Heimskringla - 06.08.1924, Blaðsíða 7

Heimskringla - 06.08.1924, Blaðsíða 7
WINNIPEG, 6. ÁGÚiST, 1924. HEIMSKRINGLA 7. BLAÐSIÐA The Dominion Bank HORNI NOTRE DAME AVE ogr SHERBROOKE ST. Höfuðstóll uppb. Varasjóöur . *..... AUar eignir, yfir ... .$ «,000,000 . ..$ 7,700,000 ...$120,000,000 Sérstakt athygli veitt viðskift- um kaupmanna og verzlunar- félag«. Sparisjóðsdeildin. Vextir af innstæðufé greiddir jafnháir og annarsstaðar við- gengst. _____ PHONE A 9253 P. B. TUCK.ER, ráðsmaður. pessu að siga yfirvöldunum á lörumunkasæg þann, sem hér er á meðal okkar. I>eir hafa nóg að lifa á og stunda ýmsar handiðnir”. “Þeir eru í áliti af því, að þeir eru ríkir”, mælti Jean Marteau. ‘‘Það er aðeins hinum snauðu, sem bannað er að betla. Ef ef? hefði fundist undir trénu, þá hefði mér verig kastað í fangelsi og það að réttu. Eigandi ekki neitt, er eg á- litinn óvinur eignanna, og það er rétt, að vemda þær fyrir óvinum þeirra. Það er heilög skylda dóm- arans, að öryggja hverjum það, sem hann á: Þeim ríka auðlegð hans, þeim snauða örbirgg hans”. laganna, að vernda það og viðhalda því. Og því ósanngjarnari sem lög- in eru, því virðingarverðari munu þau þykja. Takið eftir því, aðeins forn og gamaldags sem mest af þeim er, þá fela þau ekki bein- línis f sér nútfðar óréttlæti, heldur öllu fremur óréttlæti liðinna tíma, sem miklu var ruddalegra og heimiskulegra. Þau eru minnisvarð- ar myrkurstu alda mannkynsins, og hafa smokrað sér fram úr þeim myrkviði inn í bjartari og heiðari tíma”. “En þau hafa nú verið endur- bætt”, mælti Monsjör Bergeret. spor og ástæður þess, sem af öll- um er yfirgefinn.” “I lagaskýringum sínum, ætti dómarinn ekki einungis að hafa hugfast mál það, sem lagt hefir verið fyrir hann þá stundina, hann ætti einnig að taka til íhug- unar hinar yfirgripsmeiri afleiðing|- ar, sem dómsúrskurður hans get- ur haft í för með sér”. ‘‘Það er verkamaðurinn einn og enginn annar, sem framleiðir og liggur líf sitt og heilsu í hættu, al- gerlega til hagnaðar húsbónda sín- um, sem ekkert leggur í hættu nema höfuðstól sinn”. Jean Mateau (Framhald frá 3. síSu) Mig brast nú þolinmæðina, snéri mér frá honurri og stökk inn í spor- vagn, sem var þar á ferðinni. Þar var borðsalur, svipaður þeim í hó- telunum á línuskipum, sem fara yfir Atlanzhafið. Hann var aliur úr gleri og prýddur blómum. Eins langt og séð varð, sat kvenfólk við borð f fleygnum treygjum og karl- menn f kvöidbúningi frammi fyrir kristails ljósahjálmum, sem sendu frá sér skfnandi birtu. Yeitinga- maður kom nteð kétrétt, sem eg fór að skoða, en lyktin af honum var svo ógeðsleg, að ég fyltist viðbjóði áður en eg bragðaði á honum. Svo var ég heldur ekki soitinn. Gestirnir fóru frá borðinu, áður en eg bragð- aði á nokkru. Meðan þjónamir voru að taka kertin kom Vemaux og sagði við mig: '“Þú tókst ekki eftir ungfrúnni f fieygna kjólnum, sem sat við hlið- ina á þér. Það var Meianía. Sjáðu!” Hann benti mér út í gegnum dyrnar á herðar sem hvítt ijósflóð bylgjaði á. Eg hljóp út til að ná í þessa töframynd, og í þetta skifti hepnaðist mér það. Eg hljóp hana upp og fékk snert hana. Eg fann snöggvast til yndislega titr- ings undir fingrum mínum. En hún vatt sér úr faðmi mínum, og eg var að faðma viðarteinung. ÍÞetta var draumurinn. ‘Wissulega er draumur þinn Taunalegur”, sagði Monsjör Bergeret og vitnaði f Stratoniku: “Að vitrast sjálfum sér, getur oft verið manni mjög svo ógeðfelt”. I n. Lögin eru dauð, en dómarinn lifir. “Páum dögum seinna,” sagði Jean Marteau, “iá eg út f skóginum, þar sem hann var þéttastur. Eg hafði ekki bragðað mat í þrjátíu og sex klukkutíma. Monsjör Goubin strauk af gleraugunum. Ljúfmenska skein úr augum hans, en augnaráðið var hvast Hann leit hvössum augum á Jean Marteau, og sagði í ávít- andi rómi: “Hvað! Hafðirðu ekkert étið í tuttugu og fjóra klukkutíma?” “Aftur”, ;svaraði Jean Marteau, ‘Tiafði eg ekki bragðað mat í tutt- ugu og fjóra klukkutíma. Eg fór skakt að. Maður ætti ekki að svelta. Það er ekki rétt. Sultur ætti að vera glæpur, eins og fiækingur. En í raun og veru eru þessi tvö afbrot álitin eitt og hið sama. 269. grein ákveður hverjum manni þriggja til sex mánaða fangelsisvisí, sem ekki hefir nóg fyrir sig að leggja. Elæk- ingur, samkvæmt lögunum, er það, þá siæp ingjar og flakkarar hafa engan sérstakan samastað, eða neitt fyrir sig að leggja, og stunda ekki neina sérstaka iðn, eða at- vinnu”. “Það er undarlegt”, mælti Mþn- sjör Bergeret, að flakk varðar sex mánaða fangelsisvist og tíu ára lögregiueftirliti, er alveg sama hegning sem Fransiskus helgi bak- aði félögum sínum í englakirkju sanki Maríu og sankti Klarusar. Ef að þeir Fransiskus helgi og Antón- fus helgi frá Padúna kæmu í dag til Parísar*) og tækju að prédika þar, þá ættu þeir mjög á hættu að vera hneptir í fangelsi og dregnir inn í réttarsalinn. Eg er ekki með *) Eða hér í Winnipeg. — Þýð. “Eg hefi brotið heilann um speki iaganna”, mælti M. Bergeret, og er kominn að þeirri niðurstöðu, að öll mannfélagsbyggingin hvílir á tveim ur aðal grunnlögum: rán er for- dæmt, afleiðingar ráns eru í heiðri hafðar. Þetta eru meginreglurnar, sem veita einstaklingunum fulla ör- yggistryggingu og heidur saman skipulagi rfkisins. Ef ein af þess- um meginreglum væru vanræktar, þá hryndi “hin marg-gylta mannfé- iags-höll” í rústir. Þær voru stofn- settar í upphafi tímans. Höfðingi, kiæddur bjarnarfeldi, vopnaður tinnu-exi og eirsverði, sneri til baka til félaga sinna, til varnarvirkisr ins, sem gert var úr steini, þar sem innilokuð voru hreindýr, böm og herskarar af konum kynflokksins. Þeir numdu á brott með sér unga sveina og meyjar frá nágranna kynflokknum og steina, sem fallið höfðu úr loftinu, sem voru dýr- mætir vegna þess, að úr þeim mátti gera sverð, sem voru óbeygjanleg. Höfðinginn steig upp á hæð í miðju virkinu og mælti: “Þræiar þessir og járn, sem eg hefi tekið frá hinum fyririitlegu lít- ilmögnum, em mfn eign. Hver sem við þeim snertir, skai slegirm til jarðar með exi minni. Þannig er uppruni iaganna. Andi þeirra er forneskjulegur og villimannsleg- ur. Og það er sökum þess, að rétt- vísin er einstakiingnum löghelguð óréttvísi. Dómarinn getur Verið góð gerðasamur, því ekki eru allir menn vondir. í lögunum getur góðgerða- semin ekki búið, því þau era í andstæðu við allar hugmyndir góð- gerðaseminnar. Þær breytingar sem á þeim hafa verið gerðar niður í gegnum aldirnar, hafa ekki hagg- að upprana þeirra og eðli. Laga- snáparnir hafa gert þau flokin, en létu einkenni villimannsins í þeim halda sér. Það er grimdar þeirra vegna, sem í þeim býr, að þau era í hávegum höfð og álitin heilög að vera. Hneigðir manna eru, að til- biðja illviljaða guði, og þar sem greindin ekki er með f spilinu, virð- ist þeim engarar aðdáunarvert. Þeir dómfeldu trúa á réttvísi lag- anna. Þeirra siðfræði e rsiðfræði dómaranna; báðir trúa þvf, að hegndur verknaður verðskuldi hegningu. f réttarsalnum og á með al kviðdómendanna, hefi eg oft kom ist við af því, að heyra hvernig þeim ákærða og dómaranum kom alger- lega saman um hugmyndir góð og ills. Þeir eiga báðir sömu hleypi- dómana og venjubundnu ^iðferðis hugmyndirnar”. “Það getur ekki öðruvísi verið”, sagði Jean Martau. “Allslaus vesalingur sem hnupl- að hefir úr búðarglugga langa (saucisse) eða skóm, hefir ekki þá hann það gerði skyngzt djúpt og óhikað inn í upprana laganna og undirstöðu réttvísinnar. Og þeir, sem eins og við, ekki eram smeikir við að virða fyrir sér uppruna laga kerfisins, sem löghelgar ofbeldi og óréttlæti, geta með engu móti hnuplað fimmeyring.” ‘)Samt sem áður”, mælti Monsjör Gouhin, “eru til réttlát lög”. “Heldurðu það?” spurði Jean Marteau. “Monsjör Goubin hefir rétt fyrir sér”, sagði Monsjör Bergeret. “Rétt- lát lög eru til, en þar sem þau hafa verið samin með því augnamiði, að vernda samfélagið, þá geta þau ekki í anda sínum og eðli verið sannsýnni en samfélagið. Eins lengi og samfélagið er grundvallað á ó- réttlæti, þá verður það hlutverk “Báðar þingdeildirnar starfa að þvf, þegar þæj- hafa ekkert annað að gera; en kjarninn er nú samt eftir, og það er það hyggilegasta. Hreinskilnislega sagt, þá óttaðist eg ekki svo mikið slæm lög, ef góð- ir dómarar notfærðu þau. Lögin eru ósveigjanleg, segja menn, eg trúi því ekki. Það er enginn sá texti til, sem ekki má útþýða á ýmsa vegu. Lögin era dauð. Dómarinn lifir. Hann hefir einkaréttindi fram yfir lögin Þvf miður þá neytir hann þeirra sjaldan. Vanalega vinnur hann sig upp í það, að verða kald- ari og tilfinninga sljórri, og enn þá dauðari en lagabókstafurinn, sem hann er að höndla. H,ann er ekki mannlegur, hann þekkir enga meðlíðun. Hjá honum hefir stétta- skiftingiin stíflað allar flóðgættir mannlegrar samúðar. “Eg er nú einungis að tala um Táðvanda dómara.” “Þeir eru í meirihluta”, sagði Monsjör Goubin. “Þeir eru í meirihluta”, gvaraði Monsjöj- Bergeret, “ef við eigum að- eins við algenga ráðvendni og við- teknar siðfræðis- og hegðanreglur. En er algeng ráðvendni fullnægj- andi hjáipar meðal til að bera veld- issprota hins ægilega hegnandi rétt- læitis, Isvo ekki iskeiki og valdlð verði misbrúkað. Góður dómari ætti að eiga gott hjarta og djúp- •hyggju. En það er til of mikils mælst af manni, sem þarf að vinna sig áfram og er ákveðinn að hækka í álitl f stöðu sinni. Svo við tökum ekki til greina þá staðreynd, að ef hann sýnir hærri siðferðisþroska og sjálfstæði, en tíminn sem hann lifir á, þá verður hann hataður af stétt- arbræðrum sínum og æsir upp al- menna gremju. Því við fordæmum sem ósiðlegar allar siðakenningar, sem ekki eru okkar eigin og ekki eru f tízku. Allir, sem komið hafa fram með nýungar til góðs heim- inum og mannkyninu, hafa mætt fyrirlitningu heiðarlegs fólks. Á þvf fékk Magnaud forseti að kenna. Eg hefi skoðanir hans hér í kveri með skýringum eftir Henry Leyret. Þegar skoðanir þessar komu í Ijós, Ollu þær gremju hinna etröngu dóffiara og heiðvirtu löggjafa, Á skoðunum þessum er innsigli göfugra hugsana og innilegs mann- kærleika. Þær eru fullar samúðar, skilningi á mannlegu eðli og siðferð- islegu göfgi og hreinleik. Lögvitr- ingarnir í réttarsölunum álitu að Magnaud forseti hefði ekki lagavit mikið til að bera, og vinir M. Méline ásökuðu hann um skort á virðingu fyrir eignarréttinum. Og það er satt, að álit Magnauds for- seta sem framkemur f skoðunum hans, er einkennilegt, því í hverri línu finnur maður skoðanir alfrjáls- ar ogóháðra hugsunar, og þær til- finningar, sem aðeins geta komið írá göfugu hjarta”. Monsjör Bergeret tók nú upp af borðinu kver í rauðu bandi, fór að blaða f þvf og lesa: “Ráðvendni og viðmótsþýðleiki eru tvær dygðir, sem svo óendan- lega auðveldara er fyrir þann að raekja, sem nóg hefir af öllu, held- ui en þann, sem alt skortir”. “Því, sem ekki verður afstýrt, ætti ekki að vera hegnt”. “Til þess að fella réttlátan dóm fyrir glæp öreigans, ætti dómarinn ekki að gleyma eitt augnablik sinni vellíðan, til þess eins og hon- um er framast unt, að setja sig í "Eg hefi tekið greinar þessar hér og þar, rétt af handahófi”, bætti M. Bergeret við, og lét kverið aftur. Þetta eru nýstárleg orð. Þau eru bergmál stórrar og göfugrar sálar.” Norskt farþegaskip sekkur. Fjöldi manns ferst. LJm 20. fyrra mán. var norska far þegaskipið “Hákon jarl”, á leið meðfram ströndum Noregs á norð- urleið. Mætti hann öðra farþega- skipi “Kong Harald”, er var á suð-1 urleið. Bæði þessi skip eru eign ^ordenfjeldske Damskibsselskab”. Níðaþoka var, er skipín mættust, svo “Hákon jarl” varð hins ekki var, fyr en of seint, raksts á hann með alt að því fullri ferð, og sökk á 5—-10 m.fnútum. “Kong Harald” hafði tekist að stöðva áður en á- resturinn varð og laskaðist hann þvf ekki eins og hitt skipið, en þó nokkuð. Þegar síðast var um þetta skrif- að í norskum blöðum, vissu menn ekki hve margir hefðu farist af þeim, .sem á “Hákon jarU vora, því öll skjöl skipsins og farþega- listi týndist með því. En áætlað var, að ekki munu færri en 30— 40 manns hafa druknað. Verðmætur póstur sökk með skipinu, skifti hundruðum þús- unda. Frá Islandi. 3. júlí. — Veðrið síðdegis í gær. Hiti á Norð-austurlandi f—9 st„ á Suðvesturlandi 10—14 stig. Austlæg átt á Austurlandi. Norðlæg ann- arsstaðar. Bjartviðri á Norðvestur- landi. Skýjað annarsstaðar. Þoka sumstaðar á Austurlandi. Hækkun talsímagjaldanna. Morg- unblaðið hefir spurst fyrir um það, hvernig á hækkun talsímagjald- anna standi, þeirri, er auglýsst hef- ir verið í blöðunum. Gaf lands- símastjóri þau svör, að sífelt ykist aðsókn að símanum, svo að þær lín- ur, sem nú væru, gætu ekki annað því öllu. En engir peningar væru til þess að leggja nýjar línur. Væri því eina ráðið til þess að koma í veg fyrir óþörf símtöl, að hækka gjöldin. Úr Landsveit. — Nýlega var hér á iferð séra Jakob Kristinsson, for- maður íslandsdeild Guðspekisfé- lagsins. Fyrir tilmæli tveggja manna í sveitinni flutti hann fyrir- lestur á 'Skarði, sunnudaginn 6. þ. m„ eftir messu, um “blik” manna. Eins og vænta mátti var fyrirlest- urinn ágætur. Efnið er ef til vill dálítið torskiliðþeim, sem ekki hafa kynt sér það áður, en fyfir- lesaranum tókst mjög vel að gera það Ijóst og skiljanlegt. Áheyrend- ur voru mjög ánægðir. Sér Jakob er áreiðanlega með beztu ræðu- mönnum þessa lands. Eg leyfi mér að flytja honum þakkir fyrir kom- una hingað, fyrir hönd þeirra, sem á hann hlustuðu. Hygg eg, að sunnudagurinn 6. júlf verði ýmsum minnisstæður, fyrir ýmsra bluta sakir, meðal annars vegna óvenju góðrar kirkjuræðu, sem haldin var af séra Ragnari ófeigssyni á Fells- múla. — Þeim heiður sem heiður ber! — Landmaður. r a k tt i í>! ■iiii Gefið hljóð, því hörpustrengir gjalla, Helgum ljóma slær á grýtta jörð. Þið, sem létuð friðarmerkin falla, Finnið seinna endurgjöldin hörð. Þeir, sem elska mammpns mátt og hyggju, Meiga síðar ljúfir beygja kné, Sem hafa falska bygt sér töfrabryggju, Úr blóðdropanum sem á moldu hné. Þið, sem stoltir hampið frægðar fána, Fleyprið djarft um hermenskunnar dygð, Sem stýrið hröðum Fák í gljúfra gjána, Gleymið því, að til er viðurstygð, Sem skráð er hinu alsjáandi auga. Ykkar gjörðir hljóta þungann dóm, Því syndafórnir leyfar ykkar lauga Við líkbörurnar klíngja hornin tóm. Vaknið, vaknið! viðjum meina hrindið, Verndið þá sem ykkar skyldu ber. Guðs í nafni böndin sátta bindið, Blindum líð svo kastið ei á sker Manslíf hvert þið megið fyrir svara, Er manndómsleysið hefir búið gröf, Ljóssins andi vill þig maður vara, verkalaun þín reiknast aldrei gjöf. Yndo. Salmagundi. BANG goes another illusion! They are foreever going, either cracking and finally giving way under the weight of contradictory evidence, new and old, or they go like Andy’s bridge, breaking with- out bending, suddenly and with- out warning. A fact is suddenly met with, and some poor, dear illusion shatters its head against it. Barely a day now passes with- out taking its toll of “accepted facts.” We must have had quite a stock of these, most of them dating back to the tima of Franklin’s Third and Fourth Readers. They are sadly decimated now, for in a world of uncompromising Facts, illusions are good campany; yet we ex- pect to ‘sit in’ at the undoing of a few more. But the orginal number of these bits of mis-information, or harbored at the time of finishing our education must have been considerable. From a flat earth to a solid zenith, little is left to identify the world as it existed in our imiagina- tion of those days. It was a gay, marvelons, rose-colored world, and interesting beyond compare, when every tree harbored its Dryad and every hill its genii. But these are gone, with the fairy folk of legend, and we have only Facts And what dull company they are! Then Barnes’ History. What marvelous men and’ women peopled it. There was Washington, who couldn’t tell a lie; Jefferson, who wrote the Declaration; Webster, Calhoun and Clay and all that wonderful galeixy. Then there was George the Third, first of t’ne villains; and Pitt, and Ar- nold. — No ordinary men, these moving and acting according to their lights. They were gods and demons, all-good and all-bed, saints and sinners, respectively, through and through. There was nothing drab about them either way, hence interesting. Then there was Lincoln — the incomparable. There was that “something” about Lincoln which marked him as apart, and not of the run of mortal men. He was at once the most human and kindly and approachable of men, yet as a star impenetrable. To the Young Idea laboring on Barnes’ History, Lincoln was the most fascinating of all its characters. In him was cmbodied all of that which holds the greatest attraction for the normal boy — Courage, Person- ality, Kindliness. But what made Lincoln fascin- ating was his extreme homeliness, and his melancholy. Above all his melancholy. Feeling the weight of misery bearing down on his struggling brethren made him sad, and his great heart welled in pity, as only great hearts can. He was fore melancholy than others be- cause he understood better and felt more deeply than others. Such was the estimate. And no doubt he did. But now comes Advanced Science with its hypothes and its causes. It has an insistent way of telling us the Why of Things, and directly we know these, thing lose their glamor and their fascination. “T is true, ’t is a pity; ’t is true”. Washington never chopped down any of his father’s cherry trees; Adams never deliv- ered a speech even remotely resembling the “Sink or swim” speech; Jefferson had but a small part in the compoisition of |the Declaration of Independence. And so on down the line. The inter- esting and exciting events so graphically set forth in the old story books called “histories rarely happened as told,’ “historians’ supplying out of fertile imagina- tions the details súrrounding them. We bore with a fair degree of equanimity the shock of leaming that Washington never took the hatchet to his father’s cherry tree; the information that Gr-ant was a humorless, dignifield grouch was not paralyzing in its effects. But when a “high-class” modem magazine asserts “on the best medical authority available” that Lincoln’s melancholia was due to constipation and the absortion of toxec poisoning in the lower colon, we are moved to cry “hold, enough! ” The keen edge of our thirst for knowledge in the matter is worn off. | Had Lincoln lived in our day, we are further told, this condition could easily have been rectifield j and his melancholia cured. And now we are confidently expecting to see that the “Man of Sorrows” was downcast and never laughed for a similar reason. You see, there weré no Battle Creek sani- tariums in Galilee in His day else ! there might have been a different Sermon on the Mount, or none at all. And so our unlearning is pro- gressing apace. We may yet a- wake to find that two and two do j not make four. But it won’t shock j us. We are beyond being shocked long since. L. F.

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.