Heimskringla - 09.09.1925, Blaðsíða 7

Heimskringla - 09.09.1925, Blaðsíða 7
WINNIPEG 9. SEPTEMBER 1925. HEIMSKRINGLA 7. BLAÐSIÐA Ferðasaga. (Framhald \írá 3. sfSu) fyrsta, er viö snæddum í Winnipeg. Okkur geöjaöist illa að þessum Ham- borgarsteikarskamti Kínverjans, er var qinna jTikastur íhálfihrárri ' flat- köku, en einhverri ögn af kjötmeti mun hafa verið pírt saman viö. — Skildum viö nú viö þenna gula mat- mangara, án þess aö fá hina minstu matarást á honum. Nú er eg búinn að vera nokkrar vikur í þessu landi, þar sem “vaxa laukar og gala gaukar, og þar sem hrútur fer úr reifi sínu. Flugurnar hafa “bólusett” mig ræk'ilega, og geislarnir frá blessaöri sólunni hafa vermt mig, stundum meira en góðu hófu gegnir. Eg er hrifinn af hin- um fjölskrúöuga jarðargróðri hér, og finst mér munurinn mikill eöa á blessuöu gamla landinu okkar. Þegar eg sá alla hlómadýröina í skemtigörö um í Winnipeg, og víðar, datt mér í hug sálmqrinn: “Nýja skrúöið nýfærð í náttúran sig gleður; dauða vaknað alt er af, alt um loft og jörð og haf sannar sigur lífsins.” — Að síðustu bið eg Heimskringlu að flytja öllum þeim löndum mín- um beztu kveðju mína, er á einn eða annan hátt hafa greitt götu mina, eftir að eg kom hingað í þetta ó- kunna land. Eru mér hinar bróður- legu og vinsamlegu viðtökur þeirra ógleýmanlegar. (Endir.) Bókarfregn. A Stratigraphical survcy of the Pliocene deposits at Tjör nes, in Northernj Iceland. (Kgl. Danske Videnskaber- nes Selskab Biolog. Meddel- esler, IV, 5. Kbh. 1925.) Þannig hljóðar nafnið á bók eftir Guðm. G. Bárðarson kennara á Ak- ureyri, er Vísindafélagið danska hef- ir gefið út. Er hún á ensku og fjall- a- merkilegu fornu sæmyndir . Tjör- nesi, er myndast hafa á því tímabili jarðsögunnar, er jarðfræðingar nefna Pliocen-tima, var það næst skeiðið á undan jökultímanum eða ísöldinni. — Lög frá þessum tíma hafa hvergi fundist í norðanverðri Evrópu nema hér og á Englandi. En einnig finn- ast jafnaldra lög í Hollandi, Belgíu og ítalíu. Ensku pliocen-lögin hafa verið rækilega könnuð og veitt mikla fræðslu um þetta tímabil, t. d. um loftslag, sjávarhita, dýralíf og gróðr- arfar. — En lögin á Tjörnesi hafa aldrei verið könnuð rækilega, log mátti þó búast við, að þau hefðu að geyma merkilegan fróðleik, þar eð þau ertt miklu þykkri en ensku plio- cen-lögin. Ensku lögin eru santan- lögð 120—150 m. þykk, en samkvæmt niælingum Guðmundar, eru Tjörnes- lögin minst 700 m. þykk. Svo þykk lög frá þessu skeiði hittast hvergi hér í álfu nema suður á -Italíu (Sikiley). Bók Guöm. er 118 bls. 1 fyrsta kaflanum er skýrt frá því, sem eldri rit segja frá lögunum, og byrjar þar á Eggerti Ólafssyni, er fyrstur nefn- ir þessi lög í Ferðabók sinni. Af ís- lendingunt hefir dr. Helgi Péturss einnig lýst lögum þessum að nokkru. I næsta kafla er lýst lögunum vest- an á nesinu, er konta fram í bökkun- unt við sjóinn á 6 km. kafla. Telur 'höf. þau til samans minst 400 m. þykk, hefir höf. fundið þar 25 sæ- skeljalög mjög misaldra, og auk þess 10 lög, er myndast hafa á þurru landi eða fersku vatni, er skiftast á við sjávarlögin. Þar á meðal nokkur surtarbrandslög með jurtaleifum, hafa þá vaxið hér barrtré. Meðan lög þesái voru að myndast, hefir því landið hér ýmist verið -að /rísa úr sæ eða síga í sæ. Þvi næst skýrir höf. frá, hvaða breytingar hafi orðið á dýralífi með- an lögin voru að myndast. I eldri lögunum eru helzt suðrænar tegundir eða tegundir, sem hvergi finnast lif- andi lengur. en í yngri lögununt fara smám saman að bætast fleiri og fleiri i hópinn, tegundir sem enn lifa við norðanvert Atlantshaf og Island. — Ymsar tegundir í lögunum benda til svipaðs loftslags og sjávarhita og við sunnanverðan Noreg eða Bretland. I næsta kafla er lýst jarðlögunum norðan á nesinu að vestan, eru það yngri basaltlög, hnullungalög og sandlög, sem engar lífrænar leifar finnast i. I síðasta kaflanum er lýst lögpn- um i Breiðavík á nesinu. Þar finn- ast þykk sjávarlög, sum með sæskelj- um i og ofan á öllu basalt. Er þetta yngsti liðurinn í þessari merkilegu pliocen-myndun. Þá er dýralífið kom ið í svipað horf og nú við vestur- strönd Islands. Að lokum bendir höf. á, að dýra- leifarnar í lögum þessum líkist einna mest pliocen-lögunum ensku, þó finn- ast hér ýmsar tegundir, er hvergi hafa annarsstaðar fundist. 1 ritinu eru 14 myndir og auk þess fylgja því tvær stórar þverskurðar- myndir, önnur alt að 4 m. löng, af bökkunum vestan á nesinu á 6- km. kafla, þar sem skeljalögin finnast. Eru þar skýrt mörkuð öll þau lög, sem höf hefir lýst og gefið heiti, svo að auðvelt er fyrir þá, sem síðar kunna að skoða þessi lög, að átta sig á þeim. Nú er höf byrjaður á framhaldi af þessu riti og dvelur á Tjörnesi um tíma í sumar til að safna frekari göngum til þess. ÆMar Vísindafé- lagið danska einnig að gefa það út, þegar þvi er lokið. Þetta er önnur bókin, er danska Vísindafélagið hefir gefið út eftir höfundinn. Og þetta er þriðja ritið, sem kem- ur út frá hendi höf. síðan hann varð kennari við Gagnfræðaskólann á Akureyri (1921). Fyrsta árið gaf hann út ágrip af jarðfræði (ca. 90 bls.) og árið eftir bók um fornar sjávarmenjar við Borgarfjörð og Hvalfjörð, er Vis- indaféltag Islendinga gaf út (1923). Síðastl. vetur hefir hann samið skýrslu um rannsóknir sínar á eld- stöðvunum i Öskju, sem enn er ó- prentuð. En kort af Dyngjufjöllum og Öskju eftir hann hefir verið gef- ið út í Landfræðistímariti í Berlín (Pettermanns geogr. Mitteilungen, 1925). Síðastl. sumar var Guðm. erlendis og dvaldist í Kaupmannahöfn, Stokkhólmi og Lundúnum, til áð kynna sér söfn í sambandi við rann- sóknir sínar á Tjörnesi. Auk þess fór hann um þau héruð á Englandi, þar sem lög þau finnast, er svara til Tjörpes-laganna. (V—Vísir.) Glíman í Austurríki, Húnir er iðkuð frá fornu fari, eftir því scm óðalsbóndinn úr Stcicrmark segir, hr. Eggcr. Hér á dögunum var þess getið, að óðalsbóndi einn, Egger að nafni, ’ væri hér á ferð. Var hann hér á lang ferðalagi um tima, en er nú farinn heim á leið. Hr. Egger er í íslandsvinafélaginu þýzka. Hefir hann kynt sér ræki- lega allmargar bækur þær, sem kom- ið hafa út á þýzku um ísland. Forn- sögunum er hann vel kunnUgur. Hr. Egger kom inn á skrifstofu vora, til þess að spyrja um, hvar hann gæti fengið bezta vitneskju um glím- una islenzku. Vér spyrjum hr. Egger hvort hann hafi séð glímu. Já — í Austurríki, heima í héraði ' rr.inu Kernthen í Steiermark. Þar er frá fornu fari iðkuð sú íþrótt, sem ' nefnd er “Futseln” eða “Rangeln”. Veit eg ekki betur en að það sé mjög svipað glimu — sé í raun og veru sama iþróttin. Og hr. Egger tekur upp bók úv tösku sinni. Er það lýsing á landi og þjóð í Kernthen. Þar er minst á íþrótt þessa, og frá þvi sagt, að hún sé af sömu rót runnin og “Glíma”, sem fluzt hafi frá Noregi til Islands, og sé iðkuð á íslandi enn í dag.” — Áform mitt, segir hr. Egger, er I að ganga úr skugga um hvort þetta sé rétt. Hvar get eg fengið fullnægj andi tipplýsingar um glímuna ykkar? Vér leiðbeinum hr. Egger eftir þvt sem föng eru á, og styrkist hann við það í trúnni á það, að hér sé um sötnu íþrótt að ræða og þá þar syðra. ^ Siðan sá hann glímu, er sýnd var hér á Austurvelli fyrir skömmu, fyr- ir þýzka skemti ferðamenný er hingað komu með skemtiferðaskipinu Mun- , ken. Er hr. Egger hafði séð glímuna þar, var hann fullviss um, að hann hefði á réttu að standa. Hann segir að gliman hér sé að visu bundin fastari reglum en þar syðra, þar séu engin glimubelti notuð o. s. frv. Er glíman þar mest iðkuð meðal ung linga í fjallasveitunum, og aldrei sýnd meðal íþrótta í borgunum. — Ungmennafélagssambandið í Kernthen hefir nú tekið það að sér, að koma þessari íþrótt þar á framfæri rneira en verið hefir. (ísafold.) Mannalát. Hjörtur Snorrason alþtn. andaðist 1. þ. m. (ágúst) á heimili sinu, Arn- arholti, og varð honum að bana krabbamein innvortis. Hafði hann þó aðeins þjáðst af því skamman tíma, því þegar hann fór héðan af þingi fyrir tveim má'nuðum, var enga veiki á honum að sjá. Hjörtur var mikilhæfur dugnaðar- maður. Á æskuárum nam hann bú- fræði hjá Torfa í ólafsdal og var kvæntur Ragnheiði dóttur hans, orð- lagðri myndarkonu. Lengi veitti H. S. forstöðu búnaðarskólanum á Hvanneyri, og lengi hefir hann ráðið miklu um öll Jiéraðsmál Borgfirð- inga. Þingmaður þeirra var hann 1914—1915, en 1916 varð hann lands kjörinn þingmaður á lista sjálfstæð- isflokksins. Er nú eitt þing eftir af kjörtímabili hans og á Gunpar Ólafs son konsúll í Vestmannaeyjum að taka sæti hans á Alþingi. Hjörtur keypti Arnarholt er Sig. Þórðarson sýslumaður fluttist þaðan híngað til Reykjavíkur, og hefir hann síðan búið þar með mikilli _ rausn. Hann var höfðingi í lund og athafna- maður bæði heima íyric og í afskift- um af héraðsmálum. Á þingi starf- aði hann mikið í nefndum og hafði áhrif á mörg mál, en í þingsalnum tók hann aldrei til máls, og er hann ein- stakur maður á Alþingi að þvi leyti. Þau Hjörtur og Ragnheiður eiga þrjá syni. Einn, sem Torfi heitir, er á háskólanum; annar, sem Snorri heitir, er i mentaskólannm, en hinn þriðji, Ásgeir, er heima. 0LATES SWEETEI^I TflAN^ W0RDS Búið til í Vestur-Canada. Þér fáið þær alveg “nýjar” Knupin ]>ær I pundatali —þati er Ailýrt, Paulin Chambers Co. Ltd. Frú Elínborg Thorberg. — 27. f. m. (júlí) andaðist í Kaupmannahöfn frú Elínborg Thorberg, ekkja Bergs Thorbergs landshöfðingja en dóttir dr. Péturs Péturssonar biskups, 82 ára gömul, merk kona og þjóðkunn hér á landi. Hún misti mann sinn árið 1886, og fluttist skömmu síðar til Kaupmannahafnar og bjó þar upp frá því. Þau hjón áttu tvö börn, Pétur stúdent, sem dó ungur í Khöfn, og Sesselju, er giftist Schörring for- ingja í landhernum danska, og er hún dáin fyrir nokkrum árum. Kristian Kroman prófcssor. — Ný- dáinn er í Kaupmannahöfn K. Kro- man prófessor, sem lengi var, jafn- hliða H. Höffding, heimspekiskenn- ari við Hafnarháskóla. Hann var fæddur 29. marz 1846, en varð pró- fessor 1884, og var lengi ráðunautur kenslumálastjórnarinnar í kenslumál- um. Eftir hann liggja merk rit um heimspeki, siðfræði, stærðfræði og skólamál. Nú á siðustu æfidögum sínum ritaði hann mjög fróðlegar greinir, sem birtust neðanmáls í Poli- tiken, um Krist og kenningar hans. Sagði hann að Páll postuli hefði mjög fært úr lagi kenningar Krists, og blandað við þær nýjum kenningum úr öðrum ^ttum. (Lögrétta.) Sex af sjö verðlaun- um unnin af Robin Hood brauðum. I brauðbökunarsamkepninni, sem var opin öllum almennipgi á Calgary-sýningunni, voru fyrstu o^ önnur verðlaun veitt fyrir brauð bökuð úr Robin Hood hveiti. — Af sjö verð- launum, sem voru veitt, voru sex unnin af Robin Hood brauðum. BORGIÐ HEIMSKRINGLU. ENNÞÁ eru margir, sem ekki hafa sent oss borgun fyrir Heimskringlu fyrir síðastliðið ár. ÞÁ vildum vér biðja að draga það ekki lengur, held- ur senda borgunina strax í dag. ÞEIR, sem skulda oss fyrir marga árganga eru sér- staklega beðnir að grynna nú á skuldum sínum sem fyrst. Sendið nokkra dollara í dag. . Miðinn á blaði yðar sýnir, frá hvaða mánuði og ári þér skuldið. THE VIKING PRESS, Ltd., Winnipeg, Man. Kæru herrar:— Hér með fylgja ............ Dollarar, sem borgun á áskriftargjaldi mínu við Heimskringlu. * i \ Nafn ...........................•••• Áritun .............................. BORGIÐ HEIIVISKRINGLU. KAUPID HEIMSKRINLU. Innköllunarmenn | Heimskringlu: f BORGID HEIMS- K R INGLU I CANADA: Amaranth............................ólafur Thorléífsson Ashern..............................Sigurður Sigfússon Antler....................................^Jagnús Tait Árborg..................................G. O. Einarsson Baldur................................Sigtr. Sigvaldason Beckville..........................................Björn Þórðarson Bifröst..............................Eiríkur Jóhannsson Brendenbury...........................Hjálmar Ó. Lofsson Brown.............................Thorsteinn J. Gíslason Churchbridge......................................Magnús Hinriksson Cypress River.......................................Páll Anderson Ebor Station.................................Mag. Tait Elfros..............................J. H. Goodmundsson Framnes................................Guðm. Magnússon Foam Lake............................... John Janusson Gimli........................................B. B. ólson Glenboro....................................G. J. Oleson Geysir...................................Tím. Böðvarsson Hayland..................................Sig. B. Helgason Hecla..................................Jóhann K. Johnson Howardville........................Thorv. Thorarinsson Húsavík .. ...............................John Kernested Hove...................................Andrés Skagfeld Icelandic River......................................Sv. Thorvaldsson Isafold................................... Arni Jónsson Innisfail .. .. .......................Jónas J. Húnfjörð Kandahar..............................................a. Helgason Kristnes ...................................j. Janusson Keewatin...................................Sam Magnússon Eeslie...............................................Th. Guðmundsson Langruth..........................................ólafur Thorleifsson Lillesve..........................................Philip Johnson Lonley Lake..............................Nikulás Snædal Lundar.....................................Dan. Lindal Mary Hill..........................Eiríkur Guðmundsson Mozart.............................................J.ónas Stephensen Markerville............................Jónas J. Húnfjörð Nes........................................páU E. Isfeld Oak Point..............................Andrés Skagfeld Oak View ..^.......................... Sigurður Sigfússon Otto..............................................Philip Johnson Ocean Falls, B. C.........................J. F. Leifsson Poplar Park..............................Sig. Sigurðsson Piney....................................S. S. Anderson Red Deer................................Jónas J. Húnfjörð Reykjavík...............................Nikuláls Snædal Swan River............................ Halldór Egilsson Stony Hill.............................. Philip Johnson Selkirk..............................Sigurgeir Stefánsson Siglunes..................................Guðm. Jónsson Steep Rock .. ..........................Nikulás Snædal Tantallon.................................Guðm. ólafsson Thornhill........x..................Thorst. J. Gíslason Víðir...................................jón Sigurðsson Vancouver.....................Mrs. Valgerður Jósephson Vogar...............................................Guðm. Jónsson WTnnipegosis.............................August Johnson Winnipeg Beach....................>. .. John Kernested Wynyard...............................................F. Kristjánsson Narrows...............................Sigurður Sigfússon í BANDARÍKJUNUM: Akra, Cavalier og Hensel............. Guðm. Einarsson Blaine.................................St. O. Eiríksson Bantry.................................Æigurður Jónsson Edinburg................................Hannes Björnsson Garðar ..............................S. M. Breiðfjörð Grafton................................Mrs. E. Eastman Hallsón .. ............................Jón K. Einarsson Ivanhoe.................................G. A. Dalmahn Los Angeles.........................G. J. Goodmundsson Milton....................................F. G. Vatnsdal Mountain................................Hannes Björnsson Minneota.......................... ,. .. G. A. Dalmann Minneapolis.................................h. LáruBSon Pembina................................Þorbjöm Björnsson Point Roberts......................Sigurður Thordarson Spanish Fork........................Guðm. Þorsteinsson Seattle..........................Mrs. Jakobím. Johnson Svold..............................................Björn Sveinsson Upham..................................Sigurður Jónsson The Viking Press, Limited Winnipeg, Manitoba. P. O. BOX 3105 853 SARGENT AVE. Auglýsið í Heimskringlu! Það borgar sig!

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.