Heimskringla - 10.02.1926, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 10. FEBR., 1926.
7. BLAÐSÍÐA.
H E I M S K R

G L A
Dánarfregn.
Halldóra Eiríksdóttir Johnson
Sjötta janúar siöastliðinn lézt aö
theimili sínu í Victoria British Col-
umbia, konan Halldóra Eiríksdóttir
eftir sjö ára legu í innvortis sjúk-
dómi er síðast varð henni að lana.
og virtust læknarnir ekkert geta við
ráðið. Síðari ' hluta legunnar
þjáðist Halldóra sál. mjög mikið, en
bar þr.autir sínar með fágætu hug-
rekki fram til siðustu stundar.
Halldóra sál var ættuð úr Borgar-
firði syðra á Islandf, dóttir Eiríks
• Ölafssonar er lengi bjó i Svigna-
skarði í Borgarhreppi í Mýrasýslu.
Eirikur var bróðir Þorbjarnar á
Steinum í Sta.fholtstungum i sömu
sýslu og voru þeir bræður synir O-
lafs bónda á Lundum er þar bjó
rausnarbúi fyrri hluta nítjándu ald-
arinnar, þeir bræður Eiríkur og Þor-
ibjörn voru nafnkendir um alla.n
Borgarfjörð fyrir staka gestrisni og
góðmensku. Móðir Halldóru sál.
var Ragnhildur Þórsteinsdóttir frá
Glitstöðum í Noröurárdal í sömu
sýslu, þau Eirikur og Ragnhildur
eignuðust 9 börn a.f hverjum tvö
dóu á barnsaldri en 7 komust til
fullorðins ára og var Halldóra sál.
þriðja i röðinni ofan frá talið. Tveir
piltar Olaftfr og Þorsteinn eldri en
hún, báðir nú dánir, en þau fjögur
systkinin sem lifa hana eru tvö i
> Vesturheimi en tvö á íslandi. Þau
í Vesturheimi eru Hinrik, sem lengi
hefir búið og býr enn góðu búi á
Point Roberts í Washington ríkinu
og systir Ragnhildar, Mrs. Anderson
í Victoria, B. C., á fyrir mann Þór-
stein Kjartanson (Anderson) frá
Sólhei ma.t u n gu m í Stafholtstungum,
en þau tvö sem heima á Islandi eru:
Þórunn gift kona á Hamri í Þver-
árhlið og Eggert býr i Borgarnesi.
Halldóra sál. var fædd í Svigna-
skarði 12. ágúst 1859, hún var með
foreldrum sinum i Sv-skarði þar 'til
hún giftist 1883 eftirlifandi manni
sinum Skúla Jónssyni ættuðum úr
Húnavatnssýslu, hann er fæddur á
Efti-Þverá í Vesturhópi 1853, fað-
ir hans var Jón Ölafsson er lengi
bjó á Súluvöllum á Vatnsnesi bræð-
,Ir Jóns voru þeir Guðmundur Ölafs-
son fyrrum mjólkursali i Winnipeg
og Ölafur Ölafsson frá Vindhæli á
Skagaströnd, þeir eru báðir dánir
fyir 1öngu, en móðir Skúla var
líelga Skúladóttir, systir þeirra séra
Sveins á Staðarbakka i Miðfirði
og Björns Skúlasonar á Eyólfsstöö-
um i Fljótsdalshéraði i Norður-
Múlasýslu og Guðmundar er bjó á
Efri-Þverá. Þau hjón Skúli og Hall-
dóra bjuggVi á Blönduósi i tvö ár
en fluttust þá suður að Svigna-
skarði, hvar þau dvöldu þar til 1887
að þau fluttu til Vesturheims, settust
að i Winnipeg 'hvar þau voru i 3
ár, fluttu þá til Victoria i British
Colunibia hvar þau hafa búið'SÍðan.
Þau hjón eignuðust átta börn, en að
eins þrjú eru á lifi, en 5 dóu. í
æskti. Þau sein á lifi eru er Jón
Levy heima hjá föður sínum og
Helgi giftur og býr í ^ictoria, eins
stúlkan er og svo heima og hefir
annast og hjúkrað móður sinni eftir
megni um öll hennnr Jöngu veikinda-
ar ásamt því að halda hús fyrir
föður sinn. Að lýsa lyndisein-
kennum Halldóru sál. er þeim er
þetta ritar ofvaxið. þar sem ham
hefir ekki h.a.ft náin kynni af henni
síðan heima á Islandi og þá bæði
unglingar um fermingu, en þó mun
mega fullyrð.a. að hún var talsvert
meira en í meðallagi gáfuð og þvi
ætið skemtileg í viðræðum, og alt
þar til hún fór að tapa heilsunni með
afbrigðum bjartsýn, hún v.ar gaxld
þeim fegurðarkosti sem eg tel með
Baldvin Sigurðsson
(smiður.)
Dáinn 5. nóv 1925, 73. ára.
I.
Einn af íslandssonum
enn, hefur dauðinn kalíað,
ifjarri föðurlandi
fóru bein, til grafar
á eyju, eins og Grettir!
einn í koti, bjó hann;
í anda’, orði og verki
íslendingur dó hann.
Greindur, glöggskygn, fróður,
glotti um tönn, að bjánum;
hló með léttum huga
hversdags böl úr vegi;
kreddur kvaðst ei skilja
hvað sem “vígðir” segðu;
áleit, að þeir græddu,
um annara synd ef þegðu.
\
Gekk ei allra götur,
gamansamur í orði,
höndin hög á listir,
hvað sem barst til smíða;
lag — þó væri ólærður —
lék við hvern hans fingur;
árla gekk til iðju,
. öll við handtök slingur.
Hjálpfús, hvar sem þurfti,
hugsaði sízt um gjaldið;
gladdist af að gjöra
grannabón, án skuldar,
kunni kýmnis-sögur,
kvað og ljóðmál sjálfur,
hataði heimsins tízku,
hræsni og skrílsins gjálfur.
II.
Nú er sál þín svifin
sæl úr líkams fjötrum,
frjáls og fleyg að kanna
fornar bernsku slóðir.
Hvorki höf, né jöklar
heftu frjálsan anda;
drottinn1 veg þér vísar
vina milli og landa.
Farðu sæll! í friði
fyrir góða kynning,
legg eg Tjóðmáls hugblóm
í laufsveig þér til höfuðs;
ef við sjáumst aftur
í eilífðinnar löndum,
með íslenzkt tal á tungu!
tðkum við saman höndum!
12. nóv. 1925. , Þ. K. K.
senditr til Selkirk.
Eg óska eftir nánari viökynningu
viö þig Daníel.
MeS vinsemd og virÍSingu
Valdi Jóhannesson.
Foringi failinn.
Framh. frá 5. bls.
6. Daníel, kvæntur Stgriði Þor-
steinsdóttur. Þeirra börn: GuSmund-
ur bóndi við Mozart, Hallgrímur
póstafgreiöslumaSur og kaupmaður
i Mozart, Stefania, gift Mýrdal,
Guðrún, gift Björnsson, Jón VaJdi-
mar, Vilberg og Valgeröur, gift
Anthony. Af hinum mörgu og
merku systkinum lifir Daníel nú
einn, enda þeirra yngstur.
enrsimczmm::

þeim beztu er nokkur ntaður eöa
kona á til í eigu sinni, sem er lifs-
gleði, og blasti ætíg fyrir hugskoti
hennar sólskinshlið lifsins, þrátt fyr-
ir marga erfiðleika, sem oft svo
mjög spilla rósenii fólks er þeim
,mæta. Svo af því framan -sögðu
var sálin fögur og 'líkaminn i góðu
samræmi, léttur og vilja.þrekið með
afbrigðum og var hún því mannsins
önnur hönd í hvívetna enda var
sambúð þeirra hjóna hin ákjósan-
legasta er hugsast getur.
Meg Halldóru sál. er hnigin i val-
inn ein af þeim mörgu konum, sem
skilja eftir fagurt eftirdæmi méð
áhuga og eljn fyrir tippeldi barna
sinna og umhyggju fyrir heimili
manns sins og þeirra.
'Æsku leiksystir þu sefur nú r'ótt
um síðasta bústaðinn alt er svo hljótt
en öndin þín svifur um sólgeislahs
braut
og sér engan skugga ér valdið fær
þraut.
Minningin lifir þó mold hylji ná
Móður nú helgasta uppfylt er þrá,
þú samtengd ert blessuðum börnun-
þín
sem bjóða hana. mömmtt velkomna
til sín.
Ritað að tilmælum nánustu að-
standenda.
J. Johnson.
Opið bréf til Daníels.
Aírttverði öldungur!
Með Bessaleyfi þýddi eg ræðustúf
eftir þig og vond eg að þú hafir
ekki misvirt. Það hefir orðið til
þess að kynna þig lítið eitt meðal Is*
lendinga ef dæma má af þvi að mér
haf.a. borist nokkur bréf víðsvegar
að, ýmist þess efnis að fá lánaða
bók Mr. Swafferj eða þá áritun fé-
lags þess i Lundúnum er hefir út-
söluna. En það leiðir aftur til
þess að við1 lestur bókarinnar kynn-
ist þú enn betur og svo aðrir fleiri
niætir ntenn frá þínu sviði Eg
segi menn, þvi eg hygg að andinn
sé maðurinn, sem á þeirri stundu er
kölluð er dauðastund, (ranglega)
aíhjúpast likamanum. Þykir mér
mjög sennilegti að framhaldslífið eft-
ir viðskilnaðinn sé að flestu levti ó-
breytt. Mér þykir vænt um að eg
hefi orðið til þess. að vekja eftirtekt
á bók Mr. Swaffers. Hún er að
öllu samanlögðu mjög merkileg bók
vegná þess að höfunourinn er aö
sögn óvilhallra manna ráðvandur og
sannleikselskandi.
Eg geri ráð fyrir að þessir menn,
sem finna löpgun til þess að lesa
bókina, séu. samtíðarmenn mínir, að
þeir hafi enn gkki fundið sannleik-
ann en séu i leit eftir honum.
Aftur á móti hefi eg orðið var
við óbeit nokkurra gagnvart þýðingn
minni. en sú óbeit er frá einhverjum
afgömlum öldungi, ef til vill samtíð-
armanni þínum, ef til vill og öHu
heldur miklum mun. eldri. Hann
virðist ekki geta lesið út úr ræðu
þinni annað en heimsku. Þó segist
hann hafa lesið hana margoíf.
Aumingja gamli maðurinn! Er
ekkert hægt að gera til að koma i
veg fyrir slika þrá eftir heimskunni?
Eg spyr þig Daniel, þú ert vitur öld-
ungur. Hann segir að það rýri
mig ekkert þó eg þýði ‘heimskulegar
ræðúr. Á ekki að skilja það svo
Daniel. aþ eg sé svo vitsmunarýr að
þar geti ekki á nokkurn hátt verið
um rýrnun að ræða? Eg bíð með
mikilli óþreyju eftir svari frá þér
Daníel. Eg get ekki hugsað til
þess, Guð minn góður, að eg yrði
Steinólfur eldri var gildur bóndi
og hreppstjóri árum saman í bygð
sinni á íslandi. En ár 1882, hið
mikla mislinga, og harðindaár hélt
hann af stað (ásamt Steingrími og
Auði og þeirra skylduliði) áleiðis til
Vesturheims. I Reykjavík tók
Ingunn húsfreyja farsóttina og and-
aðist áður en stigið væri á skip. Þá
var Steinólfur ungi 10 ára gamall.
Móðurlausan tók hið nýja fóstur-
land hann í arma sítia.
Fjölskyldan settist að, er vestur
kom, í bygðinni fyrir norðan Garð-
ar, Norður Dakota. A þriðja.
dvalarári þar brunnu íbúðarhús
þeirra til kaldra kola, og misti Stein-
ólfur eldri þa.r aleigu sína, bækur
allar og ættlendar minjar.
Snemma tók Steinólfur sonur hans
■áð vinna fyrir sér hjá bændum þar
i bygðinni. Einnig tók hann akra.
á leigu og vann að þeim sjálfur;
bar snemma á framgirni hans og
sj ál f stæðishneigð.
Arið 1896 gekk hann að eiga
Kristinu I^orleifsdóttur Gunna.rs-
son, sem, eins og hann, var ættuð úr
Borgarfirði. Þau eignuðust þrjú
börn; dó eitt kornungt, en tveir syn-
ir þoinust upp: Gunnar kornlyftar -
maður i Mozart, og Sigurður sem
verið hefir til heimilis á föðurleifð
sinni við Mozart.
Samvistir Steinólfs og Kristínar
urðu ekki langvinnar. Hún lézt,
ár 1900, úr tæringu.
Ar. 1904 kvæntist Steinólfur, öðrn
sinni, _Jóhönnu Geirhjartardóttur
Kristjánsson, er nú lffir mann sinn,
ásamt þrem bönium þeirra. Þau
eru Ölöf Louise uppkomin stúlka,
Geirhjörtur Ingólfur, staðfestur á
þessu hausti, og Guðfinna. Þórdis
Sigríður, yngst.
Ar 1909 fluttist Steinólfur, nteð
fjölskyldu sinni norður i Vatnabygð,
og kevpti ábúðarjörð þá, er hann
hefir síðan setið. Og honum bún-
aðist þar vel, — tókst ágætlega að
“gera ga.rðinn frægan"; enda far
hann, að allra sögn, bæði harðgjör
og hygginn við vinnu. Eigi að
síður varði hann, manna mest, tíma
sínum og kröftum í þarfir almennra
félagsmála. 15 ár samfleytt var
h.a.nn forseti skólanefndar; síðast-
liðin tiu ár var hann sveitarnefndar-
maður, og jafnlengi forseti bænda-
stú’ku bygðar sinnar, þ. e. f^á stofn-
un hennar; nú síðustu 4 árin var
h.ann oddviti sveitarnefndar (Reeve).
I safnaðarmálum var hann heill og
athafnasamur, eins og í öðruni fé-
lagsmálum; hafði ja.fnan með hönd-
unt ábvrgðarmestu störf Mozart
safnaðar.
I sambandi við alla þessa. iðju-
mensku hans er m. a. tvent, sem
veröskuldar eftirtekt og aðdáun.
að hann var mónna gæfastur og
samvinnufúsastur og mjög frábit-
inn því að trana sér fram fyrir
aðra menn. Er þess.a. fallega minst
i grein, sem núverandi skrifari Elf-
rossveitar M. F. R. Aird reit um
hann í blöðin "The Wyny.a.rd Ad-
vance” og “The Western Revie\v”.
skömmu eftir andlát hans.
Hitt er þa.ð, að um mörg síðustu
ár æfi sinnar gekk hann síst “heill
til skpgar.” Þótt sárustu þrautir
lægju niðri með köflúm, reyndi lam-
andi vanheilsa mjög á líkams og
sála.rþrek hans. Bendir alt til þess,
að vanheilsa*þessi hafi löngum verið
sama eðlis og það sjúkdómsfár, er
nú, að afstöðnum uppskurði, leiddi
hann til bana, mánudagskvöld, síð-
astliðinn 19. október. Dauðamein-
ið var botnlangabólga. Hann var
a.ð eins 53 ára að aldri, — þ. e. enn
i fullum starfsblóma lífsins.
"Sæll er sá maður, er öðlast hefir
speki,
sá maður, er hyggindi hlotnast . . .
Spekin er lífstré þeim, er grípur
hana;
Sæll er sá maður, er heldur fast í
hana."
Þessi orð Orðskviðanna,, held eg
að eigi yið, ef nokkra tilraun skyldi
gera til þess,' að lýsa lundarlagi eða
skapgerð Steinólfs beitins. Hann
var spakur maður — eða svo skildi
eg hann.
Speki hugtakið innan Gamla testa-
mentisins og annara fornbókmenta. á
sína ákveðnu sögu, eins og mörgum
er kunnugt. Speki þeirra löngu
liðnu tínta. átti ekki mikið sammerkt
við hina vísindalegu heimspeki vorra
tíma. Hún var ekki “heimspeki’
heldur lífshyggindi; — það athug-
ula,va’kandi vit, sem tekst að greina
á milli þeirra hluta. á lífsbraut mann-
anna, sem leiða til gagnsamrar gæfu,
og hinna, sem að eins eru flan eftir
fánýti. Att var við það holla
■hyggjuvit, sem viðurkennir í alvöru,
að þá fyrst sé mannlegt líf einhvers
virði, og nokkurnveginn trygt, er
menn taka að ástuVida grandvarleik
í hegðun, ósvikvisa skyldurækni,
ráðvendni, dugn.aðarlegan manndóm
og drenglyndi í hvívetna. Spekin var
sú vizka, er lýsir sér í fagurri
tireytni. Þessuin siðgœðisblœ and-
ar svo skýrt til oss íslendinga, frá
forníslienzka orðinu "spakur.”
Spakir menn sagna vorra voru yf-
irleitt kyrlátir, hyggnir —góðir
menn.
En því ag eins er um þetta fjöl-
yrt hér, að svo kom mér Steinþlfur
heitinn fyrir sjónir að hann væri
einn þeirra tiltölulega fáu manna nú
á dögum, sem beint verðskulduðu að
kallast “spakir”. Hann var hæg-
látur, óframhleypinn vitsmunamað-
ur, sem beitti hyggindúrti sínum til
blessunar heimili sínu og héraði.
Og hann bar það með sér, hvaðan
hontim kom þetta upplag hans —
spaklyndið. Eins og m. a. nafn
hans og feðra hans og margra ætt-
ingja, ber vott um, .hafa ýmsar erfð*-
ir fornald.a.rinnar varðveist fram á
síðustu tíma með ætt þessari. Móð-
irin, sem son elur og gefur honum
nafnið Steinólfur leynir ekki þjóð
ernislegum skyldleika sinum við
mæður fornaldar. er létu sér .enga
skömm að því þykja, að eiga Skarp-
héðna, Vésteina, Kolskegg.a., Kor-
máka og Glúma að sonum. Sú móð-
ir er bersýnilega ósnortin af þeim
tæpitungumóð,. sem leitar uppi alls-
kona.r gómsæt “Do-do”-nöfn, ,eftir
óíslenzkum fyrirmyndum og heyrir
ckki framar hrífandi hreinm máttar
skaps og eggjanar i hinum fornu,
hrjúfu heitum. — Þrátt fyrir hag-
svna hollustu Steinólfs heitins við
fósturl.andið var hann þó íslenskur
maður, fyrst og frenist. Skapgerð
hans var í alíslenzkri umgjörð. Auð -
gert var að láta' lundarlag hans, fas
og yfirbragð minna sig á hin á-
kveðnu íslenzku ættareinkenni, sem
rekja má óslitið, i ýmsum beztu ætt-
urn vorum, aftur til spa.kra manna
fornaldar. >
Bjart er um minningu hins fallna
foringja. 1 fjölda þeirra u'm-
ntæla, sem eg hefi leitað itiér víðs-
vega.r að, síðan hann aó, finn eg
ekkert hnjóðsyrði, engin fnmg á-
mæli. Ekki svo að skilja, að frek-
ar þurfi að búast við því um hann,
en yfinleitt önnur mannanna börn,
að h.ann hafi algjör verið. Öeíað
hefir hann átt sina sálar- og siðgæð-
isbaráttu á þroskaleið lífdaganna. A-
reiðianlega hefir skapgerð lianx,
eins og flestra, einkum þeirra, sem
•nokkuð er í sptinnið, orðið að “vaxa
að vizku og náð” á veguni freisting-
ar, falls og viðreisnar. En eftir-
tekta.vert er hitt, hve afaralmcnt
hann er talinn verið hafa maður ó-
venjulega hagsýnn og afkastamikill,
og — drengur binn bezti. Sam-
verkamönnum tillitssamur, nágrönn-
um góðgjarn og hjálpfús, ástvinum
sinum hollur og hugulsamur; enda
vir-tur vel af þeim eigi síður en öðr-
um.
Bjartsýnismaður hefir Steinólfur
án efa verið. Til þess að gjörast
stórvirkur iðjumaður þarf mikla, á-
kveðna bjartsýni. Sagt er mér og,
að sem ungur maður hafi hann ver-
ið einkar glaðsinna og léttlyndur.
Þess mátti enn þá vel sjá merki þessi
síðustu ár æfi hans, er eg þekti
hann. Því, þótt fas hans væri
kyrlátt og svipur hans jafnan djúp-
alvarlegur, svaraði hann, ef á hann
var yrt, með brosi, sem bæði var
hýrt og náttúrlegt.
Um trúarútsýn sirfa yfir mann-
lífið og alheiminn varð honurn yfir-
leitt ekki margrætt, þótt ekki forð-
aðist hann, hinsvegar viðræður um
þau efni. En, hann var “játn-
ingarmaður" lítill, og þeim mun á-
byrgðarmeiri á sinum eigin ummæl-
um. Alt fyrir það nmn andi hans
hafa dvalið öruggur i morgunheiði
trúarlegs tra.usts og bjartsýnis. Hann
var æðrulaus í sinni frjáls- heil-
brigðu lífsskoðun. Akkerisfestan
i sálarlífi hans, ein* og frjálslyndra
manna yfirleitt, þrátt fyrir alt játn-
ingarleysið, var án efa sú djúptæka
fróandi játning er felst í þessum ó-
brotnu orðum skáldsins:
“Vertu róleg sála mín,
því að drottinn gjörir vel til þín.”
Og, hver' þorir svo að efa að
bjartsýni, góðgjarni iðjumaðurinn
hafi, við andlát sitt, gengið óhindr-
aður inn til velgjörða alkærleikans?
¥ -V • *
‘Fallinn er íslenzki, frjálslyndi for-
inginn og merkisberinn! Hver ætli
verði til þess að grípa inerkið hans,
og bera það svo hútt, og svo- hreint,
sem hann ?
Fr. A. Fr.
ROBIN
HOOD
EDMONTON
SÝNINGUNNI
öll tíu verðlaunin, sem voru
veitt í bökunarsamkepni fyrir
almenning í Edmonton, voru
unnin með brauðum bökuðum
úr Robin Hood hveiti.
Robin Hood kemúr fram sem
uppáhaldshveiti Vesturlands-
ins í öllum bökunarsamkepn-
ROBIN
H O O D
FLOUR
"Well wortlt
the sli ght
extra cost.”