Heimskringla - 23.01.1929, Blaðsíða 5

WINNIPEG, 23. JAN., 1929.
HEIMSKAINGLA
5. BLAÐSlÐA
ræðis, mun au'öna Islands aldrei
þverra.
Grímur getur okkur ekki neina viö-
kvjema vöggusöngva; hann yrkir um
karlmennsku, af því hann mat hana
einna mest af öllum mannlegum dyggö-
um, alveg eins og Jónas kvað sín
undurfögru landslagsljóS af ást til
ættlandsins. En þessi mögnuöu
kappakvæSi urSu jafnframt frónskir
hersöngvar , framfarabaráttu þjóS-
arinnar á öldinni liSnu.
Grímur hefir veriS talinn fremur
kraftaskáld en listaskáld, af því hann
brýtur allvíöa í bága viö viSurkennd-
ar rímreglur. Samt segir Einar
Benediktsson aS hann sé mesti form-
snillingur allra sinna samtíSar skálda.
Hvernig má þetta samrýmast?
Getur nokkur ort listrænt á íslenzku,
sem ekki fylgir rímfræöisreglum, og
hvernig getur þvílíkur skáldskapur
haldist formfagur. Byggingameist-
arinn getur aS vísu veriö listamaSur
enda þótt hann sé enginn afburöa
smiSur, og smiöurinn er, í orSsins
fyllsta skilningi, ekki listamaSur þótt
hann sé handlaginn. Samstarf huga
og handar er auSvitaS nauSsynlegt
ef fagurt skal byggja, en þáS er þó
hinn skapandi andi skáldsins. sem
letrar sín ljóö í hverri línu og boga
musterins mikla, enda þótt hendur
hans hafi ef til vill ekki heflaS, né
fellt fjalirnar saman.
Andríkum skáldum veitir oft erfitt
aö smíöa eftir máli, og hættir meira
til aö brjóta fyrirskipaSar reglur, en
þeim, sem æpa eftir nótum, enda er
þaS frumréttur snillingsins, aö
brjóta sér nýjar brautir.
ÆSsta miS allra lista er aö velja
hugsjónum sinum viSeigandi efnis-
búning, en því tákmarki veröur náS,
í skáldskapnum, þegar oröin eiga viö
hugsunina, og hjarta heyrandans
tekur aS slá í takt viö undirspil kveö-
andans. Frá þessu sjónarmiSi er
Grímur fornsnillingur. Tökum til
dæmis kvæSiS Sprengisandur. ÞaS
er sem viö heyrum hófadyninn
á grjótinu, en undirtónnipn er
einstæSingsóttinn viö allt hiö óþekkta
og kvæSiö veröur hádramatisk lýsing
á lífsgöngu mannanna. Andi vor
leitar alltaf af úr öræfunum aS þjóö-
brautum þúsundanna.
Grímur var oröheppinn meS af-
brigöum, enda geymast ótal setning-
ar úr óSi hans á alþýSuvörum í dag.
Orö hans voru frumleg og fasmikil,
hugsunin djúp og djarfmannleg.
Athugum til dæmis kvæðiS “Jesús
skrifar á sandinn.” Fyrst lýsir hann
því hvernig lausnarinn: “skrifar henn
ar skuld á sandinn”— hennar, sem
lögmálsþrælarnir vildu grýta fyrir
gefna sök, og endar svo kvæöiS meö
þessum yndisfögru orSum:....... “blés
á letriS bróSurandinn, bókstafirnir
fuku til.” Gott heföu þeir guð-
hrœddu af því aS hugleiöa þessi orS.
HefSi alltaf veriö svona prédikaö á
Islandi, myndi þjóöin vera fremur
kristin en bara lútersk.
Grímur þýddi mikiö úr öSrum
málum, einkum forngrízku. Hér er
þó ekki um þýSingar aS ræSa í venju
legum skilninigi. Hann yrkir kvæSin
upp og endurskapar þau í al-norrænum
anda, svo Euripides tekur aö yrkja
eins og innblásinn “landi,” og Pindar
tónar sinn töfrabrag sem íslenzkur
óSsnillingur.
Stundum byrjar Grímur bersýnilega
á þýöingum, en hættir því undir-
eins og tekur aS yrkja upp á eiginn
reikning. Fyrsta ljóSlínan: “Táp
og fjör og frískir menn’’ er þýöing
úr svensku: “Mandom, mod och
morske men.” En eftir þaö er
kvæSiö frumsamiö. Sama er aö
segja um: “HeyriS vella á heiöum
hveri.” ÞaS lítur þannig út á
svensku: “Hör hur herligt sangen
skallar.” Hvernig stendur á þessu?
AuSskiliS mjög. Þegar skáldiS tek-
ur aö þýSa ættjaröaróö útlendra
skálda, hverfur hugurinn þangaS, sem
hjartaö átti heima — til Islands.
Grimur fann aö hvar' sem leiöin
lá: “....um láö eöa milli öldu
hrygigja,” þá átti bugurinn alltaf
Ó8öl sín á ættjörSunni. Þess vegna
Átakanlegt
Herra ritstjóri!
Eg sé af Heimskringlu 26. des.,
síSastl., aS herra Benjamin Kristjáns-
son fer lofsamlegum oröum um
hneykslanlega rógritsmíS um Kína,
birta í Prestafélagsritinu s. á., eftir
mann, sem Kínverjar hafa veriS svo
seinheppnir aö þola landsvist nokkur
ár, en svo farast hr. B. K. orS um
ritsmíö þessa:
“Lýsir hann (þ. e. greinarhöf.)
mjög átakanlega barnaútburði og
andlcgri neyð Kínverjanna (sic) og
gefur góöa hugmynd um kristniboös-
starfsemina í Kína og árangur henn-
ar.”
En svo vill til, aS ég hef minnst
greinar þessarar, lttillega þó, í þeim
þætti hinnar nýju og bráöum fullgeröu
bókar minnar (“AlþýSubókin”), sem
ég nefni Maður, kona, barn, og sendi
yöur hér til góöfúslegrar birtingar
afrit þeirrar blaSsíSu úr handriti
mínu, þar sem minnst er þessarar á-
takanlegu ritsmíöar:
“....Þó er ein skoSun viturlegri
en allar aSrar, sem ég hef heyrt um
upphaf barna, og er hún sú, aS stork-
urinn komi meS þau í nefinu, eöa
aö þau hafi fundist niSur í fjöru.
Sumir vilja halda því fram, aS börn
komi í heiminn meö póstinum eSa
aS læknirinn flytji þau meS sér í
tösku, og er þaS sömuleiöis stór-
viturleig kenning. En þar hefst í
senn sorgleikurinn og skrípalætin, aS
börnum skuli eigi vera veitt viStaka,
yfirleitt, í fullu samræmi viö þesar
óhlutdeilnu og órefjagjörnu kenning-
ar. Og svo aS ég víki aS ástandi
þessara mála á íslandi, þá þykir mér
mjög seilst um hurSarás ti^ lokunnar.
Þegar trúboSsrægsni nokkurt (sbr.
PrestafélagsritiS 1928) gerist óöamála
um barnaútburS í Kína, meSan Reykja
víkurbær er í háa ofti af glæsilegum
vonum um aö takast megi aö kreista
lífiö úr óskiligetnum börnum meS því
aö færa niöur meölag meö þeim, og
á meS þessum hætti aö bæta siöferöiö
meS þjóSinni. — Er annars undur
mikiö, aS eigi skuli til vera heimild
fyrir því aö hengja, án dóms og
laga, menn, sem berjast fyrir slíkum
hugsjónum ...........
.....MeS því aö þjóSfélagiS er til
vegna mannsins, þá liggur þaö í
hlutarins eSli, aö barniö er undir-
stöSuatriSi allra félagsmála. ÞaS er
á barninu, sem þjóSfélagiS rís, og
undir því, hver rækt er sýnd barn-
inu, er komin vehnegun hvers þjóö'
félags og framtíS hvers ríkis. ÞaS
er ákáflega þýöingarmikiö, aS menn
vilji upp ljúka augum sínum fyrir
þessum sannleika, sem svo er stór-
kostlegur, aö hann þurkar út flesta
aSra speki, og svo einfaldur, aö þaS
tekur skrælingja til aS skilja hann
ekki. Eg vona aS ég þurfi ekki aö
útskýra hann nánar fyrir íslendingum,
sem hafa alveg nýlega lesiö svo á-
takanlega grein um barnaútburS í
Kína, enda er mér sagt, aS auSvalds-
kerlingar í Reykjavík séu ákveönar
í því aö skjóta saman og senda
greinarhöfund af staö til Kína á ný
til þess aS sporna viö þessari óhæfu,
— en á meSan á aö halda uppteknum
Iiætti heima fyrir og reyna aö þrýsta
niSur meSlagi meS munaSarleysingj-
um, ef ske kynni, aS fólk léti sér
segjast af slíku og bætti um siSferöi
sitt. — HvaS Kina snertir aS ööru
leyti, þá ættu menn aS lesa Bertrand
Russell (The Problem of China, N.
York, The Century Co., 1922> og
T’ang Leang-li (China in Revolt, How
a Civilization Became a Nation,
Douglas, London 1927) — en ekki
óupplýsta og óvandaöa trúboösdóna.”
Svo mörg eru þau orö. — Blööum
á íslandi er heimilt aö taka þau upp,
hvaS ég geri reyndar ekki ráö fyrir
varS allt útlent brotasilfur aS íslenzku
gulli í höndum hans.
Fáir hafa unniö Fróni meira en
Grímur, og hann varS sá lánsmaöur
aö mega lifa ættlandi sínu til láns og
sóma.
(Frh.J.
Dánarfregn
Þann 23. des. síSastliSinn, and-
aSist aS heimili sonar síns, dr. Jóns
Árnasonar Jónssonar í borginni Ta-
coma, Wash.. öldungurinn Árni
Jónsson, 78 ára aS aldri. Bana-
mein hans var langvinnur heilsu-
brestur og ellilasleiki.
Árni olst upp aS mestu leyti hjá
1850, á Kirkjubóli í HvítársíSu i
BorgarfirSi. Fpreldrar Árna voru
Jón Arnason og Halldóra, er lengi
bjuggu á Kirkjubóli. Jón var bróS-
ir ÞórSar, föSur Hjartar rafmaigns-
fræöings í Chicago.
Árni ólst upp aö mestu leyti á
Ánabrekku á Mýrum, hjá GuSrúnu
Einarsdóttur, sem, aS mig bezt minn
ir, var fósturmóöir hans. Eftir aö
Árni var fulltíöa maSur flutti hann
til átthaga sinna, austur yfir Hvítá,
og kvæntist þar ungfrú Steinunni
Jónsdóttur, frá Kjalvararstööum í
Reykholtsdal. Munu þau hafa búiö
á KreggstöSum og Vallakoti í Anda
kíl þar til 1883, aö þau fluttu vestur
um haf til Austur-Kanada, hvar þau
dvöldu um margra ára skeiö. Árni
missti konu sína Steinunni 1902. Frá
Austur-Kanada flutti hann til Mani-
toba og þaSan til NorSur Dakota.
Frá Dakota fluttist hann meS syni
sínum, John Árnasyni Johnson, M.
D.. til Tacoma, Wash. Árni og
Steinunn eignuSust 4 syni: 1) Jón;
2.) ÞórSur, (dóungurj; 39 Valdimar;
4.J ÞórSur. John er læknir í Ta-
coma; ÞórSur er þar hjá bróöur sín-
um, Valdimar er fiskikaupmaSur í
Minnesota. viö Lake of the Woods.
Barnabörn : Harold Valdimar John-
son, stúdent frá Parkland College,
Wash., og Miss Elsie Elinor, dóttir
Valdimars í Minnesota..
Arni var friSsemdar og; geöprýöis-
maSur meö afbrigöum. I ungdæmi
minu, þá ég þekkti hann, var hann
skemtimaöur og fyndinn, og þegar
ég mætti honum aftur fyrir nokkrum
árum síSan hér á ströndinni, sá ég
sama hógværöar og gleöisvipinn, sem
auökendi svo vel IifsgleSi hans. —
Ekki var Arni auömaöur; frekar fá-
tækur var hann vist alla æfi, en láns-
mann mætti kalla hann, meS því aS
hann átti son sem braust í gegnum
allar torfærur fátæktarinnar og náSi
hárri mentun í læknisfræSi og haföi
þar fyrir bæöi getu og vilja, til aS
gera elliár gamla mannsins róleg og
farsæl allt til enda.
Vel má geta þess í sambandi viS
þaö sem sagt er hér aS framan, aö
frú Johnson, sem er kona af norsk-
um ættum, lætur ekki sinn hlut vera
minni, þá ræöa er um þaS, sem er
gott og göfugt.
Likförin fór fram frá Linn lík-
stofunni í Tacoma. Arni var jarS-
settur í hinum gullfagra nýja igraf-
reit Tacomaborgar, þann 26. des-
ember 1928, aS öllum sonum hans
viöstöddum.
Eg á engin betur viSeigandi orS,
sem kveSju til æskuvinar míns, en
þessi orö úr fjallræSu Krists: “Síelir
ertt friösamir, þvi þeir munu guSs
börn kallaöir veröa.”
BlessuS sé minnig liins framliöna.
T. M. Borgfjörð.
Unglingafélag Sambandskirkju býst
í sleöaför (tobogganing party) fimtu-
daginn 24. janúar og eru allir ung-
lingar velkomnir aö taka þátt í sleöa-
förinni. Eru þátttakendur beönir aS
safnast saman viö Sambandskirkju,
Banning og Sargent, kl. 8 síödegis—
fimtudaginn 24. janúar.
aö þau þori, nema Alþýöublaöiö.
tneS því aS Kínatrúboö er í flokki
þeirrar lukkulegu vitleysu, sem er
friöheilög jafnvel á Islandi, þar sem
menn geta þó ekkert haft upp úr
Kínverjanum meö því aö ljúga inn
á hann kreddum.
Vinsamlegast, y§ar einlægur,
Hattdór Kiljan Laxness.
Los Angeles, 16. jan. ’29.
Fjær og nær
ROSE
George O’Brien og Lois Moran í
myndinni “Sharp Shooters,” sem allan
seinni helming þessarar viku verSur
sýndur á Rose, er einkar skemtileg og
spennandi.
Hvort er rétt Pyjamas is, eSa py-
jamas are? Sá er skýrir myndir
fyrir Fox félagiS hefir veriS aS
brjóta heilann um þetta og átt manga
andvökunótt út af því í sambandi viö
skýrinigu á myndinni “Pyjamas” eft-
ir Olive Borden. Og þaS versta er,
aö hann getur ekki lokiö viö hinar
skýringarnar, fyr en þessi gáta er
ráöin. SjáSu hvort er rétt meö
því aS sækja Rose leikhúsiö á fimtu-
föstu- og laugardag. ^
Corinne Griffith sá “AldingarSinn
Eden” fyrst leikinn i Þýzkalandi.
SímaSi hún United Artist fél. aö
kaupa leikinn og láta gera hreyfi-
mynd af hönum. Þennan áhrifa-
mikla leik gefst nú þessvegna kostur
á aö sjá á Rose á mánudag., þriöjud.
og miövikudag ínæstu viku.
WONDERLAND
“Hard Boiled Haggerty,” heitir
nýjasta myndin eftir Milton Sills, er
á fimtudaiginn kemur veröur fyrst
sýnd á Wonderland. Þykir hún aS
verSugu afbragSs góö.
Molly O’Day leikur franska stúlku
og er eitthvaS leyndardómsfullt viö
hana framan af. En söguhetjan
verður dauöskotin í henni og byrjar
þaS ástaræfintýri á heldur kómiskan
hátt. En báöar bjóöa persónurnar
í leiknum þann yndisþokka af sér aS
áhorfendunum erú þær kærar löngu
fyrir leikslokin.
“The Latest from Paris” heitir
Metro Goldwyn-Meyer mynd, sem
næsta mánudag veröur á Wonderland
sýnd. Tilefni þeirrar myndar er
“ViSskiftin og ástarlífiö.’’ Leikur
Norma Shearer aSal persónuna og rná
| DYERS * CLKAXERS ( I.TO,
gTjöra þurkhreinsun samdægurs
Bæta og gjöra vií$
! Sfnii 370«! WinnlpeKT, Man.
nærri geta, hvort ekki er eftirtekta-
vert.
Dixon námafél. hefir veriS aS
kaupa upp hvert námasvæöiö af
ööru í Noröur Manitoba og er nú í
óöa önn aS setja námarekstur þar af
staS. Er gott til þess aö vita, aö
menn sem vita hvaS námarekstur er,
skuli hafa þaS traust á þessari fram
leiösluigrein í fylkinu. FélagiS aug-
lýsir á öörum staS í blaöinu og býSur
mönnum aS verSá hluthafar meö sér
í þessu mikla námalandi þar nyröra.
Munu þeir er meö fréttum hafa fyllst
af svæSum þessum í blööunum, ekki
hika viS aö kaupa hluti, ef þeir á
annaS borS hyggja á kaup á náma-
hlutum.
DIXON MININGCO.Ltd.
(Stofnað samkvæmt sambandslögum Canada)
STOFNFÉ 2,000,000 HLUTABRÉF
No par value
Félagið hefir í fjárhifzlu sinni 800,000 hlutabréf.
Félagið hefir ekki meira á boðstólum en
100,000 hlutabrél
/
a
50 c. hvern hlut
Seld án umboðsmanna og kostnaðarlaust.
FJEÐ NOTASTTIL FREKARI STARFA f FJELAGSÞÁGU
Líttu
nu a!
ÞETTA SKILUR FJELAGINU EFTIR f FJÁR-
HIRZLU SINNI ENNÞÁ 700,000 HLUTI.
Eignir :
Nærri 5000 ekrur af náma landi, valiS af sérfræSingum í því efni, allt mjög nærri
járnbraut í nánd viö Flin Flon og Flin Flon járnbrautina.
ÚR 12 NÁMASVÆÐUM AÐ VELJA
Dixie Spildurnar
UtbúnaSur bæSi næg-
ur og góöur. Af því
sem numiö hefir veriö
sézt, aö Kvars æö ein,
sem á mörgum stööum
hefir veriö höggvin og
rannsökuS, 3000 fet á
lengd, hefir sýnt hve
ögrynni af málmi
þarna er, svo sem
gulli, silfri. blýi og
eyr, sumstaöar yfir 11
fet á breidd.
Waverly
Spildurnar
UtbúnaSur nægur og
góöur.
Þessi spilduflokkur hef-
ir sulphide-æS, nokk-
ur þúsund fet á lengd,
sem gnægö auös í gulli,
silfri og eyr má vinna
úr. Einnig hefir þarna
veriS uppgötvuS þýö-
ingarmikil æö, sem úr
horni af 300 feta löngu
og 4 feta breiöu, var
tekiS $54. viröi af
gulli, silfri, blýi og
eyr.
Ujn«r cnilrliirnnr Radiore mælingar og kannanir sýna miklár1 lík-
**Ili<** spiIUUI llal ur tj| ag augur sé mikill á þessum svæðum..
VélaútbúnaÖur
2 Small Diamond Drills, 1 Large Drill, 1 Complete Compressor, Outfit with hoist, Ore
Bucket, Ore Wagon and Miniature Rails, 2 Complete Bl^icksmith Outfits, 1 Complete
Assaying Outfit, 2 Large Motor Boats, 1 Barge, 2 Canoes with Outboard Engines,
Horses, Caterpillar Snowmobile and all ne cessary small tools and equipment, also 3
Complete Gamps.
100,000 hlutir er alt sem selt verður í þetta sinn
LesiS þetta aftur og íhugiö og þér muniS sannfærast um aö nú er tíminn til aö kaupa.
PÖNTUNUM Á 50 C. HLUTINN
VerSur veitt móttaka á skrifstofu félagsins
408 Paris Building
Winnipeg
eða hjá agentum vorum, WOOD DUDLEY and HILLIARD, LIMITED,
305 McArthur Building, Winnipeg, Man.