Heimskringla - 08.06.1927, Blaðsíða 2

2. BLAÐSÍÐA
IIEIMSKRIN GLA
WINNIPEG 8. JÚNÍ 1927.
Stutt bréf •
tii
Ritstjóra Heitnskrínglu,
Sigfúsar Halldórs frá Höfnum.
Kæri herra!
I.
sviöi að fremja níðtingisverk ? ■ Eg
þekki hana ekki. En þú? Eru nið—
ingsverk ekki framin daglega í rnörg
um myndum, um allan þenna heim?
Hver er sú æðri stjórn, sem kemur
i veg fyrir það, að fólk 'hér sverji
ranga eiða, dærrri ranga dóma, drepi
menn og ræni, m. m. ? Virðist'í
raun réttri nokkuð vera því til fyrir-
stöðu frá hendi æíðri stjórnar, að
fólkið geti velt sér í siðspilling og
glæpum, hafi það löngun til þess'?
Væri það þá ekki gerræði gagnvart
öðrunr marírii, sem langar til hlins
sama, að svifta hann þessu frjáls—
ræði, sem við höfum, þó hann, ein-
hverra hluta vegna, hefði orðið að
hafa fataskifti? Getur nokkur hugs
að sér stjórn alveldisins þannig, að
hún leyfi einum það, sem hún bann-
ar öðrum? Eða er sá nolkkur svo
viti borinn, að ihann hugsi sér að
hafa náð hér á þessu stigi, þvi há-
stigi fullkomnunarinnar, sem honunr
er ætlað? — Hvað heldur þú?
Nú skulum við hafa hliðsjón af
þessum spurningum, en hugsa únt
drenginn á Laxamýri, sem nú er
Það er smátt og smátt verið að
rifja upp ýmsa liðna og líðandi at—
bttrði, sem menn kalla “dulræna”,
og teljast þeir venjulega komnir frá
landi hégiljanna. Raunar veit eg
ekki hvar það land er, en svo er það
ekki vel að marka. Eg er ekki fróð
ur um landafræði fremur en annað.
Hitt iþykir mér vænt um þig fyrir,
að þú meinar ekki Heimskringlu að
flytja, við og við, þessi leiftur frá
landi ihégiljanna, þó aldrei nema þetta
land fyrirfinnist hvergi. Dálítið ér
það nú að sönnu utan við sjálft sig,
að eitthvað geti komið frá einhverj-
um stað ,sem ékki er til, og skulum
við því, að svo stöddu, segja að land
þetta sé til. Séu menn samt sem
áður enn í nokkrum vafa um þetta, en j löngu orðinn fulltíða maður. Það lít
vilji í einlægni leita að þessu landi,
þá hlýtur það að finnast, sé það til.
Mun sá fundur öllum þarfari en ann-
að í landafræði þessa hnattar og ann
ara.
Sg var nýlega að lesa í Heims—
kringlu um kálfadauðann á Laxamýri
og Nilsson skipstjóra. Ekkert er nýtt
í þessum sögnum. Ekkert frábruigðið
því, sem svo ótal sinnum oft hefir
komið fyrir, og verið lengi i minn-
um haft á ýmsum stöðum, eða þangað
til fyrntist yfir það sökum elli, og
annað nýtt borið við, með svipuðum
eða nokkuð öðrum hætti. Þó er eins
og öllum þorra rnanna sé þetta ávalt
jafnnýtt sem fæðingar, giftingar og
og þær ná. Men nhugsa um þetta
hver framan í annan, og kalla þetta
“undur”. Oskiljanleg undur, ef sönn
séu. Er þá átt við að heimildirnar
lærist það smátt og smátt, enda hef-
ir ihún góðan tíma fyrir sér, því eng
inn segir: “flýttu þér”. Hún verður
að fá að reyna sig á öllu, seni hana
lystir . Þó það verði henni bagi í
bráð, jafnvel nokkur hundruð ár,
þá verður henni allt þetta til góðs á
irmaður nrins elskaða föður Krist-J
ians níunda. Hér stend eg. Hefi haft
svo mikla birtu frá beggja eilífu leið.
Eg hefi gott minni um heiminn, sem
við fórum frá. Hefði drottinn áður
bent okkur á leið, sem hefði reynst
svona, er langt frá að eg hefði reynst
endanuni. Hún vitkast og lærir af I brotlegur við rétta kenning. En Z
séu sannar, og trúverðugar, eins langi^
og þær ná. Menn hugsa um þetta
fram og aftur, en þrseða jafnaðar—
legast eldri og yngri kenningar, sem
þeir hafa fallist á, og sem eru ósam-
rýmanlegar þessum svokölluðu “undr
um”. Þvi verður allt málið svo
flókið, að við það verður ekíkert ráð
ið. Verður það þá eitt til, eins og
þú veizt, að snúa sér að hæstaréttar
úrskurði hins gamla og góða siðar,
sem éé, að hér sé eiginlega um
ekkert að ræða, sem komi frá landi
hégiljanna! — Um ekkert að ræða,
sem komi frá — þú skilur það.
Svona hefir þetta gengið, sem von
er, á meðan þau undirstöðuatriði eru
ekki notuð, sem skiljanlegust og eðli-
legust eru. Þau undirstöðuatriði, er
hverjum manni ættu að vera hug—
ljúfust allra, vegna sanrhyggðar,
samvinnu og bróðurkærleika, sem í
þeim felst. Margir vita um þau, en
það er einhvern veginn svo, að þeir
gefa þeim hornauga, og eru eins
hræddir við þau eins og við mús eða
rottu. Það væri bara óttalegt, segja
menn, og kuldahrollur fer um( þá
alla. Já, væri það ekki óttalegt, ef
ástvinirnir horfnu væru öllum stund-
um sem þeir geta hjá vinunum sin—
um, til þess að hjálpa þeim og ann-
ast þá eftir megni. Eg segi. það,
væri þetta ekki óttalegt tilveru—
ástand !
Það er afareinkennilegt, og næst-
um broslegt, að menn ganga um fjöll
og forna skóga til þess að leita að
sannleika, sem vefst fvrir fótum
þeirra i heimahögum, svo Ijóslifandi,
að ekki verður um vilst. Mér skilst
að einmitt hið allra fullkomnasta
sniíði tilverunnar sé svo einfalt og
blátt áfram, að hvert barn geti skil—
ið það. Það eitt skortir á, að menn
leita ekki nógu nærri sjálfum sér.
En því ekki að leita þar?
Hvernig fyndist þér nú fara á
því, svona til tilbreytingar, að leita
að fólkinu, sem vér köllum dáið, rétt
umhverfis okkur'? Leita að því al-
veg eins og það var, að fráskildum
líkamanum, seni það hafði hér.
Myrtdu þessi “undur”, sem menn
l?alla, ekkert skýrast við það ?
Nú skulum við í bróðerni afhuga
það lítið eitt. Verða iþá fyrst fyrir
okkur þassar spurningar: Hvfaða
sanngjörn ástæða gæti legið til þess,
að takið væri fram fyrir hendur fólkr
ins á öðru sviði fremur en hér er
gett, hvað sem því kynni að detta í ^
ur út fyrir samkvæmt sögunni, að
hann hafi drepið marga kálfa i
hefndarskyni fyrir illa meðferð, á
meðan hann var ekki sjálfbjarga
ungmenni. Er það nú svo stórvægi-
legt, borið sáman við það, sem márg-
ir hér á þessu sviði láta sér sætna
að gera daglega. Eg held að fólk
flest geti litið tíl síns eigin sálar-
reynslunni. Og hvað getur orðið
sælla, en að fá hjálp til að hjálpa sér
sjálfur, og vita sig, á þann hátt, hafa
unnið til þess að verða virtur dg met-
inn sanikvæmt þvi, sem áskilið er i
röikfræði alveldisins? Hver niaður
skilur það, að án eigin áreynslu get-
ur hvorki sannur lærdómur né sönn
fullkontnun átt sér stað. Öllum má
vera það ljóst, að enginn. verður vit
ur maður og lærður, stóli hann mest
á aðfengnar úrlausnir við prófin, er
hann á að leysa af 'hendi. Enda ekki
um þesskonar úrlausnir að ræða í
skóla lífsins.
Fyrs< eg er nú að skrifa þér þess-
ar linur að gamni nrinu, þá dettur
mér í ihug, að þú kunnir að hafa
gaman, ef ekki gagn, af öðrum kafla
bréfs þessa. Sé sunit af því, seni
blöð flytja, og sem menn kalla dul-
rænt, unihugsunarefni, jSttu þau við—
töl, sem eg sendi þér, að vera það
mörgu öðru fremur. Þessi viðtöl hafj;
átt sér stað nú nýlega, sem sjá má af
dagsetninigunum. Bæði af þvjí, og
eins hinu, að þau eru frá háttstand-
andi niönnum, dettur mér í hug, að
þau séu eins heppileg og nokkur önn
ur, sem þyrftu meiri skýringar við,
ástands, yrði það fyrir stórkostleg-, eða eru meiri einkamál.
um rangindum,, sem snerust ttpp í
hatur. Konrist hatur inn, .einhverra
orskka vegna, ,þá býst eg við að
erfitt verði um útrýmingu þess, og að
til þess þurfi langan tíma. Þó fer
það mjögt eftir skapferli og lyndis—
einkunnum, sem gefur að skilja.
Sumum tekst fyr en öðrum að yfir—
vinna ástriður sínar, og er það ekki
æfinlega fyrir þá sök, að þeir séu að
því skapi vitrari. Margur sér og
veit, að hann gerir rangt, en gerir
það þó.
Eg er ekkert að dæma um það,
hver orsökin sé til kálfadauðans. En
sé hún sú, sem sagan bendir til, þá
kemur þar ekkert fram annað en
manneðlið, eins og það er, og sem
okkur er svo ógnar vel kunnugt um.
I þvi tilfelli væri þetta ekkert und-
ur. Málið væri, enn sem komið er,
ekki unnið til sátta, og því opið sár á
báðar hliðar. En svo er um fleiri
mál, hundrað ára gömul. Það hlýtur
að vera afar erfitt, að rifa út úr
sálarlífi sínu sterkar hvatir til
hefnda, ekki siður en rangar grund-
vallarhugmyndir. En eitt er víst,
og það er þetta, að fólk á öðru sviði
hefir jafnmikið sjálfræði til þess að
gera sjálfu sér og öðrum illt, eins
og fólk ihefir hér, langi það til þess
einhverra orsaika vegna. Það verð-
ur hvort sem er að bortga reikning—
inn sjálft, svona smátt og smátt,
eftir þvi sem það þroskast. Þroski
okkar yrði iheldur lítill, ef hann væri
aðeins bundinn við eitt tilverusvlð.
Sama má segja um hringinn, sem
nefndur er í sögu Nilssons skipstjóra.
Vissi hlutaðeeigandi ekki hezt sjálf-
ur, hvað hann vildi í þessu efni?
Var nokikuð víst um ættingja manns
ins’? Eða um hitt, hvort skipseigend
ur myndu nokkurntíma koma honum
til skila? Var ekki hezt, úr því sem
komið var, að ‘hringurinn fylgdi öðr
um fataleifum mannsins sjálfs? Er
það ekki jafnan gerræði að svifta
lik nokkru, sem það ber á sér, nema
ósk hins hezta vinar eða elskhuga
komi til? Var þá ekki-eðlilegt og
sjálfsagt, að maður þessi láti vilja
sinn í Ijós, fyrst hann getur það ?
Hann stendur hjá og horfir á það,
sem verið er að gera, því öllum er
annt um gömlu fötin, minnsta kosti
fyrsta sprettinn. Margar endurminn
ingar eru buríðnar við þau, sem
hvorki mega né geta fyrnst svo
fljótt. Sama mannseðlið heldur á-
fram hversu sem likamanum er farið.
Það skiftist bara á um aðferðir og
framkvænidir, eftir því sem á stend
ur. Sérstaklega verður erfiðara um
maigt, þegir tvö tilverusvið eiga
viðskifti saman, sem eru næsta ólík
að ytra búningi, þótt sálarlíf allra
hlutaðeigenda sé mjög líkt, og svona
upp og ofan eins og gengur.
En öll þessi tilbreytni og erfið-
Ieiikar er auðsjáanlega stilað til þess,
að auka sálinni vit og fjölbreytni
Eg skrifa þér ekki um þetta mál,
kæri Sigfús, af þvi að þú ert ritstjóri
Heimskringlu, heldur vegna þess, að
í gegnum ritstjórn þina sé eg, að þú
gripur oft knálega, en æsingalaust,
í strenginn frá stærstu klukkunni.í
dónrhvelfingu alveldisins.
II.
Þessi eftirfylgjandi viðtöl eru þau
fyrstu, og einu viðtöl, sem við höf
um fengið frá þessum fjóruni mönn
um fram að þessum tíma. Eg set
þau hér án nokkurra uppfyllinga eða
úrfellinga.
hug að gera? Hver er sú æðri stjórn hugsana, þó hún kunni ekki að fara
sem bannar mönnum hér á þessu svo með, sem bezt mætti vera. Henni Danmerkur. (Hver?) Eg var eft-
24. april 1927.
“Eg er Kristján 9. kóngur frá
Danmörk. Beggja leið eigi svo lið-
fá. Beiggja menn hingað komnir.
Öðruvísi vor ihinzta ferð var en eg
hugði. Banaleið okkar eigi sem bezT
Höfum eigi trúlega breytt við ihina
litlu. Eg hefi gleði af að finna
jarðarbúa. Aður. en eg segi meira,
lýsi eg hefðarstöðu kónganna, eins
og hún er. A meðan heimurinn að-
byllist kónga, í svona likum mæli og
eg þekti, þá bæri öðrum kóngum,
sem komnir væru i tilveru okkar um
lengri og skemmri tíma, að hafa á—
hrif á meðbræður sína í trúarefnum.
Bæri að hefja eilífðarsamband, og
herma frá betra eilífðarsambandi, og
vara okkur við hinu vonda, er kynni
okkur að henda, sem tryðum á bless-
aða elsku og endurlausn í trúmálum.
Eg bergi á beiskum bikar siðan eg
hirtgað kom, og ihinir kóngarnir fá
eigi betri úrlausn en eg. Rússlands
keisari er í myrkri. (Hver?) Tengda
sonur minn. Hann eigi tér sig ver-
ið hafa keisara, og svo mætti lengi
telja. Guð eigi segir konungum að
fara i stríð fil að brytja niður sak-
'aust fólk. Honum líkaði trautt fram
koma i stríðinu nrikla. Ef hefði trú
kónga verið guði til vegsemdar, á lífs
árum þeirra, hefði ekkert stríð orð-
ið, sem, þegar yfir er komið, þeir
verða að líða niiikið fyrir. Uni aðra
er kalla ber stýrimenn í striði, er
það sama að segia. Trúið þessura
orðum nrinum, þó eigi séu á m.ínu
móðurmáli. Trúið, eg hingað kom
að gefnu leyfi Niels Johannsens.
hann er okkar vinuc. A beggjai frið
treyst hefir bann, og sem fyrri
sagt sannleikann. Fyrir guðs skuld,
berið þetta til eins margra, sem eftir
lifa, og þið getið. Eg er kóngurinn
Kristian 9di frá Danmörk. I okkar
dimnia eilífðarástandi komum við í
svona áríðandi máli. I mestu tryggð
og vinsemd er eg, Kristian”.
Þessi Johannsen, sem minnst er á,
geri eg ráð fyrir að sé sá sami, sem
konan mín dvaldi hjá um tima t Hjöf«
veturinn 1889. Var hann þá gamall
maður og bjó með þriðju konu sinni,
sem var íslenzk og hét Knstbjörg.
1. maí 1927.
“Eg er Kristian Friðrik kóngur
orðið vantaði sannleika. Hefi unun
af að finna hið áreiðanlega eilífaj
sanna. Leggi heimurinn. á'huga á
svona áríðandi málefni, mun friður
eflast meðal allra manna. Hefi hugs
að um að koma 'hingað. Faðir minn á
bað mig að finna ykkur. Verið efl- |
ing í svona blessun heiminum til láns A
og uppbyggingar. Ef beggja eining f
má ríkja, ber heiminum að sinna boð- A
skap þessuni. Þó reynir mótvind, J
gefstu lítið upp við það. Má bera |
kveðju frá elsku tengdapabba, Karli J
kóngi Svía og Norðmanna. Langar É
að finna ykkur vonum bráðar. (Skrít f
ið, að þeir tala íslenzku, sögðum við É
okkar á milli). Það er eigi skritið, f
því við fáum tilsögn hjá Halldóri É
Friðrikssyni. Trúmennska er Hall- f
dóri mesta httngur. Hann er faðir É
Moris (svo stafað) læknis. Man að f
Halidór niinntist á frænku sina, eftir I
að eg leitaði ihans i kennslu. Kann—! c
astu við Erik Magnússorí? Hafi séð I
hann hjá Halldóri. Kann að finnaj :
Halldór bráðum ef guð leyfir. Verið I
g«ðs.” 1 ?
A Strong Reliable
Business S c h o o 1
MORE THAN 1000 ICELANDIC STUDENTS
HAVE ATTENDED THE SUCCESS BUSINESS
COLLEGE OF WINNIPEG SINCE 1909
It will pay you again and again to train in Winnipeg
where employment is at its best and where you can
attend the SUCCESS BUSNINESS COLLEGE whose
graduates are given preference by thousands of em-
ployers and where you can step right from school into
a good position as soon as your coure is finished. The
SUCCESS BUSINESS COLLEGE, Winnipeg, is a strong,.
reliable school—its superior servicec has resulted in its
annual enröllment greatly exceeding the combined year-
lyattendance of all other Business Colleges in the whole
province of Manitoba. Open all the year. Enroll ot
any time. Write for free prospectus.
The
í
BUSINESS COLLEGE, Limited
385 '/2 Portage Ave.—Winnipeg, Manr
►<o

Samningur meðal Sveitunga
Hérna er sönn saga.
Árið 1922 mynduðu tóbaksræktunar menn í Kentucky og Tennesseé sölusam-
lag. Samlagið náði undireins í hærra verð en þeir höfðu áður fengið frá kaup-
mönnum. Það neyddi kaupmenn til að hækka sig og borga -betur. Samlagið
reyndist svo vel, að margir samlagsmenn' héldu, að þetta hærra verð gætu þeir
nú fengið án Samlagsins, og þá peningana “alla í einu”. Fóru því margir til og
báðu um lausn frá samningum við Samlagið, er varð til þess, að það varð að
slíta því. En því var ekki fyr lokið, en verðið féll, svo að fyrir uppskeruna árið
1925, fengu bændun réttan helming verðs við það sem þeir höfðu áður verið að
fá meðan að samlagið stóð. Kaupmenn rufu samninga sína við bændur, til þess
að ná í ódýrara tóbak. Var þá hafin hreyfing á ný meðal bænda að stofna Sam-
lagið aftur. Er það nú tekið aftur til starfa með öllum hinum upphaflegu félags-
mönnum, að viðbættum 4845 nýjum félögum, er gengu í það, þegar þeir sáu hvað
gerðist. Við það að fella Samlagið, töpuðu bændur á einu ári rúmum 10,000,000
dollara. ,3
Teflið ekki upp á óvissu—Það er of dýru verði keypt*
Hveitisamlagið er eina trygging vestan bænda fyrir því, að fá það verð fyrir
framleiðslu sína, sem hún er virði. Þess vegna hefir Samlagið líka vaxið.
Athugið þessar tölur Samlagsbænda t Manitoba:—
1924 1925 1926 1927 1928
9
7,600 13,000 17,000 19,000 undir yður komið
Og gleymið því heldur ekki, að vér erum í sambandi við 120,000 kornyrkju-
bændur í hinum akuryrkju-fylkjunum.
Innskriftir í Samlagið hefjast að nýju 15 júní.
Manitoba, Saskatchewan og Alberta rnunu þá taka til óspilltra mála, Sas-
katchewan þegar byrjað og fullur helmingur búinn að endurskrifa sig. Sýnum
nágrönnum vorum að vér séum ekki þeirra eftirbátar, heldur óskiftir styrktar-
menn samlagsins bæði fyrst og seinast.
Minnist þess
Það er annað tveggja, að gera samninga um lengri tíma við meðyrkj-
endur yðar, eða að hlíta lífstíðaránauð kornkaupmanna Þér eigið um að velja.
Verið samtaka—Vinnið saman—Endurnýjið samninginn.
Styðjið að því að 100 af hverju 100 bænda gangi í
MANITOBA HVEITISOLU-SAMLAGIÐ
'5E