Heimskringla - 03.02.1926, Blaðsíða 2

2. BLAÐSIÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 3. FEBR., 1926
Sigríður Hjálmarsdóttir Hanson,
kveðja
undir nafni dóttur hennar
Mrs. Kr Mýrdal.
Svo draumblíð ró nú drottnar þér á brá,
þó dauðans fölvi þurki roða af vanga.
Hve sætt er þeim er sótt og elli þjá,
að sofna eftir vinnudaginn' langa,
og eftir liðna æfidaga raun,
að eiga í vændum trúrra þjóna laun.
Sem ársól björt, er yljar blómin smá,
var ástin heit í móðurhjarta þínu.
Öll handleiðslan og heilræöin þér frá,
er helgast afl í lífsins stríði mínu.
Þín hjartkær minning stundir fær mér stytt,
er stari eg hrygg á auða rúmið þitt.
Eg veit þú lifir, lifir enn hjá mér,
þó líkams augun greint þig fái eigi.
Ef áttu Ijós sem æðri birtu ber,
það blika lát á æfi minnar vegi,
þá veitist létt að velja rétta braut,
eg viltist aldrei meðan þín eg naut.
Eg þakka alla ást er sýndir mér,
og umhyggju um hvers dags líðan mína,
og börnin mín, sem barstu á höndum þér,
þitt blessa- nafn, og geyma minning þína,
Eg kveð að lokum þig í síðsta sinn,
öll sár þín græðir dauðans blundurinn.
ó, hvíl í friði, elsku mamma mín,
við megum ekki dvelja saman lengur,
Eg kem að lokum aftur ung til þín,
er æskusólin mín til viðar gengur.
Þá hlotnast þreyða himnasælan mín,
ef hvíla fæ við móðurbrjóstin þín.
B. Pétursson.
Ungmennakór
ÞaS hefir dregist lengur en skyldi
aS geta um samkomuna, er fram fór
hér í Wynyard, að kvöldi sí&astlið-
ins nýársdags. Þeir voru margir
sem fundu hjá sér hvöt til þess að
skrifa um þá samkomu, en sjálfsagt
hafa þeir allir ætlað sér að gjöra
það svo vel, að þeim hefir ekki
fundist tími vinnast til ag gjöra
skrif sín sæmilega úr garði. Mönn-
um var blátt áfram mikiS niðri fyr-
ir — og mér líka. En nú má þetta
ekki dragast lengur.
Meginatriði samkomunnar — að
ógleymdum einsöng frú J. S. Thor-
steinsson og ræðum okkar klerk-
anna — var ungmenna samsöngur
undir stjórn hr. söngstjóra Bryn-
jólfs Þorlákssonar. Tildrög sam-
komunnar voru margvísleg, — en
einkum þau, ag kvenfélög Immanuel
safnaða.r og Quill Lake safnaðar
tóku höndum saman um það fyrir-
tæki, að ráða söngstjórann' til söng-
æfinga með ungmennum bygðarinn-
ar, um þriggja mánaða tíma. Sams-
konar söngfyrirtæki, og samtímis
áttu sér stað í Mozart, Elfros, Les-
lie og Foam Lake. — Ekki hefi eg
frétt til þess, að Vatnabygð hafi
nokkurntíma. verið jafn einhuga um
nokkurn hlut. Aldrei hefi eg borið
gæfu til aö sjá Wynyard búa jafn
einhuga um nuokkurn hlut — sem
þennan ungmenna söng. Aldrei
sá eg þvílíka þátttöku, mætingu og
stundvísi fyr! Ber þetta vott um
verðugt traust Mmennings bæði á
söngmentinni og söngstjóranum.
Svo kom samkoman 1. janúar.
Og árangur söngfyrirtækisins fór
vitaskuld eftir óvenjulegu magni
samtakanna og áhugans. Hann fór
satt bezt að segja, langt fram úr
djörfustu vonum manna. Samkom-
an gaf heilum og ósviknum húsfylli
áheyrenda sjaldgæfa ánægjustund.
Fríður var hópurinn að sjá, er
hann reis snögt og samtaka. til
söngs . Indælt var að heyra þessa
60 ungu barka glymja. af lagvissum,
taktföstum söng, í ótrúlega ná-
kvæmri fylgd við ýmist svifmjúkan
eða viðbragðsskjótan stjórnsprota
Brynjólfs.
En fleira fékk áhevrendum undr-
unar en festa og fegurð söngsins
sjálfs. Þarna var allstór hópur
ungmenna, sem íslenzkt tungutak er
fremur ótamt. I þetta sinn kom út
úr þeim ómenguð gullaldaríslenzka!
Hafði söngstjórinn, með góðum á-
rangri, lagt mikla áherslu á réttan
framburð málsins — —
Næstu daga á eftir samkomunni
var venju meiri þjóðræknishugur í
fólki. Ef til villi í fyrsta sinni í
mörg ár sáu menn ærlega. stjörnu
renna hér upp, á vonarhiminn ís-
lenzks þjóðernis og tungu. Það fór
eins og þytur um bygðina: "A með-
an við árlega kennum sonum okkar
og dætrum að syngja íslenzkuna á
þennan hátt — /fetur hún ekki dáið!’
Sem betur fer er öllum þorra fólks
ljóst, hvert alfnent menningargildi
og sérstakt þjóðræknisgildi slíkt fyr-
irtæki sem þetta hefir. Mig skyldi
ekki undra. þótt allar stærri Islend-
ingabygðirnar hér vestra væru áður
en langt um líður, búnar að gjöra
hjá sér íslenzka söngkenslu ung-
menna að fastákveðnu árlegu fyrir-
tæki. Frá Winnipeg ætti ma.ður a.
m. k. að frétta um eitthvað þess-
konar fljótlega. En þá færi nú
vinur vor, Brynjólfur að verða mað-
ur upptekinn og eftirsóttur, og væri
það vel.
Þjóðræknisdeildin í Wynyard
gerðist stórhuga og vondjörf a.f vel-
gengninni. Hún ákvað að gjöra
sitt til þess, að safna öllum þessum
nýútsprungnu ungmennakórum
Vatnabygðarinn,a.r í einn veglegan,
samæfðan hóp á Islendingadegi
komandi sumars. Þannig sjá menn
þann dag í anda sem hint\ glæsileg-
asta og sigursælasta Islendingadag,
er verið hafi. Hugsið ykkur —
250—300 ungmenni í einum hóp
syngja af kunnáttu og leikni "hrynj-
andi drynjandi glaðhreimum gjall-
andi,” íslenzka tungu.
Fr. A. Fr.
----------x----- —
Kveðja,
Mér væri þægð í að þú ritstjóri
góður vildir svo vel gjöra að Ijá
þessum fáu línum rúm í Hkr. Þær
eru ritaðar í því skyni að láta séra
R. Kvaran og konu hans, samt alla
sem þær kunna að lesa vita, að eg
er þeim persónulega og hja.rtanlega
þakklátur fyrir dvöl þeirra meðal
oklcar Isl. í Wpeg. Hún hefir
haft svo góð áhrif á mig, að eg fæ
þau ekki virt til fjár. Eg hefi
alloft verið "i holti heyrandi nær,”
þegar séra. R. K. hefur flutt ræður,
og þó eg sé kominn af barnsaldrin-
um og því að likindum búinn að
missa nokkuð af því meltingarafli,
sem nauðsynlegt er til þess að geta
notið til fulls þeirrar næringar sem
lýtur til andlegs þroska, og sem séra
R. K. hefur svo rausnarlega borið
á borð fyrir tilheyrendur sína, þá
samt er það með sanni sagt, að eg
hefi mikilli döfnun tekið við að
hlusta á hann. Eg heyrði séra R.
K. nýlega fara þeim orðum yfir
moldum eins góðs safnaðarlima, hans,
að hann hefði “ávalt verið minni
hluta maður,” og það er eflaust
minnihlutamensku séra R. K. sjálfs
að þakka, að eg hefi til jafnaðar
betur dafnað af réttum hans en ann-
ara framreiðenda. Mér dettur ekki
í hug með þessum ummælum að
hlaða óverðugu hrósi á séra R. K.
Eins og mér finst ljúft og skylt að
láta aila menn njóta verðugrar við-
urkenningar utn alt það gott sem
þeim er gefið og gefa, eins ógeðs-
leg er mér öll skrumborin mannadýrk-
un. Tækist mér með- línum þess-
um, að koma inn í einhverra huga,
sem aldrei hafa hlustað á ræðu séra
R. K. þó ekki væri nema forvitnis-
hvöt til að ljá honum eyru, þegar
hann hverfur hingað aftur, þá væri
tilgangi mínum náð. Mér þótti á-
nægjulegt að sjá Sambandskirkjuna
troðfulla af fólki á sunnudagskvöld-
ið, þvi það má eflaust teljast ó-
.hrekjandi staðfestingarvottur um
vinsæld og velþóknun Sambandssafn-
aðar á kristindómsstarfsemi Kvarans
hjónanna í síðstliðin fjögur ár.
Þetta bar að gjöra, en hitt má ekki
ógjört láta : að nota jafnvel betur
en áður þjónustu hans þegar hann
kemur aftur. Þó mér hafi- ekki
auðnast að “finna mig á guðsveg-
um” með i Kvarans'-ihjónunum, þá
samt fylgir þeim alla leið til Islands
og allan tímann sem þau verða burtu
héðan hlýir hugstraumar ■ hjarta
míns. Leiði drottinn þau heil á
húfi hingað til okkar aftur
51. Á. H.
---------x---------
Breytiþróun lífsins
á jörðunnni.
eftir
próf. Joseph McCabe.
Þýtt hefir S. E.
(Fyrirlestur sá er hér birtist, er
einn af fjórum er prófessor McCabe
flutti í fyrirlestrarsal Manitobahá-
skólans nýlega. Prófessor Mc-
Cabe hefir verið fyrirlesari við Col-
umbiaháskóLann og fleiri háskóla.
Hann hefir ferðast mikið og til Astra-
liu og Nýja Sjálands og S. Ameríku
hefir hann að minsta kosti þrisvar
sinnum ferðast í þarfir vísindanna
og flutt fyrirlestra um leið. Hann er
höfundur 7Q bóka. sem um ýmis-
konar visindaleg efni fjalla og þýtt he/
ir hann um 50 bækur. Hann hefir
um langt skeið skrifað greinar vís-
indalegs efnis í mörg ensk tímarit.
Ojg þegar Englendingar reðust í að
gefa út “Outline of Science” (Sögu
vísindanna í aðaldráttum) mælti rit-
höfundurinn og sagnfræðingurinn
H. G. Wells með prófessor McCabe,
sem álitlegasta manninum til þess að
skrifa og hafa umsjón þess mikla
ritverks með höndum; hefir hann og
skrifað meiri hluta þess. Til
Winnipeg kom hann frá Chicago,
hafði hann á stuttum tima hald-
ið þa.r 40 fyrirlestra. Fyrirlestrar
hans hér nyrðra vorú svo vel sóttir
að salurinn var troðfullur öll kvöldin
heilli klukkustund áður en fyrirlest-
urinn hófst og hundruðir manna
urðu frá að hverfa. Prófessor
McCabe er belzti talsmaður breyti-
þróunar kenningarinnar í brezka.
veldinu.
Háttvirti fcgseti og vinir:— I
þeim fyrirlestrum sem eg
hefi lofast til að flytja á þessum
stað, hefi eg hugsað mér að rekja
í aðaldráttunum breytiþróunarsögu
lífsins á jörð vorri. Það eru
sem næst 60 ár síðan DarvVin Vakti
athygli manna út um gjörvallan
beim á þessu efni. Hafa megin-
reglur breytiþróunar kenningar hans.
í þau 60 ár sem síðan eru liðin, ver-
ið notaðar við leitina eftir öllu er
vér með sanni vitum nú um heiminn.
Það eru ekki að eins stjörnurnar og
ja.rðlögin, dýrin og blómin, sem því
breytiþróunar lögmáli hlýta; trú-
málin, stjórnmálin, hugsjónirnar og
allar þær þjóðfélagsstofnanir sem
vér berum nokkur kensl á, eru því
einnig háðar. Það verður ekki bent
á einn einasta hlut í alheiminum,
sem þetta lögmál snertir ekki. Jarð-
skorpan, sem vér reisum vorar veg-
legu borgir og býli á, geymir í
skauti sínu miljónir leifa. af fyrir-
rennurum vorum á þessum hnetti.
Stjörnurnar sem í þúsund-miljóna.-
tali lýsa svo dásamlega upp festing-
una hafa verið rannsakaðr af mik-
illi ástundun og þolinmæði. Og
alt hefir það sömu sögu að segja.
Breyti þróunarsagan er rauði þráð-
urinn í hverjum hlut stórum og
smáum í alheiminum og hver hlutur
krefst meira að segja, að sú saga
hans sé skýrð.
Af þessu virðist það eðlilega leiða,
að allir vísindamenn heimsins, sem
eitthvað kveður að, eru talsmenn
breytiþróunar kenningarinnar. I
síðastliðinn 20 ár, hefir enginn sér-
fræðingur, í þeim 8 vísindagreinum
sem breytiþróunarkenninguna
snerta, verið í minsta vafa um sann-
leiksgildi hennar. Eg kom hingað
eins og leið lá frá Bandarikjunum
(serrj einhver gárungi hefir kallað
“ríki myrkranna’’ að því er visinda-
legan áhuga snertir); varð mér það
einnig ljóst, að þar er sleitulaust unn-
ið að útbreiðslu bóka og rita, er skað-
legar eru heilbrigðri hugsun. I
sumum af þeim bókum er kent, að
breytiþróun lífsins sé enn ósönnuð.
Þetta er sú kórvilla, sem verður að
andmæla. Eg skoraði á Mr.
McCready Price í London og Dr.
Riley í Bandaríkjunum, að nefna
einn sérfræðing í visindum, sem síð-
astliðin 20 ár, hefði haldið þvi fram,
að breytrþróunarkenningin væri ó-
sönnuð. Hvorugur þeirra gat það,
eins og við var að búast. I bókum
sínum benda. þeir á nöfn háskóla-
kennara, sem fyrir tugum ára eru
komnir undir græna torfu, þessu
efni sínu til sönnunar. I annan stað
benda þeir á nöfn ma.nna, sem at-
hugasemdir hafa einhverntíma gert
við ýms sannanaatriði, en sem að
öðru leiti eða í meginatriðum öllum
hafa verið breytiþróuninni samþykk-
ir. Með þessum ósönnu og í sjálfu
sér fávíslegu staðhæfingum í ræðu
og riti„ er reynt að glepja mönnum
sýn. I viðureign (kappræðu) okk-
ar Dr. Riley’s, gerði hann eina til-
raun til að benda á núlifandi vj.s-
indamann sem teldi breytiþróunar-
kenninguna ósannaða. Va.rð pró-
f-ssor Millikan fyrir þeirri upphefð
að vera borinn fyrir þvi. Mr. Milli-
kan er eðlisfræðingur og hefir lít-
ið látið eftir sig sjást um breytiþró-
unarkenninguna, en þó nægilega
•niikið til að sýna, að hann er tals-
maður hennar en ekki andmælandi.
Orðin sem Dr. Riley hefir eftir hon-
um eru fölsuð. Niðurstaðan verð-
ur því þessi: Tugir þúsunda af sér-
fræðingum í vísindum eru sammála
kenningu D.a.rwins um breytiþróun.
Á móti henni er séra Riley, sem það
hefir mest til sins ágætis unnið um
dagana, að sí-tönglast á löngu úr-
eltum og uppdöguðum prestabábilj-
um. Eg veit að Canadamenn eru
gæddir nægilega mikilli kýmnisgáfu
til þess, að geta dæmt sjálfir um
hvor málsparturinn sé líklegri til að
vera nær því sanna. ,
Að vera, nokkuð sérstaklega að
gera sér far um að sanna að breyti-
þróun eigi sér stað er óþarfi. Eg
mætti alt eins vel byrja á því að færa
rök að því að jörðin væri hnöttur;
eins og þið vitið, er fólk til i Banda-
ríkjunum sem enn þá ber á móti því.
En það er tímaeyðsla að vera að tala
um svona. hluti. Eg kýs mér heldur
þá leiðina, að lýsa fyrir ykkur og
útskýra um leið með mynd-
um þróunar sögu lífs-
ins á þessari jörð í aðal atriðunum.
Þær myndir sem brugðið verður
upp fyrir ykkur, sanna á sama tíma.
lögmál Darwins. Þúóunarsaga
lífsins rfcrður ekki án þess lögmáls
sögð eða skilin. Þa.ð- er fyrst þeg-
ar það alheims lögmál er fundið, að
sú saga skýrist. Hefi eg því stund-
um sagt og hika ekkert við a.ð halda
því fram, að uppgötvun breytiþró-
unarlögmálsins sé stærsta sigurför
allrar vísindastarfsemi.
Um uppruna lífsins á jörðinni
vita menn ekki enn svo mikið, að
vísindalega hafi nokkru verið sleg-
ið föstu um það. En margar bæk-
ur hafa á síðustu árum um það efni
verið skrifaðar. Og með óvið-
jafnanlegri skarpskygni og ná-
kvæmni hafa. sterkar líkur verið
færðar fyrir uppruna lífsins. Lífsfrum
an er ekki álitin að hafa myndast öll
í einu, heídur smátt og smátt í heit-
um sjónum. Jarðskorpan hefir
-hlotið að fara í gegnum hreinsunar-
eld ef svo mætti að orði kveða mikilla
kemiskra breytinga svo miljónum
ára skiftir áður en lif gat byrjað að
koma fram. Verð eg hér að láta
nægja. að visa til hinnár nýju vis-
indagreinar, lífefnafræðinnar, (bio-
chemistry) er skýra grein gerir. fyr-
ir öllu þessu. En þegar nú litið er
á þetta jafnframt því, a.ð breytiþró- <
unin er alheimslögmál, er þetta
senni legasta skýringin á uppruna t
lifsins, að það hafi fyrir sífeldar
breytingar á efnum þeim er það
kemur fram í smátt og smátt mynd-
ast unz það varð að fullkominni
frumu. Sú þróun er ekkert ólík-
legri, en breyting sú í þroska áttina.
sem siðar hefir orðið á frumunni.
En um þetta atriði skal ekki frek-
ar fjölyrt. Og til þess að komast
þangað í sögu rninni, er visindaleg-
ar sannanir eru fyrir hendi, verður
að hlaupa yfir helming allrar Jjreyti-
þróunarsögu lífsins á jörðunni. Svo
hundruðum miljóna ár.a. skiftir koma
engin dýr fram á jörðunni mjeð
beinum eða skeljum sem steinrunnið
geta í elstu jarðlögunum. Samt höf-
um við nú æði nákvæma vitneskju
um hvernig eða í hvaða átt breytiþró-
un þessara elztu vera hefir stefnt,
af dýra og jurtalífi því er síðar varö
til og er enn til á jörðunni. En
eg ætla, að sneiða hjá því í fyrir-
lestri þessum, sem á getgátum eða
likum er bygt. Eg kýs mér held-
ur eftir þenna inngang, að byrja
söguna þegar þar er komið, að
nægð steinrunninna leifa. af jarðar-
búum er til staðar að sanna hann
með.
En þegar þar er komið, er raunar
komið aftur í miðja sögu lífsins á
þessari jörð. Og samt eru þá
ekki komin fram önnur dýr en lægstu
tegundir fiska. Ormar marglittur og
krossfiskar voru þá æðstu skepnur *
jarðarinnar og lifðu í sjónum; á
þurlendi var þá ekkert líf.
Auðvelt þykir nú að ákveða ald-
ur jarðlaganna og er margt því
valdandi. Sem dæmi skal geta
þess, að málmur sá er úranium nefn-
ist, verður með tíð og tima a.ð blýL
Nú finst annaðhvort þessara efna
vanalega einhvtrstaðar i jarðlögunum
Blýið er alt til orðið af uppleystu
úraníum. Og upplausn þessa efnis
vita menn nú hvað langan tíma kref-
ur. Á þenna hátt er aldur jarð-
laganna fundinn hvort sem þau eru
grunt eða djúpt í jörðu. Og af
leifum dýra sem í jarðlögum hafa
fundist, er þá einnig hægt a.ð ákveða.
aldur þeirra. Og þegar svo er haldið
lengra áfram athugunum á jarðlaga-
mynduninni, er einnig hægt að fara
nærri um hvenær líf kviknaði fyrst
á jörðunni. En síðan ætla nú
flestir vísindamenn að séu um það
ein biljón ára. Og eftir helming
þess ógnar tima var lífið ekki orðið
fjölskrúðugra. en það, að marglitt-
an og krossfiskurinn voru öndvegis-
höldar eða aðall lifsveranna á jörð-
inni.
Yfirborð jarðar hefir ávalt ver-
ið breytingum undirorpið. Lífið
hefir einnig verið sifeldum breyting-
um háð. Ekkert færir oss ljós-
ara heirfl sanninn um breytiþróun
lífsins, en breyting sú er sífeldlega
hefir átt sér stað í umhverfi því, er
lífsver^n hafðist við í. Það er
með öðrum crrðum ytri aðstæð-
urnar sem eru orsök breytiþróunar-
innar. Lífsveran hefir upphaflega
alt að er£ð þegið. En erfðinni hef-
ir einnig fylgt hæfileikinn til að
breytast. Þær lifsverur sem þenn-
an eiginlegleika hafa af skornum
skamti, deyja. út. Ef þær geta ekki
breytt eða lagað sjálfa sig eftir ytri
aðstæðum,.. eru þær dauðadæmdar.
Þetta fagra og undursamlega við líf-
ið, að það rís stig af stigi þar til
að það er orðið áð hugsandi og
skapandi veru, skýrir því ekkert bet-
ur en breyting hinna ytri aðstæða.
Sú mikla breyting verður á yfir-
borði jarðarinnar þegar sögu minni
er hér komið, að landið ris úr sævi
og þurlendi fer að myndast. Svo
öldum skifti ha.fðist lífið við í sjó.
Ykkur þykir ef til vill fróðlegt að
heyra, að einn af þeim landshlut-
úm sem úr sævi reis á þessum um-
rædu timum, var Canada. Og út
úr því rísa fleiri landshlutar hægt og
hægt eftir því -sem aldirnar líða, og
lífinu opnast nýr heimur. En við
það verða. vissir hlutar sjávarins
of þéttbygðir Ifsverum. Kjötæt-
ur allar á*tu J>* auðveldara með að
ná í bráð sína, enda urðu þær risa-
vaxna.r á þessu tímabili. Alt seni
lífi vildi halda, varð nú að fara að
hreyfa sig. Sundfimin er það
eina sem bjargar lífinu, enda verða
nú fiskar til. Auðvitað voru þeir
mjög einföld tegund fiska og bein-
lausir. Beinfiskar koma svo síð-
ar til sögunnar, og eru þeir afkom-
endur hinna. fyrstu ófullkomjnu
fiska. Þróunarsaga fiskanna, er
eins og þróunarsaga annara. dýra, í
algerðu samræmi við lögmál breyti-
þróunarinnar.
Nú fer lifið einnig brátt að haf-
ást við á þurlendi. Ymsum plönt-
um sem í sjó döfnuðu áður fer nú
að skjóta upp á votlendi og mýrum
meðfram sjónum. Mosar og
burknar koma nú i ljós. Eg vil
biðja ykkur að muna það, að nú er
eg að segja frá því, sem fornleifar
af lífinu á jörðinni greina frá, og
er veruleiki, en ekki getgátur. Ann-
að verð eg einnig að biðja ykkur
,a.ð hafa hugfast. Jurtalífið á þess-
um elztu timum, skýrir oss frá því,
að þá hafi verið svo heitt á jörð-
inni, að loftslagið var ekki ósvipað
því sem nú er í hitabeltinu, ekki að
eins á vissum stöðum, heldur
heimskautanna milli. Enginn
vetur, snjór né is neinstaðar. Loftið
var meina. að segja þrungið af kol-
sýru. Það var svo óhreint, að
engin núlifandi vera hefði getað
haldist við í því. Þetta tvent, ó-
slitið sumar og nægilega mikið a.f
kolsýrulofti, var einmitt það sem
þessar fyrstu jurtategundir þurftu
með, enda döfnuðu þær svo, að
mosarnir og burknarnir urðu að
skógi, sem þakti mest alt þurlendi
þeirra tíma. Kolin $em nú er
verið að grafa úr jörðu, eru þessir
sömu .skógar í annari mynd.
(l Jurtalífinu fylgdu skorkvkindi og
'höggormar upp á þurlendið og döfn-
uðu vel í hinum miklu kolaskógum.
En miklu mikilsverð.a.ra spor var
stigið, er viss tegund fiska yfírgaf
sitt forna heimkynni sjóinn, og fór
að hafa ofan af fyrir sér á þurru
landi. Það getur nú verið, að
þeim sem litið ha.fa ferðast, eða vís-
dóm sinn hafa úr ræðum og ritum
prestanna finnist þjóðsögu bragð að
þessu. Eigi að síður er það sann-
leikur, að það eru þann dag í dag
fiskar til með lungum. Eg hefi
með mínum eigin augum séð þá í
Astraliu, og í Afríku og Suður-
Ameríku eru fiskar með tveimur
lungum. Þeir lifa helming tímans
; i vatni og anda þá með tálknunum.
En vatnið þornar upp á sumrum,
grafa þeir sig þá í leirinn og anda
með lungunum eins og við gerum.
Af steingerfingum sem fundist hafa
af þessum fiskum, vitum við að þeir
hafa verið til á þeim tíma, er eg er
nú kominn a.ð í sögu minni, og þeir
eru auðsæilega hlekkurinn í þeirri
keðju, sem tengir saman lífið í sjón-
um og lífið á þurlendinu. Þur-
lendið reis hærra og hærra, og vötn
mynduðust í dældunum og voru full
af fiski. Þegar vatnið þornaði
upp í dældunum, fórst að visu urm-
ull a:f fiskinum, en eigi að síður gat
nokkuð af honum lagað sig svo eftir
aðstæðunum, að þeir komust lífs af,
og úr tálknum þeirra urðu lungu
smátt og smátt og sigruðu ’ þeir
þannig þessa þraut, að lifa, á þur-
lendi.
Suður-Afríku fiskurinn hefir ekki
a?( eins tvö lungu, heldur hefir hann
einnig útlimi, sem auðsjáanlega
skýra breytiþróunina til ferfætlinga.
Fiskur þessi syndir ekki. Hann
gengur á vatnsbotninum. Uggar
hans eru svipaðastir gangstöngum
þeim sem börn leika sér með. Þeir
eru hálfir orðriir að fótum. Er
það auðsæilega næsta sporið til þess
að verða að fullkomnum ferfætlingi.
Þetta láðs og lagar dýr va.rð að
froski.
Froskdýrið va?ð nú að konungi
dýranna á jörðinni á kola. og skóga
tímunum. Ut úr því verða svo til
risa.vaxnar eðlu tegundir og sala-
möndrur fjögra til fimm feta lang-
ar sem skvampa um mýrarnar og
votlendið í skógunum. Sumar hætta
aJgerlega að lifa í sjónum og verða
loks að skriðdýrum. En þróun
dýralífsins er enn ótrúlega hæg-
fara. Tveitn-þriðju þróunar sög-
unnar er lokið þegar heimskustu og
lægstu skriðdýr koma fram á sjónar-
sviðið.
Og nú varð feikna mikil breyting á
loftslagi regluleg bylting í náttúrunni.
Nú varð isöld. Með spekingssvip
skemta eldri mtnn sér stundum með
því áð segja æskumanninum frá
þvi, að það sé ekki til það lögmál i
náttúrinni sem býlting heitir, heldur
framþróun. Sannleikurinn er sá,
að flest af því, sem lyft hefir Iífinu
á hærra stig, er það sama o,g jarð-
fræðingurinn kallar byltingu, er