Heimskringla - 30.05.1928, Blaðsíða 6

6. BLAÐSÍDA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 30. MAÍ, 1928.
Fjársjóða-
helirarnir.
Sáum við þá mann einn standa þar, eitthvað lega út yfir landið. En enginn þessara manna
hundrað fet frá því sem við höfðum falið okkur, hafði tekið eftir burtför og komu Juans. Annar
og eitthvað 40 fet frá varðhúsinu, sem verið vörður var ekki haldinn þar, en þessi.
hafði, varðhúsið með löngu göngunum inn í j
Séra Magnús J. Skaptason, þýddi.
hindraði birtu sólarinnar, hefði verið svift frá
allt í einu, og Wardrop, sem hafði verið að horfa
í sjónauka sinn, gleymdi nú allri varkárning og
hrópaði upp:
“I>etta breytir öllu. Hér er eitthvað rangt
á ferðum. Hér er ekkert op á hellinum.”
Eg skreið nú til hans, til þess að geta séð
betur, og tók með mér kíkirinn. En það var
allt satt sem hann hafði sagt. í>að var ekki
hinn minnsti vottur um nokkurt op, sem vegur
inn lægi inn í. Vegurinn virtist alveg horf
inn, löngu áður en hann kæmist þangað. Og
varðhúsin miklu, og sterklegu, sem bygð höfðu
verið inn í holurnar í fjallinu neðan undir hinum
hangandi hillum, þau sáust nú ekki framar. Það
var rétt eins og hér hefði komið skriða mikil, og
sópað öllu með sér í einhverja voðalega stóra
gröf. Eg snéri kíkirnum upp til að sjá í honum
tindana fyrir ofan, af því að ég hélt að við hefð-
um gert eitthvert mistak og værum nú á stað
þeim, sem við aldrei hefðum fyrri komið á, en
þarna fyrir neðan hænsnaprikið okkar, lá
ræman mikla frá klettinum, og við gátum ekki
farið vilt á henni. En Wardrop hefir hlotið að
hugsa líkt og ég, því að ég heyrði hann tauta
við sjálfan sig:
“Eg get svarið þess dýran'eið, að við fórum
þessa leið þegar við komum. Eg er viss um
það.”
“Það er ég líka viss um,” sagði ég; “ég
þori að veðja lífi mínu upp á það; en hvað hefir
komið fyrir?”
“Ef að það er skriða,” sagði Wardrop, og
leit til mín, “þá komast þeir sem inni eru aldrei
út úr hinni heilögu borg, og þeir hinir, sem úti
eru, komast aldrei inn. Þeir eru eins dauðir
heiminum, eins og við erum þeim dauðir. Og
við getum ekkert gert til þess, að hjálpa lækn-
inum.”
Við notuðum nú allar varúðarreglur til
þess að láta ekki bera á okkur. Við skriðum á
maganum í kring um steinahrúguna, og fleiri
aðrar, til þess að komast nær. Þegjandi laum-
uðumst við þannig áfram, og einlægt höfðum við
gát á því, hvort við sæjum nokkurt lífsmark, en
sáum ekkert. Og loksins komum við þangað
sem varðhúsin áttu að vera, en við gátum ekk-
ert séð nema hrúgur af stórum steinum. Varð-
húsin, þar sem við höfðum fundið varðmann-
inn dauðann á verði, og hin fornu ker, óbrotinn
í hinum innri klefum, voru nú gjörsamlega
horfin. Við gengum nú fram til þess að skoða
þetta betur, en þá stansaði Wardrop, hrópaði
upp, og sagði svo í lágum rómi:
“Við skulum komast burtu frá þessu; ég
held að það sé eitthvað ónáttúrlegt við það.”
“Hvað áttu við?” spurði ég, en hann var
þá kominn í gjótu eina til þess að fela sig þar
á bak við stóra steina,og þangað fór ég til hans.
“Líttu nú upp þarna í hliðina á fjallinu; þú
sérð engin merki þess, að þaðan hafi nokkur
skriða komið. Klettahillan, sem slútti fram, er
þar ennþá, en þeir hafa fyllt það upp svo fylli-
lega og náttúrlega að engan mann getur grun-
að það, að það sé ekki gert af höndum náttúr-
unnar.”
Eg horfði þegjandi á það nokkra stund, og
sagði svo:
“Þú hefir rétt fyrir þér. Ixtual vildi ekki
eiga neitt á hættu, ef að við kynnum að koma
aftur, eða, að nokkur annar maður skyldi finna
leiðina hér inn. Hann er búinn að loka ailan
heiminn úti.”
“Það getur verið,” sagði Wardrop, og var
imgsandi; “en þeir sem inn voru komnir gátu
Siklega haldið við lífi sínu í mörg hundruð ár,
«sf að þeir hefðu ekki orðið of margir í dalnum
Jjessum stóra. En samt finnst mér undarlegt og
öhkiegt, að þeir skyldu kvía sig frá öllum öðrum
mönnum af Mayaþjóðflokknum, þar sem enn eru
nokkrar miljónir manna af óblönduðu kyni sem
tilbiðja hinn forna guð þeirra, Icopan, og — ”
En nú stansaði hann allt í einu og þreif
fast í handlegg mér. Eg lyfti höfðinu dálítið
hærra og leit upp á við til tveggja stórra steina.
fjallið. Hann var hávaxinn maður í einkennis-'
búningi, en í olnbogabótinni annari hélt hann á
nýmóðins rifli. Að baki honum sáum við gína
við op eitt kolsvart, og voru þar steindyr fyrir,
sem hann hafði opnað og stóð hurðin á gátt
opin. Varðmaðurinn hallaði rifli sínum upp að
bjarginu, og tók upp smákíkir sinn, og fór að
horfa á landið fyrir neðan sig. Hann fór hægt
og gætilega að því, og byrjaði fyrst öðrumegin
og smáfærði svo kíkirinn. Loks átti hann að-
eins 20 fet til okkar, en við héldum niðri í okkur
andanum, svo að hann skyldi ekki heyra andar-
dráttinn; en þá virtist hann vera búinn að af-
Ijúka dagsverkinu, og lokaði kíkirnum svo að
small í, lét hann svo niður í lítinn kassa, sem
var fastur á belti hans, og gekk svo aftur að
opinu svarta.
“Þeir halda að þeir séu fullkomlega óhultir,”
sagði Wardrop; “og ég efast ekki um það að
þeir halda þenna vörð; ef það kynni að koma
fyrir, að maður einhver kynni að koma með
skeyti einhver, þá gæti hann fengið inngang í
borgina. Og ég efast um það, að nokkrir aðrir
en þessir varðmenn þekki þenna inngang í
borgina, eða viti hvernig menn geti komist inn
í hana.”
áður gert, þegar við vórum þar, og undireins fóru
hinir stóru steinar að hreyfast, og færðust þá
björgin til, og veggurinn opnaðist, eins og hann
svo oft hafði gert á hinum fyrri öldum, þegar
Mayaþjóðin réði lögum og lofum í landinu, því
að þá vóru þeir hin mentaðasta þjóð í álfu þess-
ari. Leiöin inn í fjallið var opin.
“Guð veri lofaður! Við höfum ekki gleymt
hvemig á að fara að því,” sagði Beni Hassan, rétt
eins og hann hefði verið í efa um það hvort við
gætum fundið aftur veg, sem við vórum svo
kunnugir fyrir löngu síðan.
Svo fórum við allir þarna í gegn, lögðumst
svo á vogstangirnar, og lokuðum aftur veggnum.
Við gengum nú hljóðlega inn og töluðum
lítið, og aldrei nema í hvíslingum, svo að hljóðið
bærist ekki upp til hinna helgu tinda. Við fór-
um eftir leynigöngunum og höfðum einlægt var-
úð við, og vómm einlægt að gæta að, hvort nokk-
“Eg býst við hann hafi verið kærulaus þeg-
ar hann skildi dyrnar eftir opnar, og ég get þess
til, eftir því sem ég fékk seinna að vita, að öll-
um varðmönnum var bannað að ganga svo um
dyrnar, að loka þeim ekki. En ég er líka viss
um það, að þetta kæruleysi hans var okkur í
hag, því þegar hann gekk út af dyrunum, þá
lokaðist hurðin með dálitlum smelli, svo að
við heyrðum hann þar sem við lágum. En varð-
maðurinn virtist ekki heyra þetta, en hélt áfram
göngu sinni, en við vildum vita hvað gerðist og
höfðum næturkíkir okkar á honum. Sáum
við hann ganga eitthvað 4 skref á berum stein-
unum, svo greip hann til báðum höndum og
beygði sig niður, sem þungt væri, en þá opnuðust
dyrnar, en nú opnuðust þær inn á við. Varðmað
urinn tók nú riffil sinn, geispaði stóran geispa,
gekk í gegnum opið, en leit ekki aftur, og var
það eins og væri hann þreyttur mjög af dags
verkinu. Pór hann svo í gegnum dyrnar og
lokaði þeim á eftir sér.
“Sástu það? Maðurinn þessi hafði litla
vasakíkirinn minn, sem ég gaf honum Ixtual
þegar við kvöddum hann,” sagði Wardrop.
“Já, en hvað sem því líður,” sagði ég; “við
erum svei mér heppnir að vita hvernig við eig-
um að komast inn. Þetta sýnir það, að þeir
eru ekki algerlega lokaðir úti frá öllum mönnum,
Þú hefir rétt fyrir rétt fyrir þér, er þú segir að
þeir hafi falið leiðir sínar. En nú ætla ég að
sjá hvað þeir hafa gert við gamla veginn, sem lá
inn í hellirinn.”
Við fórum nú báðir niður og fórum að skoða
veginn, og sáum þá að hann hafði verið hulinn
moldu, og fræi stráð hingað og þangað. Svo
fullvissuðum við okkur um það, að við gætum
íundið steininn, sem opnaði innganginn, og að
því búnu löbbuðum við heimleiðis þangað sem
þeir Juan og Benny voru með múlasnana.
Áform okkar voru nú öll ráðin og ákveðin
eins og við höfðum getað, svo að nú var það
eitt eftir, að borga Juan vel fyrir verk hans, og
kveðja hann svo. Á síöustu stundinni reyndi
Wardrop að telja Arabann af því að koma með
okkur, en það dugði ekki. Hann vildi ekki skilja
við okkur.
“Nei, það geri ég ekki, svo hjálpi mér Allah;
nei! Er það gott og rétt, að húsbóndinn deyi,
en þjónninn lifi? Hef ég ekki verið með þér í
því nær 20 ár og verið þér trúr og dyggur. Og
það er vilji forlaganna og spámannsins, að ég
sé með þér meðan lífið endist. Og ef að við kom
um lifandi aftur, þá er það gott, og ef að við deyj-
um —” hann yppti nú öxlum, og sló frá sér hönd-
unum — “þá er það ákveðið, og verður ekki
breytt.”
“Jæja.hafðu það sem þqr sýnist, Beni Hass-
an,” sagði nú Wardrop. “En ef að við skyldum
nú komast í hann krappan, þá verður þú að
muna það, að þú heimtaðir að koma með okkur,
og svo það, að það var ég sem afréði þér að
fara.”
Benny snéri nú við og gekk í burtu með
ánægjubros á vörum, og stóð þar hjá okkur
þegar Juan kom hálf grátandi, að kveðja okkur,
og snéri svo aftur inn í skóginn og lagði upp á
leiðina til baka, og hefði ég ekki viljað fara
þá ferð aftur aleinn, þó að reyndar hefði hann
múlasnana með sér.
“Þarna fer góður maður,” sagði Benny, og
bætti svo við hálf kæruleysislega, eins og hann
væri að tala við sjálfan sig: “ég vann af honum
50 Pesós í spilunum í gærdag. (Pesó er spánskur
dollar.)
)
2. KAPÍTULI
Til þess að kenna okkur venjur og siði
hinnar helgu borgar, eins vel og mögulegt var,
þá vörðum við tveim dögum og tveim kveldum
til þess að vera við innganginn og gæta að, hvað
og hvernig allt færi þar fram. Við urðum þess
þá varir, að rétt í því að klukkan sló 8 á morgn-
ana, og svo aftur þegar hún sló 6 á kveldin, þá
kom varðpiaður einn út úr hliðinu, og hafði með
sér tvöfaldann kíkir og horfði með honum vand-
“Já, og við þekkjum svo mikið til ganganna,
hinna innri, að ef að þeir treysta því, að þeir
geti haldið leyndarmálinu, sem við kemur inn-
gangnum, fyllilega óskertu, þá er það mjög
ólíklegt, að þeir hafi hér nokkurn annan varð-
mann, nema menn sem líta eftir þessu einu
sinni eða tvisvar á dag. Aðalvöröin hljóta þeir
að hafa að innanveröu.” . ,. . , -r , , . TT.
i ur breytmg væn a orðm. En það var ekki. Hin
Við réðum nú af að við skyldum hefja njósn- miklu göng vóru alveg eins og þegar við sáum
arferð okkar hina fyrstu næsta morgun, þegar þau seinast, þegar við vórum sorgmæddir út af
klukkustund væri liðin frá því, að varðmaður
inn hefði komið út, svo að hann
tíma til þess aö fara inn aftur.
skyldu nú verða varir við okkur, þá bjuggum við
okkur þannig út, sem æhluðum við að brjótast
inn í hina heilögu borg.
Næsta morgun kom varðmaöurinn á sínum
rétta tíma, og vissi ekkert um það, að við vær-
um á næstu grösum, að líta eftir honum. Hann
snéri svo aftur og lokaði á eftir sér inngangin-
um, en við biðum þar fullan klukkutíma, til þess
að láta hann hafa góðan tíma til þess að kom-
ast inn aftur; og svo gengum við djarflega
því, að við myndum aldrei fara þessa leið aftur.
hefði góðan | Gömlu kolaskúffurnar á veggjunum vóru alveg
En ef þeir; eins og þegar við skildum við þær, og askan og
rusliö sat ennþá í þeim, eins og þegar við skild- ‘
um við þær. Við gengum fram hjá hliðargang-
inum, sem bæði Wardrop og ég vissum að lá þar
mörg hundruð fet niöur á við, til hinna fomu
dýrgripahúsa, sem full vóru af auðæfum heillar
þjóðar, í gulli og silfri, og dýrmætum steinum;
og eini maðurinn sem vissi hvernig menn gátu
komist þar inn, var litli læknirinn, hann Páll
Morgano. Wardrop stansaði, lyfti upp blySinu
sínu, og horfði á mig. En Beni Hassan, sem
^ „ .. . , . * við aldrei hofðum sagt leyndarmahð, starði á
þangað sem við vissum að gongin byrjuðu, og . , ,
* fe * i * , , dyrnar, og hefir vist furðað sig a svip okkar og
fórum að skoða hvermg þar væn umhorfs. 1 fe 1 b
“Eg get ekki séð hvar þessar dyr eru?”
sagði Wardrop, og gretti sig, því hann sá þar
ekkert nema sléttan klettin, og litlar rifur á
honum, og vóru sumar mosavaxnar, og lágu rif-
urnar í allar áttir.
“Eg get ekki séð þær heldur,” sagði ég,
! tilburðum.
“Við verðum nú að fara varlega,” hvíslaði
ég, því að ég þekti nú krók einn, sem var á leið-
inni, og vissi að það var seinasti krókurinn, áður
en við kæmum að varðmannahúsunum, innra
megin við tvöföldu hæðirnar. Við þurftum ekki
að ganga nema fáeina faðma, þegar við komum
fullur mærunar yfir því, hvernig dyr þessariað vigtunum stóru sem lyftu upp steinunum, og
væru gerðar, dyr í klett sem ekki var hægt aö vóru hér alveg af sama tæi og vigtirnar hinu-
sjá.
Við gengum nú eitt fet eða svo frá þeim, og
megin.
“Heldurðu að það sé óhætt að reyna það
reyndi qg að taka í þessa snyddu, sem ég hafðijnúna?” hvíslaði Wardrop; — “setjum svo, að
séð varðmanninn gera. En undir eins og ég | einhverjir skyldul nú, vera á verði við inngang-
gerði það, þá opnuðust dyrnar, svo að við gátum inn.”
nú skoðað þær í fyrsta sinni. Við vórum stein-
hissa, hvað þær vóru einfaldar. Þetta var þá
hvorki meira né minna en einn steinn, sem
“Það er komið hádegi,” svaraði ég. “Við
verðum að eiga það á liættunni. Eg sé engin
, „ , , , , , _. ... , , m önnur ráð, og þessi stund ætti að vera eins góð
hékk þarna a nymoðins lomum, storum og sver- . , . .. , fe
F ^ \ ^ !1:11 Þess °& nokkur onnur. Ef að við aðeins gæt-
um, og vann þetta rétt eins og vanalegt grinda-
hlið, nema hvað .lamirnar vóru voðalega sverar. j
Og það var enginn lás á þessu hliði. Smiðimir
um heyrt í gegnum steininn.”
“En þú veizt að við getum það ekki. Jæja,’
höfðu ekki álitið að þeir þyrftu hans með. Og sagði þá Englendingurinn, og gekk að stóra stein
við ætluðum, að það væru aðeins sárfáir manna j bitanum sem við vissum að myndi setja alla
þessara, sem kynnu að ljúka upp og læsa. Við þessa maskínu á stað, og opna leiðina inn í hinn
létum því steinin falla varlega aftur, og stein- stóra hellir. Við Benny stóðum báðir til ann-
þögðum svo nokkrar mínútur, en heyrðum ekk- j arar hliðar, og vórum að hugsa um það, hvort
ert.
Við tókum nú af okkur skóna og hengdum
þá á axlir okkar, og gengum svo inn með rafur-
magnblysunum. Við sáum þá aö við vórum
þarna á nýjum göngum, því að mörkin eftir
meitlana og nafrana vóru svo nýleg, sem þetta
hlefði verið liöggið jfyrir einum eða tjveimur
mánuðum síöan. Göngin lágu beint að nýjum
dyrum sem við gengum í gegnum, en þar stöns-
uðum við alveg forviða, því að þar sáum við
nú kæmi hávaði og óhljóð, eða kannske bar-
dagi, þegar veggurinn færðist til. Okkur hitnaði
þá stundina.
En ljósið kom hægt og hægt í gegnum rif-
urnar, einlægt meira og meira, eftir því sem rif-
urnar stækkuðu. Þessi afar þykki og þungi
veggur fór einlægt hægt og hægt, þangað til
hann var allur dreginn frá, og var þar op mikið,
svo að keyra hefði mátt vagn þar inn. En þó
heyrðum við ekkert hljóð. Við gengum nú var.
að við vórum í framherbergi varðhússins, sem j lega fram, og gægðumst inn í hellirinn. Til
við einu sinni höfðum verið í. En þá snéru ; annarar handar var sama svartamyrkrið sem við
gluggarnir á því beint í austur, og gat maður j höfðum lent í, þar sem gamli vegurinn lá inn
frá þeim séð yfir alla skógarflækjuna, og langt j í fjallið. En til hinnar handar var bjart og fag*
þar austur. Og hér vórum við þegar við lögðum j urt að sjá. Við gengum nú gætilega til varð-
út í að skoða stóra hellirinn. Af forvitní fórum húsanna, og litum þar inn. Þau vóru tóm, og
við nú í gegnum hliðardyrnar, sem við þekktum j vóru engin merki þess að þau hefðu verið notuð,
frá fyrri dögum, og litum í kring um okkur. í önnur en þau, að þau vóru prýðisvel hreinsuð og
Það hafði verið hlaðið upp í dymar á hellinum. j á veggnum héngu nokkrar nýmóðins luktir, sem
áður enn steinadyngjunni hafði verið hrúgað J menn eru vanir að hafa á bændabýlum.
þar upp, til þess að enginn maður skyldi finna
Við fullvissuðum okkur um það, að við innra
hann aftur. Nu var þetta allt orðið að einum h]iðið yar enginn yörður ^ þurftum ^
voða miklum helli, sem við vissum að naði alla ekki að óttagt það> að nokkur maður kæmi að
leið langt inn i djupið mikli, sem enginn skepna ón*ða okkur En hitt viss,um við< að þar t
eða maður gat yfir komist
Þegar við heyrðum nú ekkert nema hina
djúpu andalausu þögn, þá fórum við nú aftur inn
í varðhúsið, sem nú var neðanjarðar, og lituð-
umst þar um, og sáum að enginn maður hafði
verið þar, síðan við vórum þar seinast. Og í
einu horninu herbergis þess sem við höfðum
haft fyrir eldhús, fundum við tómar blikkdósir,
sem viö höfðum opnað fyrir þremur árum síðan,
eða vel það. Okkur fannst það hálf leiðinlegt,
að þetta loftgóða og rúmmikla pláss, sem við
þektum svo vel, skyldi nú allt vei*á breytt til
hins verra, og gert að þessari neðanjaðar dý-
flissu.
“Jæja,” sagði Wardrop þýðlega; “það kom
sér vel fyrir okkur að við urðum kunnugir leyni-
göngunum í fjalli þessu. Við skulum nú vita |
hvort við erum búnir að gleyma þeim.”
enginn maður verið nær en tvær mílur.
við því ofur rólegir.
Vórum
“Þaö lítur út fyrir að vera sama byggingin
og áður.” Nei! það er ekki hin sama,” sagði
Wardrop og horfði niður á við; en við Benny
báðir settumst niður, og liorfðum út um glugg-
ann á varöhúsinu, en gættum þess að halla
ókkur ekki of langt fram, ef við kynnum að
sjást þar, í hinu skæra Ijósi um hádegið. Þegar
við seinast sáum þennan dal, þá hafði hann ver-
ið þakinn skógi og ruslviði, alveg út á bakka
vatnsins, sem var undur fagurt. En í vatninu
vhr hin heilaga eyja, með hinum stóru og mikil-
fenglegu musterum; og nú sáum við að þar
hafði mikið verið hreinsað til, hér og hvar. Og
á einum stað vóru margar ekrur hreinsaðar og
ræktaðar. En hinar hvítu byggingar, sem við
áður höfðum aðeins séð glitta í, í gegnum skóg-
Við gengum nú inn í bakherbergi varðhúss-! inn, stóðu nú skýrar og glampandi, rétt eins og
höfðum þær væru nú fullar af fólki.
ins„ til stórrar steinhellu, eins og við