Heimskringla - 10.02.1926, Blaðsíða 6

HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 3. FEBR., 1926
6. BLAÐSlÐA.
Víkingurinn.
Söguleg, józk skáldsaga, frá 14. öld.
Eftir
CARIT ETLAR.
/
Stýrimaður Veiðibjöllunnar.
“Það er hundurinn, sem gerir þenna há
vaða af sjálfsdáðum,” svaraði sjómaðurinn auð-
mjúkur.
“Já, það getur vel verið,” sagði skyttan og
stóð upp, “en það ert þú, sém kemur honum til
að gelta, og sem hegningu fyrir það, verður þú
að skifta kvöldverði þínum milli ykkar.”
Um leið og skyttan talaði þessi orð, tók
hann disk með keti á, sem húsmóðirin var ný-
lega búin að færa sjómanninum, og fékk hann
hundinum.
Allir litu nú þangað, sem sjómaðurinn sat,
því þeir álitu að breytni skyttunnar hlyti að
vekja illindi, en sjómaðurinn sat kyr hjá eld-
stæðinu og svaraði jafn rólegur og áður:
“í nafni guðs, hr. skytta takið þér matinn,
ef yður langar til þess.”
Ubbi leit á sjómanninn fyrirlitningar augum
og tautaði lágt:
“Þessi karl verðskuldar að vera steiktur á
eldi, slíkur heigull og hann er — Svei.”
Svo hélt hann áfram sögu sinni samkvæmt
kröfu áheyrendanna:
“Nú, eg barðist við Jörringer í heilan
klukkutíma, máske tvo, eg man það ekki svo
glögt. Hann gerði hvað hann gat, piltar,
hann hefir jötuns burði, en stál er harðara en
hold, loks varð hann að gefast upp og flýja-
Hinum gaf eg heimfararleyfi til heljar. Þetta
var heldur ekki í það eina skifti, sem við höfum
reynt með okkur, Jörringer og eg; hinn miklí
Gerhard greifi, sendi mig alt af á móti nesja-
kónginum, þegar til hans fréttist, og alt af
hafði eg fult í fangi við Jörringer, þangað til
mér tókst að drepa hann niður við Kolding
ána.” —
“Er það mögulegt?” hrópaði farandsalinn
efandi. “Þér hafið drepið hann? Jörringer e>"
dauður?” '
“Já, eins dauður og kindin, sem gæran er
af í treyjufóðrinu þínu.”
Um leið og Þjóðverjinn talaði þessi orð,
leit hann í kringum sig til að sjá hvaða áhrif
saga sín hefði.
Alt í einu hvarf ánægjubrosið af andljti
hans. Hann fölnaði, þagði og starði með opJ
inrt munn og sjáanlega skelfingu. fram undan
sér.
Gestirnir litu undrandi á þá átt sem Þjóð-
verjinn starði. Hávaxni sjómaðurinn stóð
nálægt borðinu með krossiagðar hendur og
starði á Ubba.
Þegar hann varð þess var að allir litu til
hans, gekk hann aftur að eldstæðinu og settist
“Hvers vegna þagnið þér hr. Ubbi?” spurði
skyttan. “Haldið þér að þessi maður sé
gamli bakarinn sjálfur? Eða, af hvaða á-
stæðu haldið þér áfram að stara á hann? Fyrst
þér hafið sigrað Jörringer, held eg naumast að
þessi maður geti gert yður mein.”
“Það held eg líka,” sagði Ubbi, sem var
búinn að ná nokkru af sjálfstjórn sinni, “mér
datt nokkuð, í hug.”
Það var síðla kvölds, gestirsir fóru og
sömuleiðis skyttan með hunda sína, og að lok-
um var Þjóðverjinn, sjómaðurinn og farandsal-
inn einir eftir. Farandsalinn breiddi treyj-
una sína á hálmbólið, og lét kistuna sína þar,
sem hann ætlaði að hafa höfuðið, lagðist syo
niður fjarri hinum sofandi Þjóðverja og hnipr-
aði sig saman.
Ubbi sat ennþá við borðið og studdi hönd
undir kinn, að því er virtist þungt hugsandi.
Loks stóð hann upp, gekk að eldstæðinu, kink-
aði kolli og lagði hendi sína á öxl sjómannsins.
“Hvað þá hvíslaði hann, “er þetta í raun
og veru þú, Jörringer? Lifir þú enn þá, eða
er þetta svipur þinn, sem gengur um og gerir
sjónhverfingar.”
Dálítið líf er raunar í mér enn þá,” svaraði
sjómaðurinn brosandi.
“En eg drap þig niður við ána.”
“Já, það var að minsta kosti áform þitt, ef
eg má bvggja þá skoðun á þessu merki.”
Jörringer ýtti hettunni aftur á hnakk-
ann og snéri andlitinu að lampaljósinu. Þá
sást blóðrautt, djúpt og nýtt ör, sem lá þvers
yfir höfuðið og endaði ofan við vinstra augað.
“Ó, er það ekki annað en þetta?” sagði
Ubbi hlæjandi, “þá getum við byrjað aftur. þeg-
ar sólskinið veitir okkur næga birtu.”
Ég vil helzt vera friðsamur maður, hr.
Ubbi,” svaraði Jörringer, “og mér geðast illa að
rifrildi og áflogum.”
“Þú — friðsamur?” sagði Ubbi hlæjandi.
“Auk þess hefi eg sérstakt erindi hingað í
kvöld.”
“Vert þú alveg rólegur,” sagði Ubbi, “það
dettur engum í hug að gera þér neitt ilt. Þú
veizt líka að þú mátt treysta mér, eg er jafn
lítið hneygður fvrir að grenslast eftir leyndar-
dómujn vina minna, og að koma upp um brögð
óvinanna. Ljúktu við erindi þín hjá húsmóð-
urinni, eða hverjum sem þú vilt. Eg fer að
sofa; góða nótt, Jörringer. Næst þegar við
mætumst, skal eg rífa augun úr hausnum á
þér.”
Að þessum vingjarnlegu orðum sögðum,
lagðist Ubbi á hálmfletið við hliðina á farand-
salanum. Litlu síðar tilkynti hinn djúpi and-
ardráttur, að hann var sofnaður.
Sjómaðurinn var sá eini, sem vakandi var
í veitingakránni. Hann lyfti blæjuhorninu
frá einuin glugganum, og leit út í myrkrið.
Vindinum var slotað. Himininn var hreinn
og skýlaus. Tunglið lagði sína fölu birtu á
umhverfið, en lengra í burtu sást dökkgrá
þoka. Skógarrunnarnir mörgu, seih voru á
víð og dfeif um- alt héraðið, sýndust í tungls-
ljósinu kolsvartir blettir; á milli þeirra sáast
litlar ljóáar rákir, þar sem landið áður fyr hafði
að framkvæma hefndina við, með svo ógurlegu
endurgjaldi.
Skjaldsveinninn varð innilega glaður, þeg-
ar hann losnaði við þröngu og djúpu lægðina og
kom út á opna sléttu. . Hann gekk að hlið
Jörringers, og reyndi að byrja á samtali við
hann.
“Svo þú ert í raun og veru þessi voðalegi
víkingur, sem gerir alla íbúana í Bjargasveit
svo óttaslegna? En satt að segja, Jörringer,
mér sýnist þú þó fremur friðsamlegur, meðan
við göngum hér hlið við hlið.”
“Það gengur í heiminum eins og gamlá
máltækið segir,” sagði Jörringer, “að snjókögg-
ullinn vex við það að velta honum. Eg hefi
gefið almenningi litlar ástæður til þess orðróms,
sem hann veitir mér það fara svo margir strand-
höggsmenn með fram sjávarströndinni á þess-
um ófriðartímum, og það, sem aðrir gera, er mér
verið ræktað, en nú, síðan ófriðurinn byrjaði, | oft kent um, þó eg eigi alls engan þátt í því
var þakið af brúrauði lyngi. þér megið taka orð mín trúanleg, skjaldsveinn
Mjóir lækir runnu í ótal bugðum á milli
eg er friðsamur maður, og eg rétti heldur hend-
hæðanna. Alstaðar þar, sem vatnið var sjá- ina til sætta, en hnífinn til ófriðar.
anlegt, spegluðust trjátopparnir f því, og öldu-
gáranir glitruðu eins og nýfágað silfur.
Á alt þetta horfði sjómaðurinn, meðan hann
sat kyr og hreyfingarlatus við gluggann.
Eldurinn dó í eldstæðinu og Ijósið á lamp-
anum var nærri útbrunnið, án þess að hann virt-
ist veita því nokkra eftirtekt .
Alt í einu kom meira fjör í andlitsdrætti
hans, hann laut höfðinu nær glugganum eða
vindauganu og hlustaði. Strax á eftir heyrð-
ist fótatak úti.
“Það er hann”, hvíslaði Jörringer. ' “Eg
hélt þetta. Guð veit hvað hann nú hefir f
“Þú hlýtur að vera í góðu áliti hjá Einari
Trön fyrst hann veitti þér svo góða stöðu á
skipi sínu. Segðu mér eitthvað um, hann.”
“Það er fátt, sem er þess vert að segja um
Einar, en miklu fleira til að dylja.”
“Hann er orðinn ríkur. maður á ráns-
ferðum sínum.”
“Það er undir því komið hvernig menn taka
það. Af sárum og rispum á hann miklu meira,
en hann sjálfur vill, það er eg sannfærður um.”
“Elskar hann peninga?”
“Já, það gera allir.”
“Eg gæti máske gefið honum tækifæri til
hyggju. Eitthvað ilt hlýtur það að vera, þvf, að græða myndarlega upphæð með lítilli fyrir-
aldrei hefir þessi maður aimað fyrir þtafní.
Jæja, látum það ráðast,” sagði hann litlu síð-
ar og hnyklaði brýrnar. “Hann hefir samt
sem áður guð yfir sér og endurgjald í vændum
á sínum tíma.” * \
Um leið og hann sagði þetta, dró hann hett-
una ofan yfir ennið, lauk dyrunum upp með j hvaða stúlkur eru það? Þýkvendi með flókið
höfn, og fallega, litla stúlku í viðbót.”
“Hið fyrra væri í sjálfu sér nógu gott, en
hið síðara leggur Einar enga áherzlu á. Hiár
hans er grátt, og meyjar finnum við alstaðar,
hvar sem við komum.”
“Þetta murf nú satt vera Jörringer, en
va^kárni og læddist hávaðalaust út úr stofunni.
Að svo miklu leyti að séð varð við hið ó-
skýra tunglsljós, stóð þessi komandi maður
langt fyrir ofan þá, sem vanir voru að heim-
sækja veitingakrána. Hann var klæddur vað-1 Einari Trönu frá Tjaldanesi?”
málskufli, og undir honum sást stundum í:
hálskraga á fágaðri brjóstbrynju. Á Höfðinu
hafði hann flata hjálmhúfu, með engum bönd-
um eða fjöðrum.
Þegar hann sá Jörringer komá út út veit-
tngakránni, stóð hann kyr og horfði ánægjuleg-
ur á hinn (mikla vöxt sjómannsins.
“Hvert á að fara svona seint, vinur minn?”
spurði hann.
“Við förum báðir sömu leið, ef eg hefi
skilið rétt,” svaraði Jörringer.
“Já, eg hefi ekkert út á það að setja. Góð-
ir fylgdarmenn stytta stundir, er gamalt og
gott máltæki. En fyrst þú býður mér fylgd
þína, þá skulum við byrja félagsskapinn með
því, að segja hver öðrum nöfn okkar.”
‘Því þá það?” spurði Jörringer. “Mað-
urinn ber nafnið, en nafnið ekki manninn, og
þér viljið máske ekki segja mér yðar nafn, e?
eg spyr um það.”
“Þér skjátlar í því,” sagði komumaður vin-
gjarnlega, að því er séð varð, og var rómur
hans alls ólíkur i Jörringers. “Eg er skjald-
sveinn Bjálka riddara í Nesi. Og þú?”
“Eg er Jörundur Hríngur.”
hár og sólbrend andlit, heimskar og klunnaleg-
ar persónur, sem ekki kunna annað en beita
fyrir fisk og malp ' -u slíkar stúlkur
hæfilegar handa aðalbornum manni, eins og
ri Trönu frá Tjaldanesi?”
“Sú, sem þér bjóðið honum, er þá af heldra
fólki komin?”
“Já, raunar, hún er indælasta stúlkan í
öllu héraðinu; kvæði hafa verið ort henni til
vegsemdar; hún kann skrautsaum og að knipla
og hún leikur á. hörpu eins vel og beztu
skáld. ”
“Einmitt það,” sagði ^jómaðurínn hisna,
“og fyrir hana komið þér að nóttu til og biðlið
til nesjakóngsins.”
“Hver segir að eg sé að biðla? Einar
hefir áður tekið sér brúður, án þess að leita
samþykkis frænda hennar, og án þess að láta
munkana lýsa blessun sinni yfir sér og henni.
Eg ætla að láta hann vita hvar hann getur
fundið stúlkuna, og /hvar hann getur tekið pen-
ingana, hinu öðru ræður hapn sjálfur og hepni
hans. Hvað heldur þú að hann segi, um þessa
uppástungu mína?”
“Það er undir því komið hver 'Sjtúlkan er.
segið mér imfn hennar, enda þótt'eg þekki lítið
til hinna heldri kvenna í héraði þessu.”
“En ef eg vildi nú að eins segja Einari
nafnið?”
“En sú ósvífni, skjaldsveinn,” sagði Jörr-
“Er það?” sagði komumaði/ gramur. ‘ EgipMger ákafur, “þá getið þér spurt nesjakónginn
áleit þig vera annan mann." sjálfan, ?n ekki mig, um álit hans á uppástúng-
“Máske eigandann að litla skípinu. unni”
sem við köllu mVeiðibjöllu, og sem þér sjáið “Vertu ekki reiður, eg hélt að þú, sem erí
rugga þarna uti við skógarhornið, fáa faðma Svo handgenginn Einari, vissir hverju svara ætti
frá landi.” fyrir hann. Að öðru leyti get eg hindrunar-
“Við hvern áttu?" laust ,sagt þér nafn þessarar heijðursverðu ung-
“Einar Trönu frá Tjaldanesi.” frúar. Hún heitir Kristín.”
“Og ef það væri nú hann, sem eg ætlaði “Kristín?" endiurtók Jörringer íheð þeirri
að finna, hvað svo meira?”
“Þá getið þér verið rólegur, herra skjald-
sveinn, því þó eg sé ekki eigandi Veiðibjöll-
unnar, þá er eg samt stýrimaður hennar.”
“Þú?” sagði hinn undrandi, “aþð er þá
þú, sem þeir kalla Jörringer, og sem svo margar
sögur eru sagðar um?”
“Það er líklega eg,” svaraði sjómaðurinn,
“fyrst að naúmast finst nokkur annar, sem
vill kánnast við þetta nafn.
viðríara af stað.”
undrun, sem skjaldsveinninn ekki gat séð vegna
myrkursins. “Eg hélt að þessár hefðarstúlk-
ur væru vanar að bæta ættarnafni við skírnar-
nafn sittr”
“Krístín Júl,” tautaði hinn hikandí.
“Er hún skyld Júlunum, sem eiga Birgittu-
skóg?”
“Máske.” ) i
“Þá hlýtur j>að að vera sú Kristín, sem á
En nú skulum , að eignast höllina og alt hennar skraut.”
“Já, það **r nú spursmál, sem enn er ekki
' Þessir tveir menn yfirgáfn nú Veitinga- j afráðið,” svaraði skjaldsveinninn, “En, hver
krána og stefndu til skógarins. Þegar þeir hefir frætt þig á þessu? Þú sagðir nýlega,
voru búnir að ganga spottakorn, komu þeir inn I þú þektir ekki fóikið í þessari sýslu.”
á ójafnan og illfæran stig á milli hæðanna. “Þér megið minnast þess, hr. s\ialdsveinn,
Sumstaðar var svo þröngt á milli þeirra, að j þer sögðuð sjálfur að Kristín Júl væri fég-
níðamyrkur var í iægðinni; i>röttu brekkurnaf ursta meyjan í allri Bjargasveit, og að kvæði
huldust ofan til af trjárunnlim og kjarri. j hefðu verið ort henni til vegsemdar. Það er
Visnunartíminn var byrjaður og pílviður- því ekki svo undarlegt. að eg hefi heyrt eitt og
irn búinn að missa blöð sín; að eins sléttlend- annað sagt um hana.”
ið var enn þá, þrátt fyrir afturför og eyðilegg-1 “Hvað hefir þú þá heyrt, Jörrlnger?”
ingu, grænt og gróðrarríkt. Ált var kyrlátt í í “ó, hver ætli festi slíkt í minni. Mér
kringum þessa göngumenn, það skrjáfaði Ögn
í laufinu og greifinginn gó inni í skóginum.
Hentugri stað til fyrirsáturs var naum'ast hægt
að finna, heldur en þenna einmanalega veg.
Skjaldayeipninn hefir eflaust* ^iugsað um
það, því hann hraðaði sér að komast fyjrst út
úr lægðinni. iörundur Hringur hefir líka
um það hugsað, því af undarlegri tilviljun gekk
nú við hlið hans sá ma'ður, sem hann hataði
mest af öllum, og sem hann átti seinna meir
dettur núna í hug, að menn tala alt af ilt um
ívar Totu föðurbróður hennar og fjárráða-
mann, sem nú stjórnar óðalinu.”
“Þú veizt nú sjálfur manna bezt, hve^/mik-
ið ' er hð byggja á mælgi almennings,” svaraði
skjaldsveinninn. ívar Tota er heiðursmaður
og verðskuldar gott álit, bæði guðs og manna.”
“Það er líklega eins og þér segið, skjald-
sveinn, enda, þótt eg hafi aldrei heyrt eins mik-
ið gott um hann áður. Samt sem áður langar
mig tU að hitta ívar Totu, eg þarf að segja hon-
um dálítið.”
“Þá ósk er auðvelt að fá uppfylta,” sagði
skjaldsveinninn. “En þangað til gætir þú
trúað mér fýrir því.”
“Ó, nei, þú ert máske ekki þögulj.” «
“Nú, jæja,” svaraði skjaldsveinninn, “fyrst
að uppgerð dugar ekki, þá.get eg fullvissað þig
um, minn góði vinur, að alt sem þú trúir mér
fyrir, er eins vel geymt hjá mér og ívari Totu,
því það er hann sjálfur, sem þú talar við.”
“Þér?”
“Já, það veit Kristur og hin heilaga ung-
frú. Segðu mér þess vegna það, sem þú hefir
að segja.”
“Gott hr. ívar,” svaraði víkingurinn, miklu
minna undrandi heldur en riddarinn bjóst við.
“Eg ætlaði að eins að ráða yður til, að vera var-
kárari í næsta skifti, áður en þér vogið yður
svo langt með mönnum, sem þér ekki þekkið.”
“Því þá það, Jörringpr? Af þér hefi eg
að líkindum ekkert að óttast? Það er bjart
tunglskin í kvöld, og auk þess þarf eg ekki
annað en að blása í þenna litla lúður, til að
kalla á fólk mér til hjálpar.”
“Já, það getur nú vel verið,” sagði Jörring-
er og hló lágt, en ef eg samt sem áður vildi yður
mein gera, þá þarf eg að eins að be5»rþessa tvo
fingur að munni mínum, og bíða svo eftir að
sjá hver afleiðingin af því verður.”
Að töluðum þessum orðum blés víkingur-
inn á milli fingra sinna hvínandi hátt blístur, og
áður en bergmálið af því hætti í skóginum,
heyrðist skrjáfa í laufinu, og ívar sá óglöggar
persónur nálgast frá öllum hliðum. Hann
og Jörringer stóðu í miðjum hóp óaldarflokks
nesjakóngsins.
Lýsing sveitalífs.
Við skógarjaðarinn, inn á milli hávaxinna
bækitrjáa, stóð lítið hús, bygt af ómöggnum
blábrýtissteinunk og þaki^ með greirtum og
reyrhálmi. Þar var kjarrið svo hátt og þétt,
áð í fárra skrefa fjarlægð tók maður ekki eftir
þessu húsi. Sláþyrnir, hvítþyrnir og brum-
berjarunnar bönnuðu aðgáng á þrjá vegu, og
af stígnum að sjá, sem lá heim að kofanum,
líktist hann meira dys en bústað manna.
Sama kvöldið og Jörringer fór með ívar
Totu til nesjakóngsins, sátu tvær manneskjur
innl í þessum kofa. Önnur þeirra var gamall
maður með hvítt og sítt hár, hin var kona, hér
um bil á sama aldri og maðurinn. Þá sjaldan
að eldsloganum brá upp á milli móköglanna,
birti dálítið í herberginu, og þá sá maður her-
klæði og gamlan skjöld hangandi á veggnum-
Gamli maðurinn var klæddur sauðskinnstreyju.
Hann sat á hálmstóí fyrir framan eldstæðið,
og var að flétta bogastreng úr girni. Konan
var að búa um hálmrúm í einu horninu á leir-
gólfinu.
“Guð veit hvernig syni okkar líður í kvöld,”'
sagði hún á meðan hún lagaði liálmfletið. “Eg
er aldrei óhrædd um hann, þegar hann er á
ferð um sjóinn á haustin. Hvar heldur þú að
hann sé nú, Áki?”
“Hvar hann er, veit eg ekki,” svaraði öld-
ungurinn mfeð dimmri og rólegri röddu, “en eg
veit livar hann vill vera, þegar tfmi er til.”
“Ó. þú hefir alt af hefndir og stríð í huga.
Mér finst nú samt. Áki gamli, að þér sé farið að
förla nægilega. mikið til þess, að þú farir að
hugsa um hlutdeild þína í himnaríki, þegar að
því kemur, að drottinn kallar þig þangað heim.”
“Mín bezta bimnaríkis hlutdeild, það ert þú,
kona góð,” svaraði gamli maðurinn með vin-
gjarnlegu brosi. “Hin fær að eiga sig, þang-
að til eg kem þangaö. Eg sat nú nýlega og
var að telja tímana, og komst að því, að þegar
morgundagurinn kemur, þá eru næstum sextíu
ár liðin siðan við fluttum í þenna kofa. Við
höfuni lifað saman góða og vonda daga, og kent
syni okkar að haga sér sæmilega og hlýða
skipunum drottins. Hans eigin skynsemi seg-
ir honum eflaust hvað hann eigi að gera. 'En
nú er strengurinn búinn, og á morgun fer eg út
í skóg og reyni hann. Það er annars orðið
framorðið, Anna litla. Eg er búinn að snúa
stundaglasinu okkar sex sinnum, síðan, þeir
hringdu sólsetur í jílaustrinu. Við skulum
fara að lesa kvöldbænina Og hátta svo.”
Maðurinn tók ofan húfuna og knéféll á
gólfinu. Eldurinn kastaði skærri birtu á hvítu
lokkana hans, sem næstum huldu andlitið, með-
an hann laut niður og las faðir vör með hárri
og skýrri rödd. Gamla konan knéféll við hliö
hans með lágum en blíðum róm-
Á þessu augnabliki heyrðist fótatak fyrir
utan húsið. Við lítinn opinn glugga í veggn-
um, sem reykinn lagði útum, stóð hár og herða-
breiður maður. Gamli maðurinn tók ekki
eftir því, hann hélt áfram . að lesa bænina og
gerði krossmark fvrir sig og konu sína.
“Amen, í guðs nafní,” hljómaði með
dimmri röddu frá manninum fyrir utan glugg-
ann. Konan hljóðaði hátt.-
“Heilaga nngfrú,” hrópaði hún, “það er
iJörundur. Heyrir þú Áki, það er sonur okk-
ar, sem kemur heim.”
Kýrhúðinni, sem hékk fyrir dyrunum í stað
hurðar, var ýtt til hliðar meðan konan talaði,
og Jöfundur kom inn í stofuna til foreldra sinna.