi þá stefnu að “óhlýðnast
boðum Jesú og véfengja hann”. Sé
það ekki staðhæft, þá er það að
minsta kosti gefið í skyn. Oig um
mig er það fullyrt, að eg sé að
líkja mér við .Tesú, þó eg haldi því
fram, að eg sé í samræmi við hann
í skoðunum mínum á þcssu máli,
sem nu hefir verið deilt um um
hríð. Ef séra A. Þ. hefir ekki
roðnað er hann las þessi orð eftir
si.g á prenti í viðlesnu blaði, þá
hlýtur hlygðunar-tilfinningu 'hans
að vera öðruvísi farið en annara
manna heilbrigðra. Nema eitthvað
annað sé að. Séra A. Þ. ílytur fólki
sfnu ræður hvern helgidag. Eg geri
ráð fyrir, að hann telji kenningar
sínar í þeim ræðum vera í sam-
ræmi við Jesú. En dragi hann af
því þá ályktun, að hann sé Jesú
jafn eða iíkur, þá er hann kominn
svo langt frá skynsamlegu viti, að
komið er langar leiðir út yfir alla
venjulega geðveiki. Það sálar-
ástand getur maður ekki ætiað séra
Dodd’s nýmapillur eru bezta
nvmameðaJið. I^ækna og gigt.
bakverk, hjartabilun( þvagteppu,
og önnur veikindi, sem stafa frá
nýrunum. — Dodd’s Kidney Pilla
kosta 50c askjan eða 6 öskjur fyr_
* Í2.50, og fást hjá öllum lyfsöl-
«*m eJSa frá The Dodd’s Medktes
Co., Ltd., Toronto, OnL
A. Þ. Ekkert verður .eftir til þess, V
að skýra þessa einkennilegu fjar-
stæðu heldur en að hún sé ein af
fleiri tilraunum til þess að gera
mig sem allra iíkastann blökku-
manni í augum alþýðu. En sórna-
tilfinningin virðist ekki vera svo
viðkvæm, að það sé talið skifta
neinu máli hvernig því marki verði
náð. ' ,rA
En hverjar voru skoðanfr Jesu A
altarissakramentinu? Þær vonr
blátt áfram engar, því að á hans
dögum var ails ekkert tii, sem heit-
ið gæti því nafni. Það varð ekki
til fyr en löngu eftir hans daga.
Hann hefir aldrei fyrirskipað neiitt
altarissakramenti. Orðin, sem haim
mælti til iærisveina sinna við hina
sfðustu samefginlegu máitíð þeirra
eru með öllu óskyld þeirri merk-
ingu, sem lengst af hafa verið £
þau lögð, bæði innan kaþólskrar
og lúterskrar kirkju. Altarissakra-
mentið innan þeirra kirkjudeilda
er arfur frá heiðnum fómarmynd-
um, eins og friðþægingarkenning-
ar þeirra hafa einnig verið. Jesú,s
hefir aldrei haldið fram neinní.
friðþægingarkenningu er líkiist
þeirri, er drotnað hefir í kirkjunni
í margar aldir. Þar fyrir segi eg:
ekki að þessi siður—altarisgangan—
hafi verið með öllu gagnslaus fyr-
ir kristna menn. Hann hefir oft
og víða gert gagn. En hann hefir
ekki gert gagn fyrir þær kenningar,
se^m kirkjan hefir flutt um hann,
heldur má öllu frekar segja, að
nytsemina, sem menn hafa af hon-
um haft, hafi þeir hlotið þrátt fyrir
keimingar kirkjunnar. Alþýða
manna hefir svo þráfaldlega verið.
heilbrigðari og skynsamari ea
kennimenn hennar. Og um íslenzka
aljiýðu hefir svo farið, að ]>að virð-
ist hafa verið sérstaklega ein heil-
brigð hugmynd, sem hún hefur
bundið við þennan sið. Um lang-
an tíma hefir sú hugsun ríkt hjá.
fjölda fsiendingum, er stund hafa
lagt, á altarisgöngur, að það sem
mest á riði við undirbúninginn
fyri.r þá athöfn, væri að þeir bæru
fullkominn friðar og fyrirgefning-
arhug til allra manna. Að öðrum
kosti famst þeim þeir neyta máltíð-
arinnar “óverðugir”. Það er þessí
fagra hugsun, sem valdið hefir l>ví,
að siðurinn hefir orðið inörg-
um svo mikils virði, en í raun og
veru á hún ekkert skylt við sakra-
menti kirkjunnar. Og hinsvegai-
hefir langm&stur hluti inanna tek-
ið Jiátt í þessu af J>ví einu, að l>að
var siður, þeir fylgdust með af
hugsunarleysi, eða af rótuin þeirr-
ar jafngömliu ímyndunar og mann-
kynið sjálft *er, að þeir ynna séra
velþóknun og helgi guð« með því
að hafa um hönd ytri trúarsiði
hvað sem eiðferðislífi eða þroska
þeirra sjálfra liði. Þessi “verk-
helgi” er enn við líði. Hún er skað-
legasta liindurvitnatrú, sem til er,
á hvern hátt, sem hún birtist. Það
var eitt af þvf, sem Jeeús gerði sér
mest far um .að kveða niður, og
það var fyrir árásimar á þetta,
eem liann var tekinn af lífi. Kirkj-
an hefir verið merkilega blind á
þessa hlið starfsemi hans og pré-
dikunar, en ©g tel mér það ekki til
vansaqimdar þó eg sé ekki al-blirul-
ur.
Ragnar E. Kvaran.
----------XX----------